Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2014 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 31 października 2013 r. sygn. akt I C 747/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III w ten sposób, że wymienioną w punkcie I kwotę 43 771,86 zł zastępuje kwotą 49 371,86 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy trzysta siedemdziesiąt jeden złotych 86/100), a kwotę 6 317,52 zł kwotą 11 917,52 zł (jedenaście tysięcy dziewięćset siedemnaście złotych 52/100);

2.  w pozostałym zakresie apelację oddala;

3.  koszty postępowania apelacyjnego między stronami wzajemnie znosi.

I A Ca 171/14

UZASADNIENIE

M. R., w pozwie o zapłatę przeciwko(...)Towa­rzystwo (...) S.A. z siedzibą w W., wniosła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 10.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu podniosła ,że w dniu 11 września 2009 r. w P.doszło do wypadku drogowego, na skutek którego powódka doznała licznych obrażeń ciała. Bezpośrednio po zdarzeniu powódka została przewieziona do szpitala (...), gdzie przebywała w okresie od 11 września 2009 r. do 24 września 2009 r. Po zakoń­czeniu hospitalizacji powódka cały czas prowadzi dalsze leczenie w poradniach specjalistycz­nych i jest poddawana ciągłej rehabilitacji w celu odzyskania jak największej sprawności, choć szanse na przywrócenie stanu zdrowia sprzed wypadku są bardzo nikłe. Musiała również przyjmować bolesne zastrzyki i inne leki, w tym antybiotyki. Pismem procesowym złożonym w dniu 3 kwietnia 2013 roku powódka roz­szerzyła powództwo, zwiększając kwotę dochodzonego roszczenia o 79.198,00 zł wraz z od­setkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pisma. Na powyższą kwotę składało się 59.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę oraz 20.189,00 zł tytułem odszkodowania.

W odpowiedzi na pozew - strona pozwana wniosła o oddalenie powódz­twa w całości o raz o zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu strona pozwana zaprzeczy­ła jakoby była zobowiązana do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem. Przyjęła co do zasady odpowiedzialność za skutki wypadku i wypłaciła na rzecz powódki kwotę: 50.000,00 zł tytu­łem zadośćuczynienia, kwotę 3.360,00 zł tytułem kosztów opieki osób trzecich, kwotę

2.597,34  zł tytułem kosztów leczenia oraz kwotę 4.203,03 zł za koszty dojazdów - wypłata tych świadczeń wyczerpuje roszczenia powódki z tytułu negatywnych następstw wypadku.

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem wydanym w dniu 31 października 2013 r. zasądził od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. R. kwotę 43.771, 86 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty:

- 6.317,52 zł od dnia 7 lutego 2012 r. do dnia zapłaty,

- 37.454,34 zł od dnia 19 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty.

Nadto sąd I instancji ustala, iż strona pozwana (...) S.A. w W. ponosi odpowiedzialność za przyszłe szkody jakie mogą powstać u powódki jako typowe następstwo wypadku z dnia 11 września 2009 r. W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone i sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.730 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od powódki M. R. oraz strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Krakowie kwoty po 2.247,68 zł (dwa tysiące dwieście czterdzieści siedem złotych) tytułem nieuiszczonej zaliczki na opinie biegłych sądowych.

