Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Mariola Wojtkiewicz

Sędziowie: SO Sławomir Krajewski

SO Wiesława Buczek-Markowska (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 16 stycznia 2015 r. w S.

sprawy z powództwa E. M., A. M., M. M. (1), M. M. (2) i M. M. (3)

przeciwko G. S.

z udziałem interwenienta ubocznego po stronie pozwanej (...)w W.

na skutek zażalenia powodów

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 16 października 2014 r., sygn. akt I C 425/13

postanawia:

1. zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nadać mu treść:

I. przyznać biegłemu sądowemu J. G. wynagrodzenie w kwocie 393,13 zł (trzysta dziewięćdziesiąt trzy złote trzynaście groszy) za sporządzenie pisemnej opinii z dnia 18 września 2013 r.;

II. w pozostałej części wniosek oddalić;

2. w pozostałej części zażalenie oddalić.

Sygn. akt II Cz 2413/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 października 2014 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie przyznał biegłemu sądowemu J. G. wynagrodzenie w kwocie 543,28 zł za sporządzenie opinii z dnia 18 września 2013 r.

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji wskazał, iż biegły sądowy wykonał w dniu 18 września 2013 r. na zlecenie opinię na okoliczność ustalenia aktualnego stanu ścian, sufitów, podłóg, okien, drzwi we wszystkich pomieszczeniach, stanu izolacji cieplnej i przeciwdźwiękowej, mebli, pieca c.o. i c.w.u., grzejników, opraw oświetleniowych, gniazd wtyczkowych, wyłącznika podtynkowego w puszcze we wszystkich pomieszczeniach, udokumentowania jakości wykonania podłączenia wentylacji kanalizacyjnej w pionie przechodzącej przez nieruchomość położoną przy ul. (...) w S.. Zdaniem Sądu Rejonowego przedłożony przez biegłego wraz z opinią rachunek stwierdza wynagrodzenie biegłego zgodnie z jego kwalifikacjami i ze stopniem złożoności problemu będącego przedmiotem opinii, uwzględnia potrzebny do wydania opinii nakład pracy oraz niezbędne wydatki, a wiec warunki określone treścią przepisu art. 89 ust. 1 - 4 ustawy z dnia (...)o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ((...) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia(...)w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (...) Sąd zaznaczył, iż wynagrodzenie biegłego zostało obliczone zgodnie z podstawą obliczenia wynagrodzenia biegłych, wskazaną w § 2 wymienionego rozporządzenia, przy uwzględnieniu uprawnienia do jego powiększenia o wydatki poniesione przy jej sporządzeniu (§ 8 cytowanego rozporządzenia). Zgodnie z przedłożonym rachunkiem kwota wynagrodzenia za sporządzenie opinii ustalona została jako iloczyn przyjętej przez biegłego stawki za godzinę pracy (30,03 zł) oraz godzin potrzebnych do wydania opinii (16 godziny) i powiększona o poniesione przez biegłego w związku ze sporządzeniem opinii wydatki związane z opłatami pocztowymi, sporządzeniem kopii opinii (łącznie 62,80 zł). Sąd podkreślił, iż przyjęta przez biegłego stawka za godzinę pracy nie przekracza maksymalnej dopuszczalnej z mocy § 2 powołanego uprzednio rozporządzenia stawki (31,97 zł), ustalonej jako iloczyn 1,81% podstawy obliczenia oraz przy uwzględnieniu aktualnie obowiązującej kwoty bazowej (1.766,46 zł).

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła strona powodowa, zaskarżając je w części, tj. co do kwoty 300.30 zł.

Strona skarżąca orzeczeniu temu zarzuciła:

1) błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść zaskarżonego postanowienia, polegający na przyjęciu, że wskazana przez biegłego ilość czasu potrzebna na wydanie opinii, tj. 16 godzin, nie budzi wątpliwości, co skutkowało przyznaniem biegłemu wygórowanego wynagrodzenia, podczas gdy opinia biegłego jest wyjątkowo uboga w treść, nie spełniła wymagań postawionych biegłemu przez Sąd i w części zawiera stwierdzenia zupełnie niepotrzebne w sprawie, a w związku z czym jej sporządzenie na pewno nie wymagało wskazanego przez biegłego okresu czasu;

