Pełny tekst orzeczenia

156/3/B/2009


POSTANOWIENIE
z dnia 11 maja 2009 r.
Sygn. akt Tw 11/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Adam Jamróz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Krajowej Rady Komorniczej o zbadanie zgodności:
art. 37b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191, ze zm.) z art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.

UZASADNIENIE

W dniu 15 kwietnia 2009 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Krajowej Rady Komorniczej o zbadanie zgodności art. 37b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191, ze zm.; dalej: ustawa o komornikach sądowych) z art. 17 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez ogólnokrajową władzę organizacji zawodowej podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).

2. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowym władzom organizacji zawodowych przysługuje kompetencja do inicjowania kontroli konstytucyjności norm. Wola ogólnokrajowej władzy, zazwyczaj kolegialnej, znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. ustawy, regulaminu czy statutu), a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia takiej władzy. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego podmiotu. Dla ustalenia, czy wniosek pochodzi od ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej, a nie od osoby fizycznej, która go sporządziła lub podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionej władzy. Stąd wymagane jest dołączenie do wniosku uchwały tej władzy. Treść uchwały i wniosku powinny być zbieżne. Minimalna zbieżność cechująca wniosek i uchwałę obejmuje dokładne wskazanie kwestionowanego przepisu (przepisów) danego aktu normatywnego, wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej, którym w przypadku ustawy może być Konstytucja lub ratyfikowana umowa międzynarodowa (por. postanowienie TK z dnia 14 listopada 2007 r., Tw 38/07, OTK ZU nr 6/B/2007, poz. 262 i powołane tam orzeczenia).

3. Do rozpatrywanego wniosku dołączono dwie uchwały: uchwałę nr 4/2008 VI Krajowego Zjazdu Komorników Sądowych z dnia 14 maja 2008 r. oraz uchwałę nr 504/III Krajowej Rady Komorniczej z dnia 6 czerwca 2008 r. W pierwszej z nich Krajowy Zjazd Komorników Sądowych zobowiązał Krajową Radę Komorniczą w Warszawie „do złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności z Konstytucją art. 37b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych (...) w zakresie nałożenia na Krajową Radę Komorniczą obowiązku archiwizowania akt oraz zbędnych urządzeń ewidencyjnych”. W drugiej Krajowa Rada Komornicza postanowiła „skierować do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie, że art. 37b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych (...) w zakresie nałożenia na Krajową Radę Komorniczą obowiązku archiwizowania akt oraz zbędnych urządzeń ewidencyjnych jest niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej”.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że żadnej z powołanych wyżej uchwał nie można uznać za podstawę prawną wniosku, złożonego do Trybunału Konstytucyjnego 15 kwietnia 2009 r.

3.1. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że w uchwale nr 4/2008 VI Krajowego Zjazdu Komorników Sądowych nie skonkretyzowano wzorców kontroli, tzn. nie określono, z którym przepisem (przepisami) Konstytucji, zdaniem wnioskodawcy, kwestionowany przepis ustawy jest niezgodny. Podobnie uchwała nr 504/III Krajowej Rady Komorniczej również nie wskazuje wzorców kontroli kwestionowanego art. 37b ustawy o komornikach sądowych.
W konsekwencji należy stwierdzić, że podjęcie przez władze samorządu komorników uchwał, w których nie przedstawiono zarzutu niezgodności art. 37b ustawy o komornikach sądowych z wyraźnie wskazanym przepisem (przepisami) Konstytucji jako wzorcem (wzorcami) kontroli, musi być uznane za nieskutecznie złożone oświadczenie woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli bowiem uchwała podmiotu konstytucyjnie legitymowanego do złożenia wniosku (art. 191 ust. 1 pkt 4) nie wyznacza dokładnie zakresu zaskarżenia, to okoliczność ta uniemożliwia Trybunałowi przeprowadzenie abstrakcyjnej kontroli norm.
Jednocześnie trzeba podkreślić, że tak rozumiana wadliwość uchwały stanowiącej podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie może zostać uznana za brak formalny, który podlegałby usunięciu w trybie art. 36 ust. 2 ustawy o TK (por. postanowienie z dnia 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).

3.2. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że sprecyzowanie wzorca kontroli (tzn. wskazanie art. 17 ust. 1 Konstytucji) nastąpiło natomiast w treści pełnomocnictwa udzielonego przez Prezesa Krajowej Rady Komorniczej w dniu 1 kwietnia 2009 r., a następnie w samym wniosku złożonym do Trybunału.
Trybunał Konstytucyjny przypomina, że zarówno podmiot udzielający pełnomocnictwa, jak i ustanowiony w tym trybie pełnomocnik wnioskodawcy, są zobowiązani do działania w granicach i zakresie, które wyznacza wola organu konstytucyjnie legitymowanego do wszczęcia postępowania w sprawie hierarchicznej kontroli norm. Nie posiadają zatem kompetencji do samodzielnego kształtowania ani przedmiotu, ani wzorców kontroli, gdyż wiąże ich treść uchwały uprawnionego podmiotu w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywany „wniosek” w zakresie, w jakim samoistnie określa wzorce kontroli, pochodzi od podmiotu nieuprawnionego. Okoliczność powyższa, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, stanowi podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi Krajowej Rady Komorniczej, który został złożony w wykonaniu uchwały VI Zjazdu Komorników Sądowych.

4. Jedynie na marginesie Trybunał Konstytucyjny przypomina, że Krajowa Rada Komornicza złożyła już wcześniej (tzn. 11 grudnia 2007 r.) wniosek o zbadanie zgodności (m.in.) art. 37b ustawy o komornikach sądowych z art. 17 ust. 1 w zw. z art. 21 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji, który został przekazany w dniu 2 lipca 2008 r. do merytorycznego rozpoznania (K 20/08).
Trybunał Konstytucyjny nie znajduje zatem ratio ponownego wystąpienia z wnioskiem (notabene zawężającym wzorce kontroli), w szczególności, gdy jego złożenie cechuje nieusuwalny brak formalny.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.