Wyrok powyższy został wydany w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 11 września 2009 r. ok. godz. 3:15 w miejscowości P. doszło do wypadku drogowego: samochód osobowy M. (...) nr rej. (...)jadący od strony P. drogą (...) w kierunku miejscowości M. z nieustalonych przyczyn zje­chał na lewą stronę jezdni, doprowadzając do zderzenia z prawidłowo poruszającym się sa­mochodem marki N. nr rej. (...) jadącym w przeciwnym kierunku. Na skutek wy­padku śmierć ponieśli pasażerowie samochodu M. - O. D. i P. B., osoby poruszające się samochodem N. zostały przewiezione do szpitala: T. J. (1) do Szpitala (...) w G., natomiast M. R. do Szpitala (...). Powódka M. R. przebywała na Oddziale (...) Urazowo - O.­nej Szpitala (...) w W. w okresie od 11 września 2013 r. do 24 września 2009 roku. U powódki rozpoznano: złamanie trzonu kręgu L2, złamanie paliczka dystalnego pa­lucha lewego, złamanie nasady dalszej kości promieniowej i łokciowej lewej, złamanie kości śródręcza lewego (II, III, V), odmę opłucnową, złamanie obojczyka prawego, złamanie trzonu mostka bez przemieszczenia, złamanie zębów, ranę języka oraz liczne otarcia naskórka. Za­stosowano leczenie zachowawcze: gips ramienny, szelki, gorset półsztywny z podpaszkami. Powódkę spionizowano i w stanie ogólnym dobrym wypisano do domu w dniu 24 września 2009r. Po opuszczeniu szpitala powódka wraz z narzeczonym T. J. (2)­czakiem, na okres 1 miesiąca, do momentu rozpoczęcia rehabilitacji zamieszkała u swojej siostry. Oboje wówczas wymagali opieki. Powódka musiała być karmiona, miała problemy z poruszaniem się przez okres około 2 tygodni. W późniejszym okresie po upływie około 1 miesiąca stan ich poprawił się na tyle, że mogli samodzielnie udawać się na zajęcia rehabilita­cyjne, w związku z czym przeprowadzili się do ojca powódki do P., w bezpośredniej bliskości miejsca, w którym odbywała się rehabilitacja. Przed wypadkiem powódka prowa­dziła sklep stacjonarny, w planach miała otwarcie wraz z narzeczonym sklepu i hurtowni in­ternetowej. Działalność powódki została zarejestrowana w czerwcu 2008 r. Po wypadku dzia­łalność została zawieszona, mimo, że formalnie nadal była zarejestrowana. Ze względu na konieczność korzystania z publicznej opieki zdrowotnej, powódka nie wyrejestrowała dzia­łalności aż do maja 2012 r. Na skutek wypadku zniweczone zostały plany dalszego rozwoju działalności gospodarczej, ograniczeniu uległy kontakty towarzyskie i codzienna aktywność powódki. Powódka ze Szpitala (...) otrzymała skierowanie do poradni neurologicz­nej. Pismem z dnia 17 listopada 2009 r. strona pozwana powiadomiła o przyznaniu bez­spornej części odszkodowania w kwocie 25.000,00 zł. Kolejnym pismem z dnia 24 marca 2009 r. strona pozwana powiadomiła o przekazaniu zaliczki tytułem kosztów opieki w wyso­kości 2.000,00 zł. Jednocześnie strona pozwana wezwała do uzupełnienia dokumentacji le­czenia ambulatoryjnego oraz faktur potwierdzających poniesione koszty leczenia. W dniu 21 kwietnia 2010 r. A. poinformowała, że po uwzględnieniu dokumentacji medycznej dostarczonej w sprawie oraz rozstroju zdrowia, na podstawie art. 445 § 1 k.c. do­datkowo przyznano powódce kwotę 25.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Dodatkowo na rzecz powódki przyznano odszkodowanie w wysokości 1.612,17 zł z tytułu kosztów leczenia oraz 2.310,80 zł - tytułem zwrotu kosztów dojazdów zgodnie z bile­tami. W dniu 7 lipca 2010 r. A. powiadomiła o przyznaniu powódce odszkodowania w wysokości 349,20 zł, na które złożyły się kwoty 325,00 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia zgodnie z wyszczególnionymi fakturami oraz 24,20 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów na komisję lekarską zgodnie z dostarczonymi biletami. Kolejne odszkodowanie w kwocie 366,24 zł zostało przyznane w dniu 2 sierpnia 2010 r. W dniu 24 stycznia 2011 r. strona pozwana poinformowała o przyznaniu odszkodowania w wysokości 525,93 zł, na które złożyła się kwota 40,33 zł i 480,00 zł zgodnie z przedłożonymi fakturami oraz 5,60 zł tytułem zwrotu za bilety (kosztów dojazdu na komisję lekarską). Pismem z dnia 28 czerwca 2011 r. A. poin­formowała o przyznaniu odszkodowania w wysokości 3.455,03 zł na które złożyła się kwota

600.0  zł tytułem zwrotu kosztów leczenia i pobytu w sanatorium i 2.855,00 zł tytułem zwro­tu kosztów dojazdów na wizyty i zabiegi. Z tytułu zwrotu kosztów opieki osób trzecich przy­znano kwotę 1.360,00 zł. W dniu 16 listopada 2011 r. przyznano odszkodowanie w kwocie 1.181 złotych