2) zupełne pominięcie, przy ocenie nakładu pracy biegłego, szeregu uwag powodów zawartych w piśmie z dnia 22 sierpień 2013 r. i z dnia 21 marzec 2014 r., które wskazują na niską jakość pracy biegłego, nieprawidłowy sposób przeprowadzenia oględzin, a co za tym idzie, brak takiego nakładu pracy i czasu, który uzasadniałby spędzenie aż 16 godzin na wydaniu opinii;

3) naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. przez niewłaściwe zastosowanie polegające na sporządzeniu ogólnikowego uzasadnienia postanowienia w przedmiocie wynagrodzenia biegłego; uzasadnienia oderwanego od stanu faktycznego, a jednocześnie uniemożliwiającego kontrolę prawidłowości rozstrzygnięcia.

Wskazując na powyższe zarzuty strona skarżąca wniosła o: zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez obniżenie wynagrodzenia biegłego do kwoty 242,98 zł; ewentualnie o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania; a nadto o zasądzenie od pozwanego i interwenienta ubocznego na rzecz powodów, kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

Strona skarżąca podniosła, iż nie otrzymała rachunku biegłego celem weryfikacji i uniemożliwia jej zapoznanie się z nim. Ponadto złożonego wniosku o wgląd do akt (w dniu 28.10.2014 r.), pełnomocnik powodów w dniu 30.10.2014 r. otrzymał maila z (...) S. P. i Zachód, iż akta są u Sędziego i odmawia się dostępu do nich, co jest niezgodne z art. 9 § 1 k.p.c. W przekonaniu powodów, lakoniczność przedmiotowego uzasadnienia i brak dostępu do akt, uniemożliwia kontrolę prawidłowości wydanego rozstrzygnięcia. Powodowie podnieśli, iż w niniejszej sprawie doszło do naruszenia zasady odpowiedniości wynagrodzenia do nakładu i czasu pracy. Zdaniem skarżących nakład pracy biegłego był stosunkowo niewielki i niemożliwym jest, aby biegły spędził nad opracowaniem opinii aż 16 godzin. Zadaniem biegłego było tylko udokumentowanie aktualnego stanu elementów nieruchomości. Zdaniem skarżących na sporządzenie opinii takiej, jaką sporządził biegły, wystarczające jest 6 godzin. Powodowie wskazali, iż same oględziny trwały 2 godziny i 10 minut i do czasu trwania oględzin nie wnoszą zastrzeżeń, lecz niemożliwym jest, aby biegły potrzebował aż 14 godzin na sporządzenie pisemnej opinii, jej trzykrotne powielenie i wysłanie do Sądu. Skarżący podkreślili, iż:

-utrwalenie stanu aktualnego elementów w nieruchomości powódki, to raptem 8 stron zawierających wydrukowane zdjęcia (słabej jakości), które zostały bardzo lakonicznie opisane. Powodowie już w piśmie z dnia 21.03.2014r. wskazywali Sądowi, iż opisy zdjęć są bardzo ogólnikowe, z błędami i nieprzydatne na pewno w niniejszej sprawie. Zdaniem powodów, na przygotowanie tych 8 stron i ich wydrukowanie biegły mógł poświęcić nie więcej niż 40 minut czasu,

-dokument zatytułowany „Opinia techniczna dla Sądu Rejonowego Szczecin-P. i Zachód I Wydział Cywilny” z datą 18.09.2013r., to 5 stron, zapisanych niewielką ilością uwag/spostrzeżeń merytorycznych/dokładnych opisów stanu faktycznego, istotnych w sprawie. Sporządzenie takiego dokumentu mogło zająć najwyżej 40 minut,

-zgranie zdjęć na płytę (...)zajmuje nie więcej niż 10 minut,

-kolejna część opinii, to jedna strona z odręcznym dopisem sygnatury akt i podpisem biegłego. Dokument ten nie odnosi się konkretnie do niniejszej sprawy, ale zawiera ogólne uwagi odnośnie do obowiązków biegłego. Zdaniem powodów, taki jednostronicowy dokument biegły załącza po prostu do każdej sporządzanej opinii. Tak więc czas jego sporządzenia nie powinien być w ogóle wliczany do czasu sporządzenia opinii w niniejszej sprawie,

-ostatnia część opinii, to dwustronicowe pismo z datą 09.09.2013r. Pismo to stanowi bardzo krótką i wyrywkową analizę niektórych przepisów prawa i stanu faktycznego w sprawie. Ponadto, zawiera prośbę skierowaną do Sądu, o wskazanie, czy biegły ma się zająć konkretną kwestią. To pismo także nie jest istotne z punktu widzenia celu sporządzenia opinii utrwalenia stanu części nieruchomości. Czas na jego sporządzenie także nie powinien być brany pod uwagę,

-raz sporządzoną opinię na komputerze, biegły następnie powielił jedynie, a więc nie było potrzeby poświęcenie takiego samego czasu, jak na pierwszą opinię,

-zapoznanie się z aktami przez biegłego, z uwagi na to, iż nie były one we wrześniu 2013r. zbyt obszerne, nie mogło trwać więcej niż 2 godziny. Przy tym, szczegółowa znajomość akt przez biegłego, z uwagi na to, iż miał on jedynie utrwalić aktualny stan elementów nieruchomości wskazanych w postanowieniu, była zdaniem powodów niepotrzebna. Jeżeli biegły postanowił zapoznać się ze sprawą szczegółowo, to czas na to poświęcony nie powinien być wliczany do czasu niezbędnego na sporządzenie opinii.

Dalej skarżący wskazali, iż przemnożenie stawki za godzinę pracy biegłego przez 6 godzin daje łącznie kwotę 180,18 zł (30,03 zł x 6) i do tego należy dodać kwotę 62,80 zł (opłaty pocztowe oraz sporządzenie kopii opinii), a więc łącznie kwota należna biegłemu to 242,98 zł. Skarżący stwierdzili też, iż uszło uwadze Sądu I instancji, że biegły w wydanej opinii nie przytoczył żadnych źródeł publikacji specjalistycznych, które wymagałyby zwiększonego nakładu pracy. Nie wskazał nadto, aby musiał miał problem z dostępem do tych elementów nieruchomości, które miał utrwalić, a więc, aby oględziny wymagały specjalnych czynności z jego strony (innych niż wykonanie zdjęć). Zdaniem powodów, biegły przygotowywał opracowanie pisemne przez co najwyżej 4 godziny, nie wykonując przy tym czynności wymagających większego zaangażowania intelektualnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie powodów skutkowało rozstrzygnięciem o charakterze reformatoryjnym.

Zdaniem Sądu Odwoławczego uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia spełnia wymogi, o których mowa w art. 328 § 2 k.p.c., tym samym w instancji odwoławczej mogła zostać dokonana ocena merytorycznej jego prawidłowości.

Przechodząc do tej oceny Sąd orzekający w pierwszej kolejności wskazuje, iż stosownie do treści art. 288 zd. 1 k.p.c. biegły ma prawo żądać wynagrodzenia za stawiennictwo do sądu i wykonaną pracę. Przewodniczący może przyznać biegłemu zaliczkę na poczet wydatków. Ponadto zgodnie z treścią art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j.(...) ze zm.) biegłemu powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla wydania opinii. Dalej w myśl ust. 2 tego przepisu wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę ustala się, uwzględniając wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość wydatków, o których mowa w ust. 1 - na podstawie złożonego rachunku. Kolejno ust. 3 stanowi, że wynagrodzenie biegłych oblicza się według stawki wynagrodzenia za godzinę pracy albo według taryfy zryczałtowanej określonej dla poszczególnych kategorii biegłych ze względu na dziedzinę, w której są oni specjalistami. Podstawę obliczenia stawki wynagrodzenia za godzinę pracy i taryfy zryczałtowanej stanowi ułamek kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa. Zgodnie z ust. 4 wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu. Omawiane zagadnienie reguluje także rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym ((...) W myśl § 2 tego rozporządzenia stawka wynagrodzenia biegłych powołanych przez sąd za każdą rozpoczętą godzinę pracy, zwana dalej „stawką”, wynosi - w zależności od stopnia złożoności problemu będącego przedmiotem opinii oraz warunków, w jakich opracowano opinię - od 1,28% do 1,81% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa, zwanej dalej „kwotą bazową”.

Mając na względzie powyższe unormowanie Sąd Okręgowy zaznacza, iż w rozpatrywanej sprawie postanowieniem z dnia 31 maja 2013 r. Sąd Rejonowy dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa na okoliczności wskazane w punkcie 1. tego orzeczenia (k. 106). Biegły sądowy J. G. sporządził pisemną opinię z dnia 18 września 2013 r. (k. 181-189) oraz przedłożył kartę pracy biegłego wraz z rachunkiem nr (...) z dnia 19 września 2013 r.

Strona skarżąca nie kwestionując poniesionych przez biegłego wydatków, nie zgodziła się jednak z przyjętą przez Sąd Rejonowy ilością 16 godzin czasu, jako potrzebną do sporządzenia opinii w przedmiotowej sprawie, stwierdzając iż w tym zakresie wystarczające było 6 godzin czasu.

Zdaniem Sądu Odwoławczego Sąd I instancji, przyznając wymienionemu biegłemu sądowemu wynagrodzenie za sporządzenie opinii z dnia 18 września 2013 r., nie dokonał prawidłowej analizy przedstawionego przez niego w karcie pracy wymiaru godzin pracy do sporządzenia opinii w kontekście potrzebnego do wydania zleconej biegłemu opinii czasu i nakładu pracy. W ocenie Sądu orzekającego podany w karcie pracy biegłego wymiar 16 godzin pracy nie jest adekwatny do wydania opinii zgodnie z przedmiotem zlecenia wynikającego z punktu 1. postanowienia z dnia 31 maja 2013 r. Dlatego też zaistniała potrzeba dokonania korekty w tym zakresie do poziomu, który uwzględnia potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy.

Zdaniem Sądu Okręgowego, przy uwzględnieniu wymaganych kwalifikacji biegłego J. G. oraz analizy karty pracy biegłego, niezbędna ilość czasu do sporządzenia przez niego przedmiotowej opinii winna obejmować swoim zakresem 11 godzin, a nie – jak wskazał biegły – 16 godzin. W ocenie tego Sądu, czynności przygotowawcze w postaci zapoznania się z aktami sprawy oraz zawiadomienia podmiotów, którym przysługuje prawo uczestnictwa w oględzinach nieruchomości – w stanie faktycznym niniejszej sprawy nie powinny przekroczyć 1 godziny na każdą z tych czynności.

Jeśli chodzi o czynności badawcze w postaci przeprowadzenia oględzin wraz z opracowaniem protokołu i opisaniem zdjęć to - zdaniem Sądu II instancji - nie powinny one zająć biegłemu więcej niż 3 godzin. Natomiast ujęty przez biegłego czas w ramach czynności badawczych na sporządzenie pism z dnia 24 sierpnia 2013 r. i z dnia 9 września 2013 r. dotyczących wysokości szkody, która to kwestia pozostaje poza zakresem opinii, co znajduje wyraz w treści zarządzenia z dnia 10 września 2013 r. (k. 172) – nie może zostać zaliczony jako czas niezbędny do sporządzenia opinii.

Z kolei jeśli chodzi o wszelkie czynności związane z pełnym opracowaniem treści opinii w formie dokumentarnej, to w ocenie Sądu nie powinny one zająć biegłemu więcej niż 6 godzin.

Zatem przy przyjęciu wymiaru 11 godzin, jako czasu niezbędnego do wydania przez biegłego opinii zgodnie z przedmiotem zlecenia i uwzględnieniu stawki wynagrodzenia biegłych powołanych przez sąd (za każdą rozpoczętą godzinę pracy w wysokości 30,03 zł) - wynagrodzenie biegłego wyniosło 330,33 zł (11 x 30,03 zł). Tym samym nie było podstaw do ograniczenia wynagrodzenia biegłego w większym zakresie, czego domagała się strona skarżąca.

Nadto, uwzględniając poniesione przez biegłego sądowego J. G. wydatki w łącznej w wysokości 62,80 zł -czego strona skarżąca nie kwestionowała- oraz wysokość wyżej omówionego wynagrodzenia biegłego w kwocie 330,33 zł, łącznie należy się biegłemu z wymienionych tytułów kwota 393,13 zł (330,33 zł + 62,80 zł).

W tym stanie rzeczy zaistniała podstawa do zweryfikowania zaskarżonego postanowienia.

W świetle powyższych rozważań Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. uwzględniając w części zażalenie zmienił zaskarżone postanowienie, o czym orzekł w punkcie 1. sentencji postanowienia, w pozostałym zaś zakresie na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zażalenie oddalił, o czym orzekł w punkcie 2. sentencji postanowienia.

(...)

(...)

1.  (...)

2.  (...)

(...)

(...)

(...)

(...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)