Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Agata Regulska

Sędziowie SSO Krzysztof Głowacki (spr.)

SSR del do SO Marta Minkisiewicz-Kasprzak

Protokolant Jowita Sierańska

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2013r.

sprawy J. W.

oskarżonego z art.286§1 kk.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia

z dnia 29 czerwca 2012 r. sygn. akt V K 1086/11

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym wymierza opłatę w kwocie 640 złotych za obie instancje.

UZASADNIENIE

Subsydiarnym aktem oskarżenia Z. L. oskarżył J. W. o to, że:

w dniu 14 czerwca 2008 r. w miejscowości W. doprowadził Z. L. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w kwocie 3 000 euro, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, tj. o czyn z art.286§1 kk.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia wyrokiem z dnia 29 czerwca 2012 r. sygn. akt V K 1086/11:

I.  uznał oskarżonego J. W. za winnego tego, że w dniu 14 czerwca 2008 r. we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wprowadzenie w błąd Z. L. co do swojej sytuacji majątkowej i zdolności wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania, zawarł ze Z. L. umowę pożyczki – nie mając realnej możliwości jej spłaty – na mocy której otrzymał od pokrzywdzonego kwotę 10 000 zł, czym doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem we wskazanej wyżej kwocie, tj. przestępstwa z art.286§1 kk. i za to na podstawie art.286§1 kk. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art.69§1 kk. i art.70§1 pkt.1 kk. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres 2 (dwóch) lat próby;

III.  na podstawie art.33§2 kk. wymierzył oskarżonemu 100 (sto) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 (dziesięciu) zł;

IV.  na podstawie art.627 kpk w zw. z art.640 kpk w zw. z art.621§1 kpk oraz art.3 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w wysokości 500 zł, w tym opłatę w kwocie 200 zł.

Wyżej wskazany wyrok w całości zaskarżył obrońca oskarżonego, zarzucając:

1.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art.7 kpk poprzez dowolną ocenę dowodów, polegającą na:

- przyjęciu, że w dacie zawierania umowy pożyczki oskarżony nie miał realnych możliwości jej zwrotu, podczas gdy z deklaracji PIT – 11 jego dochody w 2008 r. kształtowały się na poziomie 3.811 zł miesięcznie, co pozwalało mu na terminową spłatę pożyczki;

- przyjęciu, że zeznania świadków M. G. i A. K. nie mają znaczenia dla oceny postępowania oskarżonego, podczas gdy z ich zeznań wynika, że oskarżony nie unikał kontaktu z oskarżycielem, a ponadto podejmował próby przedłużenia terminu spłaty pożyczki, a w konsekwencji w jego zachowaniu brak było zamiaru oszukania pokrzywdzonego;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść w wyniku przyjęcia, że:

- oskarżony wynajmował biuro, w którym prowadził działalność gospodarczą, co dodatkowo uwiarygodniało jego osobę w oczach oskarżyciela, podczas gdy oskarżony nigdy nie wynajmował biura i nie prowadził działalności gospodarczej, a to, w którym pracował należało do europosła J. P., dla którego oskarżony pracował na podstawie kontraktu;

- w dacie zawierania umowy pożyczki oskarżony działał z zamiarem jej niespłacenia, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że oskarżony pomimo problemów finansowych nieustannie deklarował jej spłatę i podejmował próby prolongaty terminu zapłaty.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako oczywiście bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Oceniając prawidłowość zaskarżonego orzeczenia w kontekście zarzutów zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie, dokonał rzetelnie właściwych ustaleń faktycznych w sprawie i trafnie ocenił zgromadzony materiał dowodowy przyjęty za podstawę wydania wyroku.

Za chybione uznać natomiast należy zarzuty apelującego dotyczące naruszenia zarówno przepisów art.7 kpk, jak i popełnienia błędu w ustaleniach faktycznych.

Sprawstwo oraz wina oskarżonego w zakresie przypisanego mu przez Sąd I instancji czynu potwierdzone zostały zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, a zwłaszcza relacjami Z. L. i J. F. oraz w szczególności informacjami komorników dotyczących zadłużeniach oskarżonego.