na które złożyła się kwota 1.007,40 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów do pla­cówek medycznych, rozliczona na podstawie dostarczonych oświadczeń o dojazdach oraz biletów za przejazdy (...). Ustalono, że zgodnie z przedłożonymi oświadczeniami przejechano 1.898 km samochodem V. (...). Pozostałe 173,60 zł stanowiło rozliczenie kosztów leczenia zgodnie z podanymi fakturami. Koszty dojazdów w dniach 25 kwietnia 2011 r., 26 kwietnia 2011 r., 30 kwietnia 2011 r. oraz 4 maja 2011 r. jak również faktura nr (...) ( dotycząca zakupu odzieży sportowej ) nie zostały uwzględnione, z uwagi na fakt, iż zdaniem strony pozwanej koszty te nie były bezpośrednim następstwem zdarzenia W dniach 9 marca 2011 r. oraz 18 maja 2011r., 10 sierpnia 2011r., 10 - 24sierpnia 2011r. ( przejazdy na zastrzyk ) powódka odbyła wizyty w (...) w P.. W dniach 22 i 23 marca 2011r. powódka udała się do K. na badanie rezonansem magnetycznym. W dniach 18-29 lipca 2011r. powódka odbywała zgodnie ze skierowaniem lekarskim zabiegi fizjoterapeutyczne w Przychodni w P., podobnie w dniach 11 - 24 października 2011r. Wszystkie przyjazdy odbywały się przy użyciu samochodu narzeczonego powódki T. J. (1) marki V., model polo, nr rej (...) o pojemności sil­nika 1198,00 cm2. W dniu 25 października 2011 r. powódka zgłosiła się do (...) w K. w związku z depresją pourazową. Kolejne wizyty miały miejsce w dniach 8, 9, 22 listopada 2011 r, w dniach 31 stycznia 2012r., 14 lutego 2012r., 28 lutego 2012r., 13 marca 2012r., 27 marca 2012r., 10 kwietnia 2012r., 8 maja 2012r., 5 czerwca 2012r., 3 lipca 2012r., 31 lipca 2012r., 4 września 2012r., 2 października 2012r., 23 paździer­nika 2012r., 27 listopada 2012r., 18 grudnia 2012r., 29 stycznia 2013r., 12 marca 2013r. Za­stosowano leczenie farmakologiczne, nie uzyskując poprawy. W dniu 22 grudnia 2011 r., 8 marca 2012 r. oraz 26 sierpnia 2012 r. powódka prze­prowadzała badania neurologiczne w Poradni Neurologicznej w K.. Wykonane bada­nia neurologiczne nie wykazały odchyleń od stanu prawidłowego, jak również przedstawiony przez powódkę wynik badań (...) mózgowia nie wykazał żadnych zmian ogniskowych. P.­prowadzona u powódki w 2011r. konsultacja neurochirurgiczna potwierdziła, że pacjentka nie wymaga leczenia neurochirurgicznego. Badanie MR głowy z dnia 7 czerwca 2012 r. nie ujawniło zmian ogniskowych, cech patologicznego wzmocnienia pokontraktowego, stwier­dzono układ komorowy nieprzemieszczony, znacznie poszerzony, zwłaszcza w zakresie ro­gów czołowych komór bocznych. Nie stwierdzono również przesiąkania płynu mózgowo rdzeniowego do istoty białej. W dniach od 15 kwietnia 2011 r. do 8 maja 2011 r. powódka odbyła rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej ZUS w Kolejowym Szpitalu (...) w C. z Oddziałem (...) w A.. Do Szpitala zawiózł powódkę narzeczony, a następnie trzykrotnie odwiedzał powódkę, w tym w okresie Świąt Wielkanocnych. Zatrzymywał się on wówczas w hotelu. Powódka w dniach 25 - 26 sierpnia 2011 r. oraz 13 września 2011 r. udała się z (...) do W. w celu poddania się bezpośredniemu badaniu przez lekarza orzecznika ZUS. Na skutek doznanych obrażeń powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w łącznej wy­sokości 37%, w tym: 5% - ze względu na zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń (...), utrwalonych nerwic związa­nych z urazem; 15% - ze względu na urazowe zespoły korzonkowe lędźwiowo - krzyżowe bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane; 2% z uwagi na inne uszkodzenia i zniekształcenia palców - w zależności od stopnia upośledzenia funkcji; 6% z uwagi na wadliwie wygojone złamanie obojczyka w zależności od stopnia zniekształcenia i ograniczenia ruchów; 3% ze względu na uszkodzenia w obrębie palców III, IV i V i odpowiednich kości śródręcza; 6% ze względu na złamanie w obrębie dalszych nasad kości przedramienia w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych. Doznane przez powódkę otarcia naskórka nie powodowały szepcących blizn, a zatem nie zostały uwzględnione w tabeli oceny długotrwałego uszczerbku zdrowia. Również dozna­ne przez powódkę uszkodzenie zębów nie dawało podstaw do uznania stałego lub długotrwa­łego uszczerbku na zdrowiu. Obrażenie narządu ruchu zostały wyleczone. Powódka może korzystać z zabiegów fi­zykoterapeutycznych, nie ma jednak do tego bezwzględnych wskazań. Brak jest również przesłanek, aby uznać, że doznane obrażenia oraz ich następstwa będą przeciwwskazaniem w planowanej ciąży, lub będą a priori powodowały istotne problemy zdrowotne w czasie jej trwania. Obecne rokowania na przyszłość są dobre. Uszkodzeniem, które może mieć wpływ na zmniejszenie sprawności fizycznej powódki jest złamanie kompresyjne trzonu L2. Może być ono w przyszłości przyczyną pourazowych zmian zwyrodnieniowych w tym segmencie ru­chowym i w mniejszym stopniu w segmentach z nim sąsiadujących, co ogranicza zdolność powódki do wykonywania cięższej pracy fizycznej, wymagającej osiowego obciążania kręgo­słupa, dźwigania, podnoszenia i przenoszenia ciężarów. Powódka powinna również unikać pracy siedzącej - mogłaby ona pogorszyć stan kręgosłupa i powodować dodatkowy dyskom­fort. Powódka w związku z wypadkiem poniosła następujące wydatki, które zakwalifiko­wać należy jako szkodę powódki będącą bezpośrednim następstwem wypadku, za którego skutki odpowiedzialność ponosi strona pozwana według rachunków, faktur i wyliczeń dołączo­nych przez powódkę do pozwu, a objętych kwotą żądania odszkodowania w wysokości 6.600 zł.:

-

koszt rejestracji domeny związany z projektowaną internetową działalnością gospodarczą w kwocie 181,78 zł.,

-

koszty przejazdów narzeczonego powódki po odwiezieniu jej do Szpitala do A. dnia 17 kwietnia 2011 r., na trasie A.- B. 432 km w kwocie 361 zł.,

-

koszty przejazdów narzeczonego powódki do Szpitala do A. i po­wrót do domu w dniach 22 - 23 kwietnia 2011r. na trasie(...)644 km w kwocie 538,20 zł.,

-

koszty przejazdów narzeczonego powódki do Szpitala do A. i po­wrót do domu w dniach 25 - 26 kwietnia 2011r. na trasie (...)6441 cm w kwocie 538,20 zł.,

-

koszty przejazdów narzeczonego powódki do Szpitala do A. w dwie strony w dniach 30 kwietnia 2011r. i 5 maja 2011r. na trasie B. - A.- B. 864 km w kwocie 722,10 zł.,

-

koszty przejazdów narzeczonego powódki do Szpitala do A. w dniu 7 maja 2011 r. na trasie B. - A. 432 km w kwocie 361,00 zł.

