Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2013 roku

Sąd Rejonowy II Wydział Karny w Strzelcach Opolskichw składzie:

Przewodniczący SSR Piotr Domagała

Protokolant sekr. sąd. Ewa Fita

W obecności oskarżyciela publicznego z Urzędu Skarbowego w Strzelcach Opolskich– P. G.

Po rozpoznaniu dnia 27 marca 2013 roku, 19 kwietnia 2013 roku na rozprawie

sprawyM. M. /M./

syna J. i M. z domu N.

urodz. (...) w O.

oskarżonego o to, że :

uporczywie nie wpłacał w ustawowym terminie na rzecz Urzędu Skarbowego w S. podatku od towarów i usług za okres od października 2011r. do sierpnia 2012r. w łącznej kwocie 12.849 zł

tj. o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks

I.  uznaje M. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj. wykroczenia skarbowego zart 57§1 kks i za to na podstawie art. 57§1 kks wymierza mu karę grzywny w wysokości 300 (trzysta) złotych,

II.  na podstawie art. 113§1 kks w zw. z art. 624§1kpk zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów procesu, kosztami tymi obciążając Skarb Państwa.

Sygn. akt II W 53/13

UZASADNIENIE

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. M.prowadził w okresie objętym zarzutem działalność gospodarczą. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz mając na uwadze, iż wykonywał on czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, M. M.podlegał obowiązkowi podatkowemu wynikającemu z ustawy o podatku od towarów i usług.

M. M.uporczywie nie wpłacał w ustawowym terminie na rzecz Urzędu Skarbowego w S.podatku od towarów i usług za okres od października 2011 roku do sierpnia 2012 r. w łącznej kwocie 12.849 złotych. Na dzień 27 marca 2013 r. podatek VAT za miesiące objęte zarzutem, jak i za dalsze miesiące łącznie w kwocie 5.691 złotych nie został uregulowany i stanowi zaległość podatkową.

W dniu 10 września 2012 r. M. M.uregulował należność z tytułu zaległość podatkowej za podatek od towarów i usług za miesiące maj-lipiec, wrzesień - październik, grudzień 2011 r. oraz za okres styczeń, marzec – kwiecień 2012 r. w łącznej kwocie 26.209,50 złotych.

( dowody:

- wyjaśnienia oskarżonego M. M.- k.40-41,

- lista zaległości podatkowych – k. 34,

- karty kontowe VAT – k.4-5, 17-18,

- polecenie przelewu – k.46)

M. M.po rozstaniu z żoną w okolicach grudnia 2012 r. podjął działania zmierzające do uregulowania należności zarówno natury cywilnoprawnej (wynikających z prawomocnego nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy w Katowicach), publicznoprawnej, jak i wynikających ze stosunku pracy, którego był stroną. W tym celu M. M.podjął starania mające na celu ustalenie rzeczywistej wysokości zaległości podatkowej i zawarł w dniu 05 września 2012 r. w S.umowę kredytu obrotowego z Bankiem Spółdzielczym w L.Oddział w S.celem spłaty zadłużenia względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego.

W następstwie zaistnienia zaległości podatkowej Urząd Skarbowy w S.kierował do M. M.zawiadomienia o zajęciu prawa majątkowego oraz upomnienia, w korespondencja ta była doręczana osobiście adresatowi.

M. M.działając przez swojego pełnomocnika wzywał do spłaty części zadłużenia swoją żonę Johannę M..

( dowody:

- wyjaśnienia oskarżonego M. M.- k.40-41,

- kserokopia postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w S.

z dnia 11 września 2012 r. w sprawie zaliczenia wpłaty – k. 34,

- kserokopia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji – wezwania do zapłaty należności

wystosowane przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Strzelcach – k.

36,

- kserokopia umowy kredytu obrotowego wraz z załącznikiem – k. 43-45,

- kserokopie zawiadomień oraz upomnień kierowanych przez Urząd Skarbowy w S. wraz z potwierdzeniami odbioru – k. 49-59,

- wezwanie do zapłaty – k. 37)

M. M.w dacie orzekania miał wykształcenie zawodowe, mając wyuczony zawód mechanika samochodowego. Osiągał dochód w granicach 7000 zł. Nie był do tej pory karany za przestępstwa, bądź przestępstwa skarbowe. Był karany za wykroczenia skarbowego za czyn z art. 57 § 1 k.k.s. Wyrokiem nakazowym z dnia 03 lutego 2012 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich M. M.został ukarany za wykroczenia skarbowe z art. 57 § 1 k.k.s. na karę grzywny w kwocie 2500 zł.

