Sygn. akt IV U 924/13
Dnia 23 grudnia 2013 roku
Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Dariusz Płaczek
Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik
po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2013 roku w Tarnowie na rozprawie
sprawy z odwołania B. K.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
z dnia 29 kwietnia 2013 roku nr (...)
w sprawie B. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej
oddala odwołanie.
Sygn. akt IV U 924/13
wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie
z dnia 23 grudnia 2013 r.
Decyzją z dnia 29.04.2013 r., nr (...),Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
, na podstawie przepisów ustawy z dnia 30.10.2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
(Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.) oraz przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił B. K. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej, ponieważ komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 24.04.2013 r. stwierdziła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej.
W odwołaniu od tej decyzji B. K. domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku
z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że jest osobą schorowaną i od wypadku, jakiemu uległ w dniu 18.10.2011 r. pozostaje w stałym leczeniu w poradni ortopedyczno- traumatologicznej wskutek doznanego wieloodłamowego złamania wyrostka łokciowego ręki prawej z przemieszczeniem odłamów oraz złamania kości kulszowej prawej. Jak zauważył odwołujący, pomimo stałego leczenia
i rehabilitacji, stan jego zdrowia nie uległ poprawie.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wskazał, że odwołanie nie wnosi żadnych nowych okoliczności, które miałyby wpływ na zmianę orzeczenia komisji lekarskiej ZUS.
Bezsporne w niniejszej sprawie było, że B. K., urodzony (...) r., ma wykształcenie zawodowe o specjalności elektromonter, ostatnio zaś prowadził działalność gospodarczą w zakresie handlu. W dniu 18.10.2011 r., upadając z drabiny, ubezpieczony uległ wypadkowi przy prowadzeniu działalności gospodarczej, doznając złamania nasady bliższej kości łokciowej prawej oraz złamania kości kulszowej prawej.
Od 17.04.2012 r. do 11.04.2013 r. ubezpieczony pobierał świadczenie rehabilitacyjne w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej.
W dniu 18.12.2013 r. odwołujący wystąpił do organu rentowego z wnioskiem
o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem, jakiemu uległ przy prowadzeniu działalności gospodarczej.
W orzeczeniu z dnia 13.03.2013 r. lekarz orzecznik ZUS uznał, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Na skutek sprzeciwu, sprawa skierowana została do komisji lekarskiej ZUS, która
w orzeczeniu z dnia 24.04.2013 r. podtrzymała stanowisko wyrażone przez lekarza orzecznika.
Na tej podstawie, zaskarżoną decyzją z dnia 29.04.2013 r. ZUS Oddział w T. odmówił B. K. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy
w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej,
(okoliczności bezsporne)
Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:
W odwołującego zdiagnozowano:
stan po złamaniu wyrostka łokciowego kości łokciowej prawej,
stan po złamaniu kości kulszowej prawej,
stan po uszkodzeniu stożka rotatorów barku prawego.
Odwołujący jest zdolny do pracy zgodnej z wykształceniem i pracy ostatnio wykonywanej.
Po operacji z powodu złamania wieloodłamowego wyrostka łokciowego kości łokciowej prawej i usunięciu zespolenia, u opiniowanego występuje ograniczenie zgięcia
o 20°, a wyprostu o 10°. Po złamaniu kości kulszowej prawej brak jest natomiast ograniczeń ruchomości w stawie biodrowym prawym czy dysfunkcji miednicy.
Uszkodzenie stożka rotatorów, operowane i rehabilitowane, przebiega
z ograniczeniem ruchomości w stawie ramiennym prawym zgięcia o 20°, odwiedzenia o 30°, z ograniczeniem obu rotacji i zmniejszeniem masy mięśniowej mięśnia naramiennego prawego oraz nieznaczną dysfunkcją mięśnia dwugłowego ramienia prawego.
W badaniu neuralgicznym nie stwierdzono deficytu czy nieprawidłowych odruchów
i objawów.
W zakresie ruchów kończyny górnej prawej stwierdza się u badanego znaczną poprawę po rehabilitacji i zaleconych ćwiczeniach.
