Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Anna Bałazińska-Goliszewska

Sędziowie SSO Dorota Kropiewnicka (spr.)

(...) del. do SO Piotr Wylegalski

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale L. K. Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2013r.

sprawy L. C.

oskarżonej o przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. w związku z art. 91 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżoną

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków

z dnia 11 grudnia 2012 roku sygn. akt VII K 600/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia – Krzyków do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

L. C. oskarżona została o to, że:

I. w okresie od 03 lipca 2001 r. do 24 września 2001 r. we W. działając w warunkach ciągu przestępstw, wspólnie i w porozumieniu z B. K. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla siebie oraz innej osoby, mając z góry powzięty zamiar doprowadziła w drodze zawarcia sześciu umów kredytowych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem kredytodawców, przedkładając w tym celu wystawione dla niej przez B. K. poświadczające nieprawdę zaświadczenia o rzekomym zatrudnieniu i wysokości uzyskiwanych dochodów w firmie P.H.U. (...) z siedzibą przy ul. (...) we W. oraz dowód osobisty z wbitą do niego pieczątka potwierdzająca fikcyjne zatrudnienie w wyżej wskazanej firmie, czym wprowadziła w błąd kredytodawców, co do osoby pracodawcy, uzyskiwanego dochodu oraz rzeczywistych możliwości wywiązania się przez nią z zaciągniętych zobowiązań czyli spłaty kredytów, a w szczególności:

- w dniu 03 lipca 2001 r. w Agencji Usług (...) przy ul. (...) we W. reprezentującej (...) Bank S.A. z siedzibą w W., w zamiarze uzyskania korzyści majątkowej dla siebie oraz B. K., właściciela firmy P.H. U (...) z siedzibą przy ul. (...) we W. na podstawie wystawionego przez niego zaświadczenia poświadczającego nieprawdę o zatrudnieniu i uzyskiwanych dochodach oraz pokazaniu dowodu osobistego serii (...) z wbitą pieczątką o zatrudnieniu w wyżej wskazanej firmie, zawarła umowę kredytową nr (...) kredyt gotówkowy w kwocie 2. 325,58 zł,

- w dniu 19 lipca 2001 r. w Biurze Usług (...) z siedzibą przy ni (...)/4 we W. reprezentującym (...) Spółka z o.o. z siedzibą w G., w zamiarze uzyskania korzyści majątkowej dla siebie oraz B. K., właściciela firmy P.H. U (...) z siedzibą przy ul. (...) we W. na podstawie wystawionego przez niego zaświadczenia poświadczającego nieprawdę o zatrudnieniu i uzyskiwanych dochodach oraz po okazaniu dowodu osobistego serii (...) z wbitą pieczątką o zatrudnieniu w wyżej wskazanej firmie, zawarł umowę kredytową nr (...)/ wrl o kredyt gotówkowy w kwocie 2.350,00 zł,

- w dniu 22 sierpnia 2001 r. w 5 Oddziale banku (...) S.A. z siedzibą Pl. (...) we W., w zamiarze uzyskania korzyści majątkowej dla siebie oraz B. K., właściciela firmy P.H. U (...) z siedzibą przy ul. (...) we W. na podstawie wystawionego przez niego zaświadczenia poświadczającego nieprawdę o zatrudnieniu i uzyskiwanych dochodach oraz po okazaniu dowodu osobistego serii (...) z wbitą pieczątkom o zatrudnieniu w wyżej wskazanej firmie, zawarła umowę kredytową nr (...) o kredyt gotówkowy w kwocie 1.250,00 zł,

- w dniu 03 września 2001 r. we W. w Biurze Spółdzielczej (...) reprezentującym Oddział G. - O. z siedzibą przy ul. (...) w G., w zamiarze uzyskania korzyści majątkowej dla siebie oraz B. K., właściciela firmy P.H. U (...) z- siedzibą przy ul. (...) we W. na podstawie wystawionego przez niego zaświadczenia. poświadczającego nieprawdę o zatrudnieniu i uzyskiwanych dochodach oraz po okazaniu dowodu osobistego serii (...) z wbitą pieczątką o zatrudnieniu w wyżej wskazanej firmie, zawarła umowę pożyczki dyskontowej nr l/ (...) w kwocie 3.000,00 zł,

