Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania Z. H.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 września 2014 roku nr (...)

w sprawie Z. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu Z. H. emeryturę od dnia (...) roku.

Sygn. akt IVU 1411/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 9 grudnia 2014 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 15 września 2014 r. odmówił Z. H. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu swej decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.), bowiem nie udokumentował 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymienionej w wykazie A bądź B stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.), a tylko 13 lat i 3 miesiące.

Z. H. w odwołaniu od tej decyzji domagał się jej zmiany i przyznania emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ ukończył 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach jako kierowca ciągnika przez cały okres zatrudnienia w (...) w okresie od 22.12.1980 r. do 31.12.2001 r. Nigdy nie pracował na stanowisku łącznym jako murarz, a z powodu błędnego przypisania mu takiego zatrudnienia wyłączono mu okres od 01.08.1983 r. do 28.02.1988 r. z okresu pracy w warunkach szczególnych. Sporne okoliczności zamierza udowodnić zeznaniami świadków.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie z przyczyn podanych w uzasadnieniu.

Bezsporne były następujące okoliczności sprawy:

Z. H. urodzony w dniu (...) r. w dniu (...) r. ukończył 60 lat. Na dzień 01.01.1999 r. legitymuje się okresem zatrudnienia wynoszącym 25 lat okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających. Wymiar czasu pracy w szczególnych warunkach uznany przez organ rentowy wynosi 13 lat i 3 miesiące na co składają się okresy zatrudnienia od 22.12.1980 r. do 31.07.1983 r. i od 01.03.1988 r. do 31.12.1998 r.

(okoliczności bezsporne)

Ponadto Sąd ustalił następujące okoliczności:

W okresie od 22.12.1980 r. do 31.12.2001 r. Z. H. pracował w (...)Zakładach (...)w B. jako kierowca ciągnika w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował w dziale budowlanym, a następnie od 01.02.1988 r. w dziale transportowym. Jego praca polegała na przewożeniu ciągnikiem materiałów budowlanych, nie wykonywał prac za i wyładunkowych, to robili inni pracownicy. Na polecenie przełożonych przewoził materiały budowlane dla firm zewnętrznych. Pracował stale, po 8 godzin dziennie. Nigdy nie pracował na stanowisku łączonym kierowca ciągnika – murarz. Taki zapis w dokumentacji osobowej wynikła z faktu, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach łączonych mogli dostawać wyższą stawkę wynagrodzenia mimo, że nie pracowali na stanowisku łącznym. Nigdy też nie pracował jako kierowca spychacza.

(dowód: zeznania świadka K. T. –k. 12-13 as,

zeznania świadka Z. Z. –k. 12 as,

zeznania świadka J. P. –k. 13v as,

akta osobowe, w szczególności angaż z dnia 19.10.1981 r. i z dnia 29.01.1988 r.

częściowo świadectwo pracy z dnia 31.12.2001 r. – k. 23 as,

częściowo świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych –k. 36 ar)

Odwołujący w dniu 22.08.2014 r. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury.

(dowód: wniosek z dnia 22.08.2014 r. –k. 1-4 ar).

Na podstawie zeznań świadków K. T., Z. Z. i J. P. oraz dowodów z dokumentów Sąd ustalił , że odwołujący przez cały okres zatrudniania w (...)Zakładach (...)w B. w okresie od 22.12.1980 r. do 31.12.2001 r. pracował tylko na stanowisku kierowcy ciągnika i nigdy nie pracował na innym stanowisku ani tym bardziej nie pracował na stanowisku łączonym. Odwołujący jako kierowca ciągnika pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tj. po 8 godzin dziennie, a czasami nawet dłużej. Świadkowie pracowali z odwołującym się na przestrzeni spornego okresu i dzięki temu posiadali wiedzę w tym zakresie. Zeznania świadków korespondowały ze sobą i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanych okresach. W szczególności Sąd oparł się na zeznaniach świadka K. T., który w spornym okresie był pośrednio przełożonym odwołującego i który wyjaśnił powody dla których pracodawca określił stanowisko odwołującego w taki sposób. Zeznania te korespondowały z zeznaniami współpracowników odwołującego zatrudnionych razem z nim na przestrzeni spornego okresu.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych odwołującego, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 kpc. Jeżeli chodzi o świadectwo pracy i świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach to Sąd uznał je jedynie częściowo za wiarygodne ponieważ w oparciu o dowody z zeznań świadków oraz dokumentację osobową ustalił, że odwołujący przez cały okres zatrudnienia w poprzedniku (...)S.A. z siedzibą w W. Oddział w B. był zatrudniony tylko na stanowisku kierowcy ciągnika. W oparciu o angaż z dnia 19.10.1981 r. Sąd ustalił, że już wtedy stanowisko odwołującego było określone jako murarz-kierowca ciągnika, a okres ten mimo to został przez zakład pracy zaliczony do okresu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika jako praca w warunkach szczególnych. Ponadto z angażu z dnia 29.01.1988 r. wynika że w tym dniu odwołujący w warsztacie budowlanym pełnił obowiązki kierowcy ciągnika i miał zostać przeniesiony do działu transportu. To wskazuje, że odwołujący u tego pracodawcy przez cały okres rzeczywiście pracował tylko jako kierowca ciągnika, a wpisy w dokumentacji pracowniczej na temat pracy na stanowisku łączonym nie miały odzwierciedlenia w rzeczywistości i mogły mieć takie uzasadnienie jak to wskazał świadek K. T. pracujący u tego pracodawcy od 1977 r. na kierowniczych stanowiskach.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy Z. H. przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy Z. H. był zatrudniony w warunkach szczególnych przez cały okres zatrudnienia w (...)Zakładach (...)w B. jako kierowca ciągnika w pełnym wymiarze czasu pracy czy też zasadnie organ rentowy na podstawie świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych wyłączył mu okres od 01.08.1983 r. do 28.02.1988 r. kiedy miał pracować na stanowisku łączonym.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach zaświadczenia z zakładu pracy, ponieważ został zlikwidowany to może wykazać to w oparciu o inne dowody w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych.

Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85, w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Skoro więc w niniejszej sprawie organ rentowy na podstawie świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych wyłączył odwołującemu okres od 01.08.1983 r. do 28.02.1988 r. z uwagi na pracę na stanowisku łączonym zasadnym stało się ustalenie na podstawie całości dostępnego materiału dowodowego rzeczywistego stanowiska odwołującego w tym czasie. Następca prawny pracodawcy odwołującego w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych wyłączył odwołującemu okres od 01.08.1983 r. do 28.02.1988 r. z uwagi na pracę na stanowisku łączonym. W ocenie Sądu ta okoliczność nie stanowi przeszkody aby ustalać co odwołujący w spornym okresie robił u tego pracodawcy, dowody z dokumentów także podlegają weryfikacji i mogą zostać podważone. Sąd ustalił, że przez cały okres zatrudnienia w (...)Zakładach (...)w B. od 22.12.1980 r. do 31.12.2001 r. Z. H. pracował jako kierowca ciągnika w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował w dziale budowlanym, a następnie od 01.02.1988 r. w dziale transportowym. Jego praca polegała na przewożeniu ciągnikiem materiałów budowlanych, nie wykonywał prac za i wyładunkowych, to robili inni pracownicy. Na polecenie przełożonych przewoził materiały budowlane dla firm zewnętrznych. Pracował stale, po 8 godzin dziennie. Na podstawie zeznań świadków K. T., Z. Z. i J. P. oraz dowodów z dokumentów Sąd ustalił , że odwołujący nigdy nie pracował na stanowisku łączonym kierowca ciągnika – murarz, kierowca spychacza. W oparciu o angaż z dnia 19.10.1981 r. Sąd ustalił, że już wtedy stanowisko odwołującego było określone jako murarz-kierowca ciągnika, a okres ten mimo to został przez zakład pracy zaliczony do okresu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika jako praca w warunkach szczególnych. Ponadto z angażu z dnia 29.01.1988 r. wynika, że w tym dniu odwołujący w warsztacie budowlanym pełnił obowiązki kierowcy ciągnika i miał zostać przeniesiony do działu transportu. To wskazuje, że odwołujący u tego pracodawcy przez cały okres rzeczywiście pracował tylko jako kierowca ciągnika, a wpisy w dokumentacji pracowniczej na temat pracy na stanowisku łączonym nie miały odzwierciedlenia w rzeczywistości i mogły mieć takie uzasadnienie jak to wskazał świadek K. T. pracujący u tego pracodawcy od 1977 r. na kierowniczych stanowiskach. Mianowicie miało to wynikać z faktu, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach łączonych mogli dostawać wyższą stawkę wynagrodzenia mimo, że nie pracowali na stanowisku łącznym.

Praca na stanowisku kierowca ciągnika została zaliczona, zgodnie z wykazem A dział VIII pkt. 3, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Po uwzględnieniu spornego okresu odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę w przedmiotowej sprawie odwołujący spełnia przesłanki do przyznania tzw. wcześniejszej emerytury, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). Z. H. osiągnął bowiem wiek 60 lat ((...) r.), posiada wymagany okres zatrudnienia (25 letni okres składkowy, nieskładkowy i uzupełniający), a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu spornego okresu pracy w warunkach szczególnych tj. od 01.08.1983 r. do 28.02.1988 r. obok już uznanego mu przez organ rentowy okresów od 22.12.1980 r. do 31.07.1983 r. i od 01.03.1988 r. do 31.12.1998 r. tj. 13 lat i 3 miesięcy legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Dlatego też mając na uwadze powyższe rozważania Sąd działając na mocy wskazanych wyżej przepisów prawa zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia (...)r., to jest od osiągnięcia 60 roku życia stosownie do treści art. 129 ust. 1 powołanej ustawy.

Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §2 k.p.c.