Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Jolanta Deniziuk

Sędziowie SO: Elżbieta Jaroszewicz, Mariola Watemborska (spr.)

Protokolant: Dorota Zakrzewska –Dykty

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2013 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa P. S.

przeciwko Z. S.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego
w Lęborku z dnia 7 lutego 2013r., sygn. akt III RC 369/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt 1-wszym w ten sposób, że ustaloną w nim kwotę po 900zł miesięcznie obniża do kwoty po 800(osiemset ) złotych miesięcznie;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 212/13

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym do Sądu Rejonowego w Słupsku ustawowa przedstawicielka małoletniego powoda S. S. (1) – matka K. S. wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych od pozwanego Z. S. na rzecz małoletniego powoda wyrokiem z dnia 14 stycznia 2008r. z kwoty po 600 złotych miesięcznie do kwoty po 1200 złotych miesięcznie.

Żądanie uzasadniła tym, że ustanowiona przed laty kwota alimentów nie jest wystarczająca na zaspokojenie obecnych potrzeb małoletniego powoda, gdyż powód jest starszy o 5 lat, uczęszcza do odpłatnego gimnazjum, ma dodatkowe płatne zajęcia, co pociąga za sobą znaczne dodatkowe koszty.

Pozwany w odpowiedzi na pozew uznał żądanie do kwoty po 700 zł miesięcznie, wnosząc o oddalenie powództwa w pozostałej części. Pozwany podniósł, że oprócz alimentów dokłada się do czesnego za szkołę syna w kwocie po 200 złotych miesięcznie, ponadto w sposób rzeczowy uczestniczy w alimentowaniu syna. Pozwany dodatkowo wskazał, że jego zarobki w Niemczech wynoszą obecnie ok. 1200 euro miesięcznie, na utrzymanie wydaje ok. 300 euro miesięcznie. Ponadto Z. S. wskazał, że ponownie ożenił się i że żona spodziewa się ich wspólnego dziecka.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że małoletni powód P. S. pochodzi ze związku małżeńskiego K. i Z. S..

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 14 stycznia 2008r. w sprawie IC 816/0717 rozwiązano przez rozwód małżeństwo K. i Z. S. i zasądzono alimenty od pozwanego Z. S. na rzecz małoletniego syna P. S. w kwocie po 600 zł miesięcznie. Małoletni powód miał wówczas 11 lat. Pozostawał pod opieką matki – K. S.. Był zdrowy, rozwijał się prawidłowo. Uczęszczał do szkoły podstawowej. Matka dziecka zarobkowała prowadząc działalność gospodarczą wraz z matką. Koszt utrzymania dziecka szacowała wówczas na kwotę 800-900 zł.

Pozwany Z. S., z zawodu kierowca, poza powodem nie miał na utrzymaniu innych osób, był bezrobotny utrzymywał się z oszczędności i z tych oszczędności łożył alimenty na syna. Pozwany utrzymywał stały kontakt z dzieckiem.

Z dalszych ustaleń Sądu I instancji wynika, że obecnie małoletni powód ma 15 lat, uczęszcza do klasy (...) Językowego w L., gdzie czesne wynosi 390 zł miesięcznie. Małoletni uczęszcza również na zajęcia dodatkowe: karate – 60 zł miesięcznie, basen – 100 zł miesięcznie, pobiera także korepetycje z matematyki – 250 zł miesięcznie. Bilet miesięczny kosztuje 34 zł. Koszt wyżywienia małoletniego jego matka oszacowała na kwotę 800 zł miesięcznie, zaś koszt zakupu odzieży oraz wydatki na rozrywkę – 300 zł. Małoletni powód nadal zamieszkuje wraz z matką, koszt utrzymania mieszkania wynosi 800 zł miesięcznie (czynsz, prąd, gaz). K. S. prowadzi działalność gospodarczą – wynajem lokalu – a tego tytułu osiąga przychód 6000zł rocznie oraz solarium, działalność ta jednak przynosi stratę - 39.283,06 zł.