- w dniu 10 września 2001 r. w Oddziale Okręgowym Banku (...) z siedzibą przy ul. (...) we W., w zamiarze uzyskania korzyści majątkowej dla siebie oraz B. K., właściciela firmy P.H. U (...) z siedzibą przy ul. (...) we W. na podstawie wystawionego przez niego zaświadczenia poświadczającego nieprawdę o zatrudnieniu i uzyskiwanych dochodach oraz po okazaniu dowodu osobistego serii (...) z wbitą pieczątką o zatrudnieniu w wyżej wskazanej firmie, zawarła umowę kredytowaną nr (...)/0l o kredyt gotówkowy w kwocie 2 . 000,00 zł

- w dniu 24 września 2001r. we W. w biurze (...) Spółka z o.o. reprezentującym (...) Bank S.A. II Oddział w K., w zamiarze uzyskania korzyści majątkowej dla siebie oraz B. K., właściciela firmy P.H.U. (...) z siedzibą przy ul ul. (...) we W. na podstawie wystawionego przez niego zaświadczenia poświadczającego nieprawdę o zatrudnieniu i uzyskiwanych dochodach oraz po okazaniu dowodu osobistego serii (...) z wbitą pieczątką o zatrudnieniu w wyżej wskazanej firmie, zawarła umowę kredytowaną nr K/GL/1 (...) o kredyt gotówkowy w kwocie 2.500,00 zł

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk, art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 91 § 1 kk

Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2012r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków w sprawie o sygn. VII K 600/12 podjął następujące rozstrzygnięcie:

I.  uznał oskarżoną L. C. za winną popełnienia zarzucanego jej czynu, opisanego w części wstępnej wyroku, i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11§ 3 kk wymierzył jej karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art.69§1i 2 kk i art.70§1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres 2 (dwóch) lat próby;

III.  na podstawie art.63§1 kk zaliczył, na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności, zatrzymanie oskarżonej w okresie od 13 do 14 listopada 2001 roku;

IV.  na podstawie art. 72 § 2 kk zobowiązał oskarżoną do naprawienia szkody poprzez wpłacenie na rzecz Banku (...) S.A. z siedzibą Plac (...) we W. kwoty 1250,00 złotych a na rzecz Spółdzielczej (...) reprezentującej O/G.-O. z siedzibą przy ul. (...) w G. kwoty 3000,00 złotych w terminie 2 (dwóch) lat od uprawomocnienia się wyroku;

V.  na podstawie art.624§1 kpk oraz art.17 ust. 1 ustawy z dnia 23.06.1973 roku o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżoną od zapłaty kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa i nie wymierza mu opłaty w sprawie.

Apelację od powyższego wyroku złożyła oskarżona L. C., zaskarżając orzeczenie Sądu I instancji w części dotyczącej punktu IV, tj. zobowiązania jej do naprawienia szkody przez wpłacenie na rzecz (...) kwoty 1250,00 zł oraz na rzecz (...) kwoty 3000,00 zł.

Wyrokowi Sądu Rejonowego apelująca zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na tym, że Sąd rozpoznając materiał dowodowy zobowiązał oskarżoną do naprawienia szkody, w sytuacji, gdy została ona już naprawiona. Oskarżona przedłożyła kserokopie dowodów wpłat na konto (...) i (...), podając iż w toku posiedzenia informowała Sąd, że kredyty spłaciła.

Podnosząc powyższy zarzut oskarżona wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie, że naprawienie szkody nastąpiło w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja oskarżonej jest zasadna, zaś jej uwzględnienie skutkować musi uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Rejonowy wydał zaskarżony wyrok na posiedzeniu, w trybie art. 343 § 6 kpk w zw. z art. 335 kpk. Na wstępie należy zatem przypomnieć, iż skazanie bez rozprawy jest dopuszczalne wówczas, gdy "okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości”. Co istotne - nie wystarcza niewątpliwość popełnienia przestępstwa, ale istotne są również jego okoliczności, dotyczące zarówno samego czynu, jak i sprawcy. Wątpliwości nie mogą zatem budzić wszelkie te okoliczności, które są istotne dla ustaleń o odpowiedzialności karnej sprawcy, w tym dla właściwej oceny prawnej czynu będącego przedmiotem osądu. Istnienie tej przesłanki podlega kontroli Sądu, zaś stwierdzenie jakichkolwiek wątpliwości, co do rodzaju i stopnia zawinienia, skutku przestępnego działania, rozmiaru wyrządzonej szkody, jej ewentualnego naprawienia, nakazuje przeprowadzenie postępowania dowodowego na zasadach ogólnych, tj. w postępowaniu zwyczajnym lub uproszczonym.

