Pełny tekst orzeczenia

351/4/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 17 lipca 2012 r.

Sygn. akt Ts 230/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Zubik – przewodniczący

Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca

Andrzej Wróbel,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej „Korserwis” Sp. z o.o.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 14 września 2010 r. „Korserwis” Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) wniosła o stwierdzenie, że art. 399-4161 (w szczególności art. 399 § 2, art. 4011, art. 403 § 4, art. 407 § 2, art. 416 § 1 i 2 oraz art. 4161) ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) są niezgodne z art. 190 ust. 1 i 4 w związku z art. 2, art. 8, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji. Wraz z pismem procesowym z 17 września 2010 r. skarżąca nadesłała orzeczenia zapadłe w sprawie, której dotyczy skarga konstytucyjna.

Postanowieniem z 31 stycznia 2012 r. (doręczonym pełnomocnikowi 20 lutego 2012 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu Trybunał wskazał, że skarżąca w żaden sposób nie wykazała, że to treść któregokolwiek z zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów stanowiła źródło naruszenia jej praw i wolności. Trybunał ustalił, że zarzuty skargi skierowane były przeciwko postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 10 czerwca 2010 r. (sygn. akt I ACa 439/10), odrzucającemu skargę o wznowienie postępowania.

W zażaleniu z 27 lutego 2012 r. skarżąca zaskarżyła postanowienie w całości i wniosła o nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zarzuciła naruszenie: art. 190 ust. 1 Konstytucji przez niewłaściwe zastosowanie i błędne uznanie, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 lutego 2010 r. (SK 10/09, OK ZU nr 2/A/2010, poz. 10) „nie ma żadnej mocy, a tym bardziej mocy powszechnie obowiązującej i nie wywołuje żadnych skutków prawnych”; art. 190 ust. 4 Konstytucji przez błędne uznanie, że przepis ten nie stanowi konstytucyjnej podstawy do wznowienia postępowania; art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 zdanie drugie ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) przez dowolne, niedostateczne uzasadnione i niepoparte żadnym przekonującym wywodem ustalenie, że skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna; art. 366 k.p.c. w związku z art. 20 ustawy o TK przez „niezwiązanie się Sędziego Trybunału Konstytucyjnego (…) wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego w sprawie SK 10/09; art. 66 ustawy o TK i art. 328 § 2 w związku z art. 361 k.p.c. w związku z art. 20 ustawy o TK przez dokonanie wstępnego rozpoznania skargi poza jej granicami, a przez to niewłaściwe przyjęcie przedmiotu skargi. Ponadto, jak zarzuciła skarżąca: „nie podlega wątpliwości, że art. 3941 § 2 k.p.c., którego niekonstytucyjność stwierdził Trybunał w powołanym wyroku SK 10/09, (…) stanowił podstawę [wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 6 marca 2009 r., sygn. akt I ACa 3/09]”.

15 maja 2012 r. (data nadania) skarżąca wniosła do Trybunału pismo procesowe zatytułowane „Uzupełnienie uzasadnienia zażalenia na postanowienie Sędzi Trybunału Małgorzaty Pyziak-Szafnickiej”. W piśmie tym, sporządzonym przez umocowanego w sprawie radcę prawnego, przedstawiła dodatkowe zarzuty.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). W szczególności bada, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Na wstępie Trybunał w obecnym składzie uznał za konieczne wyjaśnić, że zaskarżone postanowienie nie jest – jak przyjęła skarżąca – rozstrzygnięciem jedynie sędziego Trybunału. Wprawdzie art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK nakazuje Prezesowi Trybunału skierowanie skargi konstytucyjnej w celu wstępnego rozpoznania do wyznaczonego przez siebie sędziego, jednak podjęte postanowienie jest orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego wydanym w składzie jednoosobowym. Należy bowiem zauważyć, że art. 70 ust. 2 pkt 4 ustawy o TK stanowi, iż Trybunał wydaje postanowienia w sprawach „innych, niewymagających wydania wyroku”. Pojęcie innych spraw niewymagających wydania wyroku, obejmuje formalne rozstrzygnięcia o charakterze procesowym, w tym postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał w tym składzie nie jest zatem – jak przyjęła skarżąca – wyrazicielem poglądów wyłącznie sędziego dokonującego wstępnej kontroli skargi, lecz stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego.

Odnosząc się natomiast do meritum wniesionego środka zaskarżenia, Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie podważają podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu.

Należy zwrócić uwagę, że przesłanką odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie była – jak przyjęto w zażaleniu – oczywista bezzasadność skargi. Trybunał odmówił skierowania skargi do merytorycznego rozpoznania z powodu niewykazania przez skarżącą, że źródłem naruszenia jej praw były zakwestionowane przepisy k.p.c. Trybunał przyjął, że zarzuty zostały sformułowane pod adresem postanowienia Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 10 czerwca 2010 r. (sygn. akt I ACa 439/10) odrzucającego skargę o wznowienie postępowania. Podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej stanowiła więc przesłanka określona w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, nie zaś – jak przyjęła skarżąca – oczywista bezzasadność (art. 36 ust. 3 ustawy o TK – nota bene niewłaściwie określany przez skarżącą jako art. 36 ust. 1, czy też art. 36 ust. 2 ustawy o TK). W związku z powyższym zarzuty zażalenia dotyczące oczywistej bezzasadności skargi konstytucyjnej należy uznać za pozostające bez związku z przyjętą w postanowieniu z 31 stycznia 2012 r. podstawą odmowy.