Analiza akt sprawy prowadzi natomiast do wniosku, iż zawarty w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia stanowi jedynie, opartą na własnej ocenie materiału dowodowego, polemikę z ustaleniami Sądu meriti , wyrażonymi w uzasadnieniu orzeczenia i w żadnej mierze nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne dokonane przez sąd orzekający w toku rozprawy mogłyby być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskwalifikowana dopiero wtedy, jeśli w procedurze dochodzenia do nich, Sąd uchybiłby dyrektywom art.7 kpk, pominął istotne w sprawie dowody lub oparł się na dowodach nieujawnionych w toku rozprawy, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, wewnętrznie niespójne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączające możliwość merytorycznej oceny kontrolno-odwoławczej.

Tego rodzaju uchybień w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy się nie dopuścił.

Istota swobodnej oceny dowodów nakazuje bowiem, aby Sąd oceniał znaczenie, moc i wiarygodność materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie na podstawie wewnętrznego przekonania z uwzględnieniem wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego, nie będąc przy tym związany żadnymi ustawowymi regułami dowodowymi. W tym duchu wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.04.1997 r. (IV KKN 58/97).

Należy podkreślić, iż to właśnie wersja wydarzeń ustalona przez Sąd I instancji, również w ocenie Sądu Odwoławczego, układa się w spójną i logiczną całość. Uznać należy, iż przekonanie sądu meriti o niewiarygodności wyjaśnień oskarżonego, utrzymującego chęć i możliwości spłaty pożyczki w czasie jej zaciągania, pozostaje pod swoistą ochroną art.7 kpk, gdyż po pierwsze poprzedzone zostało ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, po drugie stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, a po trzecie jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego i zostało logicznie uargumentowane w pisemnych motywach wyroku.

Przekładając powyższe stwierdzania na całokształt okoliczności rozpoznawanej sprawy, należy jednoznacznie stwierdzić, iż zasada swobodnej oceny dowodów nie została przez Sąd Rejonowy naruszona.

Wobec treści apelacji zauważyć należy, że istotą w rozpoznawanej sprawie było ustalenie zamiaru, z jakim działał oskarżony w krytycznym czasie. Bezspornym pozostaje bowiem, iż oskarżony zawarł z pokrzywdzonym umowę pożyczki, a następnie nie wywiązał się z zaciągniętego zobowiązania i nie spłacił jej w umówionym terminie. Właściwa analiza wszystkich okoliczności towarzyszących zawieraniu przez J. W. pożyczki prowadzi do wniosku, że w dacie zawarcia umowy miał on świadomość swojej trudnej sytuacji finansowej i niemożności wywiązania się z terminowej spłaty zaciąganego zadłużenia, a co za tym idzie wprowadził pokrzywdzonego w błąd, utrzymując, że do końca stycznia 2009 r. zwróci pożyczoną kwotę. W tym zakresie znamiennym jest, że nawet w apelacji jej autor wskazuje jedynie na deklaracje oskarżonego w zakresie spłaty pożyczki i podejmowane przez niego próby prolongaty tej spłaty, a nie na próby faktycznej realizacji ciążącego na oskarżonym zobowiązania zapłaty. Co więcej owe deklaracje oskarżonego uznać należy za gołosłowne, a zamiar wywiązania się ze zobowiązania za pozorowany, skoro po upływie terminu spłaty oskarżony dobrowolnie nie dokonał zwrotu chociażby części pożyczonej od pokrzywdzonego kwoty (chociaż jak wyjaśniał miał taką możliwość) oraz nie odbierał korespondencji pochodzącej od Z. L..

Bez istotnego znaczenia są przy tym powoływane przez obrońcę oskarżonego zeznania M. G. i A. K., gdyż nie znali oni okoliczności zawarcia umowy pożyczki, ani ówczesnej sytuacji finansowej J. W..

W pełni podzielić należy stanowisko Sądu Rejonowego, iż w dacie zawarcia pożyczki J. W. posiadał świadomość swojego zadłużenia wobec innych niż pokrzywdzony wierzycieli, a co za tym idzie wiedział, że nie będzie w stanie terminowo jej spłacić. Sądowi I instancji umknęło jednak, że fakt toczącego się postępowanie cywilne o zapłatę, nie musi automatycznie świadczyć o trudnej sytuacji finansowej pozwanego. Gro postępowań cywilnych tego typu związanych jest bowiem ze sporem dotyczącym zasadności samego roszczenia.

