Ts 228/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I C 14/03 I Ca 351/04 II Ka 290/02 V K 17/00
Pełny tekst orzeczenia
277/6/B/2007
POSTANOWIENIE
z dnia 24 kwietnia 2007 r.
Sygn. akt Ts 228/06
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Kotlinowski,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Ryszarda Rybickiego o zbadanie zgodności:
art. 29 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
Skarżący 4 września 2006 r. wniósł do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną, w której domaga się zbadania zgodności art. 29 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z tym przepisem powództwo przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie; dotyczy to również odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za działania sądów. W sprawie skarżącego skutkiem zastosowania zaskarżonej normy sądy, które wydały orzeczenia, z którymi skarżący wiąże powstanie szkody, były również miejscowo i rzeczowo właściwe do rozpoznania powództwa o odszkodowanie. Doszło w ten sposób do naruszenia prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez sąd, gwarantowanego przez art. 45 ust. 1 Konstytucji. Orzekającym sądom brak bowiem w takiej sytuacji rzetelności i obiektywizmu, co uzasadnione jest, w opinii skarżącego, konfliktami wewnętrznymi osób wchodzących w skład sądu w sprawach odszkodowawczych, ze względu na, niemierzalne wprawdzie, jednak występujące, podporządkowanie organizacyjno-administracyjne wobec strony procesu.
Wyrokiem z 9 lipca 2002 r. (sygn. akt V K 17/00) Sąd Rejonowy w Lesku zasądził od skarżącego zapłatę na rzecz pełnomocnika oskarżyciela prywatnego kwotę 1300 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd Okręgowy w Krośnie oddalił apelację skarżącego wyrokiem z 29 stycznia 2002 r. (sygn. akt II Ka 290/02). Powództwo o odszkodowanie wynikające z niezasadnego w świetle art. 628 pkt 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.– Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.), zdaniem skarżącego, zasądzenia zwrotu kosztów postępowania karnego, zostało oddalone wyrokiem z 8 czerwca 2004 r. (sygn. akt I C 14/03) przez Sąd Rejonowy w Lesku. Został on utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Krośnie z 10 maja 2005 r. (sygn. akt I Ca 351/04). Wyrok ten został skarżącemu doręczony 10 stycznia 2006 r. W dniu 15 marca 2006 r. skarżący złożył w Sądzie Rejonowym w Lesku wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej. Pismem z 4 maja 2006 r. Prezes Sądu Rejonowego w Lesku zwrócił się do Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Rzeszowie o wyznaczenie adwokata. Okręgowa Rada Adwokacka w Rzeszowie, w załatwieniu odezwy Prezesa Sądu Okręgowego w Lesku, 30 maja 2006 r. wyznaczyła pełnomocnikiem do sporządzenia skargi konstytucyjnej adwokata Gerarda Wójcika; pełnomocnik otrzymał pismo 6 czerwca 2006 r.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wystąpić ze skargą konstytucyjną, kwestionując w niej przepisy ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o prawach lub wolnościach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Zasady korzystania z tego środka prawnego precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 46 ust. 1 tej ustawy, skargę konstytucyjną wnieść można po wyczerpaniu przez skarżącego przysługującej w sprawie drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Art. 48 ust. 2 ustawy o TK przewiduje ponadto, że w razie niemożności poniesienia kosztów pomocy prawnej, skarżący może zwrócić się do sądu rejonowego jego miejsca zamieszkania o ustanowienie dla niego adwokata lub rady prawnego z urzędu na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku nie biegnie trzymiesięczny termin przewidziany w art. 46 ust. 1 tej ustawy.
Wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie został skarżącemu doręczony 10 stycznia 2006 r. i od tej daty rozpoczął bieg termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Uległ on zawieszeniu 15 marca 2006 r., kiedy to skarżący wniósł wniosek o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu. Zawieszenie zakończyło się 6 czerwca 2006 r., wraz z doręczeniem pełnomocnikowi pisma ustanawiającego. Wprawdzie brak jest wymaganego przez przepisy k.p.c. postanowienia sądu właściwego o ustanowieniu pełnomocnika dla strony niemogącej samodzielnie ponieść kosztów pomocy prawnej, jednakże okoliczność, że pełnomocnik, za zgodą skarżącego, sporządził i wniósł do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną jest wystarczający dla przyjęcia jego prawidłowego umocowania. Od dnia zatem doręczenia mu pisma, z doliczeniem okresu sprzed złożenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika, termin ten biegł w dalszym ciągu. Skarga konstytucyjna została zaś złożona dopiero 4 września 2006 r., a zatem ze znacznym przekroczeniem terminu.