Obrażenia odniesione w wyniku wypadku powodują u odwołującego zaburzenia funkcji narządu, ale nie w stopniu uzasadniającym orzeczenie niezdolności do pracy zgodnej z wykształceniem i prowadzoną działalnością gospodarczą. Odwołujący jest trwale niezdolny do ciężkiej pracy fizycznej wymagającej dźwigania i noszenia ciężkich przedmiotów.
dowód:
opinia sądowo- lekarska z dnia 08.10.2013 r.- k. 8-10,
Odwołujący wraz z żoną prowadzi sieć sklepów spożywczo- przemysłowych (...). Na terenie T. jest ich sześć. Księgowością i sprawami kadrowymi zajmuje się żona odwołującego, która wraz z mężem podejmuje wszystkie strategiczne decyzje dotyczące firmy. Rola odwołującego sprowadza się do sprawowania codziennego nadzoru i kontroli nad siecią sklepów. Odwołujący zatrudnia wraz z uczniami 43 osoby. W każdym sklepie pracuje od 3 do 7 osób. Towar do sklepu dostarczają hurtownie. Raz na dwa tygodnie niewielka ilość towaru jest też „przerzucana między sklepami”. Kontrolę nas przerzucaniem towaru sprawuje odwołujący, który towar ten przewozi własnym samochodem osobowym z dużym bagażnikiem. Po wypadku odwołujący nie zajmuje się jednak przenoszeniem przerzucanego towaru. Towar pakują do samochodu i wypakowywują z niego pracownicy sklepu. Przed wypadkiem odwołujący zajmował się również remontami w sklepach, tj. układaniem płytek, malowaniem ścian czy wymianą przewodów. Obecnie do realizacji tych czynności odwołujący zatrudnia pracownika. Remonty odbywają się co pięć lat.
dowód:
zeznania świadka L. B.- 00:06:37-00:09:35,
zeznania świadka G. J.- 00:12:28-00:17:36,
zeznania świadka D. C.- 00:19:40-00:24:37,
zeznania świadka A. K.- 00:26:20-00:32:55,
Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków i treść opinii biegłych sądowych z zakresu chirurgii ortopedii- traumatologii i neurologii.
Zeznaniom świadków L. B., G. J., D. C. i A. K. Sąd przyznał walor wiarygodności w całości. Wymienieni świadkowie wskazali na okoliczności istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia, dotyczące charakteru prowadzonej przez odwołującego działalności gospodarczej
i realizowanych przez wnioskodawcę w ramach tej działalności czynności. Zeznania świadków zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż były wewnętrznie spójne, wzajemnie ze sobą korespondowały, a przy tym były przekonujące w świetle zasad logiki
i doświadczenia życiowego.
Sąd podzielił wnioski wynikające z opinii biegłych chirurga ortopedy- traumatologa i neurologa, albowiem opinia ta sporządzona została w sposób rzetelny, po osobistym przebadaniu ubezpieczonego oraz bardzo szczegółowej i wszechstronnej analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, przy czym biegli legitymowali się fachową wiedzą oraz odpowiednim doświadczeniem zawodowym. W ocenie Sądu, dokonana przez biegłych diagnoza schorzeń występujących u wnioskodawcy jest prawidłowa, zaś wnioski wynikające z opinii korespondują ze zgromadzoną dokumentacją medyczną oraz bazują na wynikach przeprowadzonego badania, co czyni opinię wewnętrznie spójną, logiczną i kompletną. Opinia w sposób jednoznaczny i przejrzysty obrazuje stan zdrowia odwołującego i w oparciu o aktualne wskazania wiedzy medycznej kategorycznie rozstrzyga kwestię wpływu stwierdzonych u niego schorzeń na zdolność do pracy. Z tych też powodów, Sąd w pełni podzielił wnioski wynikające z opinii sądowo- lekarskiej odnośnie zdolności badanego do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej
Wydana w sprawie opinia została zakwestionowana przez odwołującego, który podniósł, że nie jest zdolny do wykonywania obowiązków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą z uwagi na występujące u niego schorzenia. Dodał też, że przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Mając to na uwadze, odwołujący wniósł o dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii uzupełniającej biegłych sądowych celem ustalenia, czy utracił on zdolność do wykonywania swoich dotychczasowych obowiązków w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Sformułowane przez odwołującego zarzuty nie zasługiwały na uwzględnienie, gdyż nie nasuwały wątpliwości zarówno fachowość biegłych sądowych, jak i rzetelność przeprowadzonego przez nich badania. Opinia w sposób przejrzysty obrazuje stan zdrowia ubezpieczonego i w oparciu o aktualne wskazania wiedzy medycznej kategorycznie rozstrzyga kwestię wpływu stwierdzonych u niego schorzeń na zdolność do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Odpowiada też na wszystkie istotne pytania, w pełni realizując dyspozycję Sądu wyrażoną w sentencji postanowienia
o powołaniu biegłych sądowych. Biegli ci na podstawie badania odwołującego, które przeprowadzone zostało dokładnie, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie standardami, oraz analizy dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach organu rentowego, w tym wyników badań specjalistycznych, dokonali prawidłowego rozpoznania i sformułowali ostateczne wnioski, które Sąd w pełni podziela. Wydana w sprawie opinia jest pełna, jasna
i poprawna metodologicznie. W szczególności wydający ją specjaliści dokonali oceny stanu zdrowia wnioskodawcy z punktu widzenia kryteriów określonych dyspozycją art. 12 ustawy
z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS- wyraźnie wskazując, że opiniowany
pomimo występujących u niego schorzeń z zakresu narządu ruchu nie jest osobą niezdolną do pracy zgodnej z wykształceniem i pracy ostatnio wykonywanej. Wydając opinię w sprawie, biegli brali więc pod uwagę kwalifikacje wnioskodawcy, jak tego wymaga powołany wyżej art. 12 ustawy. Na stronie 1 opinii wyraźnie zresztą zauważyli, że odwołujący z zawodu jest elektromonterem, ostatnio zaś prowadził działalność gospodarczą w zakresie handlu.
W uzasadnieniu wskazali co prawda, że ubezpieczony jest niezdolny do ciężkiej pracy fizycznej wymagającej dźwigania i noszenia ciężkich przedmiotów, niemniej - co należy podkreślić - pracą taką nie jest zarówno praca elektromontera, co wynika z zasad logiki
i doświadczenia życiowego, jak i zasadnicza praca wykonywana przez odwołującego w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Jak wynika z zeznań słuchanych
w sprawie świadków, odwołujący wraz z żoną w ramach sieci prowadzi sześć sklepów spożywczo- przemysłowych i zatrudnia ponad 40 osób. Jego żona zajmuje się księgowością
i sprawami kadrowymi, a ponadto pomaga mu w sprawowaniu nadzoru i kontroli nad firmą. Uczestniczy też w podejmowaniu wszystkich strategicznych decyzji.
Analiza treści zeznań świadków prowadzi do wniosku, że odwołujący jest osobą zarządzającą (menadżerem) w firmie i w żadnym razie w jego gestii nie pozostają czynności, które wymagałyby ciężkiej pracy fizycznej wymagającej dźwigania i noszenia ciężkich przedmiotów. W szczególności, towar do sklepów dowożą hurtownicy, co jest uzasadnione, gdy zważy się na zakres działalności (sześć sklepów i 43 zatrudnionych pracowników). Odwołujący zajmuje się co prawda tzw. przerzucaniem towaru, jednak z relacji świadków wynika, że jego rola polega tylko na przewożeniu przerzucanego towaru i zapewne sprawowaniu kontroli nad tym, co należy przetransportować z jednego do drugiego sklepu, ponieważ towar pakują do samochodu i wypakowywują z niego osoby zatrudnione w sklepie. Dokonanej oceny nie zmienia fakt, że ubezpieczony po wypadku nie może prowadzić remontów w sklepach, np. ułożyć płytek, wymalować ścian czy wymienić przewodów. Wszak trzeba mieć na uwadze, że takie czynności nie wchodzą w zakres prowadzonej przez odwołującego działalności, gdyż nie trudni się on i nigdy nie trudnił jednoosobowo świadczeniem usług remontowych. Zwykle czynności remontowe zleca się do wykonania innej osobie i tak też wygląda to po wypadku u odwołującego.
Jak zatem widać, niemożność wykonywania z uwagi na doznany wypadek przy prowadzeniu działalności gospodarczej ciężkiej pracy fizycznej wymagającej dźwigania i noszenia ciężkich przedmiotów w żadnym razie nie uniemożliwia odwołującemu prowadzenia tej działalności.
Uwzględniając powyższe, na podstawie tej właśnie opinii, ocenionej pozytywnie, zgodnie z kryteriami zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłych, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków, Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.
Mając na uwadze, że okoliczności sporne zostały w sprawie dostatecznie wyjaśnione, Sąd oddalił wniosek dowodowy organu rentowego o dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii uzupełniającej biegłych ortopedy- traumatologa i neurologa, uznając, że nie wniosłoby to niczego nowego do sprawy, zmierzając jedynie do przewłoki postępowania. Wydana
w sprawie opinia jest wyczerpująca i wyjaśnia wszystkie kwestie sporne w sposób pełny, powołując się na rzeczowe, konkretne i przekonujące argumenty. W tym miejscu należy jedynie zauważyć, iż w orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że potrzeba powołania innego (kolejnego) biegłego (biegłych) powinna wynikać z okoliczności sprawy,
a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej (złożonych) opinii. Jeżeli więc opinia biegłego jest przekonująca i zupełna dla sądu, który swoje stanowisko w tym względzie uzasadnił, to fakt, iż opinia taka jest niepełna dla stron procesowych, nie jest przesłanką dopuszczenia w sprawie kolejnej opinii (por. wyrok SN z dnia 06.05.2009 r.,
II CSK 642/08,
Legalis, postanowienie SN z dnia 06.06.2012 r., I UK 113/12,
Legalis
).
Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Odwołanie od decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 29.04.2013 r., w świetle ustalonego stanu faktycznego i obowiązujących przepisów prawa, nie zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.), ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy. Równocześnie w myśl art. 3 ust. 3 pkt 8 powołanej ustawy, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, przy ustalaniu między innymi prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.
Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), renta
z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:
1) jest niezdolny do pracy,
2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Zgodnie z dyspozycją art. 12 ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
W myśl ust. 2 powołanego artykułu, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast stosownie do ust. 3, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Równocześnie w myśl art. 13 ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania tej zdolności uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, jak również możność wykonywania dotychczasowej pracy, względnie możliwość przekwalifikowania zawodowego. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu, trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy.
Jak wynika z opinii sądowo- lekarskiej biegłych chirurga ortopedy- traumatologa
i neurologa, odwołujący pomimo stwierdzonych u niego schorzeń w postaci stanu po złamaniu wyrostka łokciowego kości łokciowej prawej, stanu po złamaniu kości kulszowej prawej i stanu po uszkodzeniu stożka rotatorów barku prawego, nie jest osobą niezdolną do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Po doznanych złamaniach u opiniowanego występuje ograniczenie zgięcia o 20°, a wyprostu o 10°, brak jest natomiast ograniczeń ruchomości w stawie biodrowym prawym czy dysfunkcji miednicy. Uszkodzenie stożka rotatorów, operowane i rehabilitowane, przebiega z ograniczeniem ruchomości w stawie ramiennym prawym zgięcia o 20°, odwiedzenia o 30°, z ograniczeniem obu rotacji i zmniejszeniem masy mięśniowej mięśnia naramiennego prawego oraz nieznaczną dysfunkcją mięśnia dwugłowego ramienia prawego. W zakresie ruchów kończyny górnej prawej stwierdza się znaczną poprawę po rehabilitacji i zaleconych ćwiczeniach. Obrażenia odniesione w wyniku wypadku powodują u odwołującego zaburzenia funkcji narządu, ale nie w stopniu uzasadniającym orzeczenie niezdolności do pracy zgodnej
z wykształceniem i prowadzoną działalnością gospodarczą.
Okoliczność , że ubezpieczony prowadzący i zarządzający siecią sklepów w związku z wypadkiem przy pracy, nie może wykonywać niektórych tylko czynności fizycznych (przenoszenia ciężkich towarów) lub dokonywania remontów sklepów , których osobiste wykonywanie w przez niego zasadniczo nie warunkuje dalszą możliwość prowadzenia dotychczasowej działalności gospodarczej, nie czyni ubezpieczonego niezdolnym do pracy przedsiębiorcy czyli do pracy zgodnej z poziomej umiejętności (kwalifikacji). Nie można w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego przyjąć , iż fakt , że odwołujący nie może np. samodzielnie układać gresu lub ładować ciężkich towarów ogranicza go w możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w postaci sieci 6 sklepów zatrudniających łącznie ponad 40 pracowników. Przy tego rodzaju i rozmiarach działalności gospodarczej oraz zatrudnieniu ponad 40 pracowników, te sporadycznie wykonywane czynności fizyczne, mogą być z powodzeniem zlecone jednemu z dotychczasowych pracowników lub kolejnemu nowozatrudnionemu pracownikowi. Ubezpieczony nie wykonuje bowiem działalności gospodarczej polegającej na osobistym ( bez zatrudniania pracowników) wykonywaniu prac remontowo – budowlanych lub prac transportowych lecz polegającej na zarządzaniu siecią sklepów. Skutki wypadku przy pracy nie ograniczają i to w z stopniu znacznym zdolności do prowadzenia tego rodzaju działalności gospodarczej.
Skoro więc zaskarżona przez odwołującego decyzja ZUS Oddział w T. z dnia 29.04.2013 r. była zasadna, jego odwołanie od tej decyzji należało oddalić, przyjmując jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia powołane wyżej przepisy prawa materialnego oraz art. 477 14 § 1 k.p.c.
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)