Pełny tekst orzeczenia

413/5/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 18 października 2012 r.

Sygn. akt Ts 139/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Stanisław Rymar – przewodniczący

Andrzej Wróbel – sprawozdawca

Maria Gintowt-Jankowicz,





po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 maja 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Sławomira R.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 10 czerwca 2010 r. Sławomir R. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 113 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, ze zm.; dalej: k.p.w.) w zw. z art. 540 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) w zakresie, w jakim ogranicza prawo do wznowienia postępowania tylko do postępowania sądowego prowadzonego na podstawie przepisów k.p.w., z art. 190 ust. 4 w zw. z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 7 Konstytucji.

Postanowieniem z 25 maja 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu ze względu na oczywistą bezzasadność zarzutów. Po pierwsze, co podniósł sam skarżący, art. 540 § 2 k.p.k. przewiduje jedynie dopuszczalność wznowienia postępowania sądowego zakończonego prawomocnym orzeczeniem, a zatem nie dotyczy możliwości wznowienia postępowania mandatowego. Po drugie, mimo że zakwestionowany art. 113 § 1 k.p.w. w zw. z art. 540 k.p.k. nie stanowi prawnej podstawy sanacji postępowania mandatowego, to jednak ustawodawca przewidział w ramach postępowania mandatowego stosowne narzędzie umożliwiające realizację sanacji, o której mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji. Przywrócenie stanu konstytucyjności jest bowiem możliwe w drodze uchylenia mandatu, o którym mowa w art. 101 k.p.w.

Powyższe postanowienie zostało zaskarżone zażaleniem z 6 czerwca 2012 r. W ocenie skarżącego odmowa nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest niezasadna, ponieważ „w k.p.w. nie ma, wbrew uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, żadnego innego przepisu, który umożliwiałby sanację orzeczenia – mandatu, którego podstawą wydania były przepisy uznane następnie za niezgodne z Konstytucją; nie jest takim przepisem, wbrew stanowisku Trybunału, art. 101 k.p.w., który pozwala na uchylenie mandatu w ściśle określonej w nim sytuacji”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie. Przedmiotem kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny w wyniku wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest jedynie prawidłowość dokonanego w nim rozstrzygnięcia.

W ocenie skarżącego „Trybunał przyznał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, że skarżący ma rację co do tego, że kwestionowany przez niego art. 113 k.p.w. w zw. z art. 540 k.p.k. nie daje możliwości wznowienia postępowania mandatowego w sytuacji, gdy mandat został oparty na przepisach, które zostały następnie uchylone przez Trybunał Konstytucyjny jako niezgodne z Konstytucją”. Powyższe stwierdzenie pomija istotny element uzasadnienia postanowienia o odmowie nadania skardze dalszego biegu, a mianowicie okoliczność, że art. 113 § 1 k.p.w. w zw. z art. 540 k.p.k. nie stanowi prawnej podstawy sanacji postępowania mandatowego. Ustawodawca wprowadził bowiem w art. 101 k.p.w. szczególny tryb uchylenia mandatu.

Wbrew twierdzeniu skarżącego, to właśnie art. 101 k.p.w., nie zaś art. 113 § 1 k.p.w. w zw. z art. 540 k.p.k., powinien był zostać zakwestionowany w skardze konstytucyjnej. Zarzuty dotyczyły bowiem braku możliwości uchylenia mandatu w związku z utratą mocy obowiązującej przez przepis będący podstawą jego nałożenia, co nastąpiło na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Podkreśla się tymczasem odrębny, zastępczy w stosunku do postępowania przed sądem charakter postępowania mandatowego prowadzonego przez organ pozasądowy, jak również szczególne uwarunkowania tego postępowania, a zwłaszcza dobrowolność poddania się karze i rezygnację przez sprawcę wykroczenia z prawa do rozpoznania sprawy przez sąd, czy brak orzekania w przedmiocie procesu (J. Lewiński, Komentarz do kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia z 2001 r., Warszawa 2002, s. 14, T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2002, s. 64). Trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z 30 września 2003 r. (sygn. akt I KZP 25/03OSNKW z 2003 r., nr 9-10, poz. 81), że uwzględnienie tych cech postępowania mandatowego, które decydują o jego specyfice, całkowitej odrębności i nieprzystawalności do podstawowych nawet zasad, reguł i pojęć właściwych postępowaniu sądowemu, wyklucza możliwość odpowiedniego stosowania do tego postępowania przepisów rozdziału 56 k.p.k. Jak słusznie podkreślił SN w przywołanej uchwale, wniosek o uchylenie mandatu na podstawie art. 101 k.p.w. jest szczególnym, nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, skoro może być wniesiony jedynie od prawomocnej decyzji o nałożeniu mandatu.

Skarżący wyraził pogląd, że art. 101 § 1 k.p.w. przewiduje tylko jeden przypadek, w którym możliwe jest uchylenie mandatu, tj. gdy został on nałożony za czyn niebędący wykroczeniem, a zatem „zakres kontroli nie pełni funkcji stanowiącej istotę instytucji wznowienia postępowania w szerokim rozumieniu, o jakim jest mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji”. Nie świadczy to, wbrew stanowisku zawartemu w zażaleniu, o konieczności zakwestionowania art. 113 § 1 k.p.w. w zw. z art. 540 k.p.k. Powyższy zarzut powinien był zostać skierowany wobec art. 101 § 1 k.p.w. w zakresie, w jakim przepis ten nie zawiera innej podstawy uchylenia prawomocnego mandatu. Takiego zarzutu jednak, co trafnie podkreślono w postanowieniu o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, skarżący nie sformułował.



Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.