Przedstawione wraz z aktem oskarżenia materiały dowodowe muszą więc dawać pełną podstawę do powzięcia przez Sąd przekonania, że wszystkie istotne okoliczności - zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe - zostały wyjaśnione i są zgodne z prawdziwym przebiegiem zdarzenia.

W niniejszej sprawie kwestia sprawstwa i winy oskarżonej nie była podważana, stąd też prokurator wraz z aktem oskarżenia złożył uzgodniony z oskarżoną wniosek o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie L. C. kary 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby (vide: k.44). Dopiero na posiedzeniu Sądu w dniu 11 grudnia wniosek powyższy został rozszerzony o zobowiązanie oskarżonej do naprawienia szkody na rzecz (...) i (...). Ferując takiej treści wyrok Sąd Rejonowy nie zweryfikował okoliczności dotyczących wysokości szkody na dzień orzekania, nie sprawdził czy szkoda została przez oskarżoną w całości bądź w części spłacona, a co za tym idzie – czy są podstawy do nakładania obowiązku, o którym mowa w art. 72 § 2 kk.

Pokrzywdzone podmioty złożyły wnioski pisemne o zobowiązanie do naprawienia szkody (k.80 i k. 85), przy czym Kasa S., domagając się solidarnego naprawienia szkody przez wszystkich występujących w sprawie oskarżonych, wskazała w piśmie z dnia 11 lipca 2012r., że aktualnie nie dysponuje danymi wystarczającymi do sprecyzowania wysokości szkody.

Pomimo powyższej informacji, jak też zeznań świadka M. P. z postępowania przygotowawczego, z których wynikało, że oskarżona rozpoczęła spłatę pożyczki, Sąd w zaskarżonym wyroku nałożył na nią obowiązek spłaty szkody w całości. Jest to tym bardziej niezrozumiałe, gdy się zważy, że w uzasadnieniu wyroku Sąd meriti ustalił, iż oskarżona rozpoczęła spłatę pożyczki otrzymanej w (...) - vide: k.148, (choć wskazał nieprawidłową datę). Prawdopodobnie dostrzegając swój błąd Sąd Rejonowy stwierdził w motywach orzeczenia, że „do zapłacenia pozostanie ewentualna różnica pomiędzy wysokością uzyskanej pożyczki a dokonanej już spłaty” (k.151). Tego rodzaju stwierdzenia nie można zaaprobować, albowiem obowiązek naprawienia szkody określony w art. 72 § 2 kk musi odnosić się zawsze do konkretnie wskazanej kwoty, a nie do kwoty „ewentualnej”.

Oskarżona przedłożyła wraz z apelacją kopie dowodów wpłat dotyczących pożyczki zaciągniętej w (...) (nr (...)) oraz kopię wyciągu z 31.08.2003r. stwierdzającego saldo dodatnie na jej rachunku, a także kopię dyspozycji wpłaty całości kredytu na rzecz (...) z 16.11.2001r.

Dokumenty te pozostają w sprzeczności z treścią pism pokrzywdzonych domagających się zobowiązania do spłaty zadłużenia, co wymaga zweryfikowania przez Sąd. Oczywiste jest bowiem, że obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, jaki Sąd nakłada zawieszając wykonanie wymierzonej kary pozbawienia wolności, obejmuje naprawienie tej szkody (w całości lub w części) tylko w takim zakresie, w jakim szkoda ta nie została zrekompensowana (por: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2007 r., III KK 470/06).

Mając na uwadze powyższe względy zaskarżone orzeczenie należało uchylić i sprawę przekazać Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Zmiana wyroku w zakresie zobowiązania do naprawienia szkody nie jest możliwa z uwagi na konieczność poczynienia ustaleń faktycznych dotyczących tej kwestii na rozprawie, do czego Sąd Odwoławczy nie jest uprawniony.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd przeprowadzi rozprawę, w toku której przesłucha oskarżoną i przedstawicieli pokrzywdzonych (...) i (...), zwróci się o przedstawienie dokumentów na okoliczność spłaty zadłużenia przez L. C., weryfikując je z dokumentacją przedłożoną przez oskarżoną (k.158-175), po czym dokona na tę okoliczność prawidłowych ustaleń faktycznych, badając czy są podstawy do nakładania na oskarżoną środka probacyjnego przewidzianego w art. 72 § 2 kk.