Ts 204/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
295/4/B/2009
POSTANOWIENIE
z dnia 30 czerwca 2009 r.
Sygn. akt Ts 204/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej spółki jawnej Przedsiębiorstwo Budowlane „PAL-GAZ” Zdzisław P., Artur P. o zbadanie zgodności:
art. 4798a § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 2 lipca 2008 r. skarżąca postawiła zarzut niezgodności art. 4798a § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji. Skarżąca podniosła, że treść zaskarżonego przepisu, na mocy którego sąd odrzuca sprzeciw od nakazu zapłaty bez wzywania o uzupełnienie braków formalnych, jeżeli strona jest zastępowania przez profesjonalnego pełnomocnika (adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego) stoi w rażącej sprzeczności z konstytucyjną zasadą prawa do sądu oraz dwuinstancyjnego postępowania sądowego. W postępowaniu upominawczym sąd wydaje nakaz zapłaty wyłącznie na podstawie twierdzeń i dowodów przedstawionych przez powoda. Pozwana może zaś odnieść się do argumentów powoda i doprowadzić do uchylenia nakazu zapłaty tylko przez wniesienie sprzeciwu. Z tego względu możliwość odrzucenia sprzeciwu wniesionego przez radcę prawnego z powodu niedołączenia (jak w sprawie skarżącej) odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego stanowi nadmiernie surową sankcję, a także obciąża stronę skutkami błędu jej pełnomocnika. Skarżąca zwróciła również uwagę, że zasady reprezentacji spółki jawnej wynikają wprost z ustawy, co oznacza, że ustalenia, czy osoba udzielająca pełnomocnictwa była umocowana do występowania w jej imieniu, można dokonać bez konieczności sprawdzania danych ujawnionych w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zdaniem skarżącej, surowe wymogi formalne służą wprawdzie przyspieszeniu postępowania, wezwanie do uzupełnienia braków formalnych z zakreśleniem terminu nie prowadzi jednak do znacznego wydłużenia postępowania, a zarazem nie prowadziłoby do naruszania konstytucyjnych praw stron.
Skarżąca wniosła skargę konstytucyjną w związku z odrzuceniem sprzeciwu wniesionego przez nią – zastępowaną przez radcę prawnego – od nakazu zapłaty, wydanego w postępowaniu upominawczym, postanowieniem Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku z 5 listopada 2007 r. (sygn. akt IV GNc 2207/07) z powodu niedołączenia dokumentu potwierdzającego uprawnienia osoby udzielającej pełnomocnictwa procesowego do działania w imieniu skarżącej. Zażalenie wniesione na to postanowienie oddalił Sąd Okręgowy w Gdańsku postanowieniem z 21 marca 2008 r. (sygn. akt XII Gz 73/08).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), rozpoznaniu zarzutów zawartych w skardze konstytucyjnej stoi na przeszkodzie zbędność lub niedopuszczalność wydania wyroku. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22).
Wyrokiem z 15 kwietnia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 4798a § 5 zdanie drugie k.p.c. w zakresie, w jakim w postępowaniu w sprawach gospodarczych przewiduje, że sąd odrzuca zawierające braki formalne zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym oraz sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wniesione przez przedsiębiorcę reprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego, bez uprzedniego wezwania do ich uzupełnienia, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, z art. 45 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 oraz z art. 78 Konstytucji (SK 28/08, OTK ZU nr 4/A/2009, poz. 48). Trybunał stwierdził, że rygoryzm w zakresie formalnych warunków wniesienia zarzutów rzutuje na prawo strony do zaskarżenia orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Strona pozwana w postępowaniu nakazowym i upominawczym w sprawach gospodarczych w razie popełnienia uchybień formalnych nie tylko nie ma możliwości przedstawienia sądowi swej argumentacji, ale również nie może zaskarżyć z merytorycznego punktu widzenia orzeczenia wydanego z pominięciem jej argumentacji do sądu wyższej instancji. W przypadku odrzucenia zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty można bowiem podnosić jedynie argumenty odnoszące się do stwierdzonych przez sąd uchybień formalnych skutkujących decyzją o odrzuceniu pisma procesowego.
Skoro w niniejszej skardze konstytucyjnej skarżąca stawia zarzut niezgodności art. 4798a § 5 zdanie drugie k.p.c. z art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji, a zatem zbieżny z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo w opisanym powyżej wyroku w sprawie SK 28/08, to na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 i art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na zbędność orzekania.
