Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2012 r.

na rozprawie

sprawyz wniosku J. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J.

o emeryturę

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 16 kwietnia 2012 r. sygn. akt IV U 166/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09.01.2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział

w J. odmówił wnioskodawcy J. P. prawa do emerytury

w wyniku ustalenia , że wnioskodawca nie udowodnił wykonywania pracy

w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 letni . W uzasadnieniu decyzji ZUS podał , że nie uwzględnił okresu zatrudnienia wnioskodawcy

w (...) od 22.11.1972 r. do 03.08.1992 r., bowiem wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy

w warunkach szczególnych .

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca zarzucił , że w okresie zatrudnienia w (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracował w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego , wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury .

ZUS w odpowiedzi na odwołanie podtrzymał swoją ocenę okresu pracy wnioskodawcy w (...)uznając , że wnioskodawca nie wykazał , że w tym okresie pracował w warunkach szczególnych i wniósł o oddalenie odwołania .

W toku przeprowadzonego postępowania dowodowego Sąd Okręgowy ustalił :

- na podstawie dowodu ze świadectwa pracy z dnia 02.12.1974 r. że wnioskodawca w okresach od 16.09.1967 r. do 13.02.1970 r. i od 18.12.1970 r. do 27.03.1971 r. był zatrudniony w (...) w J. na stanowisku betoniarza . Praca na tym stanowisku stanowi pracę w warunkach szczególnych , bowiem jest wymieniona w Dziale V poz. 4 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r. , nr 8 poz.. 43 ze zm.) .

- w okresie od 29.03.1971 r. do 20.11.1972 r. wnioskodawca był zatrudniony

w Kółku Rolniczym w B. na stanowisku traktorzysty , co sąd ustalił na podstawie dowodu z dokumentu , świadectwa pracy z dnia 20.11.1974 r.

Praca wykonywana na stanowisku kierowcy ciągnika należy do prac wykonywanych w szczególnych warunkach , gdyż jest wymieniona w Dziale VIII poz. 3 wykazu A.

- na podstawie dowodu z akt osobowych wnioskodawcy z(...) , a w szczególności na podstawie dowodów

z dokumentów zawartych w tych aktach , a także przesłuchania wnioskodawcy w charakterze strony sąd ustalił , że wnioskodawca od 22.04.1977 r. do 30.04.1978 r. był zatrudniony na stanowisku operatora dźwigu i pompy do betonu . Praca na stanowisku operatora maszyn budowlanych stanowi pracę

w warunkach szczególnych gdyż jest wymieniona w Dziale V poz. 3 wykazu A.

- w okresie od 01.05.1984 r. do 30.04.1988 r. wnioskodawca pracował na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych , co wynika z treści angaży

z dnia 01.05.1984 r. przesłuchania wnioskodawcy w charakterze strony i zeznań świadków ,

- na podstawie angaży z dnia 11.01.1989 r. świadectwa pracy z dnia 03.08.

1992 r. , zeznań wymienionych świadków oraz przesłuchania wnioskodawcy sąd ustalił , że wnioskodawca wykonywał pracę kierowcy samochodów ciężarowych także w okresie od 01.01.1989 r. do 03.08.1992 r.

Z przesłuchania wnioskodawcy wynika , że w okresie od 20.02.1987 r. do 29.02.1988 r. wnioskodawca wykonywał prace na budowie eksportowej . Na tej budowie miał angaż betoniarza , lecz w rzeczywistości pracował na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych .

Prace na tym stanowisku wnioskodawca wykonywał również w okresie zatrudnienia w zakładzie (...) W. F.

w J. od 01.08.1995 r. do 25.03.1988 r. oraz w (...) Z. W.w J. w okresie od 26.03.1998 r. do 31.12.1998 r. , co sąd ustalił na podstawie dowodów ze świadectw pracy .

Na podstawie zeznań świadków oraz przesłuchania wnioskodawcy

w charakterze strony sąd ustalił , że jako kierowca samochodów ciężarowych wnioskodawca jeździł samochodami marki Z. ,. S., J. ,. którymi przewoził różne materiały budowlane .