W rozpoznawanym przypadku kluczowym jest jednak fakt, że wyrok Sądu Rejonowego w Lwówku Śląskim sygn. akt I C 34/08, zasądzający od oskarżonego należność główną w kwocie 10.930,73 zł, zapadł w dniu 8 maja 2008 r., a zatem jeszcze przed zawarciem umowy ze Z. L.. J. W. miał zatem w krytycznym czasie świadomość ciążącego na nim obowiązku zapłaty wymienionej kwoty, co musiało mieć istotny wpływ na jego sytuację finansową. Zdawał więc sobie sprawę, że przy osiąganych wówczas dochodach rzędu 3.811 zł miesięcznie niemożliwym będzie wywiązanie się ze wszystkich ciążących na nim zobowiązań, w tym wobec pokrzywdzonego. Nie można przy tym tracić z pola widzenia, że oskarżony ostatecznie dobrowolnie nie uregulował również należności zasądzonej wyżej wskazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Lwówku Śląskim, w efekcie czego wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne.

W świetle powyższych konstatacji wskazać trzeba, że apelujący wywodził, iż J. W. nie miał wiedzy w krytycznym czasie o innych obciążających go zobowiązaniach, albowiem wynikały one z wyroku nakazowego, który doręczony został oskarżonemu już po zawarciu umowy pożyczki. W tej mierze autor apelacji powołuje się jednak na wyrok nakazowy Sądu Rejonowego w Lwówku Śląskim z dnia 20 maja 2009 r. o sygn. akt I Nc 407/09 (błędnie wskazując jako datę jego wydania dzień 20 maja 2008 r.).

O świadomości oskarżonego w zakresie jego sytuacji majątkowej przemawia wyżej już powoływany wyrok Sądu Rejonowego w Lwówku Śląskim sygn. akt I C 34/08 z dnia 8 maja 2008 r. Tym samym apelujący mija się z prawdą, twierdząc w uzasadnieniu środka odwoławczego, że „Także inne jego (oskarżonego – przyp. Sądu Okręgowego) zobowiązania powstały po zaciągnięciu pożyczki, kiedy jego sytuacja materialna znacznie się pogorszyła” (k.191).

Powyższe rozważania, prowadzą do wniosku, że Sąd Rejonowy przyjmując popełnienie przez J. W. przestępstwa z art.286§1 kk. dokonał trafnej analizy, zwłaszcza strony podmiotowej przedmiotowego występku. Wykazane w sprawie zostało, że oskarżony w krytycznym czasie obejmował swym bezpośrednim i kierunkowym zamiarem nie tylko działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, ale również wprowadzenie w błąd pokrzywdzonego w zakresie możliwości i chęci spłaty pożyczki, a także, że w momencie działania mającego na celu uzyskanie świadczenia obejmował swym bezpośrednim i kierunkowym zamiarem okoliczność, iż osoba rozporządzająca mieniem czyni to z niekorzyścią dla siebie.

Mając na względzie zarzuty wniesionej w sprawie apelacji zwróconej przeciwko rozstrzygnięciu o winie oskarżonego, Sąd Okręgowy zobligowany był do kontroli zaskarżonego orzeczenia również w zakresie wymierzonej J. W. kary.

Wskazać w tym miejscu należy, iż Sąd Rejonowy trafnie przeanalizował wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego oraz rozważył, czy wymierzona przezeń kara spełni stawiane jej przez ustawodawcę cele.

W szczególności zwrócić należy uwagę na okoliczność, że oskarżony nie jest osobą zdemoralizowaną, na której zmianę postępowania i zapobieżenie ponownemu łamaniu prawa wpłynąć może, jedynie efektywne wykonywanie kary pozbawienia wolności. Wymierzona oskarżonemu zarówno kara grzywny, jak i kara pozbawienia wolności odpowiadają społecznemu poczuciu sprawiedliwości, dają gwarancję skutecznego zwalczania przestępczości oraz tworzą atmosferę zaufania do obowiązującego systemu prawnego. Wymierzone kary również w należytym stopniu odzwierciedlają okoliczności przemawiające zarówno na korzyść oskarżonego, takie jak dotychczasowy tryb życia oskarżonego, jak również obciążające J. W., a dotyczące rozmiarów szkody wyrządzonej występkiem.

W tym stanie rzeczy, uznając apelację obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną, Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Orzeczenie zawarte w punkcie II wyroku wynika z przepisu art.636§1 i 3 kpk w zw. z art.640 kpk. Wysokość opłaty ustalona została natomiast na podstawie art.2 ust.1 pkt.2 i art.3 w zw. z art.8 ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23 czerwca 1973 r.