-

przejazd powódki na badanie rezonansem magnetycznym w dniu 22 marca 2012r. na trasie B. - K.- (...) km w kwocie 35,10 zł.,

-

przejazd powódki na badanie rezonansem magnetycznym w dniu 24 marca 2011 r. na trasie B. - K.- (...) km w kwocie 35,10 zł.,

-

koszt przejazdu powódki na wizytę powódki w poradni rehabilitacyjnej w dniu 9 marca 2011 r. na trasie B. - P. - (...) km w kwocie 8,36 zł.,

-

przejazd powódki na zabiegi fizjoterapeutyczne w dniach 4-14 kwietnia 2011 r. na trasie B. - P. - (...) km kwocie 75,22 zł.,

-

koszt przejazdu powódki na wizytę w poradni rehabilitacyjnej w dniu 18 maja 2011 r. na trasie B. - P. - (...) km w kwocie 8,36 zł.

-

koszt przejazdu powódki na zabiegi fizjoterapeutyczne w dniach 18 lipca 2011 r.do 29 lipca 2011 r. 100 km w kwocie 83,58 zł.,

-

koszty przejazdów powódki do psychiatry lek. Med. P. S. w dniach 25 października 2011 r., 8 listopada 2011., 9 listopada 2011 r. i 22 listopada 2011 r. w łącznej kwocie 53,49 zł.

( cztery wizyty po 16 km przy zastosowaniu przelicznika 0,8358),

-

koszt przejazdu powódki na zastrzyk do Przychodni w P. w dniu 18 maja 2011 r. 10 km w kwocie 8,36 zł.,

-

koszt przejazdu powódki na zastrzyk do Przychodni w P. w dniach 10-24 sierpnia 2011 r. na trasie B. - P. - (...) km w kwocie 75,22 zł.,

-

koszt przejazdu powódki na wizytę w (...) w P. w dniu 10 sierp­nia 2011 r. na trasie B. - P. - (...) km w kwocie 8,36 zł.,

-

koszt przejazdów powódki na badania lekarza orzecznika ZUS w dniach 25 i 27 sierpnia 2011 r. na trasie K. - W. - K. środkami komunikacji publicznej, w tym (...), (...) w kwocie 255,90 zł.,

-

koszt przejazdów powódki na badania lekarza orzecznika ZUS w dniu 13 września 2011 r. na trasie K. - W. - K. 640 km 534,91 zł.,

-

koszty przejazdu powódki na zabiegi rehabilitacyjne do Przychodni w P. w dniach 11

-

24 października 2011 r. na trasie 100 km w kwocie 83,58 zł.

Łączne uzasadnione koszty przejazdów powódki oraz osób jej bliskich wyniosły kwotę 3.790,54 zł. Z pisma strony pozwanej z dnia 19 kwietnia 2013r. wynikało , iż część kosztów dojazdów została przez stronę pozwaną zwrócona. Powódka nie zaprzeczyła treści tegoż pi­sma oraz nie kwestionowała decyzji do tegoż pisma załączonych wobec czego ujęte tam treści uznać należy za przyznane. Decyzją z dnia 16 listopada 2011 r. strona pozwana odnosząc się do żądań powódki w opisanym powyżej obszarze przyznała powódce kwotę 1007,40 zł. tytu­łem zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych. Kwota ta została rozliczona na pod­stawie dostarczonych oświadczeń o dojazdach oraz biletów za przejazdy (...). Usta­lono, że zgodnie z przedłożonymi oświadczeniami przejechano 1.898 km samochodem V. (...). Także już po wniesieniu pozwu, strona pozwana przyznała powódce kwotę 47,40 zł. tytułem zwrotu kosztów dojazdu. Strona pozwana nie uznała kosztów dojazdu w dniach 22 kwietnia 2011 r., 26 kwietnia 2011 r., 30 kwietnia 2011 r. oraz 4 maja 2011 r.

Powódka wszystkich przejazdów poza dwoma ( z trzech ) wizytami u lekarzy w War­szawie, które odbyła korzystając z usług (...), dokonywała przy użyciu samochodu należącego do narzeczonego powódki, marki V., model(...), nr rej (...) o pojemno­ści silnika 1198,00 cm ². Koszty przejazdu samochodem ustalił sąd I instancji w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysłu­gujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. 2013, poz. 167). Zgodnie z jego § 3 ust. 4 w przypadku odbycia podróży samochodem osobowym przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, która nie może być wyższa, niż określona w przepisach wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym. Wydane na ww. podstawie rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warun­ków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów nie będących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271 z późn. zm.) w §2 pkt lb wskazuje, iż koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa pracodawca według stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, które nie mogą być wyższe, niż dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 - 0,8358 zł. Od tak ustalonych kosztów przejazdów odjęto kwotę 1.007,40 zł. przyznaną powódce decyzją z dnia 16 listopada 2011 r. oraz kwotę 47,40 zł. przyznaną i wypłaconą w toku niniejszego postępowania przez stronę pozwaną jako koszty przejazdów. Tym samym za zasadne Sąd I instancji uznał zasądzenie na rzecz powódki kwoty 2.735,74 zł.

