Pełny tekst orzeczenia

193/2/B/2012


POSTANOWIENIE

z dnia 10 kwietnia 2012 r.
Sygn. akt Ts 183/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością „DAMARK Konsultant” w sprawie zgodności:
art. 78 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 w zw. z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

1) podjąć zawieszone postępowanie,
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 28 lipca 2010 r. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością „DAMARK Konsultant” (dalej: skarżąca) domaga się zbadania zgodności art. 78 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.; dalej: u.g.n.) z art. 2 i art. 45 w zw. z art. 32 ust. 1 Konstytucji – w zakresie, w jakim z zaskarżonego przepisu wynika, że ciężar dowodu, iż istnieją przesłanki do aktualizacji opłaty z tytułu użytkowania wieczystego, spoczywa na właściwym organie jedynie w postępowaniu przed samorządowym kolegium odwoławczym, a przed sądem powszechnym obowiązują zasady ogólne rozkładu ciężaru dowodu.
W świetle zaskarżonego przepisu wniosek użytkownika wieczystego o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu przysługującego mu prawa jest nieuzasadniona albo uzasadniona w innej wysokości, składa się przeciwko właściwemu organowi administracji publicznej, który zaktualizował opłatę, a ciężar dowodu, że istnieją przesłanki do aktualizacji opłaty, spoczywa na tym organie.
Skarżąca twierdzi, że kwestionowany przepis jest nieprecyzyjny, co narusza zasadę przyzwoitej legislacji (art. 2 Konstytucji). W jej przekonaniu przepis ten naruszył przysługujące jej prawo do sądu i powiązane z nim prawo do równego traktowania (art. 45 ust. 1 w zw. z art. 32 ust. 1 Konstytucji). Po pierwsze, zdaniem skarżącej przyjęcie, że w postępowaniu sądowym toczącym się na podstawie wniesionego sprzeciwu od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego użytkownik wieczysty ma wykazać, iż brak było podstaw do wypowiedzenia opłaty rocznej, uprzywilejowuje organ względem użytkownika. Po drugie, w ocenie skarżącej taki rozkład ciężaru dowodu w postępowaniu sądowym uniemożliwia realizację prawa do obrony przed arbitralnym postępowaniem organu administracji publicznej.
Skargę konstytucyjną skarżąca wniosła w związku z następującym stanem faktycznym. Z dniem 8 listopada 2005 r. skarżąca nabyła prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w Gdańsku przy ul. Podwale Przedmiejskie 1, składającej się z działki nr 143/16 obszaru 2,3458 ha oraz stanowiących odrębne nieruchomości budynków położonych na tej działce. W piśmie z 25 października 2006 r. Prezydent Miasta Gdańska wypowiedział skarżącej ze skutkiem od 1 stycznia 2007 r. dotychczasową opłatę roczną z kwoty 2 885,33 zł (przy przyjęciu wartości nieruchomości równej 961 778,00 zł i stawki procentowej w wysokości 0,3%) na kwotę 278 681,04 zł (przy przyjęciu wartości nieruchomości równej 9 289 368,00 zł i stawki procentowej w wysokości 3%). Jako uzasadnienie wypowiedzenia dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste Prezydent Miasta Gdańska wskazał trwałą zmianę sposobu korzystania z nieruchomości, prowadzącą do zmiany celu, na jaki nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste.
Skarżąca wniosła 22 listopada 2006 r. do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości. Samorządowe Kolegium Odwoławcze oddaliło 18 kwietnia 2007 r. wniosek skarżącej jako nieuzasadniony. Skarżąca złożyła 30 kwietnia 2007 r. sprzeciw od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku do Sądu Okręgowego w Gdańsku, który w wyroku z 7 grudnia 2009 r. (sygn. akt I C 538/07) ustalił, że opłata roczna z tytułu przysługującego skarżącej użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej począwszy od 1 stycznia 2007 r. wynosi 200 637,00 zł przy przyjęciu wartości nieruchomości równej 6 687 900,00 zł i wysokości stawki procentowej równej 3%. Skarżąca zaskarżyła ten wyrok, składając apelację do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, który następnie wydał wyrok o oddaleniu apelacji (sygn. akt I ACa 156/10 i I ACz 181/10).
Zarządzeniem z 23 listopada 2010 r. Trybunał Konstytucyjny wezwał skarżącą do usunięcia braków formalnych skargi. Skarżąca nadesłała 31 stycznia 2011 r. pismo wraz z załącznikami w celu uzupełnienia braków formalnych skargi i jednocześnie oświadczyła, że od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku została wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (sygn. akt IV CSK 427/10).
Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że Sąd Najwyższy wyrokiem z 7 kwietnia 2011 r. (sygn. akt IV CSK 427/10) uchylił w części zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 24 marca 2010 r. (sygn. akt II ACa 156/10) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Skarżąca wiąże naruszenie przysługujących jej konstytucyjnych praw z uchylonym wyrokiem sądu apelacyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jego dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 4648 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

1.1. Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga, poza realizacją wymagań stawianych pismu procesowemu, powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone; uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego.

1.2. Ponadto, przedmiotem skargi może być wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżącego. Zarzuty skargi muszą zaś uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym, i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej sprzeczności.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia powyższych wymagań.

2. Skarżąca wiąże naruszenie wskazanych w skardze konstytucyjnych praw podmiotowych z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 24 marca 2010 r. (sygn. akt II ACa 156/10). Orzeczenie to zostało jednak uchylone przez Sąd Najwyższy wyrokiem z 7 kwietnia 2011 r. (sygn. akt IV CSK 427/10) w części, w której sąd apelacyjny orzekał na podstawie zaskarżonego przepisu.

2.1. W tym stanie rzeczy Trybunał stwierdza, że skarżąca nie przedstawiła orzeczenia, na podstawie którego sąd orzekł ostatecznie o jej wolnościach lub prawach. Prawomocny wyrok sądu apelacyjnego, z którym skarżąca wiąże naruszenie swoich praw, utracił bowiem walor ostateczności.
Okoliczność powyższa stanowi, zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania rozpatrywanej skardze dalszego biegu.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.