Pełny tekst orzeczenia

17/1/B/2010


POSTANOWIENIE

z dnia 17 grudnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 111/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Teresy F. w sprawie zgodności:
art. 91 § 7 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 60, art. 65 ust. 1 oraz art. 67 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

1) podjąć zawieszone postępowanie,
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 17 kwietnia 2008 r. skarżąca zakwestionowała zgodność art. 91 § 7 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 60, art. 65 ust. 1 oraz art. 67 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Działając w oparciu o zaskarżony przepis, Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z 11 czerwca 2007 r. (sygn. akt VI P 11/07) oddalił powództwo skarżącej skierowane przeciwko Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach o zasądzenie należności – w pełnym 20% wymiarze – z tytułu dodatku za „długoletnią pracę”. Sąd ten wskazał w uzasadnieniu, że wymóg ten odnosi się tylko do tego rodzaju pracy, który wykonywany był na stanowisku sędziego. Apelacja wniesiona od powyższego rozstrzygnięcia została oddalona przez Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z 13 grudnia 2007 r. (sygn. akt VIII Pa 493/07). W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazano, że pojęcie „długoletnia praca” należy traktować przez pryzmat kodeksu pracy, a w konsekwencji tylko jako pozostanie w zatrudnieniu łączącym się ze stosunkiem pracy lub na podstawie innych stosunków tak traktowanych. Zastosowana przez Sąd Okręgowy wykładnia znajduje oparcie w stanowisku doktryny oraz orzecznictwa i ma – w ocenie skarżącej – charakter wykładni stałej i powszechnej. Od powyższego rozstrzygnięcia skarżąca wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.
Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżąca wiąże naruszenie konstytucyjnego prawa do dostępu na jednakowych zasadach do służby publicznej (art. 60 ust. 1 Konstytucji), prawa wolności wyboru i wykonywania zawodu (art. 65 ust. 1 Konstytucji) oraz prawa do zabezpieczenia społecznego (art. 67 ust. 1 Konstytucji). Uzasadniając naruszenie pierwszego ze wskazanych praw, skarżąca wywodzi, że obejmuje ono nie tylko równy dostęp do służby publicznej, ale i równość w zakresie warunków jej pełnienia. Zdaniem skarżącej pozbawienie jej dodatku za długoletnią pracę ze względu na fakt, iż wykonywała przed powołaniem na stanowisko sędziego zawód adwokata, przy przyznaniu takich uprawnień innym podmiotom dopuszczonym do sprawowania funkcji sędziego, stanowi przejaw ograniczenia przysługujących jej praw w zakresie dostępu do służby publicznej, nieznajdujący uzasadnienia w art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz sprzeczny z zasadą równości, o której mowa w art. 32 Konstytucji i zasadą sprawiedliwości społecznej.
Naruszenie zasady określonej w art. 65 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji zdaje się skarżąca upatrywać w fakcie nałożenia na nią, jako osobę wykonującą zawód adwokata, negatywnych skutków finansowych, polegających na niezaliczeniu okresu wykonywania zawodu adwokata do okresu pracy decydującego o wysokości dodatku za długoletnią pracę, przyznawanego na podstawie zaskarżonego przepisu. Fakt, że skarżąca w momencie wybierania zawodu adwokata nie mogła przewidzieć, iż z tego powodu w przyszłości będzie traktowana przez władze publiczne odmiennie od podmiotów charakteryzujących się takimi samymi jak ona cechami istotnymi oraz że dokonany wybór ograniczy jej w przyszłości dostęp do innego zawodu na równych zasadach (bez spełnienia przesłanek z art. 31 ust. 3 Konstytucji), narusza w jej przekonaniu zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Skarżąca wskazuje także na naruszenie prawa do zabezpieczenia społecznego, podnosząc w uzasadnieniu na fakt, że czas pracy w adwokaturze nie będzie uwzględniany przy obliczaniu uposażenia w stanie spoczynku. Do wysokości uposażenia w stanie spoczynku dolicza się bowiem dodatek z tytułu długoletniej pracy. Eliminacja skarżącej z kręgu podmiotów uprawnionych do dodatku z tytułu długoletniej pracy powoduje, że z chwilą przejścia w stan spoczynku i uzyskania prawa do zabezpieczenia społecznego otrzyma je ona w wysokości nieadekwatnej do przepracowanych lat, co narusza także – w przekonaniu skarżącej – zasadę ochrony praw nabytych, zasadę sprawiedliwości społecznej, zasadę równości oraz zasadę pewności prawa. W okresie, w jakim skarżąca odprowadzała składki w związku z wykonywaniem zawodu adwokata, nie miała możliwości przewidzenia, że nie będą one miały wpływu na wysokość uzyskanego przez nią zabezpieczenia społecznego.
