Pełny tekst orzeczenia

290/4/B/2009


POSTANOWIENIE

z dnia 16 lipca 2009 r.
Sygn. akt Ts 155/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Zbigniew Cieślak – przewodniczący


Marek Kotlinowski – sprawozdawca


Andrzej Rzepliński,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 października 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Zakładu Produkcji Odzieży SABGEN s.c. Tomasz K., Łukasz K.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej skierowanej do Trybunału Konstytucyjnego 14 maja 2008 r. skarżący zarzucili art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, ze zm.; dalej: u.s.u.s.), art. 118 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: o.p.), art. 118 o.p. niezgodność z art. 2, art. 5, art. 7, art. 30, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 1, 2, 3 Konstytucji.
Postanowieniem z 5 października 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zasadniczym powodem odmowy nadania biegu był fakt, że wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego nie mógł być uznany za ostateczne orzeczenie o prawach i wolnościach skarżących. Utrzymuje on w mocy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 kwietnia 2007 r., przekazujący sprawę do ponownego rozpoznania, by organ administracji jednoznacznie ustalił stronę(y) postępowania i adresata(ów) decyzji. Strona skarżąca wyczerpała drogę prawną, ale nie uzyskała ostatecznego rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W zaskarżonym postanowieniu Trybunał stwierdził, że ze względu na przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez WSA nie wydano jeszcze ostatecznego rozstrzygnięcia ani w sprawie odpowiedzialności wspólników, ani tym bardziej w sprawie umorzenia zaległości. Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym jest zatem przedwczesne.
Ponadto, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie ulegało wątpliwości, że skarga konstytucyjna nie dotyczyła sprawy konstytucyjności przepisów odnoszących się do umorzenia zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. Zarzuty skargi dotyczyły przedawnienia się odpowiedzialności osób trzecich, natomiast w toku postępowania organy zajmowały się oceną przesłanek umorzenia zaległości, zaś sądy prawidłowym określeniem podmiotu (podmiotów) odpowiedzialnego za te zaległości.
Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skierował pełnomocnik skarżących. Zakwestionował w nim pojęcie ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Jego zdaniem zaskarżone w skardze konstytucyjnej przepisy stanowiły podstawę rozstrzygnięcia sądowoadministracyjnego. Ponadto skarżący bardzo zwięźle argumentował wskazanie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. W odniesieniu do problematyki ostatecznego orzeczenia o prawach i wolnościach skarżącego w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji Trybunał w niniejszym składzie podziela pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu, wynikający z jednolitej linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego (por.: postanowienie z 20 maja 1998 r., Ts 76/98, OTK ZU z 1999 r. SUP, poz. 53). Artykuł 79 ust. 1 Konstytucji dopuszcza wniesienie skargi konstytucyjnej, kierowanej przeciwko przepisowi, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o prawach, wolnościach bądź obowiązkach skarżącego. Nie można wnieść skargi konstytucyjnej bez poprzedzającego ją postępowania sądowego lub administracyjnego i przed zapadnięciem w tych postępowaniach końcowego merytorycznego rozstrzygnięcia. Warunkiem dopuszczalności skargi jest wyczerpanie drogi prawnej poprzez złożenie wszystkich przewidzianych prawem środków zaskarżenia oraz doprowadzenie do wydania ostatecznego orzeczenia o określonych w ustawie zasadniczej wolnościach, prawach lub obowiązkach osoby wnoszącej skargę. Trybunał nie podziela przedstawionej przez skarżących interpretacji pojęcia ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem wnoszących skargę konstytucyjną orzeczenie NSA w Warszawie z 10 stycznia 2008 r. (sygn. akt II GSK 305/07) jest ostateczne w stosunku do Zakładu Produkcji Odzieży SABGEN s.c. – oraz „nie toczy się i nie będzie się toczyło już żadne postępowanie, którego przedmiotem będzie umorzenie należności ZPO SABGEN s.c.”. Trybunał pragnie wyjaśnić, że stroną skarżącą w skardze konstytucyjnej nie był tylko i wyłącznie Zakład Produkcji Odzieży SABGEN s.c., a Zakład Produkcji Odzieży SABGEN s.c. Tomasz K., Łukasz K. Ponadto, w ocenie Trybunału, wyżej wymienionego wyroku w żaden sposób nie można uznać za ostateczne orzeczenie w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Utrzymuje on w mocy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 kwietnia 2007 r., przekazujący sprawę do ponownego rozpoznania, by organ administracji jednoznacznie ustalił stronę(y) postępowania i adresata(ów) decyzji. Zatem w trakcie toczącego się postępowania konieczne będzie, w kolejności: prawidłowe oznaczenie adresata decyzji o odpowiedzialności; rozstrzygnięcie o potrzebie określenia niezapłaconej należności spółki; rozstrzygnięcie o ewentualnej odpowiedzialności wspólników – jako osób trzecich – za niezapłacone przez spółkę należności z tytułu składek; rozstrzygnięcie o zasadności umorzenia (odmowy umorzenia) należności z tego tytułu. Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał popiera pogląd wyrażony w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, że strona skarżąca co prawda wyczerpała drogę prawną, ale nie uzyskała ostatecznego rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Zatem postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym jest przedwczesne.
Ponadto Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje pogląd, zgodnie z którym zaskarżone w skardze konstytucyjnej przepisy nie stanowiły podstawy rozstrzygnięcia ani organów administracji, ani sądów administracyjnych. Organy zajmowały się oceną przesłanek umorzenia zaległości, zaś sądy prawidłowym określeniem podmiotu (podmiotów) odpowiedzialnego za te zaległości. Sprawa rozpatrywana w toku instancji nie była jeszcze sprawą dotyczącą odpowiedzialności osób trzecich, jak również przedawnienia tej odpowiedzialności. Warto zauważyć, że gdyby w wyniku wykonania wyroku WSA taka decyzja została wydana, to dopiero ona byłaby przedmiotem badania sądowoadministracyjnego oraz rozstrzygnięcia traktowanego jako ostateczne w rozumieniu art. 79 Konstytucji.
W przedmiocie zarzutów odnoszących się do sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw, Trybunał zwraca uwagę, że skarżący ograniczyli się jedynie do wyliczenia wzorców konstytucyjnych, a w uzasadnieniu zażalenia do stwierdzenia: „gdyby bowiem zaskarżone regulacje miały charakter niewadliwy, nie byłoby takiej możliwości, aby przenosić odpowiedzialność z Zakładu Produkcji Odzieży SABGEN s.c. na wspólników tej spółki: Tomasza K. i Łukasza K., jako na osoby trzecie”. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego powyższa teza strony skarżącej nie zasługuje na uwzględnienie.
Trybunał Konstytucyjny odniósł się również do pisma procesowego, które pełnomocnik wnioskodawcy złożył w „uzupełnieniu zażalenia z 15 października 2008 r.” (wpłynęło 27 listopada 2008 r.).
Na wstępie należy przypomnieć, że postanowienie Trybunału z 5 października 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej zostało doręczone pełnomocnikowi skarżących 13 października 2008 r. Tym samym zażalenie nadane w placówce pocztowej 20 października 2008 r. (data stempla pocztowego) zostało wniesione z zachowaniem 7-dniowego terminu, który upłynął 20 października 2008 r. (art. 36 ust. 4 ustawy o TK).
Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że ustawa o TK nie przewiduje możliwości „uzupełnienia” zażalenia, stąd Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 36 ust. 5 ustawy o TK, pozostawił bez rozpoznania pismo procesowe, które wpłynęło do Trybunału 27 listopada 2008 r. „w uzupełnieniu zażalenia z 15 października 2008 r.”.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.