Dalej Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany Z. S. obecnie pracuje na terenie Niemiec z dochodem około 1200 euro netto miesięcznie. Zawarł związek małżeński z A. S., ze związku tego miało narodzić się dziecko. Żona pozwanego nie pracuje, mieszka w L., otrzymuje z opieki społecznej dodatek mieszkaniowy w kwocie 144 zł. Koszt utrzymania pozwanego na terenie Niemiec to ok. 300 euro miesięcznie. Ponadto pozwany spłaca kredyt konsumencki, którego miesięczna rata kształtuje się na poziomie 1200 zł. Pozwany płaci alimenty na syna P. w kwocie po 800 zł miesięcznie. Ponadto partycypuje w kosztach utrzymania syna poprzez zakup odzieży dla niego, podręczników, doładowania telefonu, jak również syn otrzymuje od niego prezenty z okazji urodzin, imienin i świąt.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny sąd uznał - w powołaniu na treść art. 135 § 1 k.r. i op. - że alimenty w kwocie po 900 zł miesięcznie na rzecz powoda są adekwatne do potrzeb małoletniego. Zdaniem Sądu Rejonowego tak ustalona kwota alimentów pozwoli na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego i nie będzie nadmiernym obciążeniem dla pozwanego.

Sąd Rejonowy oddalił powództwo ponad kwotę 900 zł uznając, iż żądanie wyższej kwoty jest wygórowane, zwłaszcza, że matka małoletniego również ma możliwości zarobkowe, których w pełni nie wykorzystuje.

Sąd I instancji orzekając w przedmiotowej sprawie miał także na uwadze art. 138 k.r.i op., stanowiący, o podstawie domagania się podwyższenia alimentów.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania wyrokiem z dnia 7 lutego 2013r. Sąd Rejonowy w Lęborku podwyższył alimenty należne małoletniemu powodowi od ojca z kwoty po 600 złotych miesięcznie do kwoty po 900 złotych miesięcznie, oddalając powództwo w pozostałym zakresie i odstępując od obciążania pozwanego kosztami sądowymi.

Z takim stanowiskiem Sądu Rejonowego nie zgodził się pozwany wnosząc apelację, w której zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w części tj. ponad kwotę 700 zł. Apelujący zarzucił wyrokowi:

- naruszenie prawa materialnego, tj. przepisu art. 135 § 1 kriop przez uznanie, że zwiększyły się tylko usprawiedliwione potrzeby małoletniego P. S., uzasadniające podwyższenie alimentów, a nie zmieniła się sytuacja życiowa, materialna i majątkowa pozwanego od daty zasądzonych alimentów na rzecz małoletniego S. wyrokiem dnia 14.01.2008 r.,

- naruszenie prawa procesowego przez nie przeprowadzenie dowodu z zeznań pozwanego w sytuacji, w której nie mógł stawić się na rozprawę i usprawiedliwił swoją nieobecność oraz naruszenie art. 233 KPC przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, opierając uzasadnienie wyroku tylko i wyłącznie na dowodach przedstawionych przez powódkę i jej zeznaniach.

Podnosząc powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie alimentów do kwoty po 700 złotych miesięcznie ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zauważyć należy, że każda strona obowiązku alimentacyjnego może żądać jego zmiany, jeżeli nastąpiła zmiana w dotychczasowych stosunkach. Przyjęło się uważać, że zmiany muszą mieć charakter zmian istotnych i muszą one nastąpić w okresie od ostatniego orzeczenia o alimentach.

Ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych – w razie zmiany stosunków, tj. w razie istotnego zmniejszenia się lub ustania możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotnego zwiększenia się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (art. 138 k.r. i o.). Zauważyć jednak należy, że zmiana świadczeń alimentacyjnych, o której mowa w art. 138 k.r. i o., nie może być dokonana w oderwaniu od kryteriów określonych w art. 135 § 1 k.r. i o., tj. usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, których zaspokojenie zapewni mu odpowiedni do wieku rozwój fizyczny i duchowy oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, które określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby on wykorzystując należycie swoje siły i kwalifikacje.

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji, prawidłowo ustalił stan faktyczny i wyciągnął z niego właściwe - co do zasady - wnioski w odniesieniu do sytuacji, w jakiej obecnie znajduje się pozwany oraz co do sytuacji życiowej powoda i jego usprawiedliwionych potrzeb.

