Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Lucyna Oleszek

Protokolant sekretarz sądowy Agnieszka Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2014 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy T. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania T. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 29 października 2014 r. nr (...)

I.  z m i e n i a zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy T. B. prawo do emerytury pomostowej w ustawowej wysokości, począwszy od dnia 17 października 2014 r.,

II.  s t w i e r d z a, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie
w ustaleniu prawa do powyższego świadczenia.

Sygn. akt III U 1242/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 grudnia 2014 r.

Decyzją z dnia 29 października 2014 r., zn. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy T. B. prawa do emerytury pomostowej.

W uzasadnieniu decyzji podano, iż wnioskodawca nie spełnia wszystkich warunków określonych w ustawie z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) w zw. z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.),
w szczególności nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych lub
w szczególnym charakterze. Ponadto po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał prac
w szczególnych warunkach lub prac o szczególnym charakterze.

Organ rentowy, z braku stosownych świadectw pracy, nie uznał za udowodnione okresy pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach:

- od 5 listopada 1985 r. do 15 grudnia 1993 r. w (...) Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w R. oraz

- od 15 kwietnia 1997 r. do 15 października 1998 r.

- od 1 listopada 1998 r. do 18 czerwca 2010 r. w Cegielni (...).

Wnioskodawca T. B. w dniu 14 listopada 2014 r. złożył odwołanie od tej decyzji, domagając się jej zmiany.

Na uzasadnienie podał, że decyzja jest dla niego krzywdząca i niezgodna ze stanem faktycznym. Na potwierdzenie charakteru wykonywanej pracy powołał się na zeznania świadków oraz dokumentację osobową, wnosząc o uwzględnienie okresu zatrudnienia
w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn, które stanowiły o wydaniu zaskarżonej decyzji.

Stwierdzono, że w sprawie brak podstaw do ustalania wnioskodawcy prawa do emerytury pomostowej. Nie spełnia on bowiem warunków do nabycia tego świadczenia, określonych w art. 4 oraz art. 4 w zw. z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych - po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy, ponadto w dniu 1 stycznia 2009 r. nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganych w przepisach o art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca T. B. urodzony (...) z wnioskiem
o emeryturę we wcześniejszym wieku wystąpił w dniu 28 sierpnia 2014 r., oświadczając że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz że nie pozostaje w stosunku pracy. Na potwierdzenie okresów ubezpieczenia oraz charakteru zatrudnienia przedstawił świadectwa pracy. Decyzją z dnia 2 października 2014 r. ZUS O/R. wydał decyzję odmowną, stwierdzając, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał okresy składkowe, nieskładkowe oraz uzupełniające (rola) jedynie w wymiarze 20 lat, 11 miesięcy
i 14 dni. Ponadto nie wykazał 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie uznał za udowodniony okres pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach zarówno w (...) Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w R., jak i w Cegielni (...). Przedstawione świadectwa pracy z okresów tego zatrudnienia okazały się niewystarczające i niedokładne.

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- wniosek o emeryturę z dn. 28.08.2014 r.

- świadectwa pracy

- decyzja odmowna z dn. 2.10.2014 r.,

W dniu 17 października 2014 r. wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę pomostową. Ponownie oświadczając, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz że nie pozostaje w stosunku pracy.

Na potwierdzenie okresów ubezpieczenia oraz charakteru zatrudnienia dołączył świadectwa pracy, w tym świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dnia 25 lipca 2014 r., wystawione przez firmę Cegielnia (...) J. S. - J. (...) Sp. Jawna.

Rozpoznając ten wniosek organ rentowy decyzją z dnia 29 października 2014 r. odmówił mu prawa do emerytury pomostowej, wskazując, że nie wykazał on okresu pracy
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat, ani też po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Ponadto nie udowodnił na dzień 1 stycznia 2009 r. okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy, wynoszącego co najmniej 15 lat. Takiego charakteru zatrudnienia nie potwierdził mu pracodawca.

Do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie uwzględniono wnioskodawcy okresu zatrudnienia:

- od 5 listopada 1985 r. do 15 grudnia 1993 r. w (...) Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w R. na stanowisku korowacza mechanicznego oraz

- od 15 kwietnia 1997 r. do 15 października 1998 r.

- od 1 listopada 1998 r. do 18 czerwca 2010 r. w Cegielni (...) na stanowisku przy obsłudze pieca wypałowego – wytaczka palonej.

Natomiast stwierdzono, że wnioskodawca wylegitymował się ogólnym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 27 lat, 8 miesięcy i 6 dni okresów składkowych
i nieskładkowych.

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- wniosek o emeryturę pomostową z dn. 17.10.2014 r.

- decyzja odmowna z dn. 29.10.2014 r.

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawca T. B. bez zawodu, prowadzący gospodarstwo rolne, pracę zawodową poza rolnictwem rozpoczął od 5 listopada 1985 r.
w (...) Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w R.. Został tam zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony jako sortowacz wikliny zielonej i faktycznie taką pracę wykonywał, głównie na placu (...)
w P.. Równocześnie niemal od początku zatrudnienia był angażowany do pracy przy korowaniu wikliny. Z dniem 1 lipca 1988 r. ustalono mu podwyżkę wynagrodzenia na stanowisku korowacza mechanicznego wikliny. To stanowisko zajmował on już do ustania stosunku pracy tj. do 15 grudnia 1993 r. Natomiast od 16 grudnia 1993 r. został przejęty do pracy przez firmę (...) Sp. z o.o. Zakład Produkcji (...) w S.
i powierzono mu obowiązki dozorcy.

Sąd ustalił też, że Zakład w P. należał do (...) Przedsiębiorstwa PRODUKCJI (...) w R.. Z dniem 16 listopada 1989 r. wnioskodawca został przejęty przez Spółkę z o.o. (...) w R. w ramach porozumienia między zakładami. Nadal pracował jako korowacz mechaniczny. Od dnia 1 sierpnia 1992 r. ponownie został przyjęty do pracy w Zakładzie (...) w S., należącym do (...) Przedsiębiorstwa PRODUKCJI (...) w R. i pracował jako korowacz mechaniczny do 15 grudnia 1993 r.

Razem z wnioskodawcą, często na tej samej zmianie, pracował świadek A. D. (1), który w Zakładzie w P. zatrudniony był w latach 1988-1996 i pracowała przede wszystkim jako korowacz mechaniczny wikliny. Natomiast świadek A. R. (1)
w Zakładzie w P. pracował w latach 1971-1996 i zajmował stanowisko kierownika. Odpowiadał za organizację pracy całego Zakładu, który nastawiony był przede wszystkim na produkcję wikliny oraz wyrobów wikliniarskich (koszyków i mebli). W Zakładzie
w P. były: wikliniarnia, suszarnia wikliny, szwalnia i koszykarnia. Dodatkowo
w systemie chałupniczym produkowane były drewniane palety. W Zakładzie w P. zatrudniano około 120 osób, a chałupnictwo zlecano nawet 350 osobom.

Faktycznie obowiązki przy produkcji wikliny (sortowaniu i korowaniu) wnioskodawca wykonywał cały czas w zakładzie, który mieścił się w P.. Tam w trzech basenach gotowano wiklinę. Wiklina po wyjęciu z basenów wózkami była przewożona do korowarek mechanicznych. Na hali produkcyjnej, w bezpośrednim sąsiedztwie basenów, równocześnie, nieprzerwanie pracowały 4 korowarki bębnowe, elektryczne. Obowiązkiem korowacza było podawanie wiązki wikliny, okorowanie jej, ułożenie i zważenie. Często zdarzało się, że trzeba było wiklinę poprawić tj. okorować ręcznie, zwłaszcza krótsze pręty. Następnie mistrzyni ważyła wiklinę, od kilograma wikliny oraz jej długości liczono bowiem pensję korowacza. Na jednej zmianie korowacze obrabiali około 350-400 kg wikliny. Praca odbywała się w dużym hałasie, w stałej wilgoci (korowacze pracowali w gumowych butach i fartuchach). Dodatkowo narażeni byli na drgania korowarek. W związku z tymi trudnymi warunkami pracy otrzymywali oni dodatek szkodliwy 15%. Natomiast sortowacze wikliny na powietrzu otrzymywali taki dodatek w wysokości 5%. Praca w wikliniarni odbywała się na dwie zmiany, trwała przez cały rok, a jej natężenie zaczynało się od późnej jesieni.

W związku z kolejnym porozumieniem międzyzakładowym w okresie od 16 grudnia 1993 r. do 30 listopada 1996 r. oraz od 1 grudnia 1996 r. do 31 stycznia 1997 r. wnioskodawca został zatrudniony przez firmę (...) Spółkę z o.o. Zakład Produkcji (...) w S. na stanowisku dozorcy. Obowiązki te wykonywał nadal
w Zakładzie w P.. Zakład wikliniarski w P. został faktycznie zlikwidowany
w lipcu 1996 r.

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- świadectwa pracy z dnia 17.08.1993 r., 14.01.1994 r., r. i 31.01.1997 r.

- umowy o pracę z dnia 5.11.1985 r., 16.11.1989 r., 29.07.1992 r.,

- angaże z dnia 29.06.1987 r., 17.11.1988 r., 25.09.1990 r., 15.10.1992 r.,

- pismo (...) Urzędu Wojewódzkiego – Archiwum Zakładowego z dnia
7.08.2014 r.

2. zeznania świadków:

- A. R. (nagranie rozprawy – 11 min.),

- A. D. (nagranie rozprawy – 29 min.),

3. zeznania wnioskodawcy (nagranie rozprawy - 43 min.).

Następnie wnioskodawca zatrudnił się w cegielni w S.. Pracował tam od dnia 15 kwietnia 1997 r. do 18 czerwca 2010 r. jako pracownik fizyczny. Faktycznie nieprzerwanie pracował bezpośrednio przy wypalaniu cegły tj. jako wypalacz wyrobów ceramicznych przy obsłudze pieca wypałowego – wytaczka palonej (dowóz). Praca w cegielni odbywała się na zmiany w systemie 12/24 godziny. Przy dowozie cegły do/z pieca równocześnie pracowało dwóch robotników. Oprócz wnioskodawcy pracowali tam także świadkowie: A. D. (1) jako palacz i S. O. (1) jako kierowca samochodu ciężarowego i operator koparki.

Sąd ustalił też, że w cegielni bezpośrednio przy produkcji cegły jednorazowo pracowało około 30-40 pracowników, w tym palacze suszarni oraz obsługi pieca do wypalania cegły. W okresie letnim zatrudniano także robotników sezonowych. Zimą były przestoje powodowane głównie pogodą (silne mrozy) oraz potrzebą remontu pieców. Praca przy obsłudze pieca wypałowego należała do najtrudniejszej z powodu wysokiej temperatury oraz stałego zapylenia. Obowiązkiem robotników przy obsłudze pieca wypałowego było wsunięcie palet z 350 sztukami cegły do i z pieca wypałowego. Na jednej zmianie wnioskodawca pracował przy wypalaniu około 4-5 tysięcy cegieł. Praca odbywała się
w temperaturze około 80 stopni C.. Dla pracowników produkcji wynagrodzenie liczone było akordowo i zależało do ilości wypalonej cegły.

Cegielnia w S. pierwotnie była przedsiębiorstwem państwowym ceramiki budowlanej. Jej kierownikiem był nieżyjący już A. B.. Od marca 1993 r. do ok. 2002 r. cegielnia funkcjonowała jako Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo-Usługowe (...) s.c. w S., jej właścicielami byli J. S. (2) i W. M.. Następnie było to Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo-Usługowe Cegielnia (...) J. S. – W. (...) Spółka Jawna. Kolejnymi współwłaścicielami cegielni zostali J. S. (2) i J. S. (3) – CEGIELNIA (...). S. – J. (...) Spółka Jawna. Te zmiany właścicielskie w istotny sposób nie wpływały na rodzaj prac wykonywanych bezpośrednio przy produkcji cegły. Produkcja odbywała się na takich samych zasadach, stan zatrudnienia również się niewiele zmienił. Modernizowano jedynie suszarnie. Od 2009 r. produkcję cegielni ograniczano, część produkcji przeniesiono do cegielni w Łowcach.

Wnioskodawca nie był zainteresowany dojazdem do pracy, stąd za porozumieniem stron rozwiązano z dniem 18 czerwca 2010 r. stosunek pracy.

Dowód: 1. Akta organu rentowe:

- świadectwa pracy z okresu zatrudnienia w Cegielni (...) z dnia 15.07.1997 r., 1.12.1997 r., 23.06.2010 r.

- świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dnia 25.07.2014 r.

2. zeznania świadków:

- S. O. (nagranie rozprawy – 24 min.),

- A. D. (nagranie rozprawy – 29 min.),

3. zeznania wnioskodawcy (nagranie rozprawy - 43 min.).

W okresie od 27 czerwca 2010 r. do 31 grudnia 2013 r. wnioskodawca pracował jako dozorca w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w S.. Natomiast od 1 stycznia 2014 r. ponownie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu rolników, jako właściciel gospodarstwa rolnego położonego w P..

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- świadectwo pracy z dnia 2.01.2014 r.,

- Zaświadczenie KRUS z dnia 25.08.2014 r.

2. zeznania wnioskodawcy (nagranie rozprawy – 43 min.).

Dokonując tych ustaleń Sąd oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego, w tym z okresów zatrudnienia wnioskodawcy w zakładzie wikliniarskim
w P.. Oryginalne świadectwa pracy i zaświadczenia potwierdzają rodzaj zajmowanych stanowisk pracy.

Za pełni wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków pracujących razem
z wnioskodawcą zarówno w zakładzie wikliniarskim, jak i w cegielni. Świadkowie ci dokładnie opisali strukturę zatrudnienia w tych zakładach. W obu przypadkach charakter produkcji był taki sam bez względu na zmiany właścicielskie. Zeznania te łącznie
z zeznaniami wnioskodawcy potwierdzają również informacje zawarte w wydanych wnioskodawcy świadectwach pracy. Wszystkie te dowody wzajemnie się potwierdzają
i uzupełniają, są one wiarygodnym źródłem ustaleń faktycznych. Wynika z nich, jaką pracę
i w jakich warunkach wykonywał wnioskodawca.

W rezultacie Sąd uznał, że choć wnioskodawca nie posiada świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych na okres pracy w Zakładzie (...)
w P., to w sprawie możliwe było poczynienie uzupełniających ustaleń, że co najmniej w okresie od 1 lipca 1988 r. do 15 grudnia 1993 r. pracował on w warunkach szczególnych jako korowacz mechaniczny wikliny. Również pracę w warunkach szczególnych świadczył on w Cegielni (...) w okresie od 15 kwietnia 1997 r. do 18 czerwca 2010 r. Zgromadzone dowody wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają, wobec czego są wiarygodnym źródłem ustaleń faktycznych. Wynika z nich, jaką pracę i w jakich warunkach wykonywał wnioskodawca.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy T. B. jest zasadne.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace
w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Równocześnie zgodnie z art. 49 powołanej ustawy prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

W sprawie bezsporne jest, iż wnioskodawca T. B. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r., w dacie złożenia wniosku o emeryturę pomostową miał ukończone 60 lat, wykazał 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia czy wnioskodawca spełnia pozostałe przesłanki warunkujące przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej tj. czy ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat oraz czy przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub czy po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 powołanej ustawy prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony
w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy. Stosownie zaś do art. 3 ust. 3 ustawy prace
o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania
w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy. O spełnieniu warunku wykonywania pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy przesądza zatem okoliczność, czy prace są wymienione w załączniku 1 lub 2 do ustawy.

Jednocześnie zaznaczyć należy, że na etapie postępowania przed Sądem nieprzedłożenie zaświadczenia, o którym mowa w art. 51 ustawy o emeryturach pomostowych nie uniemożliwia zaliczenia okresu do stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Rozstrzygając nin. sprawę Sąd podzielił stanowisko wnioskodawcy, iż posiada on wymagany okres pracy w warunkach szczególnych i tym samym spełnia wszystkie warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury pomostowej.

Jednym z warunków nabycia prawa do emerytury pomostowej w rozumieniu ustawy
o emeryturach pomostowych jest posiadanie co najmniej 15 letniego okresu pracy
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, przy czym ustawa wymaga aby uprawniony wykonywał tą pracę przed 1 stycznia 1999 r. w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz aby po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy. Ustawa w art. 4 pkt 2 nie określa, tak jak to ma miejsce w odniesieniu do art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, na jaki dzień powyższy warunek 15 letniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ma być spełniony, należy więc przyjąć zasadę ogólną, iż powyższy warunek powinien być spełniony na dzień złożenia wniosku o emeryturę pomostową.

Po przeprowadzeniu w sprawie postępowania dowodowego Sąd uznał, iż w dacie złożenia wniosku o emeryturę pomostową wnioskodawca spełniał wszystkie warunki do przyznania przedmiotowego świadczenia określone w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych. Wnioskodawca legitymuje się bowiem ponad 15 letnim stażem pracy
w szczególnych warunkach i wykonywał te prace zarówno przed 1 stycznia 1999 r., jak i po 31 grudnia 2008 r.

Sąd przyjął bowiem, że wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych
w okresie, co najmniej:

- od 1 lipca 1988 r. do 15 grudnia 1993 r. na stanowisku korowacza mechanicznego
w Zakładzie (...) w P.,

- od 14 kwietnia 1997 r. do 15 października 1998 r. oraz od 1 listopada 1998 r. do 18 czerwca 2010 r. na stanowisku pracownika fizycznego przy obsłudze pieca wypałowego cegły
w cegielni w S..

W czasie zatrudnienia wnioskodawcy przy wskazanych pracach zmieniali się właściciele firm tj. zarówno zakładu wikliniarskiego, jak i cegielni. Zmiany te nie miały jednak wpływu na charakter zatrudnienia wnioskodawcy.

Mając to na uwadze należy stwierdzić, że prace wykonywane przez wnioskodawcę
w obu wymienionych zakładach pracy są wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983, nr 8, poz. 43 ). W Dziale VI poz. 3 wymieniono prace przy obsłudze urządzeń do mechanicznego rozdrabniania drewna, a w Dziale V, poz. 11 - prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych. Ponadto w załączniku nr 1 do zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r.
w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach
i szczególnym charakterze (Dz. Urz. MRiRW Nr 2 poz. 4) w wykazie A Dział VI poz. 3 pkt 4 wymieniono prace operatora korowarek. Natomiast w Dziale V poz. 11 pkt 7 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 5 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy
w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i (...) na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MBiPMB Nr 3 poz. 6) prace na stanowisku - robotnika w przemyśle materiałów budowalnych wykonującego stale prace pomocnicze lub inne przy produkcji wyrobów ceramicznych lub materiałów ogniotrwałych.

Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub wyładunku pieców komorowych wyrobami ogniotrwałymi oraz prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub rozładunku gorących wyrobów ceramicznych są także ujęte w pkt 16 i 17 załącznika nr 1 do ustawy
o emeryturach pomostowych.

Charakter zatrudnienia wnioskodawcy, rodzaj wykonywanych przez niego prac jednoznacznie wynika z przedstawionej dokumentacji - świadectw pracy, angaży oraz zeznań świadków i wnioskodawcy. Okoliczność, że wnioskodawca nie otrzymał świadectw pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, a dokument wystawiony przez właścicieli cegielni zawiera istotne braki, nie zmienia faktu, iż faktycznie cały czas, także po przekształceniach obu pracodawców wykonywał on obowiązki korowacza mechanicznego wikliny oraz pracownika bezpośrednio przy wypalaniu cegły - jej załadunku/wyładunku z pieca. Równocześnie Sąd przyjął, że prace korowacza wikliny nie różnią się w istotny sposób od korowania drewna (takie stanowisko wskazano w powołanych przepisach). W obu przypadkach praca korowarek bębnowych wytwarza hałas oraz powoduje drgania, wibracje. Dodatkowo przy korowaniu wikliny praca odbywa się w stałej wilgoci - wiklina jest korowana bezpośrednio po wyjęciu z wodnych basenów. Stąd Sąd uwzględnił i ten rodzaj pracy wnioskodawcy za wykonywany w warunkach szczególnych.

Sąd uznał więc, iż wnioskodawca zgodnie z pkt 5 i 6 art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przed dniem 1 stycznia 1999 r., prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze zarówno
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy jak i art. 32 oraz art. 33 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS oraz że po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i na dzień złożenia wniosku emerytalnego posiada ponad 17-letni staż pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze (7 lat i 2 miesiące przed 1 stycznia 1999 r. oraz 10 lat i 5 miesięcy po 1 stycznia 1999 r., w tym 1 rok i 5 miesięcy po 1 stycznia 2009 r.). Spełnił zatem wszystkie warunki do przyznania emerytury pomostowej w rozumieniu art. 4 ustawy
o emeryturach pomostowych.

Dokonując tego rozstrzygnięcia Sąd uznał też, że gdyby uprawnienie wnioskodawcy oceniać według art. 4 w zw. z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, to z art. 4 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, iż odwołujący, aby uzyskać prawo do emerytury pomostowej winien m.in. na dzień 1 stycznia 2009 r. legitymować się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych) oraz przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywać prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy
o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS (art. 4 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych). Nie jest więc wymagane, aby przed dniem 1 stycznia 1999 r. prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS były wykonywane w wymiarze co najmniej 15 lat. Przesłanka długości wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze określona jest w art. 4 pkt 2 powołanej ustawy. Przesłanka ta musi zostać spełniona dla uzyskania prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 49 ustawy, jednakże należy ją odnieść do warunku
z art. 49 pkt 3 ustawy, tj. legitymowania się okresem pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 w dniu wejścia w życie ustawy
z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, tj. w dniu 1 stycznia 2009 r. Przy przyjęciu, że po 31 grudnia 2008 r. wnioskodawca nie pracował w warunkach szczególnych, możliwe byłoby zastosowanie również przedstawionego rozwiązania, gdyż na dzień
1 stycznia 2009 r. legitymował się on stażem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w wymiarze 16 lat.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie i na mocy powołanych przepisów w zw. z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając mu prawo do emerytury pomostowej, począwszy od dnia 17 października 2014 r. tj. daty złożenia wniosku emerytalnego, o czym orzeczono w pkt I-szym wyroku.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Kierując się tym przepisem oraz uwzględniając wcześniejsze rozważania Sąd uznał, że ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (przeprowadzenie dowodu
z dokumentacji osobowej oraz zeznań świadków i ich ocena) zwalniają organ rentowy
z odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia emerytalnego wnioskodawcy. Orzeczenie w tym zakresie zawarto w pkt II-im wyroku.