Pełny tekst orzeczenia

20/1/B/2009


POSTANOWIENIE
z dnia 18 kwietnia 2007 r.
Sygn. akt Ts 179/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wojciech Hermeliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie zgodności:
1) art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. Nr 25, poz.113, ze zm.) w brzmieniu przyjętym ustawą z dnia 20 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 102, poz. 1115, ze zm.) i obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy o żegludze śródlądowej (Dz. U. Nr 85, poz. 726, ze zm.) z art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 177 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 3933 § 1 pkt 3, art. 3935 i art. 3937 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w brzmieniu przyjętym ustawą z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 48, poz. 554, ze zm.) i obowiązującym do dnia wejścia w życie w dniu 6 lutego 2005 r. ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 177 Konstytucji;
3) art. 64 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 177 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej Polskiego Związku Piłki Nożnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 18 lipca 2006 r. zakwestionowano zgodność: art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. Nr 25, poz.113, ze zm.; dalej: ustawa o kulturze fizycznej) w brzmieniu przyjętym ustawą z dnia 20 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 102, poz. 1115, ze zm.) i obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy o żegludze śródlądowej (Dz. U. Nr 85, poz. 726, ze zm.); art. 3933 § 1 pkt 3, art. 3935 i art. 3937 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w brzmieniu przyjętym ustawą z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 48, poz. 554, ze zm.) i obowiązującym do dnia wejścia w życie w dniu 6 lutego 2005 r. ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 13, poz. 98); art. 64 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052, ze zm.; dalej: ustawa o Sądzie Najwyższym) z art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 177 Konstytucji.
Wyrokiem z 19 grudnia 2003 r. Trybunał Arbitrażowy do Spraw Sportu przy Polskim Komitecie Olimpijskim uchylił w całości orzeczenie Najwyższej Komisji Odwoławczej Polskiego Związku Piłki Nożnej z 30 września 2003 r. i poprzedzające je orzeczenie Wydziału Dyscypliny PZPN z 31 lipca 2003 r. W dniu 4 lutego 2004 r. PZPN zaskarżył wyrok Trybunału za pośrednictwem skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, na podstawie poprzednio obowiązującego art. 712 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.). Postanowieniem z 3 marca 2004 r. (sygn. akt I C 255/04) Sąd Okręgowy odrzucił złożoną przez PZPN skargę z uwagi na brak możliwości kontroli rozstrzygnięcia Trybunału Arbitrażowego. W dniu 12 marca 2004 r. PZPN złożył zażalenie na powyższe postanowienie Sądu Okręgowego, które postanowieniem z 25 czerwca 2004 r. (sygn. akt I A Cz 600/04) zostało oddalone przez Sąd Apelacyjny. Złożona 28 września 2004 r. kasacja została postanowieniem z 12 kwietnia 2006 r. (sygn. akt I CK 6/06) odrzucona przez Sąd Najwyższy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być tylko zarzut niekonstytucyjności przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których ostatecznie rozstrzygnięto o prawach lub wolnościach konstytucyjnych przysługujących skarżącemu. Innymi słowy przedmiotem rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego w trybie skargi konstytucyjnej jest przepis aktu normatywnego, którego zastosowanie w konkretnej sprawie doprowadziło do naruszenia przysługujących skarżącemu konstytucyjnych praw lub wolności.