Praca wnioskodawcy wykonywana na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w warunkach szczególnych , bowiem jest wymieniona w Dziale VIII poz. 2 wykazu A , dlatego sąd okresy zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych zaliczył do okresów pracy

w warunkach szczególnych .

Ustalone przez sąd okresy pracy w warunkach szczególnych od 16.09.1967 r. do 13.02.1970 r. ( 2 lata 4 miesiące i 28 dni ) , od 18.12.1970 r. do 23.03.1971 r. ( 3 miesiące i 11 dni ) , od 29.03.1971 r. do 20.11.1972 r. ( 1 rok 7 miesięcy i 23 dni ) , od 22.04.1977 r. do 30.04.1978 r. ( 1 rok 8 dni ) , od 01.05.1984 r. do 30.04.1988 r. ( 4 lata ) , od 01.01.1989 r. do 03.08.1992 r. ( 3 lata 7 miesięcy i 3 dni ) , od 01.08.1995 r. do 25.03.1998 r. ( 2 lata 7 miesięcy i 25

dni ) , od 26.03.1998 r. do 31.12.1998 r. ( 9 miesięcy 5 dni ) przekraczają 15 lat

i uprawniają w ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawcę do emerytury przewidzianej w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach

z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. nr 162 , poz. 1118 ze zm.) .

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2012 r. zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i ustalił prawo wnioskodawcy do spornego świadczenia emerytalnego .

W apelacji od powyższego wyroku ZUS Oddział w J. zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r.

o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2004 r. Nr 39 , poz. 353 ze zm.) oraz art. 233 k. p. c. , tj. w szczególności mylną wykładnię przytoczonych przepisów oraz przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów , co doprowadziło do przyznania wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury .

Organ rentowy wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Krośnie .

Zdaniem organu rentowego z wyrokiem Sądu I Instancji nie można się zgodzić , bowiem uwzględniając okresy zatrudnienia w warunkach szczególnych oparł swoje ustalenia tylko i wyłącznie na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych ZUS . Tylko oceniając kwestionowany w zaskarżonej decyzji okres zatrudnienia wnioskodawcy

w (...) w J. Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe dopuszczając dowody z akt osobowych oraz zeznań świadków . Tak wnikliwie prowadzone postępowanie pozwoliło Sądowi na uwzględnienie z całego spornego ok. 20- letniego okresu zatrudnienia tylko okresów od 22.04.1977 r. do 30.04.1978 r. oraz od 01.05.

1984 r. do 30.04.1988 r. i od 01.01.1989 r. do 03.08.1992 r. w łącznym wymiarze 8 lat , 7 miesięcy i 11 dni pracy w warunkach szczególnych . W ocenie organu rentowego co do pozostałych okresów zatrudnienia uwzględnionych przez Sąd nie zostało przeprowadzone żadne postępowanie , dowodowe pozwalające na jednoznaczne stwierdzenie , iż wnioskodawca w tych okresach pracował

w warunkach szczególnych . Sąd za wystarczający dowód uznał zalegające

w aktach sprawy ogólne świadectwa pracy .

Tymczasem w świadectwach pracy wydanych przez (...) W. F. w J. , oraz Zakład Remontowo – BudowlanyZ. W.w J. widnieje adnotacja pracodawcy , iż wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych .

Wnioskodawca J. P. wniósł o oddalenie apelacji .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja organu rentowego jest uzasadniona i skutkuje wydaniem orzeczenia kasatoryjnego przez Sąd II instancji .

Przedmiotem sporu w sprawie było uprawnienie wnioskodawcy J. P. do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym , a to w związku

z zatrudnieniem w szczególnych warunkach na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych .

Bezspornym w sprawie było , że J. P. ukończył 60 rok życia oraz to, że na dzień 1.01.1999 r. wykazał 31 lat i 3 miesiące okresów składkowych

i nieskładkowych , rozwiązał umowę o pracę w dn. 31.12.2011 r.

Spór dotyczył okresów zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych , które wykazywał ogólnymi świadectwami pracy a więc niezgodnie z wymogami zawartymi w treści § 1 ust 2 Rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego … ( Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) zgodnie z którym okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy ( następca prawny zakładu pracy ) na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym wg. wzoru stanowiącego załącznik do przepisów w/w rozporządzenia .

