Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi, w sprawie z wniosku (...) Sp. z o.o. w S., z udziałem A. B., M. B., M. G. i N. B.:

1. stwierdził, że spadek po K. B. nabył brat M. B. i siostra M. G. z domu B. po 1/2 części każde z nich;

2. ustalił, iż wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił, że K. B. zmarł w dniu 3 marca 2006 roku. W chwili śmierci był bezdzietnym kawalerem. Jego matka zmarła przed nim. Pozostawił ojca A. B. i przyrodnie rodzeństwo M. G. i M. B.. Spadkodawca nie pozostawił testamentu. Nikt ze spadkobierców nie zrzekał się praw do spadku ani nie był uznany za niegodnego dziedziczenia. Ustalono, że o śmierci spadkodawcy M. G. i M. B. dowiedzieli się w dniu 31 lipca 2008 roku, zaś A. B. w dniu 22 sierpnia 2008 r. A. B. w dniu 9 stycznia 2009 roku odrzucił spadek. O tym, że A. B. odrzucił spadek po K. B. M. G. dowiedziała się w dniu 23 stycznia 2009 roku, natomiast M. B. w dniu 27 stycznia 2009 roku. M. B. złożył oświadczenie o odrzuceniu spadku po K. B. na rozprawie w dniu 9 listopada 2011 roku. Oświadczył przy tym, że posiada jedno dziecko, tj. N. B., która jest małoletnia. W dniu 8 maja 2012 roku, za zgodą sądu rodzinnego, złożył oświadczenie o odrzuceniu spadku po K. B. w jej imieniu.

Ustalono, że spadkodawca K. B. w dniu 29 kwietnia 2005 roku zaciągnął w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. w G. pożyczkę w wysokości 5.000 zł. W dniu 30 grudnia 2005 roku Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G. zawarła z (...) Sp. z o.o. w S. umowę powierniczego przelewu wierzytelności wynikającej z tej pożyczki.

W świetle powyższych ustaleń Sąd Rejonowy przyszedł do wniosku, że oświadczenie ojca spadkodawcy o odrzuceniu spadku, z uwagi na złożenie z zachowaniem 6-miesięcznego terminu, było skuteczne. Natomiast rodzeństwo spadkodawcy w tymże terminie, liczonym od powzięcia wiadomości o tytule powołania, nie złożyło takich oświadczeń. Stąd przy zachowaniu ustawowego porządku dziedziczenia następstwo prawne po spadkodawcy nastąpiło w ten sposób, że spadek nabyło rodzeństwo spadkodawcy tj. M. B. i M. G. po połowie.

Orzeczenie Sądu Rejonowego zaskarżyli uczestnicy, odrębnymi, lecz zbieżnymi w zakresie argumentacji, apelacjami.

Oboje wnosili o jego zmianę orzeczenia i stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy, przez córkę spadkodawcy. Wskazała, że w toku postępowania sądowego podnoszona była okoliczność, że zmarły K. B. posiadał córkę. Wobec faktu nie utrzymywania kontaktów ze zmarłym, uczestnicy nie potrafili wskazać dokumentów potwierdzających ten fakt ani też danych osobowych córki zmarłego. Przeprowadzone przez Sąd I. instancji czynności nie potwierdziły istnienia córki. Uczestniczka M. G. nie odrzuciła spadku będąc przekonana o istnieniu córki, jako jedynej spadkobierczyni. Uczestnik M. B. odrzucił spadek ze względów ostrożnościowych, po tym kiedy sąd stwierdził nieistnienie córki zmarłego. Odrzucenie to zostało uznane przez Sąd I instancji jako nieważne, jako złożone po terminie. W wyniku kontynuacji prowadzonych poszukiwań córki zmarłego przez apelującą i jego brata, już po zakończeniu postępowania przed Sądem I instancji i po wydaniu zaskarżonego postanowienia udało się jednak uzyskać informację o danych osobowych córki zmarłego oraz uzyskać dowody z rejestru danych osobowych i akt stanu cywilnego potwierdzających jej istnienie. Apelujący załączyli do apelacji pismo z Urzędu Miasta Ł. oraz odpis zupełny aktu urodzenia P. B..

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

Spadkodawca K. B. pozostawił po sobie także córkę P. B., urodzoną w dniu (...) (urzędowo poświadczona za zgodność z oryginałem kopia odpisu zupełnego aktu urodzenia - k. 136-138, oryginalny odpis aktu urodzenia - k. 148)

Nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w obecnej sprawie inne dokumenty złożone na etapie postępowania apelacyjnego, w tym pismo z Urzędu Miasta Ł., oraz odpis aktu zgonu A. B. i akt poświadczenia dziedziczenia po nim. Ostatni z wymienionych dokumentów miał jednak znaczenia dla prawidłowego ustalenia kręgu uczestników postępowania, co też Sąd Okręgowy uczynił postanowieniem z dnia 20 października 2014 r. (k. 172).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacje wywiedzione przez uczestników skutkują zmianą zaskarżonego postanowienia.

Sąd Okręgowy co do zasady przyjmuje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy za własne, ze zmianami wynikającymi z ustalenia poczynionego w postępowaniu apelacyjnym.

Ujawnienie się, nieznanego na wcześniejszym etapie postępowania, spadkobiercy ustawowego, dziedziczącego z pierwszeństwem przed rodzeństwem spadkodawcy nakazuje, w myśl przepisu art. 670 kpc, zmianę zaskarżonego postanowienia. Wskazać przy tym należy, że w z uwagi na unormowanie zawarte w tym przepisie przedmiotowa okoliczność nie może być pominięta w myśl art. 381 kpc. Skądinąd nie było kwestionowane, że skarżący mimo dokładania daleko idących starań nie byli władni przedłożyć dowodów na istnienie córki spadkodawcy na wcześniejszych etapach postępowania.

Wskazać również należy, że tytuł powołania P. B. wynika z przepisu art. 931 kc. Z uwagi na małoletniość w dacie otwarcia spadku, dziedziczy ona z dobrodziejstwem inwentarza, co wynika z przepisu art. 1015 § 2 kc. Mając jednak na uwadze argumentację zawartą w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2010 r., III CZP 64/10, Sąd Okręgowy nie ujął tego stwierdzenia w sentencji postanowienia.

Podstawą prawną zmiany dokonanej zaskarżonym postanowieniu był przepis art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc. Orzekając w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, by odstąpić od zasady wyrażonej w przepisie art. 520 § 1 kpc.