Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie w IV Wydziale Karnym Odwoławczym
w składzie:

Przewodniczący: SSO Władysława Motak

Sędziowie: SO Elżbieta Zywar

del. SR Agnieszka Brodzińska (spr.)

Protokolant: Kamila Michalak

przy udziale Prokuratora Prok. Okr. Ilony Talar

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r.

sprawy J. Z.

oskarżonego z art. 244 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim

z dnia 26 października 2012 r. sygn. II K 767/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 244 kk wymierza oskarżonemu J. Z. karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze i wymierza mu 120 (sto dwadzieścia) złotych opłaty za obie instancje.

Sygn. akt IV Ka 1737/12

UZASADNIENIE

J. Z. został oskarżony o to, że w dniu 31 maja 2012 r. na drodze publicznej w miejscowości T. gm. M. kierował samochodem, czym naruszył zakaz sądowy prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym orzeczony wyrokiem Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 6 września 2011 r. sygn. akt II W 778/11, obowiązujący od dnia 14.09.2011 r. do 13.09.2012 r., tj. o czyn z art.244 kk.

Wyrokiem z dnia 26 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim w sprawie o sygn. akt II K 767/12 uznał J. Z. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za ten czyn na podstawie art.244 kk przy zastosowaniu art.58 § 3 kk wymierzył mu karę grzywny w liczbie 150 stawek dziennych po 10 złotych każda. Nadto Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe i wymierzył mu 150 złotych opłaty.

Apelację od powyższego wyroku wniósł prokurator, który na podstawie art.425 kpk i art. 444 kpk zaskarżył wyrok na niekorzyść oskarżonego w części dotyczącej orzeczenia o karze. Na podstawie art.427 § 1 i 2 kpk oraz art.438 pkt 4 kpk wyrokowi temu zarzucił rażącą niewspółmierność – łagodność orzeczonej wobec J. Z. kary grzywny, gdy stopień winy oskarżonego, społeczna szkodliwość czynów, dotychczasowa karalność oraz wzgląd na cele zapobiegawcze i wychowawcze oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa wskazują, iż jedynie orzeczenie kary pozbawienia wolności będzie odpowiadało dyrektywom wymiaru kary i zaspokoi społeczne poczucie sprawiedliwości.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez orzeczenie wobec J. Z. w miejsce kary grzywny kary 5 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się zasadna i doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku w kierunku postulowanym przez skarżącego.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż ustalenia faktyczne w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego poczynione przez Sąd Rejonowy nie były kwestionowane i nie budzą także wątpliwości Sądu Okręgowego. Stwierdzić należy, iż kontrola instancyjna wykazała, iż Sąd meriti zebrał w niniejszej sprawie pełny materiał dowodowy pozwalający na dokonanie ustaleń faktycznych zarówno co do sprawstwa i winy oskarżonego. Dowody te w sposób bezbłędny ocenił i poczynił na ich podstawie nie budzące wątpliwości ustalenia faktyczne. Ocena dowodów jest obiektywna, pozbawiona dowolności i zasługuje na aprobatę Sądu odwoławczego. Zastrzeżeń nie budzi także ocena prawna zachowania oskarżonego na gruncie art.244 kk.

Sąd Rejonowy nie ustrzegł się natomiast błędów przy kształtowaniu represji karnej za przypisany oskarżonemu czyn. W pełni trafny okazał się bowiem podniesiony przez skarżącego zarzut rażącej niewspółmierności – łagodności kary orzeczonej przy zastosowaniu art.58 § 3 kk. Stwierdzić należy, iż orzeczona wobec J. Z. kara grzywny jest karą rażąco łagodną i niemożliwą do zaakceptowania przy prawidłowej ocenie przesłanek wpływających na jej wymiar.

Przepis art.58 § 3 kk, zastosowany przez Sąd meriti w niniejszej sprawie, w przypadku gdy przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat daje możliwość sądowi orzeczenia zamiast kary pozbawienia wolności grzywny albo kary ograniczenia wolności, w szczególności jeżeli orzeka się środek karny. Artykuł ten stanowi instytucję sadowego wymiaru kary umożliwiającą orzeczenie kary wolnościowej zamiast przewidzianej w ustawowym zagrożeniu kary pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym szczególne lub ogólne zasady i dyrektywy wymiaru kary. Zawsze zatem sąd decydując się na podstawie art.58 § 3 kk na orzeczenie grzywny lub kary ograniczenia wolności musi dojść do wniosku, iż taka kara jest racjonalna z punktu widzenia ustawowo określonych celów kary (vide: Włodzimierz Wróbel w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Tom I, pod red. A. Zoll, Zakamycze 2004). Dyrektywy wymiaru kary i jej cele natomiast wprost wynikają z art.53 § 1 kk, w którym wskazano, iż jest to współmierność kary do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, zapobiegawcze i wychowawcze oddziaływanie na sprawcę przestępstwa (prewencja indywidualna) oraz społeczne oddziaływanie kary (prewencja ogólna).

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił wszystkie okoliczności, o jakich mowa w art. 53 § 1 i 2 kk przemawiające na korzyść i na niekorzyść oskarżonego, jednakże oceny i wnioski poczynione przez ten Sąd, a wyrażone w pisemnych motywach wyroku, nie mogą zostać zaaprobowane.