Postanowieniem z 27 maja 2008 r. Trybunał Konstytucyjny, działając w oparciu o art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) oraz art. 177 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1764 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie. W uzasadnieniu wskazano, że orzeczenie Sądu Najwyższego, wydane w konsekwencji wniesienia przez skarżącą skargi kasacyjnej, może mieć wpływ na ustalenie podstaw wystąpienia ze skargą konstytucyjną, w szczególności na stwierdzenie naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw przysługujących skarżącej.
Wyrokiem z 16 stycznia 2009 r. Sąd Najwyższy (sygn. akt I PK 103/08) uchylił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 13 grudnia 2007 r. (sygn. akt VIII Pa 493/07) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Wyrokiem z 13 sierpnia 2009 r. (sygn. akt VIII Pa 108/09) Sąd Okręgowy w Gliwicach – VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z 11 czerwca 2007 r. (sygn. akt VI P 11/07) i przyznał skarżącej dochodzony przez nią dodatek stażowy wraz z odsetkami.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna przysługuje tylko w sytuacji, w której doszło do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności poprzez wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia na podstawie przepisu którego konstytucyjność podlega zakwestionowaniu. Analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wydanego na podstawie tego przepisu prowadzi do niebudzącego wątpliwości wniosku, że podstawowym celem skargi konstytucyjnej jest ochrona naruszonych praw i wolności konstytucyjnych. W przypadku, w którym nie można już stwierdzić istnienia naruszenia tych praw lub wolności, zaś niekorzystne dla skarżącego skutki – powstałe w efekcie występowania w pewnym okresie stanu tegoż naruszenia – zostały zniwelowane, brak jest podstaw do rozpoznania wniesionej skargi konstytucyjnej.
W skardze stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania naruszenie przysługujących jej praw konstytucyjnych (tj. prawa do dostępu na jednakowych zasadach do służby publicznej – art. 60 ust. 1 Konstytucji, prawa wolności wyboru i wykonywania zawodu – art. 65 ust. 1 Konstytucji oraz prawa do zabezpieczenia społecznego – art. 67 ust. 1 Konstytucji) wiązała skarżąca z pozbawieniem jej – wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z 11 czerwca 2007 r. (sygn. akt VI P 11/07) – dodatku za długoletnią pracę. Apelacja wniesiona od tego rozstrzygnięcia została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z 13 grudnia 2007 r. (sygn. akt VIII Pa 493/07). W konsekwencji rozpoznania skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy uchylił powyższe orzeczenie wyrokiem z 16 stycznia 2009 r. (sygn. akt I PK 103/08), którym przekazano jednocześnie sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Wyrokiem z 13 sierpnia 2009 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach – VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z 11 czerwca 2007 r. (sygn. akt VI P 11/07) i przyznał skarżącej dochodzony przez nią dodatek stażowy wraz z odsetkami.
Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, że nie tylko utraciło walor prawomocności rozstrzygniecie, z którego wydaniem wiązała skarżąca naruszenie wskazanych w skardze praw konstytucyjnych, ale ponadto uzyskała ona wnioskowany dodatek stażowy wraz z odsetkami, w nieprzyznaniu którego upatrywała naruszenie tychże praw. Odpadła zatem zarówno formalna, jak i merytoryczna podstawa do rozpatrzenia wniesionej skargi konstytucyjnej.

Mając powyższe na względzie, należało odmówić nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej.