Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 czerwca 2014r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2014r. w Suwałkach

sprawy J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

w związku z odwołaniem J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 5 listopada 2012 r. znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt III U 959/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 05.11.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz.1227 ze zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983r. Nr 8 poz. 43 ze zm.) odmówił J. Z. prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił on 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Z uwagi na brak świadectw pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił okresów zatrudnienia od 11.10.1979r. do 31.12.1986r. w Urzędzie (...) w S. i od 12.01.1991r. do 31.12.1996r. w Zakładzie (...)w S.. Podniósł, iż z przedłożonych dokumentów nie wynika, aby w tych okresach wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

W odwołaniu J. Z. domagał się uwzględnienia spornych okresów do stażu pracy w warunkach szczególnych i przyznania prawa do wcześniejszej emerytury. Powołał się na wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 08.05.2012r. w sprawie sygn. IV P 38/12 ustalający, iż od 11.10.1979r. do 31.12.1986r. i od 12.01.1991r. do 31.12.1996r. odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych i wykonywał prace w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji. Odnośnie wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach w sprawie IV P 38/12, na który powołał się odwołujący, organ rentowy podniósł, iż nie korzysta on z powagi rzeczy osądzonej z uwagi na brak tożsamości podmiotowej.

Wyrokiem z dnia 25.01.2013r. Sąd Okręgowy w Suwałkach zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał J. Z. prawo do emerytury od dnia 21.08.2012r. Na skutek apelacji organu rentowego Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 04.12.2013r. uchylił wyrok z dnia 25.01.2013r. i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Suwałkach, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej. Sąd Apelacyjny stwierdził, iż w sprawie niniejszej postępowanie dowodowe ograniczyło się w zasadzie do dowodów przeprowadzonych już przez Sąd Rejonowy, bez wnikliwej analizy akt osobowych wnioskodawcy. Sąd Okręgowy odniósł się do rozbieżności w nazewnictwie stanowisk wnioskodawcy (mechanik, diagnosta, rzemieślnik), jednak nie zestawił tych rozbieżnych nazw stanowisk z angażami, zakresem obowiązków wnioskodawcy na poszczególnych stanowiskach pracy. Zalecono Sądowi Okręgowemu przeprowadzenie postępowania dowodowego bezpośrednio w celu ustalenia zakresu obowiązków wnioskodawcy wykonywanych na poszczególnych stanowiskach mechanika, diagnosty, rzemieślnika. Postępowanie Sądu winno uwzględniać dowód z zeznań świadków posiadających wiedzę na temat pracy wnioskodawcy w spornych okresach, w tym zeznających w sprawie IV P 38/12, wnikliwą analizę akt osobowych wnioskodawcy ze szczególnym uwzględnieniem zakresów czynności wnioskodawcy na każdym, ze stanowisk, przy ewentualnym dopuszczeniu dowodu z akt rentowych współpracowników odwołującego i zeznań innych świadków. Nadto zasadnym byłoby zwrócenie się do (...) Urzędu (...) w B. z wnioskiem o udostępnienie schematu organizacyjnego Zakładu (...) w S. lub innej dokumentacji, umożliwiającej ocenę charakteru pracy wnioskodawcy, w szczególności na stanowiskach mechanika, diagnosty i rzemieślnika.

Sąd ustalił, co następuje :

J. Z. (ur. (...)) w dniu 18.08.2011r. po raz pierwszy wystąpił z wnioskiem o emeryturę. Decyzją z dnia 09.09.2011r. organ rentowy odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury, ponieważ nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego świadczył pracę bezpośrednio przed dniem ustalenia prawa do emerytury i nie uwodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca złożył nowe dowody na okoliczność pracy w warunkach szczególnych i w dniu 20.10.2011r. organ rentowy wydał kolejną decyzję i ponownie odmówił mu prawa do emerytury, z uwagi na dalsze pozostawanie w stosunku pracy i niewykazanie 15 lat pracy w warunkach szczególnych. J. Z. złożył odwołania od obu decyzji. Sąd Okręgowy w Suwałkach prawomocnym wyrokiem z dnia 15.12.2011r. oddalił je.

W dniu 21.08.2012r. odwołujący ponownie wystąpił z wnioskiem o emeryturę.

Udowodniony na dzień 01.01.1999r. ogólny staż ubezpieczeniowy wyniósł
31 lat 2 miesiące i 24 okresów składkowych i nieskładkowych.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył 6 lat i 23 dni

uwzględniając zatrudnienie w (...)w S. od 18.09.1973r. do 10.10.1979r. na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych (świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 28 akt ZUS).

W okresie od 11.10.1979r. do 31.12.1986r. odwołujący był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Urzędzie (...) w S. na stanowisku rzemieślnika specjalisty (świadectwo pracy k. 15 akt ZUS), natomiast od 12.01.1991r. do 31.12.1996r. w (...)w S. jako mechanik samochodowy – diagnostyk (świadectwo pracy k. 17 akt ZUS).

Wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w warunkach szczególnych i wystąpił do (...) Urzędu (...) w B. (następcy prawnego) o jego wydanie, jednak otrzymał odpowiedź odmowną. Z tego powodu wystąpił do Sądu Rejonowego w Suwałkach z pozwem o ustalenie, iż w spornych okresach pracował w warunkach szczególnych. Prawomocnym wyrokiem z dnia 08.05.2012r. sygn. IV P 38/12 Sąd Rejonowy w Suwałkach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił powództwo J. Z. przeciwko (...) ustalił, iż odwołujący w okresie od 11.10.1979r. do 31.12.1986r. i od 12.01.1991r. do 31.12.1996r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych określone w Wykazie A Dziale XIV pkt 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Z akt osobowych wynika, iż od 11.10.1979r. odwołujący był zatrudniony na stanowisku mechanika samochodowego, następnie od 01.10.1983r. został przeniesiony na stanowisko rzemieślnika specjalisty, od 12.01.1991r. pracował na stanowisku mechanika, natomast od 01.07.1996r. mechanika samochodowego – diagnosty.

Z zakresu obowiązków, jaki obowiązywał wnioskodawcę w trakcie zatrudnienia na stanowisku mechanika (k. 11 akt osobowych) wynika, iż był zobowiązany m.in. do naprawy i przeglądu pojazdów samochodowych na podstawie karty napraw; specjalizowanie się w diagnostyce silnika oraz naprawach instalacji elektrycznej; dbanie o porządek i właściwe rozmieszczenie narzędzi i urządzeń na stanowiskach naprawczych i diagnostycznych; przestrzeganie przepisów BHP i p.poż.; wdrażanie postępu technicznego na stanowiskach obsługowo – naprawczych, wnioskowanie do wymiany lub regeneracji uszkodzonych zespołów i części i wykonywanie innych czynności zleconych przez kierownika Oddziału (...). W akta osobowych znajduje się również zakres obowiązków pracownika zatrudnionego na stanowisku mechanika – diagnostyka, jednak jest on datowany na dzień 17.10.1997r. i nie obejmuje spornego okresu. Nie zachowały się zakresy czynności dot. pozostałych stanowisk.

Ponadto w dniach 05.06.1976r. i 05.06.1977r. odwołujący ukończył kursy diagnostyki samochodowej, natomiast w dniu 15.10.1976r. kurs legalizacji szybkościomierzy i drogomierzy pojazdów.

Nie zachowała się dokumentacja dot. schematu organizacyjnego czy też regulaminu organizacyjnego Urzędu (...) w S. za sporne okresy (k. 72).

W spornych okresach razem z odwołujących jako mechanicy pracowali również C. C., L. C. i P. S.. Na podstawie akt osobowych tych pracowników ustalono, iż brygadzistą w warsztacie był L. C.. Do jego zakresu obowiązków należało przygotowywanie i kierowanie praca warsztatów naprawczych (wyznaczanie zadań do wykonania dla mechaników, kwalifikowanie zespołów, części do wymiany lub naprawy, pobieranie z magazynów części zamiennych etc.), dbanie o porządek, właściwe rozmieszczenie przyrządów i narzędzi na warsztacie wykonywanie napraw i przeglądów pojazdów zgodnie z kartą napraw, specjalizowanie się w naprawach silników i instalacji elektrycznych oraz blacharki. P. S. i C. C., którzy w spornych okresach również byli mechanikami i obowiązywał ich zakres obowiązków praktycznie taki sam jak wnioskodawca, specjalizowali się natomiast w naprawach układów jezdnych i kierowniczych oraz wkładów zasilania i wydechu.

W dniu 01.10.1983r. każdy z pracowników, w tym wnioskodawca, został przeniesiony na stanowisko rzemieślnika-specjalisty. Następna zmiana w stanowiskach miała miejsce w dniu 01.01.1989r. i polegała na przeniesieniu tych pracowników na stanowisko konserwatora – mechanika, natomiast wnioskodawcy na stanowisko kontrolera technicznego. Należy mieć na uwadze, że ten okres nie podlegał badaniu pod kątem pracy w warunkach szczególnych. Nie zachowały się zakresy obowiązków na stanowisku rzemieślnika specjalisty.

Z zeznań świadków H. O., W. M. (obaj zeznawali w sprawie IV P 38/12) oraz A. S. wynikało, iż warsztat samochodowy (...) był odrębna jednostką i zajmował się obsługą – konserwacją i naprawą całego taboru Urzędu (...) w S. tj. samochodów osobowych (W., P., F.) oraz dostawczych (Ż. i N.). (...) dysponował ok. 20 pojazdami, które w przeważającej części były nowe. W warsztacie znajdowały się 4 kanały i pracowało 4-5 mechaników. Na terenie warsztatu znajdowała się również stacja paliw. Zeznający świadkowie potwierdzili, iż brygadzistą w warsztacie był L. C..

Do zadań odwołującego należała naprawa i remont samochodów osobowych znajdujących się na stanie (...), które wykonywał również w kanałach. Rodzaj napraw był uzależniony od rodzaju usterki. Jak wynika z zeznań świadka A. S., który w spornym okresie był kierownikiem działu transportu, praca diagnosty polegała na sprawdzeniu układu zawieszenia, prawidłowości układu hamulcowego w celu dopuszczenia pojazdu do dalszego użytkowania. Diagnostyka była przeprowadzana po stwierdzeniu jakikolwiek nieprawidłowości przez kierowcę. Natomiast rzemieślnik - specjalista brał udział w naprawie pojazdów oraz procesie diagnostycznym. Zakres obowiązków rzemieślnika i diagnosty był tożsamy z zakresem obowiązków mechanika samochodowego. Jego zdaniem naprawy były wykonywane przez większość czasu pracy w kanałach, gdyż wynikało to z procesu naprawczego. Pozostali świadkowie wskazywali, iż odwołujący był mechanikiem, który z zasady stale pracował w kanale. Odwołujący wykonywał również coroczny przegląd samochodów, gdyż wymagały tego przepisy.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 184 ust.1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227) prawo do emerytury w obniżonym wieku przysługuje ubezpieczonym urodzonym-tak jak wnioskodawca – po 31.12.1948r., jeżeli pracowali w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, posiadają staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat i ukończyli 60 rok życia (w przypadku mężczyzn). Ilość lat pracy warunkach szczególnych oraz wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych jest badana na dzień wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, czyli 01.01.1999r.

Zgodnie z dyspozycją art. 32 ust.2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się osoby, które były zatrudnione przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej,
ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przepis art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odnośnie wieku, stażu pracy oraz charakteru wykonywanej pracy, uprawnionych do emerytury odsyła do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). §3 i 4 rozporządzenia, prawo
do emerytury uzależniają od spełniania łącznie następujących warunków: posiadanie 20-letniego okresu zatrudnienia, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach
i ukończenie 55 roku życia. Zgodnie z §2 ust.1 rozporządzenia w sprawie wieku…, zaliczeniu do okresów pracy w warunkach szczególnych podlegają te, w których praca była świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym
na danym stanowisku pracy.