Z zeznań świadka T. J. (1) oraz z przesłuchania powódki wynikało nadto , że przez jakiś czas po wypadku zamieszkali oni u siostry powódki, a następnie u jej ojca w P., natomiast stałym miejscem ich zamieszkania jest B.. Kierując się ugruntowaną w orzecznictwie zasadą, iż poszkodowanemu należy się zwrot kosztów ponie­sionych przez bliskie osoby odwiedzające poszkodowanego w szpitalu oraz oczywiście zwrot kosztów poniesionych przez samego poszkodowanego jakie poniósł dojeżdżając do placówek medycznych, Sąd Okręgowy zasądził na rzecz powódki kwoty wyżej wskazane. Liczba podanych przez powódkę kilometrów pokrywa się z długością trasy do w/w miejscowości obliczoną w oparciu o mapy. Sposób obliczenia należnych za przejazdy kwot przy zastosowania przelicznika 0,8358 odpowiadał zasadom wynikającym z wyżej przywołanych przepisów. Koszty rejestracji domeny internetowej Sąd uwzględnił jako szkodę powódki albo­wiem powódka skutkiem wypadku nie zdążyła rozpocząć działalności internetowej.

Sąd nie przyznał powódce kosztów wynajmu lokalu w którym od 2008r. prowadziła ona działalność gospodarczą, kosztów ochrony tegoż lokalu, kosztów prowizji za pośrednic­two w wynajmie tegoż lokalu, kosztów umowy o świadczenie usług telefonicznych związa­nych z prowadzoną przez powódkę działalnością gospodarczą, wydatków na czynsz oraz me­dia kierując się faktem, iż powódka rozpoczęła i rozwinęła działalność gospodarczą zanim doszło do wypadku. Poniesione wydatki pozostawały więc w związku z tą działalnością, a nie z wypadkiem. Do roz­ważenia pozostałaby zatem szkoda powódki związaną z ewentualnym obniżeniem dochodów, jed­nakże roszczeń tego typu powódka nie zgłosiła. Sąd nie uwzględnił żądania powódki zasą­dzenia kwoty 234,50 zł. - koszt przejazdu powódki do neurochirurga i lekarza pierwszego kontaktu w dniach 3 i 5 sierpnia 2011 r. na trasie K. - W.- K., (...) wobec nie wykazania, że wizyta ta została odbyta i że miała związek z wypadkiem. Ponadto wizyta ta nie została ujęta w historii choroby powódki pochodzącej z tego okresu . Sąd nie uwzględnił także żądania zwrotu kosztów sprzętu zakupionego przez powódkę od Spółki (...), gdyż powódka w żaden sposób nie wykazała, aby zakup ten pozostawał w związku z wypadkiem. Także koszty odzieży sportowej nie pozostawały w związku z wypad­kiem, tym bardziej, iż poza pobytem w sanatorium powódka mogła tą odzież wykorzystywać. Sąd nie przyznał powódce zwrotu kosztów wizyt u lekarza S. odbytych w dniach 25 października 2011 r., 8 listopada 2011r., 9 listopada 2011 r. i 22 listopada 2011 r., gdyż zwrotu tych kwot - 4 x 80 zł. dokonał już uprzednio Ubezpieczyciel.

Sąd nie uwzględnił także żądanych przez powódkę kosztów lekarstw - 49 zł. i 39,50 zł. , a także kosztu krioterapii gdyż kwoty te zostały już uprzednio zwrócone powódce przez stronę pozwaną.

Reasumując Sąd uznał żądanie odszkodowania zawarte w pozwie za uzasadnione do kwoty 3.147,52 zł.

Odnosząc się do rozszerzonego żądania pozwu uznał sąd I instancji , iż powódka udowodni­ła poniesienie następujących kosztów mających związek z wypadkiem, za który odpowie­dzialność ponosi strona pozwana:

-

zakup leków psychiatrycznych escitil i pramolan na łączną kwotę 907,26 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni rehabilitacyjnej w N. w dniu 11 kwietnia 2012r. na trasie B.- N.- (...) km w kwocie 15,88 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni rehabilitacyjnej w P. w dniach 1-15 czerwca 2012r. na trasie B.- P.- (...) km w łącznej kwocie 83,58 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni rehabilitacyjnej w N. w dniu 20 lu­tego 2012r. na trasie B.- N.- (...) km w kwocie 15,88 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni rehabilitacyjnej w P. w dniach 12-23 marca 2012r. na trasie B.- P.- (...) km w łącznej kwocie 83,58 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni rehabilitacyjnej w N. w dniu 12 li­stopada 2012r. na trasie B.- N.- (...) km w kwocie 15,88 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni rehabilitacyjnej w N. w dniu 27 czerwca 2012r. na trasie B.- N.- (...) km w kwocie 15,88 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni na zabiegi rehabilitacyjne w P. w dniach 3- 14 września 2012r. na trasie B.- P.- (...) km w łącznej kwocie 83,58 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni rehabilitacyjnej w N. w dniu 6 sierpnia 2012r. na trasie B.- N.- (...) km w kwocie 15,88 zł.

-

koszty wizyt u lekarzy psychiatrów P. S. oraz A. B. w dniach 31 stycznia 2012r., 14 lutego 2012r., 28 lutego 2012r., 13 marca 2012r., 27 marca 2012r., 10 kwietnia 2012r., 8 maja 2012r., 5 czerwca 2012r., 3 lipca 2012r., 31 lipca 2012r., 4 września 2012r., 2 października 2012r., 23 października 2012r., 27 listopada 2012r., 18 grudnia 2012r., 29 stycznia 2013r., 12 marca 2013r., w łącznej kwocie 1.500 zł.,

-

koszty dojazdu powódki do Zakładu Medycyny Sądowej w K. w dniu 21 października 2012r. na trasie B. - K. - B. 210 km w kwocie 175,50 zł. samochodem marki V. (...),

-

koszty dojazdów powódki do lekarzy psychiatrów w dniach 31 stycznia 2012r., 14 lutego 2012r., 28 lutego 2012r., 13 marca 2012r., 27 marca 2012r., 10 kwietnia 2012r., 8 maja 2012r., 5 czerwca 2012r., 3 lipca 2012r., 31 lipca 2012r., 4 września 2012r., 2 października 2012r., 23 października 2012r., 27 listopada 2012r., 18 grudnia 2012r., 29 stycznia 2013r„ 12 marca 2013r., na trasie W. - B.- W. 272 km w łącznej kwocie 227,29 zł.,

-

koszty dojazdów powódki do lekarza neurologa w dniach 8 marca 2012r., 26 lipca 2012r., 4 października 2012r. na trasie B. - K. - (...) x 46 km, w łącz­nej kwocie 115,32 zł.,

-

koszt dojazdu powódki do poradni neuroortopedycznej w Szpitalu im. (...) w K. w dniu 18 luty 2012r. na trasie B. - K. - (...) km, w kwocie 33,43 zł. oraz koszt parkingu 11 zł.,

-

koszt dojazdu powódki do poradni neurochirurgicznej w Szpitalu (...). R. w Kra­kowie w dniach 24 grudnia 2012r. i 5 marca 2013r. na trasie (...)2 x 40 km w łącznej kwocie 66,86 zł. oraz koszt parkingu 7 zł.,

-

koszt dojazdu powódki na badanie rezonansem magnetycznym w dniach 2 sierpnia 2012r. i 7 luty 2013r. na trasie B. - K. - B. łącznie 90 km w łącznej kwocie 75,22 zł.,

-

koszt dojazdu powódki na zabiegi fizjoterapeutyczne w dniach 8-23 grudnia 2011 r, na trasie B. - K. - B. - łącznie 456 km w kwocie 381,12 zł..

-

koszt dojazdu powódki do lekarza neurologa w dniu 22 grudnia 2011 r. na trasie Bo­dzanów - K. - (...) km w kwocie 38,44 zł.,

-

koszt przejazdu powódki do poradni rehabilitacyjnej w P. w dniu 6 lipca 2011 r. na trasie B.- P.- (...) km w łącznej kwocie 8,36 zł.,

-

koszty hotelu narzeczonego powódki podczas pobytów u powódki w Szpitalu w łącznej kwocie 426,40 zł.

Powódka wszystkich przejazdów dokonywała przy użyciu samochodu należącego do narzeczonego powódki, marki V., model(...), nr rej (...) o pojemności silnika

(...),0  cm2.

Suma kosztów, które Sąd uznał za poniesione i uzasadnione zamykała się kwotą

4.303,34  zł.

Sąd nie uwzględnił żądania powódki zasądzenia odszkodowania w pozostałym zakre­sie, a zwłaszcza zakupu leków myolastan, dicloreum, divascan, gdyż powódka nie wykazała, aby ich zażywanie pozostawało w związku z wypadkiem, zwrotu kosztów wizyt u lekarza psychiatry w datach 6 grudnia 2011 r., 20 grudnia 2011 r., 22 grudnia 2011 r., 3 stycznia 2012r., 17 stycznia 2012r. wobec ich nie wykazania poniesienia tych kosztów. Powódka żądała zwro­tu kosztów dojazdów na dwadzieścia jeden wizyt u lekarza psychiatry, a także zwrotu kosztu w/w wizyt u lekarza psychiatry. W przedstawionej przez powódkę dokumentacji brak było parago­nów fiskalnych wskazujących na zrealizowanie wizyt w tych terminach. Podobnie rzecz się przedstawiała odnośnie żądania powódki zwrotu kosztów przejazdu na zabiegi fizjoterapeu­tyczne w dniach 9-23 stycznia 2012r. Sąd nie uwzględnił także kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce w postępowaniu likwidacyjnym wobec nie wyka­zania, ażeby były one niezbędne. Powódka zawarła umowę w kilka dni po powrocie ze szpi­tala tj. w dniu 29 września 2009r. Nadto powódka nie wykazała, aby nie była w stanie samodzielnie skontaktować się z Ubezpieczy­cielem, szczególnie, iż faktem notoryjnym jest, iż przedstawiciele Ubezpieczycieli, w tym A. oferują możliwość umówienia spotkania w dowolnym miejscu i czasie, w tym także w domu poszkodowanego. Powódka nie wykazała także, że strona pozwana co do zasady kwe­stionowała roszczenie powódki lub w inny sposób utrudniała jej jego realizację. W tych okolicznościach uznał sąd I instancji ,że poniesione przez powódkę koszty w kwocie 10.920 zł. były nieuzasadnione i nieadekwatnie wysokie. Sąd nie uznał nadto kosztu 1.200 zł za zabiegi fizjoterapeutyczne wobec nie wykazania ich ponie­sienia przez powódkę.

Sąd przy ocenianiu stopnia uszczerbku na zdrowiu powódki oparł się na opinii bie­głych rzeczoznawców. Do opinii zarzuty złożyli zarówno powódka jak i strona pozwana. Biegli przedstawili pisemną opinię uzupełniającą, a następnie na rozprawie w dniu 17 października 2013r. złożyli obszerne ustne wyjaśnienia. Zdaniem Sądu biegli w sposób obszerny i adekwatny wyjaśnili wątpliwości stron po­stępowania. Tym samym skoro opinie biegłych okazały się być pełne, jasne i wyczerpujące, a wypływające z nich wnioski logiczne, co skutkowało ,że stały się one podstawą ustalenia w niniejszej sprawie stanu faktycznego.