W toku postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych , toczącego się zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego , nie obowiązują ograniczenia w zakresie środków dowodowych , takie jak w postępowaniu przed organem rentowym . Oznacza to , że ubezpieczony może dowodzić faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy przy pomocy wszelkich dostępnych środków dowodowych .

W istocie , pełne postępowanie dowodowe dla ustalenia okresów zatrudnienia wnioskodawcy na stanowiskach pracy w warunkach szczególnych, Sąd Okręgowy przeprowadził – tylko co do okresu zatrudnienia J. P. w (...) od 22.11.1972 r. do 3.08.1992 r.

Na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach osobowych tego pracodawcy , zeznań świadków i samego wnioskodawcy Sąd Okręgowy ustalił, że w okresie od 22.04.1977 r. do 30.04.1978 r. wykonywał on pracę na stanowisku operatora dźwigu i pompy betonu – czyli pracę wymienioną

w Dziale V poz. 3 wykazu A stanowiącego załącznik do Rozp. RM z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych

w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) . Następnie Sąd ustalił , że w okresie od 1.05.1984 r. do 30.04.1988 r. oraz od 1.01.1989 r. do 3.08.1992 r. wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego

o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony , a więc pracę wymienioną w Dziale VIII poz. 2 Wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia RM .

Powyższe ustalenia poczynione na podstawie wiarygodnych zeznań świadków i samego wnioskodawcy , zgodnie z dokumentacją z akt osobowych są prawidłowe i niekwestionowane w postępowaniu apelacyjnym przez organ rentowy . Stanowią jednakże czasookres niewystarczający do ustalenia prawa wnioskodawcy do spornego świadczenia emerytalnego .

Ustaleń dotyczących pozostałych okresów zatrudnienia wnioskodawcy

w warunkach szczególnych u dalszych czterech pracodawców Sąd Okręgowy dokonał wyłącznie na podstawie ogólnych świadectw pracy przedstawionych przez wnioskodawcę . Sąd Okręgowy nie przesłuchał nawet samego wnioskodawcy jako strony na okoliczność rodzaju pracy i jej wymiaru czasowego jaki wykonywał będąc zatrudnionym w Zrzeszeniu Budowy Domów Jednorodzinnych w J. , w Kółku Rolniczym w B. , w (...) W. F.w J. oraz w (...) Z. W. w J. . Sąd nie pouczył wnioskodawcy o możliwości składania wniosków dowodowych w celu wskazania rodzaju wykonywanej pracy i jej wymiaru u w/w pracodawców . Jak słusznie zarzuca w apelacji organ rentowy , Sąd Okręgowy naruszył zasadę wynikającą z treści art. 233 k. p. c. ustalając okresy pracy w warunkach szczególnych od 1.08.1995 r. do 25.03.1998 r. oraz od 26.03.1998 r. do 31.12.1998 r. wyłącznie : na podstawie ogólnego świadectwa pracy wydanego przez następców prawnych pracodawcy W. F. – przy wykreślonej rubryce praca w warunkach szczególnych , oraz ogólnego świadectwa pracy wydanego przez Z. W. z wpisem „NIE”

w rubryce praca w warunkach szczególnych .

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał , że przeprowadzone przez Sąd Okręgowy w Krośnie postępowanie dowodowe nie dało podstaw do dokonania ustalenia , że wnioskodawca wykazał co najmniej 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych tj. na stanowiskach wymienionych w wykazie A stanowiącym Załącznik do Rozporządzenia RM

z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego…

Zaskarżony wyrok , należy zatem uznać za co najmniej przedwczesny, wydany bez dokonania ustaleń dotyczących istotnych okoliczności sprawy .

Konieczność przeprowadzenia w zasadzie całości postępowania dowodowego poza okresem zatrudnienia w JPB w J. , celem ustalenia w/w istotnych dla rozstrzygnięcia sporu okoliczności powoduje , że Sąd Apelacyjny uznał apelację ZUS za uzasadnioną i w konsekwencji orzekł zgodnie z treścią art. 386 § 4 k. p. c. jak w sentencji wyroku .