( dowody:

- wyjaśnienia oskarżonego M. M.- k.40-41,

- dane o karalności oskarżonego M. M.– k. 13,

- kserokopia wyroku nakazowego Sądy Rejonowego w Strzelcach Opolskich z dnia 03 lutego

2013 r. – k. 21)

M. M.na etapie postepowania przygotowawczego podał, iż przyznaje się do zarzucanego mu czynu, zaś nie wpłacanie należności podatkowych było konsekwencją zaległości z okresów wcześniejszych, oświadczając, iż postara się jak najszybciej spłacić pozostałe zadłużenie.

W postępowaniu sądowym M. M.wyjaśnił, iż nie zupełnie przyznaje się do zarzucanego mu czynu, zaznaczając, prowadził wraz z żoną działalność gospodarczą, zaś pragnął uregulować wszelkie zaległości, jednakże o stanie zaległości został nieprawidłowo poinformowany przez Urząd Skarbowy i w jego działaniu nie było uporczywości.

( dowody:

- wyjaśnienia oskarżonego M. M.- k.40-41, 9-10)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle zebranego w stadium przygotowawczym i w stadium jurysdykcyjnym, jednolitego i wzajemnie się uzupełniającego materiału dowodowego w postaci wyjaśnień oskarżonego oraz w postaci dowodów z dokumentów (którym w pełni dano wiarę nie znajdując podstaw do negowania ich prawdziwości i autentyczności), okoliczności przypisanego M. M.czynu i wina oskarżonego nie budziły wątpliwości.

Dokonując powyższej konstatacji Sąd dokonał na podstawie art. 7 kpk w zw. z art. 113 kks swobodnej oceny materiału dowodowego uwzględniając zasady prawidłowego rozumowania i wskazania wiedzy, doświadczenia życiowego i uznał, iż przede wszystkim dowody rzeczowe w postaci wydruku kart kontowych, list zaległości przesądzają o jego sprawstwie i winie. Całość materiału dowodowego uzupełnia dokumentacja w postaci informacji o oskarżonym oraz dane o karalności oraz jego wyjaśnienia złożone w postępowaniu sądowym.

Sprawcą wykroczenia skarbowego stypizowanego w art.57 § 1 k.k.s. jest podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku. Wskazany typ czynu zabronionego, który jest wykroczeniem skarbowym indywidualnym, penalizuje samo uchylanie się podatnika od opodatkowania, w znaczeniu zapłaty podatku. Zarazem owo uchylanie się ma mieć charakter „uporczywy”, tj. utrzymujący się długo. Jednocześnie podkreślić należy, iż pojęcia „uchylania się” od zapłaty podatku nosi w sobie element złej woli podatnika wyrażający się w możliwości zapłaty podatku połączonej z wolą nieuczynienia tego. Pamiętać przy tym jednakże należy, iż z uwagi na specyfikę deliktów skarbowych, wyrażająca się w ich ochronnej – z punktu widzenia budżetu Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, a także Wspólnot Europejskich – funkcji, możliwość zapłaty podatku należy ujmować swoiście. Oznacza to, że w tym kontekście nie jest w zupełności miarodajny fakt, że podatnik miał środki finansowe pozwalające na realizację obowiązku podatkowego, lecz, że nawet jeżeli ich nie miał, dopełnił realizacji uprawnień wynikających z przepisów ustawy z dnia 29.08.1997 r. ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 ze zm.) dających mu możliwość minimalizacji negatywnych konsekwencji prawnopodatkowych owego braku środków. Chodzi tu o odroczenie płatności podatku bądź rozłożenia należności podatkowej na raty. Innymi słowy, gdy podatnik nie dysponuje środkami pieniężnymi pozwalającymi zapłacić podatek (albo zapłacić go w pełnej wysokości) i zarazem ze wskazanych instytucji nie korzysta mając ku temu realne i obiektywne możliwości, jego zaniechanie w postaci niepłacenia podatku nosi cechy uchylania się od tego obowiązku (tak SN w postanowieniu z dnia 27 marca 2003 r. sygn. akt I KZP 2/03, OSNKW z 2003, nr 5-6, poz. 57).

W niniejszej sprawie w pierwszej kolejności podkreślenia wymaga fakt, że z racji prowadzonej działalności gospodarczej na oskarżonym spoczywał obowiązek zapłaty m.in. podatku od towarów i usług, którego nie wykonywał w okresie opisanym w części wstępnej wyroku. Był on wszak podatnikiem (czyli podmiotem przypisanego mu wykroczenia skarbowego) i spoczywał na nim obowiązek zapłaty na rzecz właściwego organu, czyli Urzędu Skarbowego w S. wskazanego podatku.