Kwotę zadośćuczynienia za cierpienia powódki związane z wypadkiem, ból, ograni­czenia w życiu osobistym, trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 37 % Sąd ustalił na poziomie 86.551,00 zł. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd Okręgowy miał na uwadze fakt, że przed krytycznym zdarzeniem powódka była osobą w pełni sprawną fizycznie, samodziel­ną i zaradną, aktywną zawodowo. Znaczenie miał również fakt, że powódka wraz z narzeczo­nym zamierzała w dalszym ciągu rozwijać działalność, a w przyszłości planowała założyć z nim rodzinę. Na skutek wypadku powódka nie rozwinęła tak jak planowała wcześniej sprzedaży internetowej, a plany życiowe powódki musiały zostać opóźnione w czasie. Mając na względzie ,że leczenie powódki zostało zakończone, większość z doznanych obrażeń został wyle­czona całkowicie, najpoważniejsze - uszkodzenie kręgosłupa, w dalszym ciągu po­woduje u poszkodowanej poczucie dyskomfortu, a w razie podjęcia nieodpowiedniego wysił­ku lub prowadzenia siedzącego trybu życia może wywołać dodatkowe dolegliwości skutkowało przyjęcie konieczności podwyższenia przyznanego przez ubezpieczyciela powódce zadośćuczynienia. Ogólny stan zdrowia powódki jest obecnie lepszy niż przedstawiony w pozwie, tym niemniej skala doznanych obrażeń i skutki ich doznania, również w sferze psychicznej uza­sadnia przyznanie powódce zadośćuczynienia za krzywdę w podanej wyżej kwocie.

Te wszystkie powyższe okoliczności skutkowały uznaniem ,że za odpowiednią sumę należnego powódce zadośćuczynienia pieniężnego, uwzględniającą łączny uszczerbek na zdrowiu w wysokości 37% ustalił sąd I instancji na kwotę 86.551,00 zł. Sąd uwzględnił jed­nak fakt, iż strona pozwana wypłaciła powódce z tego tytułu kwotę 50.000,00 zł, a zatem za­sądził na rzecz powódki od strony pozwanej kwotę 36.551,00 zł, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

W oparciu zatem o przepisy art. 444 § 1 kc i art. 445 §1 kc Sąd Okręgowy uwzględnił żądanie powódki odnośnie odszkodowania i zadośćuczynienia w połowie zasądzając z tego tytułu łącznie kwotę 43.771,86 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka , która zaskarżyła wyrok sądu I instancji w części oddalającej powództwo co do kwoty 23.598 złotych i wyrokowi zarzuciła :

1/ naruszenie prawa procesowego – art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów i brak rozważenia części dowodów i przyjęcie za nieudowodnione poniesienie przez powódkę części kosztów

2/ naruszenie prawa materialnego – art. 445 § 1 kc przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i wadliwe uznanie ,że ustalona kwota zadośćuczynienia w wysokości 86.551 złotych jest adekwatna do stopnia doznanej krzywdy.

W uzasadnieniu zarzutów powódka podniosła , iż sąd I instancji bezpodstawnie podmówił jej zwrotu kosztów wizyt lekarskich w dniach 20.12. 2011, 3.01.2012, 17.01.2012, , kosztów przejazdu do lekarza psychiatry w dniach 6.12.2011 , 20.12.2011, 3.01.2012, 17.01.2012 , kosztów przejazdu na zbiegi fizjoterapeutyczne od 9 do 23 stycznia 2012 roku oraz kosztów samych zabiegów z powodu braku przedłożenia stosownych rachunków oraz ich nieudowodnienia w sytuacji gdy były one konieczne i wynikały z jej zeznań. Z tych względów zdaniem powódki winna jej być zasądzona z tego tytułu kwota 1677,06 złotych plus koszty samych zabiegów. Nadto powódka zarzuciła brak podstaw do odmowy przyznania jej kosztów pomocy udzielonej przez kancelarię prawną w celu likwidacji szkody w sytuacji gdy powódka nie była w stanie z uwagi na stan zdrowia podejmować czynności w postępowaniu likwidacyjnym.

Z powołaniem się na te zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie dodatkowo kwoty 11.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 12.597,06 tytułem odszkodowania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje .

Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Jak trafnie zauważył sąd I instancji obowiązek kompensaty kosztów, zgodnie z art. 444 § 1 k.c. obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia. W szczegól­ności będą to koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią , rehabilitacją poszkodowanego. Poszkodowany może domagać się także zwrotu kosztów opieki nad nim i kosztów rehabilitacji poniesionych przez członków jego najbliższej rodziny. Skoro ocena celowości poniesienia takich kosztów należy do sądu orzekającego to zgodzić się należy z zarzutami apelacji ,że w okolicznościach sprawy jako nieuzasadnione jawi się stanowisko sądu I instancji odmawiające powódce zwrotu kosztów wizyt i dojazdów do lekarza psychiatry oraz dojazdów i kosztów zabiegów fizjoterapeutycznych i dojazdów na te zabiegi. Sąd I instancji dokonał wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, szczegółowo odniósł się do poszczególnych pozycji i dowodów uzasadniających dochodzone pozwem kwoty. Niemniej nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem sądu I instancji odmawiającym powódce zwrotu poniesionych kosztów wizyt u lekarza psychiatry oraz kosztów dojazdów na te wizyty oraz zabiegów fizjoterapeutycznych. Powódka doznała skomplikowanych obrażeń ciała. Na skutek urazu przeszła wielomiesięczne leczenie. Doświadczenie życiowe uczy , że w takich przypadkach przypadłościom tym towarzyszą określone mniej lub bardziej nasilone zaburzenia natury psychiatrycznej wymagające pomocy lekarskiej. Skoro zatem z samych twierdzeń powódki wynika ,że widziała potrzebę takiej pomocy, to tylko dowód przeciwny wykluczający potrzebę takich wizyt uzasadniałby odmowę zwrotu kosztów z tego tytułu. Żądanie udokumentowania tych wydatków rachunkami w każdym przypadku byłoby za daleko idące. Doświadczenie życiowe uczy ,że paragony lub rachunki na drobne kwoty zazwyczaj są przechowywane przez krótki okres czasu i ich czytelność jest zachowywana również przez dosyć krótki okres.