W toku rozpoznania skargi konstytucyjnej Trybunał jest związany jej granicami (art. 66 ustawy o TK), ponadto musi zbadać wszystkie istotne okoliczności w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy (art. 19 ustawy o TK). Wobec powyższego na etapie wstępnego rozpoznania skargi konieczne jest odwołanie się do ostatecznego orzeczenia, w związku z którym sformułowano zarzuty. Trybunał przypomina zatem, że w postanowieniu z 10 czerwca 2010 r. (sygn. akt I ACa 439/10) Sąd Apelacyjny, odrzucając skargę o wznowienie postępowania, orzekł, że art. 3941 § 2 k.p.c. – uznany wyrokiem Trybunału z 9 lutego 2010 r. (SK 10/09) za niekonstytucyjny – nie był podstawą orzeczenia, w związku z którym zażądano wznowienia. Podkreślił, że zostało ono oparte wyłącznie na art. 98 k.p.c., a więc normie, która w ogóle nie została poddana badaniu przez Trybunał w aspekcie jej zgodności z ustawą zasadniczą. Sąd, dokonując subsumpcji stanu faktycznego zaistniałego w sprawie skarżącej, stwierdził więc, że nie została spełniona podstawowa przesłanka wznowienia określona w art. 4011 k.p.c., i odrzucił wniesioną skargę.

Zarzucając w zażaleniu naruszenie przez Trybunał art. 190 ust. 4 Konstytucji, skarżąca wydaje się nie dostrzegać, że o niemożności wznowienia postępowania, a więc zastosowania w sprawie skarżącej m.in. powyższej normy konstytucyjnej, zdecydował wyłącznie Sąd Apelacyjny w Łodzi, który orzeczeniem z 10 czerwca 2010 r. odrzucił skargę o wznowienie postępowania. Trybunał podkreśla, że ocena w indywidualnych sprawach, czy uznany przez Trybunał za niezgodny z Konstytucją przepis stanowił podstawę wydania rozstrzygnięcia, należy bowiem do organu (sądu powszechnego lub administracyjnego) stosującego procedury wykonawcze do art. 190 ust. 4 Konstytucji, a nie – jak przyjęła skarżąca – Trybunału Konstytucyjnego (zob. L. Garlicki, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2007, s. 570; por. także postanowienie SN z 6 listopada 2009 r., sygn. akt I CZ 62/09, Lex nr 599746). Trybunał jest związany zapadłym orzeczeniem w sprawie i nie może zmieniać – czego wydaje się żądać skarżąca – przyjętych w nim ustaleń. Skarżąca zapomina bowiem, że poza zakresem kompetencji Trybunału pozostaje ocena aktów stosowania prawa, a Trybunał, działając w ramach skargi konstytucyjnej, nie dokonuje weryfikacji rozstrzygnięć sądowych. Do kognicji Trybunału nie należy rozpatrywanie zarzutów dotyczących niekonstytucyjności wykładni dokonanej przez sąd ani zarzutów błędnej subsumpcji stanu faktycznego dokonanej w wyroku, ani też wadliwości kierunku argumentacji wykorzystanej w ostatecznym orzeczeniu, gdyż Trybunał nie jest kolejną instancją sądową. Trybunał może oceniać jedynie konstytucyjność aktu normatywnego.

Wskazane wyżej okoliczności dowodzą również, że w postanowieniu z 31 stycznia 2012 r. Trybunał w żaden sposób nie przyjął, iż – jak zarzuca skarżąca – wyrok Trybunału w sprawie SK 10/09 nie ma mocy powszechnie obowiązującej.

Ponadto, zupełnie niezrozumiałe pozostają zarzuty zażalenia dotyczące przyjęcia przez Trybunał niewłaściwego przedmiotu skargi, a tym samym naruszenia zasady skargowości określonej w art. 66 ustawy o TK. Skarżąca – co istotne – reprezentowana przez radcę prawnego, wskazała, że „przedmiotem skargi było stwierdzenie niezgodności z Konstytucją wskazanych w skardze przepisów k.p.c., a w żadnym razie, co również wynika z przepisów prawa, żądaniem skargi nie było, bo nie mogło być, zbadanie zgodności przepisów ustawowych z Konstytucją”. Po pierwsze, tak sformułowany zarzut jest nielogiczny i wewnętrznie sprzeczny. Po drugie, skarżąca wydaje się zapominać, że zgodnie z art. 188 pkt 1 Konstytucji Trybunał orzeka o zgodności ustaw i umów międzynarodowych z ustawą zasadniczą.

W świetle powyższych okoliczności należy zatem stwierdzić, że w postanowieniu z 31 stycznia 2012 r. Trybunał zasadnie przyjął, iż zarzuty skargi konstytucyjnej dotyczące naruszenia „prawa do wznowienia postępowania na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego” skierowane były pod adresem postanowienia Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 10 czerwca 2010 r. (sygn. akt ACa 439/10).

W odniesieniu do pisma z 15 maja 2012 r. Trybunał w obecnym składzie stwierdza, że wniesione ono zostało z przekroczeniem terminu określonego w art. 49 w związku z art. 36 ust. 4 ustawy o TK. Powyższa okoliczność uniemożliwia zatem jego rozpoznanie.



Mając zatem na względzie, że zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK orzekł jak w sentencji.