Z uzasadnienia orzeczenia wynika, iż Sąd ten na niekorzyść oskarżonego poczytał działanie z zamiarem bezpośrednim, znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu oraz uprzednią karalność oskarżonego. Pomimo jednoznacznych ustaleń w tym zakresie Sąd nie nadał tym okolicznościom należytego znaczenia przy kształtowaniu orzeczenia o karze, a w szczególności zastosowaniu możliwości wynikających z art.58 § 3 kk. Sąd ten miał na uwadze karalność J. Z. opisaną w załączonej karcie karnej, a w szczególności skazanie prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie o sygn. akt IIK 1585/11 za ciąg dwóch przestępstw z art.244 kk, za który orzeczono wobec oskarżonego karę 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat (vide uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego k.42), jednak okoliczność tą zbagatelizował.

Tymczasem z porównania daty czynu będącego przedmiotem osądu w niniejszej sprawie (31 maja 2012 r.) z datą wydania wyroku w sprawie IIK 1585/11 wynika, iż J. Z. kolejnego, bo już trzeciego przestępstwa o jakim mowa w art.244 kk, dopuścił się nie tylko w okresie próby, orzeczonym w wyżej przywołanej sprawie, ale zaledwie trzy miesiące po uprawomocnieniu się tego wyroku (co miało miejsce 24.02.2012 r.). Jak słusznie zatem zauważył skarżący formułowanie przez Sąd Rejonowy ocen, iż oskarżony nie powróci już do przestępstwa i nie wykazuje stałej skłonności do naruszania porządku prawnego stoi w ewidentnej sprzeczności z ustalonymi przez ten Sąd faktami. Zachowanie oskarżonego w analizowanym okresie świadczy o zgoła odmiennej postawie, przejawiającej się w lekceważeniu porządku prawnego i wcześniejszych orzeczeń sądowych, które nie ma charakteru incydentalnego, a jest powtarzalne i uporczywe. Nie bez znaczenia jest także fakt, iż wyrok, jaki zapadł w sprawie IIK 1585/11, jest już trzecim orzeczeniem skazującym J. Z. za przestępstwo.

Z powyższego wynika, iż przy takich okolicznościach faktycznych Sąd Rejonowy w ogóle nie wziął pod uwagę celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara winna spełnić wobec oskarżonego. W ocenie Sądu odwoławczego wymierzenie oskarżonemu kary grzywny (a zatem kary o charakterze najłagodniejszym) nie umocni w nim poczucia konieczności poszanowania prawa, a wręcz przeciwnie utwierdzi w poczuciu bezkarności i lekceważenia orzeczeń sądowych. Także wzgląd na społeczne oddziaływanie kary nie pozwala na zaaprobowanie orzeczenia Sądu I instancji w zakresie rodzaju kary. W środowisku lokalnym prowadziłoby to do przekonania o niczym nieumotywowanej pobłażliwości dla sprawców tego rodzaju przestępstw. Rację ma zatem skarżący, iż przy uwzględnieniu powyższych okoliczności dojrzały wiek oskarżonego jak i jego stan zdrowia nie są wystarczającymi przesłankami do wymierzenia mu kary grzywny, która to kara okazała się rażąco łagodna.

Uwzględniając wskazaną powyżej argumentację Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art.244 kk wymierzył oskarżonemu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności. Tak ukształtowany rodzaj i wymiar kary jest adekwatny do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu oskarżonego i uwzględnia cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ta ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego. Takiej zmianie treści orzeczenia Sądu Rejonowego nie stał na przeszkodzie art.454 § 2 kk albowiem zmiana ta nie wynikała z odmiennych ustaleń faktycznych, a stanowiła efekt odmiennej oceny przez Sąd odwoławczy ustalonych okoliczności faktycznych.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw do warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności. Kolejne wyroki jakie zapadły przeciwko J. Z. w ciągu trzech lat nie powstrzymały go od popełnienia następnego przestępstwa. W tych okolicznościach nie sposób uznać, aby w stosunku do oskarżonego możliwe było przyjęcie pozytywnej prognozy kryminologicznej i uznanie, iż kara orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania spełni swoje cele zapobiegawcze i wychowawcze. Wręcz przeciwnie, oskarżony dotychczasową swoją postawą dowiódł w sposób jednoznaczny, iż resocjalizacja w warunkach wolnościowych nie przyniosła żadnych rezultatów. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż warunkowemu zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności sprzeciwiał się także wzgląd na społeczne oddziaływanie kary. Orzekanie wobec osób wielokrotnie wchodzących w konflikt z prawem kar z warunkowym zawieszeniem ich wykonania kształtowałoby w odczuciu społecznym przekonanie o bezkarności sprawców.

W pozostałym zakresie nie znajdując podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego orzeczenia Sąd odwoławczy utrzymał je w mocy.

Podstawę orzeczenia Sądu Okręgowego stanowił przepis art.437 § 2 kpk, a wobec utrzymania w mocy zaskarżonego wyroku w pozostałym zakresie art.437 § 1 kpk.

Na podstawie art.627 kpk w zw. z art.634 kpk oraz art.10 ust. 1 w zw. z art.2 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze i wymierzył mu 120 zł tytułem opłaty.