Zauważyć bowiem przede wszystkim należy, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji, że od poprzedniego orzeczenia, ustalającego wysokość alimentów, upłynęło już 5 lat. W tym czasie wzrosły koszty utrzymania powoda. Bez wątpienia bowiem nauka powoda w społecznym, odpłatnym gimnazjum wiąże się ze zwiększeniem kosztów jego utrzymania. Wynika to przede wszystkim z konieczności ponoszenia dużych wydatków na samą naukę, przybory szkolne, odpowiednie wyposażenie, wyżywienie, dojazdy do szkoły. Nie ma także wątpliwości, że koszty utrzymania 15-latka, z uwagi na jego potrzeby związane z dorastaniem są zdecydowanie większe od potrzeb 10-latka, a takim nastolatkiem był powód w momencie wydawania poprzedniego orzeczenia ustalającego wysokość alimentów w styczniu 2008r.

Za zasadny należało jednak uznać zarzut pozwanego, że przedstawiona przez niego sytuacja materialna, związana przede wszystkim z obniżeniem jego dochodów, koniecznością utrzymania nowej rodziny – w dniu 23.02.2013r. pozwanemu urodziło się drugie dziecko - nie jest na tyle dobra, aby był on obecnie w stanie łożyć na syna alimenty w kwocie po 900 złotych miesięcznie.

Pozwany co prawda obecnie pracuje w Niemczech lecz osiągany przez niego dochód w wysokości 1200 euro miesięcznie, pomniejszone o koszty utrzymania w Niemczech nie jest wystarczający do alimentowania powoda w kwocie ustalonej przez Sąd Rejonowy. Mając na uwadze to, że na pozwanym ciąży także obecnie obowiązek alimentacyjny wobec dziecka pochodzących z drugiego małżeństwa oraz to, że druga żona pozwanego, mieszkająca razem z pozwanym przebywa obecnie za urlopie macierzyńskim, a ma ona ponadto na utrzymaniu dziecko z pierwszego małżeństwa ustalone przez Sąd I instancji alimenty na kwotę 900 złotych należało uznać za zbyt wysokie, przekraczające możliwości zarobkowe pozwanego.

Jak jednak słusznie stwierdził Sąd I instancji, możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego pozwalają mu płacić na rzecz pełnoletniego, uczącego się syna alimenty w wysokości wyższej niż dotychczas orzeczone. Zdaniem Sądu Okręgowego podwyższenie tychże alimentów nie może być jednak wyższe niż o kwotę 200 złotych miesięcznie.

Mając na uwadze powyższe Sąd II instancji stwierdził, że kwota po 800 złotych miesięcznie na rzecz powoda zasądzona od pozwanego tytułem alimentów jest wystarczająca do zaspokojenia jego obecnych usprawiedliwionych potrzeb i nie doprowadzi zobowiązanego do życia w niedostatku oraz nie pozbawi go środków na własne utrzymanie.

Dodać przy tym jedynie należy, że obowiązek alimentacyjny wobec powoda ma także jego matka, zatem także ona winna partycypować w kosztach utrzymania powoda.

Jako niezasadny natomiast Sąd Okręgowy uznał zarzut apelacyjny pozwanego dotyczący naruszenia przy wyrokowaniu prawa procesowego. Co prawda pozwany w odpowiedzi na pozew złożył wniosek o odroczenie rozprawy z uwagi na niemożność stawienia się na wyznaczony termin rozprawy w związku z pracą za granicą Polski. Sąd Rejonowy nie znalazł podstawy do odroczenia rozprawy, przeprowadził ją, pominął dowód z przesłuchania pozwanego i po przesłuchaniu w charakterze strony powodowej matki powoda wydał wyrok w sprawie. Przyczyny odroczenia rozprawy wskazane są w treści art. 214 kpc , zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji przeprowadzając w dniu 7 lutego 2013r. rozprawę pomimo nieobecności na niej pozowanego nie naruszył prawa procesowego, skutkującego naruszaniem prawa pozwanego do obrony.

W tych okolicznościach, Sąd Okręgowy w myśl art. 386 § 1 k.p.c. częściowo uwzględnił apelację i zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że ustalone przez Sąd Rejonowy alimenty w kwocie po 900 złotych miesięcznie obniżył do kwoty po 800 złotych miesięcznie, a w pozostałym zakresie na mocy art. 385 k.p.c. apelację pozwanego jako bezzasadną oddalił.

Mając na uwadze to, że powód jest osobą małoletnią na podstawie art. 102 kpc w zw. z art. 108 kpc nie obciążono go kosztami postępowania apelacyjnego.