POSTANOWIENIE
z dnia 30 czerwca 2009 r.
Sygn. akt Ts 204/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej spółki jawnej Przedsiębiorstwo Budowlane „PAL-GAZ” Zdzisław P., Artur P. o zbadanie zgodności:
art. 4798a § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 2 lipca 2008 r. skarżąca postawiła zarzut niezgodności art. 4798a § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji. Skarżąca podniosła, że treść zaskarżonego przepisu, na mocy którego sąd odrzuca sprzeciw od nakazu zapłaty bez wzywania o uzupełnienie braków formalnych, jeżeli strona jest zastępowania przez profesjonalnego pełnomocnika (adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego) stoi w rażącej sprzeczności z konstytucyjną zasadą prawa do sądu oraz dwuinstancyjnego postępowania sądowego. W postępowaniu upominawczym sąd wydaje nakaz zapłaty wyłącznie na podstawie twierdzeń i dowodów przedstawionych przez powoda. Pozwana może zaś odnieść się do argumentów powoda i doprowadzić do uchylenia nakazu zapłaty tylko przez wniesienie sprzeciwu. Z tego względu możliwość odrzucenia sprzeciwu wniesionego przez radcę prawnego z powodu niedołączenia (jak w sprawie skarżącej) odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego stanowi nadmiernie surową sankcję, a także obciąża stronę skutkami błędu jej pełnomocnika. Skarżąca zwróciła również uwagę, że zasady reprezentacji spółki jawnej wynikają wprost z ustawy, co oznacza, że ustalenia, czy osoba udzielająca pełnomocnictwa była umocowana do występowania w jej imieniu, można dokonać bez konieczności sprawdzania danych ujawnionych w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zdaniem skarżącej, surowe wymogi formalne służą wprawdzie przyspieszeniu postępowania, wezwanie do uzupełnienia braków formalnych z zakreśleniem terminu nie prowadzi jednak do znacznego wydłużenia postępowania, a zarazem nie prowadziłoby do naruszania konstytucyjnych praw stron.
Skarżąca wniosła skargę konstytucyjną w związku z odrzuceniem sprzeciwu wniesionego przez nią – zastępowaną przez radcę prawnego – od nakazu zapłaty, wydanego w postępowaniu upominawczym, postanowieniem Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku z 5 listopada 2007 r. (sygn. akt IV GNc 2207/07) z powodu niedołączenia dokumentu potwierdzającego uprawnienia osoby udzielającej pełnomocnictwa procesowego do działania w imieniu skarżącej. Zażalenie wniesione na to postanowienie oddalił Sąd Okręgowy w Gdańsku postanowieniem z 21 marca 2008 r. (sygn. akt XII Gz 73/08).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), rozpoznaniu zarzutów zawartych w skardze konstytucyjnej stoi na przeszkodzie zbędność lub niedopuszczalność wydania wyroku. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22).
Wyrokiem z 15 kwietnia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 4798a § 5 zdanie drugie k.p.c. w zakresie, w jakim w postępowaniu w sprawach gospodarczych przewiduje, że sąd odrzuca zawierające braki formalne zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym oraz sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wniesione przez przedsiębiorcę reprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego, bez uprzedniego wezwania do ich uzupełnienia, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, z art. 45 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 oraz z art. 78 Konstytucji (SK 28/08, OTK ZU nr 4/A/2009, poz. 48). Trybunał stwierdził, że rygoryzm w zakresie formalnych warunków wniesienia zarzutów rzutuje na prawo strony do zaskarżenia orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Strona pozwana w postępowaniu nakazowym i upominawczym w sprawach gospodarczych w razie popełnienia uchybień formalnych nie tylko nie ma możliwości przedstawienia sądowi swej argumentacji, ale również nie może zaskarżyć z merytorycznego punktu widzenia orzeczenia wydanego z pominięciem jej argumentacji do sądu wyższej instancji. W przypadku odrzucenia zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty można bowiem podnosić jedynie argumenty odnoszące się do stwierdzonych przez sąd uchybień formalnych skutkujących decyzją o odrzuceniu pisma procesowego.
Skoro w niniejszej skardze konstytucyjnej skarżąca stawia zarzut niezgodności art. 4798a § 5 zdanie drugie k.p.c. z art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji, a zatem zbieżny z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo w opisanym powyżej wyroku w sprawie SK 28/08, to na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 i art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na zbędność orzekania.