Powołane na wstępie okresy, wskazują, że zaniechanie to miało charakter uporczywy. Zarazem zauważyć należy istotną kwestię. Chodzi mianowicie o to, że zaległości dotyczyły kolejnych okresów miesięcznych, zaś opóźnienia płatności były znaczne. Powyższą okoliczność potwierdza zgromadzony materiał dowodowy, jak również stanowisko oskarżyciela publicznego zawarte w uzasadnieniu aktu oskarżenia.

Tym samym oskarżony dał wyraz swemu negatywnemu nastawieniu do spoczywającego na nim obowiązku podatkowym w ten sposób, że zdając sobie z niego sprawę, nie chciał płacić podatku. Jak pierwotnie zaznaczano Sąd merytoryczny w pełni aprobuje pogląd SN wyrażony we wskazanym już postanowieniu z dnia 27 marca 2003 r. sygn. akt I KZP 2/03, że „nie można bowiem (…) do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł jak do rozliczeń cywilno-prawnych, których naruszenie stanowi przestępstwo (np. do uporczywego uchylania się od płacenia alimentów). Podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki, podatników swoich niepowodzeń gospodarczych, i nie płacić w terminie swych zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych na wymagane podatki. Uwzględnić też należy, że prawo podatkowe przewiduje, na wniosek zainteresowanego złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, odraczanie płatności i rozkładanie na raty należności podatkowych, w tym i zaległości podatkowych, gdy ważny interes podatnika za tym przemawia (…) Tym samym podatnik, nie mogąc uregulować w terminie podatku, ma prawne instrumenty dla zmiany terminu jego płatności”.

W dalszej kolejności podnieść należy, iż Sąd zważył, iż podatek /jako danina publiczna/ nie stanowi mienia którym podatnik może swobodnie dysponować. Bez znaczenia jest tu okoliczność czy podatnik posiada środki na bieżącą produkcję lub działalność gospodarczą czy też nie, ale w żadnym wypadku nie wolno mu tejże działalności finansować z kwot należnych Skarbowi Państwa i żadne z tych okoliczności nie są i nie mogą być okolicznościami wyłączającymi winę czy bezprawność czynu sprawcy (patrz szerzej postanowienie Sądu Najwyższego z 25.10.1995 r.. I KZP 30/95. OSP 4/96 poz. 68: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2001 r.. VKKN394/98).

Nie może prowadzić również do wyłączenia odpowiedzialności okoliczność podnoszona przez oskarżonego, iż całość zadłużenia nie została mu przedstawiona przez organ skarbowy we wnioskowanym przez niego dokumencie, bowiem sam oskarżony jako profesjonalny uczestnik obrotu gospodarczego winien był czynić zadość aktualnie obowiązującym przepisom podatkowym, zaś fakt nieprawidłowość w tym zakresie był przedmiotem właściwych upomnień i zawiadomień ze strony Urzędu Skarbowego, którym to oskarżony nie uczynił zadość.

Tym samym podsumowując, zarysowane okoliczności przesądzają o wyczerpaniu przez oskarżonego ustawowych znamion strony przedmiotowej przypisanego mu czynu. Jednocześnie, na co bezpośrednio wskazują wyjaśnienia oskarżonego, dopuścił się go on umyślnie, a nadto w sprawie brak jakichkolwiek okoliczności o ustawowym, tudzież pozaustawowym charakterze uniemożliwiających przypisanie mu winy relacjonowanej do opisanego typu czynu zabronionego.

W ocenie Sądu wymierzenie łącznie kary grzywny w kwocie 300 zł jest wystarczające do tego aby uznać ją za karę sprawiedliwą, wymierzoną w granicach winy i współmierną do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu. Tym samym ciężar gatunkowy wykroczenia, w szerokim tego słowa znaczeniu, które popełnił oskarżony przesądził o tym, iż Sąd stanął na stanowisku, iż tylko taka wysokość kary grzywny jest w stanie w pełni spełnić wytyczne o jakich stanowi art. 12 i 13 kks i jest wynikiem wszystkich okoliczności w jakich doszło do popełnienia czynu zabronionego. W ocenie Sądu relacja pomiędzy „pozytywnymi” aspektami zachowania się oskarżonego, a ujemnymi następstwami jego czynu nie pozwala na zastosowanie kary łagodniejszej. Nadto Sąd dostrzegł, że zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa trudności ekonomiczne nie mogą stanowić podstawy do sięgnięcia po kontratyp (a tym bardziej okoliczność uchylającą winę) stanu wyższej konieczności (tak SA we Wrocławiu w wyroku z dnia 20.04.1995 r., II AKr 82/95, Prok. i Pr. z 1996, nr 9, s. 90).

Zarysowana sytuacja materialna oskarżonego, w połączeniu z obowiązkiem zapłaty kary grzywny, przy uwzględnieni jego aktualnego zadłużenia, legła u podstaw całkowitego zwolnienia go od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.