Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 20 stycznia 2011 r.


Sygn. akt Ts 349/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Stanisław Biernat – przewodniczący

Teresa Liszcz – sprawozdawca

Maria Gintowt-Jankowicz,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Mirosława Z.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 12 listopada 2008 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności § 298 i § 301 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 sierpnia 2007 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. U. Nr 169, poz. 1189; dalej: Regulamin urzędowania prokuratury albo Regulamin) z art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 oraz art. 91 ust. 2 Konstytucji.

Postanowieniem z 29 marca 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przede wszystkim ze względu na brak ostatecznego orzeczenia w sprawie skarżącego, a także z powodu objęcia zaskarżeniem przepisów, które nie były podstawą działania organów w niniejszej sprawie, jak również powołanie w części oczywiście bezzasadnych, a w części niedopuszczalnych wzorców kontroli.

W zażaleniu z 13 kwietnia 2010 r. skarżący zarzucił: błędne uznanie, że w sprawie brak jest ostatecznego rozstrzygnięcia; błędną ocenę, że skarżący mógł wnieść nieistniejące środki zaskarżenia, a także „zignorowanie okoliczności, że podstawą wniosku o ściganie karne był wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka” oraz „brak odniesienia się do wskazanych w skardze konstytucyjnej szeregu norm konstytucyjnych”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w zakwestionowanym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.

Zdaniem skarżącego, „możliwość wydania takiego swoistego orzeczenia [pisma prokuratora okręgowego w Koszalinie z 3 września 2009 r., nr I Dsn 13/08/K-n] wynika z treści Regulaminu stanowiącego podstawę praw i obowiązków skarżącego”. W ocenie skarżącego, pismo prokuratora jest innym ostatecznym rozstrzygnięciem w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), gdyż w pojęciu tym „mieści się forma »pisma« jako ostatecznej odpowiedzi na wniosek (…) o wszczęcie postępowania karnego”.

Jak trafnie wskazał Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu, pismo prokuratora, które zdaniem skarżącego było ostatecznym rozstrzygnięciem w sprawie, zostało wydane na podstawie § 193 ust. 1 Regulaminu urzędowania prokuratury – przepis, który nie został objęty skargą konstytucyjną z 12 listopada 2008 r. Przepis ten stanowi, że pismo zawierające żądanie wszczęcia lub kontynuacji postępowania przygotowawczego w sprawie, w której uprawomocniło się postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia albo o jego umorzeniu, o ile nie uzasadnia wszczęcia lub podjęcia na nowo postępowania, pozostawia się w aktach sprawy. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożył skarżący po raz pierwszy 18 lutego 2005 r. Sprawa ta zakończyła się prawomocnie w 2005 r. orzeczeniem sądu rejonowego o odmowie wszczęcia postępowania karnego.

Trafnie wskazano w uzasadnieniu postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, że skoro pismo prokuratora okręgowego w Koszalinie z 3 września 2009 r. skarżący uznaje za rozstrzygnięcie w przedmiocie jego ponownego wniosku o wszczęcie śledztwa, kształtujące prawa skarżącego, to powinien był złożyć na nie zażalenie do sądu rejonowego w trybie art. 306 § 1 k.p.k. Dopiero wtedy skarżący wyczerpałby drogę prawną przysługującą mu zgodnie z k.p.k. Zarzut skarżącego, podniesiony w zażaleniu na postanowienie TK, że niedopuszczalny był środek zaskarżenia od „swoistej decyzji”, jaką w jego ocenie jest pismo z 3 września 2009 r., należało uznać za oczywiście bezzasadny.

Trybunał Konstytucyjny przypomina, że orzeczeniem jest tylko taki akt organu władzy publicznej, który w sposób władczy określa sytuację prawną skarżącego (por. m.in. postanowienia TK z: 9 czerwca 1998 r., Ts 67/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 74; 6 maja 1998 r., Ts 62/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 70; 13 października 1998 r., Ts 117/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 43). Natomiast „walor ostatecznego orzeczenia przypisany być może takiemu prawomocnemu wyrokowi, ostatecznej decyzji, bądź innemu ostatecznemu rozstrzygnięciu, które – »zamykając« tok instancyjny – zostało wydane na podstawie zakwestionowanego w skardze przepisu, zaś jego treść prowadzi do naruszenia konstytucyjnych praw bądź wolności skarżącego” (por. m.in. postanowienie TK z 14 czerwca 2000 r., Ts 21/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 214).

Jeśli więc skarżący twierdzi, że nie zmierzał do zrealizowania swojego prawa petycji wynikającego z art. 63 Konstytucji, ale do ponownego wszczęcia postępowania karnego, zaś jego wniosek został nieprawidłowo załatwiony jako skarga, to należy podzielić pogląd Trybunału wyrażony w zaskarżonym postanowieniu, że aby wyczerpać drogę prawną, należało wnieść zażalenie na „postanowienie” prokuratora z 3 września 2009 r.

Argument podniesiony przez skarżącego w zażaleniu na postanowienie Trybunału, że nie przysługiwał żaden środek zaskarżenia na „swoistą decyzję”, tj. pismo prokuratora okręgowego w Koszalinie z 3 września 2009 r., przeczy jednoczesnemu twierdzeniu, że pismem tym została zamknięta droga do realizacji (jak wskazuje skarżący) „wolności konstytucyjnej domagania się ochrony porządku prawnego”. Gdy istniała możliwość wniesienia środka prawnego, a w konsekwencji zmiany „orzeczenia” prokuratora z 3 września 2009 r., skarżący dla wyczerpania drogi prawnej powinien był z tego środka skorzystać, zanim wniósł skargę konstytucyjną, która jest subsydiarnym środkiem prawnym.

Jedynie na marginesie Trybunał wskazuje, że w zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu skarżący nie może zmieniać przedmiotu zaskarżenia. Stwierdzenie skarżącego, że „przyjmując jako alternatywę treść § 193 ust. 1 Regulaminu jako podstawę wydanej swoistej decyzji procesowej przez prokuratora okręgowego w Koszalinie, (…) [skarżący podnosi], że w swej dyspozycji zawiera on również dyspozycje zbieżne z treścią § 298 i § 301 Regulaminu” jest niedopuszczalną próbą zmiany przedmiotu zaskarżenia. Pośrednio zaś świadczy o tym, że skarżący zdaje sobie sprawę z powołania niewłaściwych przepisów we wniesionej skardze konstytucyjnej.

Za oczywiście bezzasadne należało uznać zarzuty „zignorowania okoliczności, że podstawą wniosku o ściganie karne był wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka” (dalej: ETPC) oraz „braku odniesienia się do wskazanych w skardze konstytucyjnej szeregu norm konstytucyjnych”. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Trybunał wyraźnie wskazał, że ocena przesłanek ewentualnej odpowiedzialności karnej nie może być przesądzona na podstawie wyroku ETPC. Ponadto, w orzeczeniu tym Trybunał ocenił każdy z powołanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli i szczegółowo wyjaśnił, dlaczego poszczególne z nich są oczywiście bezzasadne lub niedopuszczalne.

Zarzut „błędnej oceny stanu faktycznego przez uznanie jako wzorca Kodeksu postępowania karnego, choć intencją skarżącego było uzyskanie oceny zgodności z odpowiednimi przepisami Konstytucji całkowitej dowolności prokuratora w uznawaniu za skargę doniesienia karnego” jest obarczony podwójnym błędem. Po pierwsze, wzorcem kontroli mogą być wyłącznie przepisy Konstytucji (por. treść art. 79 ust. 1 ustawy zasadniczej), a Trybunał w zaskarżonym postanowieniu nie zawarł odmiennego stanowiska. Po wtóre, skarżący odnosi się do stosowania prawa przez organy i zarzuca im dowolność, zapominając, że skarga konstytucyjna jest „skargą na przepis”. Także to zagadnienie zostało dokładnie wyjaśnione w zaskarżonym postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego.



Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało na podstawie art. 36 ust. 6 w zw. z art. 49 ustawy o TK nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.