Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 maja 2013r.

Sąd Okręgowy w Słupsku, Wydział IV Cywilny Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SO Wanda Dumanowska (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2013r., w Słupsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko J. K.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Słupsku

z dnia 21 marca 2013r., sygn. akt IC 359/09

postanawia:

oddalić zażalenie

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sądu Rejonowego w Słupsku oddalił wniosek pozwanego o zwolnienie od opłaty od apelacji. Z uzasadnienia postanowienia wynika, iż podstawą jego wydania był art. 102 ust. 1 a contrario ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sadowych w sprawach cywilnych, wobec nie wskazania przez pozwanego w złożonym oświadczeniu wysokości osiąganych dochodów.

Zażalenie na niniejsze postanowienie złożył pozwany. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz o ponowne rozpatrzenie wniosku, wskazując iż wypełnił oświadczenie zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą. Nadto podniósł, iż nie zdawał sobie sprawy, że brak dochodów małżonka również należy w nim ujawnić. Dodał, iż bieżące wydatki pokrywa z pomocy jaka udzielana jest mu w naturze przez rodzinę.

Sąd Okręgowego zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Słusznie wskazał Sąd Rejonowy, iż stosownie do treści art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, która złożyła oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny oraz oświadczenie o stanie rodzinnym, majątkowym, dochodach i źródłach utrzymania, wskazując w nim szczegółowe informację w tym zakresie. Treść tych oświadczeń podlega badaniu przez Sąd, bowiem w polskim procesie cywilnym obowiązuje zasada odpłatności, która powinna być przełamywana jedynie w wyjątkowych przypadkach.

Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które ze względu na swoją trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc powinien wykazać, iż poczynił oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia niezbędnych kosztów utrzymania. Dopiero, gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.

Wskazać w tym miejscu należy, iż pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, składając, bardzo lakonicznej treści zażalenie na postanowienie Sadu Rejonowego w Słupsku i zarzucając wadliwość powyższego rozstrzygnięcia, nie przedstawił żadnych dodatkowych faktów, które pozwoliłyby Sądowi Okręgowemu na ewentualne rozważenie dodatkowych argumentów, przemawiających za uwzględnienie zażalenia i pozytywnym rozpoznaniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Wystarczającym w tej mierze nie jest gołosłowne twierdzenie, zawarte w uzasadnieniu zażalenia, o braku dochodów żony i pomocy otrzymywanej „w naturze” od rodziny, która służy do pokrywania bieżących wydatków. Zatem ponownej ocenie podlega jedynie dotychczas przedstawione oświadczenie, które było rozważone przez Sąd I-ej intencji.

Dostępność do Sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, co oznacza to, że w procedurze planowania wydatków, przewidując realizację swoich praw przed sądem, należy uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego. Planowanie wydatków bez uwzględnienia tej zasady jest naruszeniem równoważności w traktowaniu swoich powinności finansowych, a strona, która realizuje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądowych - preferencyjnie traktując inne zobowiązania – nie może skutecznie podnieść zarzutu, że odmowa zwolnienia od kosztów sądowych jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej uprawnień przed sądem (vide: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 4 lipca 1992 roku, I ACz 393/92, opubl. Wokanda 1993/2/32). Przy uwzględnieniu tego poglądu Sąd Okręgowy miał na uwadze, iż proces w niniejszej sprawie trwa już prawie 4 lata, zatem nie powinna być dla pozwanego zaskoczeniem ewentualna konieczność poniesienia kosztów sądowych.

Reasumując należy stwierdzić, iż nie ma podstaw do uznania, że pozwany nie ma dostatecznych środków na pokrycie kosztów sądowych, podzielając przy tym pogląd wyrażony przez Sąd Rejonowy o braku po stronie sądu obowiązku prowadzenia w tym zakresie ustaleń z urzędu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 kpc, zażalenie podlegało oddaleniu.