Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2013r. w S.

sprawy J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość świadczenia

w związku z odwołaniem J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 14 stycznia 2013 r. znak (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14.01.2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., powołując się na art. 129 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz.1227 ze zm.) odmówił J. Z. wyrównania emerytury od dnia 01.08.2009r., gdyż wniosek o emeryturę w wieku powszechnym, złożyła w dniu 20.11.2012r. Podjęcie wypłaty tego świadczenia nastąpiło od dnia 01.11.2012r. tj. od miesiąca, w którym zgłosiła wniosek o emeryturę.

W odwołaniu J. Z. domagała się zmiany decyzji i wyrównania emerytury od ukończenia 60 roku życia tj. od 01.08.2009r. Podniosła, iż po ukończeniu 60 roku życia osobiście zasięgała informacji w Inspektoracie ZUS-u w E., czy może składać wniosek o przeliczenie świadczenia i uzyskała negatywną odpowiedź, gdyż w ostatnich 5 latach nie pracowała. Wnioskodawczyni była przekonana, że uzyskała pouczenie zgodne przepisami. W 2012r. przypadkowo dowiedziała się, że emerytura w powszechnym wieku jej przysługuje i po złożeniu stosownego wniosku uzyskała decyzję pozytywną. Jednak świadczenia nie wypłacono od momentu ukończenia 60 roku życia, a od miesiąca w którym złożyła wniosek.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymał podstawy skarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, iż obowiązujące przepisy nie nakładają na organ rentowy obowiązku informowania ubezpieczonych o zmianach w obowiązujących przepisach oraz wynikających z tego uprawnieniach.

Sąd ustalił, co następuje:

J. Z. (ur. (...)) od 01.08.2004r. była uprawniona do emerytury z obniżonym wieku (decyzja z dnia 17.08.2004r.).

W dniu 20.11.2012r. wstąpiła do ZUS z wnioskiem o przyznanie emerytury w związkiem z ukończeniem 60 lat życia, a także o wyliczenie kapitału początkowego. Decyzją z dnia 06.12.2012r. organ rentowy ustalił na dzień 01.01.1999r. kapitał początkowy, który wyniósł 119.955,55zł. Natomiast decyzją z dnia 11.12.2012r. przyznał odwołującej od 01.11.2012r. (od miesiąca, w którym zgłosiła wniosek) prawo do emerytury. Ponieważ ta emerytura była świadczeniem korzystniejszym, wstrzymano wypłatę dotychczasowej emerytury.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz.1227 ze zm.) postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Natomiast zgodnie z treścią art. 129 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Zasada działania na wniosek jest generalną zasadą postępowania emerytalno-rentowego. Reguła ta wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres od daty nabycia prawa, a przed złożeniem wniosku. Mimo więc, że nie budzi wątpliwości stanowisko, że prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z urzędu, a decyzja organu rentowego ma charakter deklaratoryjny, samo spełnienie się przesłanek warunkujących prawo do świadczenia in abstracto nie stanowi podstawy do wypłaty świadczenia. Podstawę taką - zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi wniosek o przyznanie świadczenia, a zatem niewątpliwie ustawodawca przypisał decydującą rolę woli uprawnionego, który nawet jeżeli spełnia warunki nabycia prawa do świadczenia, nie musi z niego korzystać. Konsekwencją tego jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później, niż nabyły do niego prawo, jeżeli zwłoka spowodowana została brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyrok z dnia 15.01.2013r., sygn. III AUa 782/12, LEX 1246770).

W związku z tym, że odwołująca wystąpiła z wnioskiem dopiero w dniu 20.11.2012r. od tego też miesiąca organ rentowy mógł przyznać jej prawo do emerytury w związkiem z ukończeniem 60 roku życia. Argumenty, iż odwołująca wcześniejszej zasięgała informacji w Inspektoracie ZUS nie mogą stanowić podstawy do zmiany decyzji. Błędne pouczenie odwołującej przez pracownika ZUS-u nie stanowi okoliczności, która podlegałaby kontroli Sądu. Nie istnieją też żadne obiektywne dowodowy na to, że wnioskodawczyni faktycznie uzyskała taką a nie inną informację. Miarodajnym dowodem w tym zakresie mógłby być np. wniosek złożony przed datą 20.11.2012r., gdyż w przypadku jego nierozpoznania lub wydania negatywnej decyzji, istniałaby podstawa do wszczęcia postępowania odwoławczego. Taki wniosek nie został jednak złożony. Przy założeniu, że odwołująca była nieprawidłowo informowana przez pracowników ZUS-u o przysługujących jej uprawnienia, to okoliczność ta nie mogłaby mieć wpływu na ocenę organu rentowego, gdyż zasady współżycia społecznego nie znajdują zastosowania przy rozstrzyganiu w sprawach ubezpieczeniowych. Przepisy w tym zakresie są jednoznaczne, a ich interpretacja nie może mieć charakteru rozszerzającego. Ewentualne zastrzeżenia odnośnie udzielania informacji przez jednostkę ZUS-u odwołująca może zgłosić w formie skargi w trybie administracyjnym.

Wyjaśnienia wymaga również odmienna sytuacja tych ubezpieczonych, którzy przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego są uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy mają przyznane do ukończenia wieku emerytalnego, to zgodnie z art. 24a ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy przyznaje im emeryturę z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy. Emerytura jest przyznawana od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury, a w przypadku gdy wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy była wstrzymana - od dnia, od którego podjęto jej wypłatę. W przypadku osób, które tak jak wnioskodawczyni, były uprawnione do wcześniejszej emerytury, a następnie nabyły uprawnienie do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, przepisy nie przewidują działań organu rentowego z urzędu, gdyż są to świadczenia przyznawane na wniosek uprawnionego. Dotyczy to zarówno emerytury wcześniejszej, jak i w powszechnym wieku emerytalnym.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 kpc orzeczono, jak w sentencji.

mt