Podobne uwagi należy odnieść do zwrotu kosztów zabiegów fizjoterapeutycznych. Zakres doznanych obrażeń uzasadniał podanie się takim zbiegom i twierdzenia powódki w okolicznościach sprawy o poniesieniu stosownych wydatków na ich przeprowadzenie należy uznać za wiarygodne.

Z tych względów Sąd Apelacyjny podzielił zarzuty apelacji w tym zakresie i w oparciu o twierdzenia powódki oraz stosując przepis art. 322 kpc ustalił szkodę powódki z tego tytułu na kwotę 2000 złotych.

Trafnie podnosi powódka również ,że nie było w okolicznościach sprawy podstaw do odmowy przyznania jej zwrotu kosztów pomocy prawnej w postępowaniu likwidacyjnym. Rację ma sąd I instancji ,że czynności w postępowaniu likwidacyjnym nie wymagały szczególnych umiejętności i zabiegów natury prawnej i faktycznej, ale nie sposób odmówić powódce celowości skorzystania z takiej pomocy. Powódka podlegała leczeniu a następnie rehabilitacji. Jej działania były ukierunkowane na powrót do zdrowia. Zgłoszenie szkody i czynności w postępowaniu likwidacyjnym wymagały określonych czynności , gromadzenia i dostarczania dokumentów. Mimo , iż strona pozwana nie kwestionowała co do zasady swej odpowiedzialności przyjąć należy ,że skorzystanie z fachowej pomocy prawnej było w okolicznościach sprawy uzasadnione. Zwrotowi na podstawie art. 444 § 1 kc podlegają jednak wydatki celowe dla dochodzenia swoich roszczeń. W ocenie Sądu Apelacyjnego zwarcie przez powódkę umowy z firmą z W. za wynagrodzeniem w wysokości 25% uzyskanej kwoty w postępowaniu likwidacyjnym nie jest wydatkiem celowym i uzasadnionym. Pozostawiając na uboczu kwalifikacje tej firmy , stronę etyczną zawartej umowy co do wysokości wynagrodzenia , należy uznać ,że celowym wydatkiem w tym przypadku jest kwota jaką powódka winna uiścić korzystając z usług kancelarii adwokackiej w wysokości wynikającej z postanowień rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości w sprawie z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokatów i radców prawnych, czyli kwotę 3600 złotych odpowiadającą wynagrodzeniu za spodziewaną wysokość możliwego do uzyskania wynagrodzenia.

Z tych względów zdaniem Sądu Apelacyjnego apelacja jest w tym zakresie uzasadniona do kwoty 5.600 złotych ( 2000 zł. zwrotu kosztów leczenia plus 3600 zł. wydatków na pomoc prawną).

Brak jest podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 445 § 1 kc.

Po pierwsze ingerencja sądu odwoławczego w wysokość przyznanego stronie zadośćuczynienia jest możliwa wyłącznie w sytuacji gdy ustalona z tego tytułu kwota jest rażąco wygórowana lub rażąca zaniżona. Dochodzenie dodatkowo kwoty 11.000 złotych w sytuacji gdy sąd I instancji ustala zadośćuczynienie na kwotę rzędu 86.000 złotych nie może być uznane za sytuację w której sąd ustalił zadośćuczynienie jako rażąco zaniżone. Po drugie trafnie wywodzi sąd I instancji ,że wysokość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności, w tym roz­miaru doznanych cierpień, czasu ich trwania i intensywności, nieodwracalności następstw wypadku, konsekwencji uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym, szans na przyszłość, bezradności życiowej oraz innych czynników podobnej natury. W wysokości przyznanego zadośćuczynienia powinno się uwzględniać nie tylko krzywdę istniejącą w chwili orzekania, ale również taką, którą poszko­dowany będzie w przyszłości na pewno odczuwać, oraz krzywdę dającą się z dużym stopniem prawdopodobieństwa przewidzieć. Mając te względu na uwadze , kompensacyjny charakter zadośćuczynienia , rozmiar doznanej krzywdy, kwoty zasądzane w podobnych wypadkach, należy uznać ,że ustalona kwota zadośćuczynienia jest odpowiednia i spełnia kryteria z art. 445 § 1 kc.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc przy zastosowaniu art. 444 § 1 kc zmienił zaskarżony wyrok w punkcie III w ten sposób, że wymienioną w punkcie I kwotę 43 771,86 zł zastąpił kwotą 49 371,86 zł, a kwotę 6 317,52 zł kwotą 11 917,52 zł .

W pozostałym zakresie apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.

Wobec częściowego uwzględnienia apelacji koszty postępowania apelacyjnego między stronami w oparciu o art. 100 kpc zostały wzajemnie zniesione.