W skardze konstytucyjnej Polskiego Związku Piłki Nożnej zaskarżono przepis art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o kulturze fizycznej w zakresie, w jakim nie uregulował on możliwości oraz sposobu odwołania się od orzeczeń Trybunału Arbitrażowego do Spraw Sportu przy Polskim Komitecie Olimpijskim. Tym samym skarga konstytucyjna zmierza do wykazania niekonstytucyjności tego przepisu nie ze względu na wadliwość jego treści, lecz ze względu na pozostawienie luki w unormowaniu kwestii odwoływania się od orzeczeń Trybunału Arbitrażowego.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, takie określenie przedmiotu skargi wykracza poza zakres uregulowania w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zakres kognicji Trybunału Konstytucyjnego nie przewiduje bowiem orzekania o zaniechaniach ustawodawcy, tym samym nie ma możliwości wnoszenia takich spraw pod rozstrzygnięcie Trybunału. Dotychczasowe orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego wskazuje, że brak określonej regulacji w systemie prawnym nie może stanowić przedmiotu skargi konstytucyjnej (postanowienie TK z 8 czerwca 2000 r., Ts 182/99, OTK ZU nr 5/2000, s. 929; podobnie m.in. postanowienia TK: Ts 80/99, OTK ZU nr 1/2000, s. 96; Ts 122/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 27, s. 122; Ts 126/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 30, s. 128; Ts 148/99, OTK ZU nr 5/2000, s. 914; Ts 100/00, OTK ZU nr 8/2000, s. 1520 i 1522).
Zarzut pełnomocnika skarżącego o niezastosowaniu przez Sąd Okręgowy oraz Apelacyjny art. 8 ust. 2 Konstytucji również nie może być brany pod uwagę w toku kontroli skargi konstytucyjnej, z uwagi na fakt, iż dotyczy problemu stosowania prawa, a nie konstytucyjności wskazanego w skardze przepisu. Z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji w sposób niebudzący żadnych wątpliwości wynika, że przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie zarzut niezgodności przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego z ustawą zasadniczą. Wskazany przepis kształtuje skargę konstytucyjną jako instrument ochrony konstytucyjnych wolności i praw wyłącznie na płaszczyźnie stanowienia prawa.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego również zarzut niezgodności art. 64 ustawy o Sądzie Najwyższym ze wskazanymi w skardze wzorcami kontroli nie może stanowić przedmiotu skargi konstytucyjnej. Powyższy przepis nie był podstawą żadnego rozstrzygnięcia w przedstawionej Trybunałowi sprawie. Jego wskazanie jako przedmiotu kontroli w skardze konstytucyjnej w omawianej sprawie upodabnia ten instrument prawny do abstrakcyjnego wniosku w sprawie hierarchicznej kontroli norm. Takie ujęcie przedmiotu kontroli jest w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji niedopuszczalne.
Zarzuty naruszenia przepisów proceduralnych określające zasady wnoszenia i rozpoznania kasacji również nie mogą stanowić przedmiotu kontroli w ramach rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny skargi konstytucyjnej. W opinii Trybunału zmierzają one do wykazania wyłącznie wadliwego ich stosowania przez Sąd Najwyższy. Brak możliwości oceny aktów stosowania prawa stanowił tezę wielu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Tytułem przykładu wskazać należy między innymi na postanowienie z 21 czerwca 1999 r. (sygn. Ts 56/99, OTK ZU nr 6/1999, poz. 143). Trybunał wyraźnie zaznaczył wówczas, że „przedmiotem badania Trybunału Konstytucyjnego przy rozpoznawaniu skargi konstytucyjnej nie są akty stosowania prawa, a więc prawomocne orzeczenia lub ostateczne decyzje zapadłe w indywidualnych sprawach, lecz wyłącznie akty normatywne na podstawie których rozstrzygnięcia te zostały wydane”. W wyroku z 31 marca 2005 r. (sygn. SK 26/02, OTK ZU nr 3/A/2005, poz. 29) Trybunał stwierdził natomiast, że: „W ramach konkretnej kontroli konstytucyjności (skarga konstytucyjna) nie jest [...] możliwe orzekanie o niekonstytucyjnej praktyce. (…) Aby więc skarga konstytucyjna mogła doprowadzić do orzeczenia niekonstytucyjności, Trybunał musi ustalić, że miała ona swoją genezę w samym przepisie, nie zaś w akcie jego stosowania”. Przedmiot skargi konstytucyjnej koncentrujący się na zarzutach niezgodności z Konstytucją aktów stosowania prawa lub samej praktyki sądów z oczywistych względów wykracza poza zakres uprawnień Trybunału Konstytucyjnego wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji. Należy podkreślić, że podstawowym zadaniem Trybunału Konstytucyjnego jest orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją aktów normatywnych w celu wyeliminowania z systemu obowiązującego prawa przepisów niezgodnych z Konstytucją, co znajduje odzwierciedlenie również w przyjętym kształcie instytucji skargi konstytucyjnej.

Mając powyższe na względzie, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.