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie niniejszej ustalono, iż odwołujący nie wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zdaniem Sądu należy przyjąć, iż w spornych okresach odwołujący pracował, jako mechanik samochodowy, mimo że zajmował stanowiska rzemieślnika specjalisty czy mechanika samochodowego – diagnosty.

Należy mieć na uwadze, iż (...) dysponował 4 stanowiskami remontowymi i 4 mechanikami. Zdaniem Sądu nie ma podstaw do przyjęcia, z odwołujący był tym mechanikiem samochodowym, który jak jedyny stale pracował w kanałach. Za takim stanowiskiem przemawia obsada w warsztacie, ale również rodzaj taboru (...), który w przeważającej części stanowiły nowe samochody osobowe. Ostatecznie nie potwierdziło się, aby (...) dysponował samochodami ciężarowymi czy specjalistycznymi. Również analiza akt osobowych pozostałych pracowników warsztatu wskazuje, iż byli oni zatrudnieni na tych samych stanowiskach co wnioskodawca, a zmiany organizacyjne zachowały równocześnie i obejmowały wszystkich pracowników. Nie przekonało Sądu stanowisko, iż wnioskodawca był mechanikiem, który stale wykonywał prace w kanale. Znamienne jest również, iż zakresy obowiązków mechaników wskazywały, iż generalnie byli oni zobowiązani do wykonywania tych samych prac, z tym że odwołujący specjalizował się w pracach związanych z diagnostyka silnika i naprawami instalacji elektrycznej, pozostali mechanicy w naprawach układów jezdnych i kierowniczych oraz układów zasilania i wydechu. Przykładem jest np. zmiana stanowisk z mechanika na rzemieślnika specjalistę, która nastąpiła w dniu 01.10.1983r. i dotyczyła wszystkich pracowników warsztatu. Ponadto świadkowie wskazywali, iż w przeważającej części czasu pracy wnioskodawca wykonywał prace w kanałach remontowych, co nie jest równoznaczne z pracą stałą i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd miał na uwadze, iż praca mechanika, który stale i w pełnym wymiarze czasu pracy odbywa się w kanałach, wymaga również okresowego „wyjścia z kanału” z uwagi na dokonania naprawy poza kanałem czy skorzystania z przerwy na posiłek. Natomiast w przypadku wnioskodawcy należało mieć na uwadze, iż zakres prac remontowych, naprawczych czy diagnostycznych był uzależniony od rodzaju awarii. Z zakresów obowiązków wynika, iż nastąpił podział prac pomiędzy pracowników warsztatu i odwołujący miał przydzielone prace związane z naprawą instalacji elektrycznej, co nie wymaga pracy w kanale. Sąd nie znalazł podstaw do podważania wiarygodności i rzetelności dokumentacji znajdującej się w aktach osobowych.

Konkludując, z materiału dowodowego nie wynika, aby odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako mechanik samochodowy w kanałach remontowych. Z uwagi na szczególny charakter prawa do wcześniejszej emerytury nie można pomijać okoliczności które wykluczają pracę w runkach szczególnych. Sąd nie kwestionuje, iż odwołujący pracował jako mechanik samochodowy w kanałach remontowych, jednak warunkiem zaliczenia takiej pracy do wykonywanej w warunkach szczególnych jest wykonywanie jej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ostatecznie okresy związane z zatrudnieniem w Urzędzie (...) S. od 11.10.1979r. do 31.12.1986r. i od 12.01.1991r. do 31.12.1996r. nie podlegały zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych. Tym samym, odwołujący nie spełnił ostatniej przesłanki wymaganej przy ubieganiu się o wcześniejsza emerytury, czyli 15 lat pracy w warunkach szczególnych..

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 kpc orzeczono, jak
w sentencji.

mt