Pełny tekst orzeczenia

149/2/B/2011

POSTANOWIENIE

z dnia 2 marca 2011 r.

Sygn. akt Ts 241/09



Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – przewodnicząca


Piotr Tuleja – sprawozdawca


Wojciech Hermeliński,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 września 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Hortimex Plus sp. z o.o. sp. k.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 13 października 2009 r. skarżąca – Hortimex Plus sp. z o.o. sp. k. zarzuciła, że art. 98 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w związku z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348, ze zm.) oraz w związku z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349, ze zm.) naruszają art. 2 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Postanowieniem z 7 września 2010 r. (doręczonym pełnomocnikowi 13 września 2010 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu podniósł, że skarżąca nie uprawdopodobniła, iż w wyniku zastosowania w jej sprawie zaskarżonych przepisów pozbawiona została możliwości obrony swych praw przed niezawisłym sądem. Zdaniem Trybunału, uzasadnienie postanowienia sądu, jak również przewidziany przez ustawodawcę środek zaskarżenia, stanowią właściwą gwarancję rzetelności postępowania sądowego.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył pełnomocnik skarżącej. W piśmie procesowym z 20 września 2010 r. zaskarżył postanowienie w całości. Wniósł o jego zmianę i skierowanie sprawy do merytorycznego rozpoznania. W ocenie skarżącej zaskarżone przepisy nie stwarzają dostatecznych gwarancji, że ich interpretacja orzecznicza stanie się jednolita i ścisła na tyle, by istniała możliwość przewidzenia określonego rozstrzygnięcia. Zdaniem skarżącej, skala błędów, jakie popełniają sądy, świadczy niewątpliwie o niekonstytucyjności prawa. Uzasadnienie podejmowanych rozstrzygnięć nie stanowi – w ocenie skarżącej – wystarczającej gwarancji rzetelności postępowania. Skarżąca nie zgadza się również ze stwierdzeniem Trybunału, że niekonstytucyjność przepisów wiąże z naruszeniem swych praw o charakterze majątkowym. Wskazała, że kluczowym problemem skargi jest ukształtowanie procedury w sposób gwarantujący zwrot kosztów adekwatnych do nakładu pracy.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w zw. z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.

W ocenie Trybunału, zażalenie stanowi powtórzenie ogólnikowych zarzutów dotyczących naruszenia – w ocenie skarżącej – zasad rzetelnej procedury sądowej.

Ponadto, Trybunał stwierdza, że sformułowany w zażaleniu zarzut niedookreśloności zaskarżonych przepisów nie został poparty żadnymi merytorycznymi argumentami. Przedstawiony w skardze hipotetyczny stan faktyczny, którym skarżąca uzasadnia powyższy zarzut, nie stanowi – w świetle art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – wskazania sposobu naruszenia wolności lub praw. Skarżąca nie wykazała – wbrew zarzutom zażalenia – że praktyka stosowania zakwestionowanych przez nią przepisów często – jak określiła – ulega wypaczeniu, wobec zbyt szerokiej swobody stosowania prawa. Skarżąca nie wskazała przy tym, że istnieje w ogóle jakakolwiek praktyka orzecznicza w tym zakresie. Przykład jednostkowego zastosowania w sprawie skarżącej zakwestionowanych skargą przepisów nie może uzasadnić poddania ich merytorycznej ocenie, a tym samym umożliwić obalenie domniemania zgodności z Konstytucją.

Należy zgodzić się również z poglądem Trybunału przedstawionym w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którym z art. 45 ust. 1 Konstytucji nie da się wywieść prawa do żądania zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Zdaniem Trybunału, po pierwsze, art. 45 ust. 1 Konstytucji nie gwarantuje pełnego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Po drugie, na nieadekwatność art. 45 ust. 1 Konstytucji, jako wzorca kontroli w sprawach dotyczących zwrotu poniesionych już kosztów pełnomocnika, Trybunał Konstytucyjny wskazał w wyroku z 11 stycznia 2005 r. (SK 60/03, OTK ZU nr 1/A/2005, poz. 2), w którym stwierdził, że regulacje dotyczące kwestii zwrotu kosztów postępowania już po uprawomocnieniu się orzeczenia „w żaden sposób nie odnoszą się ani do dostępności do sądu, ani też do pozostałych elementów składających się na prawo do sądu”. Przepisy dotyczące kosztów mogłyby stanowić przedmiot oceny z punktu widzenia ich zgodności z art. 45 ust. 1 Konstytucji jedynie w zakresie ewentualnego faktycznego zamknięcia skarżącej dostępu do sądu, którego skarżąca nie kwestionowała.

Jednocześnie Trybunał przyznaje rację skarżącej, że prawidłowo ukształtowana procedura jest niewątpliwie czynnikiem pozwalającym skutecznie dochodzić ochrony wszelkich praw, jednak – zdaniem Trybunału – zarzutu jej naruszenia nie może uzasadniać wprost – jak uczyniono w skardze – naruszenie praw o charakterze majątkowym.

Konkludując, Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie w pełni podziela stanowisko Trybunału przedstawione w postanowieniu z 7 września 2010 r. Gwarancje procesowe, w postaci uzasadnienia motywów rozstrzygnięcia, jak również możliwość ich weryfikacji przed sądem odwoławczym, świadczą o tym, że zakwestionowane w skardze przepisy nie naruszają standardów rzetelnego postępowania sądowego.



Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Trybunał postanowił jak w sentencji.