Ts 118/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
POSTANOWIENIE
z dnia 17 lutego 2009 r.
Sygn. akt Ts 118/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Granat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Doroty Muchy w sprawie zgodności:
art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 16 kwietnia 2008 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującą sprawą. Wyrokiem z 20 grudnia 2007 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu – I Wydział Cywilny (sygn. akt I ACa 637/07), zmieniając wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 23 kwietnia 2007 r. (sygn. akt I C 262/07), orzekł także o zwolnieniu powoda z obowiązku zwrotu skarżącej kosztów postępowania odwoławczego.
Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis art. 3941 § 2 k.p.c. w sposób niezasadny ogranicza prawo strony do zaskarżenia postanowienia o kosztach postępowania wydanego przez sąd drugiej instancji. Zaskarżony przepis narusza, zdaniem skarżącej, prawo do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji (art. 78 Konstytucji) i prawo do dwuinstancyjnego postępowania sądowego w zakresie kosztów postępowania (art. 176 Konstytucji), przekraczając dopuszczalne granice ograniczeń praw konstytucyjnych (art. 31 ust. 3 Konstytucji), przez co narusza także zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach skarżącego albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Oznacza to, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia. W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny zobowiązany był zbadać, czy istotnie w niniejszej sprawie zaskarżony przepis stanowił podstawę wydania ostatecznego orzeczenia o prawach i wolnościach skarżącej.
Zgodnie z przepisem art. 3941 § 2 k.p.c. w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981, a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji. Skarżąca wskazuje, że tak określone reguły określające dopuszczalność środków odwoławczych wyłączają możliwość wniesienia zaskarżenia od rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego, wydanego przez sąd odwoławczy. Zasadnicze znaczenie w niniejszej sprawie ma jednak fakt, że treść zaskarżonego przepisu pozostaje bez związku z orzeczeniem zapadłym w sprawie skarżącej.
Orzeczeniem, które wskazuje skarżąca jako ostateczne orzeczenie o jej prawach i wolnościach jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – I Wydział Cywilny z 20 grudnia 2007 r., w którym sąd ten zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 23 kwietnia 2007 r., a także orzekł o zwolnieniu powoda z obowiązku zwrotu skarżącej kosztów postępowania odwoławczego. Skarżąca nie wnosiła żadnych środków odwoławczych w zakresie kosztów postępowania w drugiej instancji. Nawet, jeżeli w opinii skarżącej zakwestionowane przepisy uniemożliwiają jej wniesienie zażalenia, to okoliczność ta wynika jedynie z ich brzmienia i nie jest poparta treścią ostatecznego orzeczenia, wymaganego przez art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Oczywiste jest zatem, że podstawą orzekania sądu w sprawie skarżącej nie mógł być zaskarżony przepis, który określa zasady wnoszenia środków odwoławczych od orzeczenia wydanego przez sąd orzekający jako sąd drugiej instancji. Skarga konstytucja jest szczególnym środkiem ochrony praw i wolności konstytucyjnych, w zakresie wskazanym w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Wyłącza zatem kontrolę abstrakcyjną przepisów. Trybunał wskazywał już wielokrotnie, że przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie ta regulacja prawna, która była podstawą ostatecznego orzeczenia odnoszącego się do praw lub wolności konstytucyjnych skarżącego (por. postanowienia z: 29 marca 2000 r., Ts 163/99, OTK ZU nr 7/2000, poz. 265; 28 listopada 2000 r., Ts 140/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 94; 28 marca 2001 r., Ts 13/01, OTK ZU nr 4/2001, poz. 113). Prowadzi to do jednoznacznego wniosku, że przepis art. 3941 § 2 k.p.c. nie mógł stanowić w sprawie skarżącej podstawy wydania orzeczenia, wskazanego jako ostateczne orzeczenie o jej prawach i wolnościach. Zgodnie z przepisem art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w związku z art. 79 ust. 1 Konstytucji przesądza to jednoznacznie o niedopuszczalności nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W tym stanie rzeczy, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
z dnia 17 lutego 2009 r.
Sygn. akt Ts 118/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Granat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Doroty Muchy w sprawie zgodności:
art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 16 kwietnia 2008 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującą sprawą. Wyrokiem z 20 grudnia 2007 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu – I Wydział Cywilny (sygn. akt I ACa 637/07), zmieniając wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 23 kwietnia 2007 r. (sygn. akt I C 262/07), orzekł także o zwolnieniu powoda z obowiązku zwrotu skarżącej kosztów postępowania odwoławczego.
Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis art. 3941 § 2 k.p.c. w sposób niezasadny ogranicza prawo strony do zaskarżenia postanowienia o kosztach postępowania wydanego przez sąd drugiej instancji. Zaskarżony przepis narusza, zdaniem skarżącej, prawo do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji (art. 78 Konstytucji) i prawo do dwuinstancyjnego postępowania sądowego w zakresie kosztów postępowania (art. 176 Konstytucji), przekraczając dopuszczalne granice ograniczeń praw konstytucyjnych (art. 31 ust. 3 Konstytucji), przez co narusza także zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach skarżącego albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Oznacza to, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia. W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny zobowiązany był zbadać, czy istotnie w niniejszej sprawie zaskarżony przepis stanowił podstawę wydania ostatecznego orzeczenia o prawach i wolnościach skarżącej.
Zgodnie z przepisem art. 3941 § 2 k.p.c. w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981, a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji. Skarżąca wskazuje, że tak określone reguły określające dopuszczalność środków odwoławczych wyłączają możliwość wniesienia zaskarżenia od rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego, wydanego przez sąd odwoławczy. Zasadnicze znaczenie w niniejszej sprawie ma jednak fakt, że treść zaskarżonego przepisu pozostaje bez związku z orzeczeniem zapadłym w sprawie skarżącej.
Orzeczeniem, które wskazuje skarżąca jako ostateczne orzeczenie o jej prawach i wolnościach jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – I Wydział Cywilny z 20 grudnia 2007 r., w którym sąd ten zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 23 kwietnia 2007 r., a także orzekł o zwolnieniu powoda z obowiązku zwrotu skarżącej kosztów postępowania odwoławczego. Skarżąca nie wnosiła żadnych środków odwoławczych w zakresie kosztów postępowania w drugiej instancji. Nawet, jeżeli w opinii skarżącej zakwestionowane przepisy uniemożliwiają jej wniesienie zażalenia, to okoliczność ta wynika jedynie z ich brzmienia i nie jest poparta treścią ostatecznego orzeczenia, wymaganego przez art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Oczywiste jest zatem, że podstawą orzekania sądu w sprawie skarżącej nie mógł być zaskarżony przepis, który określa zasady wnoszenia środków odwoławczych od orzeczenia wydanego przez sąd orzekający jako sąd drugiej instancji. Skarga konstytucja jest szczególnym środkiem ochrony praw i wolności konstytucyjnych, w zakresie wskazanym w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Wyłącza zatem kontrolę abstrakcyjną przepisów. Trybunał wskazywał już wielokrotnie, że przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie ta regulacja prawna, która była podstawą ostatecznego orzeczenia odnoszącego się do praw lub wolności konstytucyjnych skarżącego (por. postanowienia z: 29 marca 2000 r., Ts 163/99, OTK ZU nr 7/2000, poz. 265; 28 listopada 2000 r., Ts 140/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 94; 28 marca 2001 r., Ts 13/01, OTK ZU nr 4/2001, poz. 113). Prowadzi to do jednoznacznego wniosku, że przepis art. 3941 § 2 k.p.c. nie mógł stanowić w sprawie skarżącej podstawy wydania orzeczenia, wskazanego jako ostateczne orzeczenie o jej prawach i wolnościach. Zgodnie z przepisem art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w związku z art. 79 ust. 1 Konstytucji przesądza to jednoznacznie o niedopuszczalności nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W tym stanie rzeczy, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.