Pełny tekst orzeczenia

349/4/B/2013


POSTANOWIENIE

z dnia 8 lutego 2013 r.
Sygn. akt Ts 313/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej S.J. w sprawie zgodności:
1) art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692) w zw. z art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 1 września 2004 r. i art. 442 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 10 sierpnia 2007 r. oraz w zw. z art. 4171 § 2 i art. 4421 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.),
2) art. 442 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 10 sierpnia 2007 r.,
3) art. 4421 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) z art. 77, art. 32 ust. 1, art. 2 w zw. z art. 77, art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

1) podjąć zawieszone postępowanie,
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 10 listopada 2011 r. S.J. (dalej: skarżący) wystąpił o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją następujących przepisów: po pierwsze, art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692; dalej: ustawa nowelizująca) w zw. z art. 417 k.c. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) w brzmieniu obowiązującym do 1 września 2004 r. i art. 442 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 10 sierpnia 2007 r. oraz w zw. z art. 4171 i art. 4421 k.c.; po drugie, art. 442 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 10 sierpnia 2007 r.; po trzecie, art. 4421 k.c. Wskazanym przepisom skarżący zarzucił niegodność z art. 77, art. 32 ust. 1, art. 2 w zw. z art. 77, art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Wyrokiem z 19 października 2009 r. (sygn. akt II C 50/06) Sąd Okręgowy w Warszawie – II Wydział Cywilny oddalił w całości powództwo skarżącego o zasądzenie in solidum od pozwanych: Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy i Wojewody Mazowieckiego oraz Miasta Stołecznego Warszawy odszkodowania za nieprzyznanie skarżącemu prawa własności czasowej do sześciu lokali położonych w Warszawie przy ul. Kwiatowej 10. Wyrokiem z 24 maja 2011 r. (sygn. akt I ACa 111/10) Sąd Apelacyjny w Warszawie – I Wydział Cywilny oddalił apelację skarżącego.
W świetle art. 5 ustawy nowelizującej do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed 1 września 2004 r. stosuje się przepisy art. 417, art. 419, art. 420, art. 4201, art. 4202 i art. 421 k.c. oraz art. 153, art. 160 i art. 161 § 5 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym do 1 września 2004 r. Zgodnie z art. 442 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 10 sierpnia 2007 r. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Treść obowiązującego do 10 sierpnia 2007 r. art. 442 § 1 k.c. była tożsama z treścią obecnie obowiązującego art. 4421 § 1 k.c.
Zgodnie z art. 417 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 1 września 2004 r. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności. Funkcjonariuszami państwowymi w rozumieniu niniejszego tytułu są pracownicy organów władzy, administracji lub gospodarki państwowej. W myśl obecnie obowiązującego art. 4171 § 2 k.c., jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
Na podstawie zaskarżonych przepisów sądy orzekające w sprawie skarżącego stwierdziły, że termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych rozpoczął bieg 10 czerwca 1998 r., tj. jeszcze przed wydaniem decyzji nadzorczych stwierdzających wydanie decyzji o sprzedaży lokali z naruszeniem prawa. Okoliczność ta miała decydujące znaczenie dla treści rozstrzygnięć wydanych w sprawie skarżącego.
Skarżący podnosi, że zakwestionowane przepisy są niezgodne z Konstytucją, ponieważ pozbawiają poszkodowanego możliwości dochodzenia odszkodowania za szkodę wyrządzoną bezprawnym działaniem władzy publicznej zanim dojdzie do wydania prejudykatu, tj. decyzji nadzorczej potwierdzającej bezprawność działania władzy publicznej. Naruszają w ten sposób zasady pełnego odszkodowania za bezprawne działania władzy publicznej (art. 77 Konstytucji). Ponadto prowadzą do niesprawiedliwego różnicowania sytuacji prawnej osób, którym udało się uzyskać decyzję stwierdzającą nieważność decyzji, w stosunku do osób, które z powodu wywołania przez decyzję nieodwracalnych skutków prawnych uzyskały tylko decyzję nadzorczą, stwierdzającą wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji). Zdaniem skarżącego zaskarżone przepisy są niespójne i niejasne, rodzą liczne wątpliwości interpretacyjne, a przez to naruszają zasadę prawidłowej legislacji oraz zasadę określoności, wynikające z art. 2 Konstytucji. Ponadto, zawężenie odpowiedzialności Skarbu Państwa przez instytucję przedawnienia, które rozpoczyna bieg niezależnie od daty wydania decyzji nadzorczej, w sposób nieproporcjonalny ogranicza prawo do wynagrodzenia szkody (art. 31 ust. 3 w zw. z art. 77 Konstytucji).
Zarządzeniem sędziego Trybunału z 5 marca 2012 r. skarżący został wezwany do oświadczenia, czy od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie – Wydział I Cywilny z 24 maja 2011 r. (sygn. akt I ACa 111/10) została wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. W wykonaniu tego zarządzenia skarżący oświadczył, że złożył skargę kasacyjną. Wobec powyższego Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 23 maja 2012 r. zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Najwyższym.
Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że Sąd Najwyższy wyrokiem z 4 października 2012 r. (sygn. akt I CSK 632/11) uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – Wydział I Cywilny z 24 maja 2011 r. (sygn. akt I ACa 111/10) i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jego dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).
Trybunał przypomina, że zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 i art. 47 ust. 2 ustawy o TK warunkiem nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest wskazanie i dołączenie do skargi ostatecznego orzeczenia, z którym skarżący łączy naruszenie swoich praw i wolności konstytucyjnych.
Skarżący wiąże naruszenie konstytucyjnych praw podmiotowych wskazanych w skardze z wydaniem wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – II Wydział Cywilny z 19 października 2009 r. (sygn. akt II C 50/06) oraz wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie – Wydział I Cywilny z 24 maja 2011 r. (sygn. akt I ACa 111/10). W świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji skarżący winien wskazać jedno, konkretne orzeczenie, z którym łączy naruszenie praw i wolności konstytucyjnych. Trybunał przyjmuje zatem, że jest nim w sprawie skarżącego wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie. To orzeczenie zostało jednak uchylone przez Sąd Najwyższy wyrokiem z 4 października 2012 r. (sygn. akt I CSK 632/11).
W tym stanie rzeczy Trybunał stwierdza, że skarżący nie przedstawił ostatecznego orzeczenia o przysługujących mu wolnościach lub prawach określonych w Konstytucji, skoro prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie został uchylony. Okoliczność powyższa stanowi, zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania rozpatrywanej skardze dalszego biegu.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.