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 24 kwietnia 2007 r.
Sygn. akt Ts 228/06
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Kotlinowski,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Ryszarda Rybickiego o zbadanie zgodności:
art. 29 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
Skarżący 4 września 2006 r. wniósł do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną, w której domaga się zbadania zgodności art. 29 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z tym przepisem powództwo przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie; dotyczy to również odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za działania sądów. W sprawie skarżącego skutkiem zastosowania zaskarżonej normy sądy, które wydały orzeczenia, z którymi skarżący wiąże powstanie szkody, były również miejscowo i rzeczowo właściwe do rozpoznania powództwa o odszkodowanie. Doszło w ten sposób do naruszenia prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez sąd, gwarantowanego przez art. 45 ust. 1 Konstytucji. Orzekającym sądom brak bowiem w takiej sytuacji rzetelności i obiektywizmu, co uzasadnione jest, w opinii skarżącego, konfliktami wewnętrznymi osób wchodzących w skład sądu w sprawach odszkodowawczych, ze względu na, niemierzalne wprawdzie, jednak występujące, podporządkowanie organizacyjno-administracyjne wobec strony procesu.
Wyrokiem z 9 lipca 2002 r. (sygn. akt V K 17/00) Sąd Rejonowy w Lesku zasądził od skarżącego zapłatę na rzecz pełnomocnika oskarżyciela prywatnego kwotę 1300 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd Okręgowy w Krośnie oddalił apelację skarżącego wyrokiem z 29 stycznia 2002 r. (sygn. akt II Ka 290/02). Powództwo o odszkodowanie wynikające z niezasadnego w świetle art. 628 pkt 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.– Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.), zdaniem skarżącego, zasądzenia zwrotu kosztów postępowania karnego, zostało oddalone wyrokiem z 8 czerwca 2004 r. (sygn. akt I C 14/03) przez Sąd Rejonowy w Lesku. Został on utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Krośnie z 10 maja 2005 r. (sygn. akt I Ca 351/04). Wyrok ten został skarżącemu doręczony 10 stycznia 2006 r. W dniu 15 marca 2006 r. skarżący złożył w Sądzie Rejonowym w Lesku wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej. Pismem z 4 maja 2006 r. Prezes Sądu Rejonowego w Lesku zwrócił się do Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Rzeszowie o wyznaczenie adwokata. Okręgowa Rada Adwokacka w Rzeszowie, w załatwieniu odezwy Prezesa Sądu Okręgowego w Lesku, 30 maja 2006 r. wyznaczyła pełnomocnikiem do sporządzenia skargi konstytucyjnej adwokata Gerarda Wójcika; pełnomocnik otrzymał pismo 6 czerwca 2006 r.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wystąpić ze skargą konstytucyjną, kwestionując w niej przepisy ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o prawach lub wolnościach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Zasady korzystania z tego środka prawnego precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 46 ust. 1 tej ustawy, skargę konstytucyjną wnieść można po wyczerpaniu przez skarżącego przysługującej w sprawie drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Art. 48 ust. 2 ustawy o TK przewiduje ponadto, że w razie niemożności poniesienia kosztów pomocy prawnej, skarżący może zwrócić się do sądu rejonowego jego miejsca zamieszkania o ustanowienie dla niego adwokata lub rady prawnego z urzędu na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku nie biegnie trzymiesięczny termin przewidziany w art. 46 ust. 1 tej ustawy.
Wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie został skarżącemu doręczony 10 stycznia 2006 r. i od tej daty rozpoczął bieg termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Uległ on zawieszeniu 15 marca 2006 r., kiedy to skarżący wniósł wniosek o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu. Zawieszenie zakończyło się 6 czerwca 2006 r., wraz z doręczeniem pełnomocnikowi pisma ustanawiającego. Wprawdzie brak jest wymaganego przez przepisy k.p.c. postanowienia sądu właściwego o ustanowieniu pełnomocnika dla strony niemogącej samodzielnie ponieść kosztów pomocy prawnej, jednakże okoliczność, że pełnomocnik, za zgodą skarżącego, sporządził i wniósł do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną jest wystarczający dla przyjęcia jego prawidłowego umocowania. Od dnia zatem doręczenia mu pisma, z doliczeniem okresu sprzed złożenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika, termin ten biegł w dalszym ciągu. Skarga konstytucyjna została zaś złożona dopiero 4 września 2006 r., a zatem ze znacznym przekroczeniem terminu.
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji.