Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Chudziak

Protokolant st.sekr.sądowy Anita Studzińska

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2013 r. w Toruniu

sprawy I. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania I. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 5 grudnia 2012 r. nr (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje I. C. prawo do emerytury poczynając od dnia 16 października 2012 roku;

II.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

/-/SSO Magdalena Chudziak

Sygn. Akt IV U 40/13

UZASADNIENIE

Organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 5.12.2012 r. odmówił wnioskodawczyni I. C. przyznania emerytury.

W uzasadnieniu decyzji powołał się na art. 184 ustawy emerytalnej w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02 1983 r. i wskazał, że ubezpieczona nie spełnia przesłanki posiadania co najmniej 15-stu lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku zakład przyjął za udowodnione na dzień 1.01.1999 r. okresy składkowe i nieskładkowe w ilości 28 lat, 8 m-cy, 2 dni w tym staż w szczególnych warunkach 14 lat, 17 dni.

I. C. od powyższej decyzji złożyła odwołanie w którym wskazała, że do okresu pracy w warunkach szczególnych winna mieć doliczony okres pracy w (...) Zakładach (...) w T. w okresie od 21 stycznia 1981 r. do 31 maja 1982 na stanowisku drobiarz.

Nadto podniosła, że nie może przedstawić świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych bowiem zakład pracy nie istnieje, a dokumentacja uległa spaleniu.

Na dowód, iż praca w (...) Zakładach (...) była pracą w warunkach szczególnych wniosła o przesłuchanie świadków.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie powołując się na okoliczności podniesione w decyzji. Podniósł również, iż wnioskodawczyni nie pozostaje w stosunku pracy i nie przystąpiła do otwartego Funduszu Emerytalnego zaś w okresie od 20.09.2012 r. do 16.02.2013 r. posiadała prawo do świadczenia rehabilitacyjnego.

Sąd ustalił co następuje

I. C. urodziła się 30.09.1954 r.

W okresie aktywności zawodowej pracowała w (...) Zakładach (...) od 21 stycznia 1981 r. do 31 maja 1982 r. na stanowisku drobiarz, (...) S.A. – od 22 czerwca 1982 r. do 30 czerwca 1996 r. na stanowisku pakowacza, konfelicjonera środków opatrunkowych – (...) Sp. z o.o. – od 1.07.1996 r. do 15.10.2012 r. na stanowisku konfelicjonera środków opatrunkowych pakowacza.

W okresach od 22.06.1982 r. do 27.04.1988 r., od 15.02.1989 r. do 30.06.1996 r. i od 1.07 1996 r. do 30.04.1998 r. – tj. 14 lat, 17 dni ubezpieczona świadczyła pracę w warunkach szczególnych – bezsporne.

Na dzień 1.01.1999 r. legitymuje się ogólnym stażem pracy w ilości 28 lat, 8 m-cy, 2 dni – bezsporne.

Wniosek o emeryturę złożyła 18.10.2012 r.

Na dzień złożenia wniosku nie pozostawała w stosunku pracy i nie była członkiem OFE.

dowód: akta rentowe

Spór dotyczy ustalenia czy okres pracy wnioskodawczyni w (...) Zakładach (...) był okresem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Ubezpieczona została zatrudniona w (...) Zakładach (...) dnia 21 stycznia 1981 r. Pracę podjęła na D. Pakowni. Do obowiązków wnioskodawczyni należało: wyciąganie schłodzonych do 2,3 ⁰C tuszek drobiowych z basenu gdzie mięso myło się w wodzie z lodem. Wieszanie go na taśmociągu, obcinanie szyj kaczkom, doczyszczanie drobiu po tym jak obciekł i opadł na kolejną taśmę, wkładanie tak przygotowanego mięsa do leja w którym wpychany był do woreczka a następnie formowanie drobiu przed zamknięciem woreczka przez maszynę próżniową. Wnioskodawczyni w ramach swoich obowiązków układała również drób na paletę w zależności od jego klasy i wynosiła go do komory chłodniczej. Wszystkie żywności składające się na pracę przy pakowaniu drobiu wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W pomieszczeniu Pakowni było mokro, zimno, panował ponadnormatywny hałas od szkodliwych taśmociągów. Pracownice otrzymywały dodatek szkodliwy do pensji i zupy regeneracyjne.

Dowód: zeznania świadków:

H. C. – k 20 w as
Anny A. J. – 20 w as

zeznania wnioskodawczyni – k 21 w as
świadectwo pracy w ar wnioskodawczyni

Wraz z wnioskodawczynią przy tych samych czynnościach pracę wykonywała H. C. zatrudniona w (...) Zakładach (...) od 12 marca 1979 r. do 16 lutego 1982 r. na stanowisku drobiarz. Zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 24.02.1995 r. potwierdził, iż świadek wykonywała pracę pakowacza drobiu wymienionego w dziale X poz. 8 pkt 6 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.08.1988 r. w sprawie stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

(dowód: akta emerytalne świadka)

Również tożsamą Pracę co wnioskodawczyni w tym samym okresie czasu wykonywała A. J. zatrudniona w (...) Zakładach (...) od 22 kwietnia 1972 r. do 8 czerwca 1995 r. na stanowisku drobiarz, wykonując pracę pakowacza zaliczoną do pracy w szczególnych warunkach – na dowód czego otrzymała stosowne świadectwo.

(dowód: akta rentowe świadka)

Sąd zważył co następuje

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach Sądu , a w tym w aktach organu rentowego, a także dowodu z przesłuchania wnioskodawczyni i świadków.

Sąd dał wiarę dowodu z dokumentów gdyż były jasne, rzetelne nadto żadna ze stron ich nie kwestionowała.

Walor wiarygodności przyznano także zeznaniom świadków, gdyż były spójne, logiczne, zgodne, a także znajdowały potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego.

Zarówno H. C. jak i A. J. pracowały w tym samym czasie z wnioskodawczynią na tym samym dziale pakowni i mają tą pracę uwzględnioną do uprawnień emerytalnych.

Zeznania świadków pozostają w korelacji z zeznaniami wnioskodawczyni zatem również tym zeznaniom Sąd przyznał miano prawdziwości.

Prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych reguluje art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku – w przypadku kobiet – 55 lat, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999 r. spełniły łącznie niżej wymienione warunki:

- osiągnęły okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat,

- posiadają co najmniej 15 – letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a nadto:

- nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego, a w przypadku przystąpienia złożyły wniosek o wykreślenie z funduszu i przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa,

- rozwiązały stosunek pracy – w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami.

Stosowne regulacje w przedmiocie wieku emerytalnego, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury znajdują się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Natomiast wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zostały zawarte w wykazach A i B stanowiących załącznik do ww. rozporządzenia. Nadto w § 1 ust. 2 tegoż rozporządzenia w przedmiocie sprecyzowania stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach ustawodawca odsyła do odpowiednich przepisów resortowych.

Istotny w niniejszej sprawie jest również § 2 ust.1 rozporządzenia Z dnia 7 lutego 1983 r., w myśl którego okresami pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, ustalonym dla danego stanowiska. Pod pojęciem pracy wykonywanej stale należy rozumieć pracę wykonywaną na danym stanowisku pracy, zgodnie z rozkładem czasu pracy i w pełnym wymiarze czasu pracy, ustalonym dla danego stanowiska. W związku z powyższym nie będzie uznawana za taką pracę praca, wykonywana, np. w połowie wymiaru czasu pracy lub tylko kilka lub kilkanaście dni w miesiącu.

Poza sporem była okoliczność, iż I. C. osiągnęła z dniem 30.09.2009 r. przewidziany przepisami prawa wiek emerytalny.

Organ rentowy nie kwestionował także faktu nie przystąpienia przez ubezpieczoną do OFE oraz nie pozostawania w stosunku pracy na dzień złożenia wniosku.

Organ rentowy uwzględnił wnioskodawczyni na dzień 1.01.1999 r. 28 lat, 8 m-cy, 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych w tym pracy w warunkach szczególnych – 14 lat, 17 dni.

Istota sporu dotyczyła ustalenia czy praca I. C. w (...) Zakładach (...) na Oddziale Pakowni była pracą w warunkach szczególnych i może być uwzględniona przy ustaleniu prawa do emerytury.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. okresy pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Organ rentowy, rozpoznając wniosek w sprawie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, może uwzględnić wyłącznie te okresy pracy w szczególnych warunkach, które zostały uwodnione na podstawie powyższego dokumentu bądź zaświadczenia stwierdzającego charakter i stanowisko pracy w warunkach szczególnych w określonych okresach. Dokumenty te są dla organu rentowego wiążące nie tylko w pozytywnym, ale i w negatywnym tego słowa znaczeniu. Oznacza to, że z jednej strony pracy w szczególnych warunkach, a z drugiej strony brak takiego zaświadczenia, czy nieprawidłowo wypełnione, uniemożliwia ustalenie tej okoliczności za pomocą innych środków dowodowych.

Niemniej w powyższym wypadku – braku bądź zakwestionowania przez organ rentowy powyższych środków dowodowych – zainteresowany może dochodzić ustalenia tych okoliczności w postępowaniu sądowym, w którym w myśl art. 472 i 473 k.p.c. powyższe obostrzenia nie obowiązują. Sąd nie jest bowiem związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. W postępowaniu o świadczenie emerytalno – rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 roku (III UZP 5/85) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga przy tym dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych.

Należy także zwrócić uwagę na treść § 19 ust. 1 rozporządzenia, który stanowi, iż przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w § 2, uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Zgodnie zaś z przepisem § 19 ust. 2 tego rozporządzenia prace zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzaniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. z 1979 r. Nr 13, poz. 86 i z 1981 r. Nr 32, poz. 186) uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4. Przepisy te mają znaczenie w sprawie pracy wykonywanej w szczególnych warunkach przez dniem wejścia w życie rozporządzenia, co miało miejsce w niniejszej sprawie, gdyż wnioskodawczyni twierdziła, iż pracowała w szczególnych warunkach od 21 stycznia 1981 r.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania prawne przede wszystkim należy stwierdzić, że praca pakowacza drobiu należy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Jest ona wymieniona w wykazie A Dział X w rolnictwie i przemyśle rolno spożywczym pod pozycją załącznika nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. 1983 r., Nr 83, poz. 43). Ponadto jest ona wymieniona w załączniku nr 1 do Zarządzenia Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 31.03.1986 r. w Wykazie A Dział X pod poz. 8 pkt 6.

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił jednoznacznie ustalić, iż ubezpieczona w okresie od 21 stycznia 1981 r. do 31 maja 1982 r. wykonywała pracę w warunkach szczególnych. Praca jej polegała na wykonywaniu szeregu czynności na Oddziale Pakowni zmierzających do finalnego produktu jakim był zapakowany drób. Wszystkie pracujące na tym Oddziale osoby wykonywały pracę w warunkach szczególnych i nazywane były pakowaczami.

W związku z powyższym należało uznać, iż I. C. wykazała, iż na dzień 1.01.1999 r. legitymuje się okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat.

Sąd zatem na mocy art. 477 ¹⁴ k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od 16.10.2012 r. tj. od dnia następnego po rozwiązaniu stosunku pracy (art. 100 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) – pkt I wyroku.

Mając na uwadze, że ustalenie faktycznych warunków pracy mogło zostać poczynione dopiero na etapie postępowania sądowego na podstawie dowodów, którymi organ rentowy nie dysponował, Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji na podst. Art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS punkt II wyroku.

Przewodnicząca
SSO Magdalena Chudziak