Pełny tekst orzeczenia

230/6/B/2008



POSTANOWIENIE


z dnia 23 stycznia 2008 r.

Sygn. akt Ts 214/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Bohdan Zdziennicki,


po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Sabiny Kotali w sprawie zgodności:
art. 29 ust. 1 i 3, art. 29 ust. 1a w zw. z art. 17 oraz art. 83 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, ze zm.) oraz art. 476 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), a także Regulaminu Organizacyjnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z art. 5, art. 7, art. 30, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

zawiesić postępowanie.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 18 września 2007 r. skarżąca zakwestionowała zgodność art. 29 ust. 1 i 3, art. 29 ust. 1a w zw. z art. 17 oraz art. 83 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, ze zm.) oraz art. 476 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), a także Regulaminu Organizacyjnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z art. 5, art. 7, art. 30, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji, a także z art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4 listopada 1950 r.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny. W dniu 3 grudnia 1998 r. skarżąca zawarła z organem rentowym układ ratalny na spłatę należności z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne, przy czym nie dotrzymała warunków układu poprzez zaprzestanie spłaty należności. W związku z powyższym, 1 kwietnia 2001 r. układ został zerwany przez organ rentowy. Decyzją z 21 maja 2001 r. organ rentowy odmówił skarżącej umorzenia należności z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne wraz z odsetkami. Wniesione w toku postępowania sądowego środki odwoławcze zostały oddalone przez orzekające w sprawie sądy. W dniu 10 listopada 2006 r. skarżąca wystąpiła z wnioskiem o przywrócenie układu ratalnego zerwanego w 2001 r. Pismem z 22 listopada 2006 r. organ rentowy poinformował skarżącą o możliwości zawarcia nowej umowy o rozłożeniu zaległości na raty. W dniu 12 stycznia 2007 r. skarżąca wystąpiła z wnioskiem do Sądu Okręgowego o zobowiązanie ZUS – Oddział w Łodzi z siedzibą w Zduńskiej Woli do wydania decyzji w przedmiocie przywrócenia zawartego z organem rentowym układu ratalnego. Wyrokiem z 23 kwietnia 2007 r. (sygn. akt IV U 101/07) Sąd Okręgowy odrzucił wniosek (odwołanie), powołując się w uzasadnieniu rozstrzygnięcia na okoliczność, iż zgłoszone żądanie zawarcia układu ratalnego nie może być przedmiotem decyzji organu rentowego, ale następstwem dwustronnej umowy stron i – jako takie – nie jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych w rozumieniu art. 476 k.p.c., stąd też nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu sądowym. Sąd Apelacyjny w Łodzi – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z 15 czerwca 2007 r. (sygn. akt III AUz 80/07) oddalił wniesione zażalenie. Od wskazanego postanowienia skarżąca wniosła skargę kasacyjną.
Z wydaniem wskazanych w skardze rozstrzygnięć skarżąca wiąże naruszenie zasady państwa prawnego i nakazu urzeczywistniania sprawiedliwości społecznej; prawa do godności oraz jej poszanowania przez organy władzy publicznej (art. 30 Konstytucji), równości wobec prawa i równego traktowania przez organy władzy publicznej oraz zakazu dyskryminacji (art. 32 Konstytucji), prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) oraz prawa do skutecznego środka odwoławczego w każdym przypadku, wywodzonego przez skarżącą z art. 13 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Skarżąca naruszenia powyższych praw i zasad upatruje w fakcie niemożności złożenia odwołania do sądu od zawartego z zakładem rentowym układu ratalnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest środkiem prawnym o charakterze subsydiarnym i nadzwyczajnym. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zasada subsydiarności w korzystaniu z prawa do skargi konstytucyjnej wymaga wykorzystania przysługujących skarżącemu środków prawnych przed wystąpieniem ze skargą konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego. Do rozstrzygania o sprawach indywidualnych są bowiem przede wszystkim powołane sądy i organy administracji publicznej, natomiast Trybunał Konstytucyjny może wkraczać dopiero po wyczerpaniu wszystkich procedur pozwalających na rozstrzygnięcie sprawy, w tym na uchylenie naruszonego prawa lub wolności konstytucyjnej. Podkreślić należy, iż nie w każdym przypadku zainicjowanie tych procedur jest wymagane dla spełnienia przesłanek skargi konstytucyjnej (tak jest np. w przypadku kasacji w sprawach karnych i skargi kasacyjnej w sprawach cywilnych), jednakże w sytuacji, w której zostały już zainicjowane i mogą mieć wpływ na ustalenie podstaw wystąpienia ze skargą konstytucyjną, w szczególności na stwierdzenie naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw przysługujących skarżącemu, uzasadnionym staje się zawieszenie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym do czasu ich zakończenia. Może się bowiem okazać, iż wydane przez organy sądowe rozstrzygnięcie doprowadzi do uchylenia naruszonego prawa lub wolności konstytucyjnej, co uczyni postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym bezprzedmiotowym.

Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny, działając na podstawie art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) oraz art. 177 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), zawiesza postępowanie do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Najwyższym.