Pełny tekst orzeczenia

479/6/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 13 października 2009 r.


Sygn. akt Ts 357/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Stanisław Biernat,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Eugeniusza D. w sprawie zgodności:

art. 306 § 1 oraz art. 325e § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 20 listopada 2008 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 306 § 1 oraz art. 325e § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 32 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującym stanem faktycznym. Postanowieniem z 11 lipca 2008 r. aspirant Komendy Miejskiej Policji w Elblągu, po rozpoznaniu zawiadomienia skarżącego, odmówił wszczęcia dochodzenia (sygn. akt D-8433/08/2). W dniu 18 lipca 2008 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej w Elblągu zatwierdził powyższe postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia (sygn. akt 3 Ds. 896/08). Postanowieniem z 2 września 2008 r. Sąd Rejonowy Sąd Grodzki w Elblągu – X Wydział (sygn. akt X Kp 505/08) utrzymał w mocy postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia.

Uzasadniając wniesienie skargi konstytucyjnej, skarżący zarzucił, że zaskarżone przepisy stoją w sprzeczności z zapisaną w art. 32 Konstytucji zasadą gwarantującą równość wobec prawa. W szczególności art. 325e § 1 k.p.k., stosownie do którego prowadzący dochodzenie nie ma obowiązku uzasadnienia postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia, w sposób bezzasadny różnicuje sytuację pokrzywdzonych w postępowaniu przygotowawczym. Według skarżącego, tożsamość sytuacji prawnej, w jakiej znajduje się pokrzywdzony jako strona w śledztwie i dochodzeniu, wymaga identycznego uregulowania jego praw w obu typach postępowania przygotowawczego. Zdaniem skarżącego art. 306 § 1 k.p.k., przewidujący prawo przejrzenia akt dla osób uprawnionych do złożenia zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa, jest w swej istocie również sprzeczny z konstytucyjną zasadą równego traktowania przez władze publiczne. Dyskryminuje, jego zdaniem, osoby znajdujące się w szczególnej sytuacji – odbywające karę pozbawienia wolności, gdyż nie stwarza dla takich osób szczegółowych unormowań dotyczących dostępu do akt, przez co nie mogą one ze swojego uprawnienia skorzystać. Skarżący podnosi, że sformułowanie przepisu umożliwia organom stosującym prawo jego nadużywanie i w związku z tym podkreśla potrzebę unormowania w sposób jednoznaczny zasad, na jakich powinien odbywać się dostęp do akt.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zasadniczym powodem odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest niewłaściwe powołanie wzorców konstytucyjnych. Z utrwalonej linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego wynika, że wskazana w skardze zasada równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji) nie jest samoistnym źródłem praw podmiotowych, ochrony których skarżący mógłby domagać się w skardze konstytucyjnej (zob. postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Może ona stanowić wzorzec kontroli, lecz odwołanie się do niej musi być poprzedzone określeniem przysługującego skarżącemu prawa lub wolności rangi konstytucyjnej, w związku z którymi zasady te zostały naruszone. W skardze konstytucyjnej należy powołać przepis Konstytucji, który proklamuje dane prawo lub wolność, a ponadto ewentualnie art. 32, ponieważ on wyznacza konstytucyjny status jednostki, który został naruszony przez regulację ustawową lub podustawową (por. postanowienie TK z 14 stycznia 2008 r., Ts 247/06, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 28). Skarżący nie wskazał tymczasem żadnego, poza art. 32 Konstytucji, wzorca kontroli, który umożliwiłby dokonanie przez Trybunał Konstytucyjny merytorycznej oceny stawianych zarzutów.

Niezależnie od powyższego, Trybunał Konstytucyjny zwraca także uwagę na dalszą okoliczność uzasadniającą odmowę nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie art. 306 § 1 k.p.k. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach skarżącego albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Oznacza to, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia. Stwierdzić należy, że powołany przez skarżącego art. 306 § 1 k.p.k. nie stanowił podstawy ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie, w związku z którą skarżący sformułował swoją skargę. Wyżej wymieniony przepis stanowi, że uprawnionym do złożenia zażalenia na odmowę wszczęcia śledztwa, a także na postanowienie o jego umorzeniu, przysługuje prawo przejrzenia akt. Przedmiotem postanowienia, które skarżący wymienia jako ostateczne, jest natomiast kwestia utrzymania w mocy postanowienia Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Elblągu z 11 lipca 2008 r. o odmowie wszczęcia dochodzenia. Nie sposób zatem uznać, że zaskarżony przepis był podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia o prawach i obowiązkach skarżącego. W niniejszej sprawie występuje więc naruszenie wymogów stawianych skardze konstytucyjnej przez art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza zatem, że złożona skarga konstytucyjna nie spełnia przesłanek warunkujących dopuszczalność tego szczególnego środka ochrony wolności i praw, z uwagi na nieprawidłowe powołanie wzorca konstytucyjnego oraz brak związku pomiędzy przedmiotem skargi wskazanym w art. 306 § 1 k.p.k., a orzeczeniem wskazanym przez skarżącego jako ostateczne w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.).



W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.