Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa H. K.

przeciwko (...)Towarzystwu Ubezpieczeń (...)

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie

z dnia 10 września 2014 roku, sygn. akt I C 609/13

1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym i drugim sentencji w ten sposób, że ustala, iż odsetki ustawowe od zasądzanej kwoty 20.000,00 złotych od pozwanego na rzecz powódki należą się także za okres od dnia 1grudnia 2010 r. do dnia 24 lutego 2014 r.;

2. zasądza od pozwanego (...)Towarzystwa Ubezpieczeń (...)na rzecz powódki H. K.kwotę 1021,00 zł. (jeden tysiąc dwadzieścia jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt: II Ca 706/14

Uzasadnianie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 września Sąd Rejonowy w Opocznie

po rozpoznaniu sprawy z powództwa H. K.przeciwko (...)Towarzystwu Ubezpieczeń (...) z siedzibą w W.o zadośćuczynienie w kwocie 50.000 zł.

1.  zasądził od pozwanego (...)Towarzystwa Ubezpieczeń(...)z siedzibą w W.na rzecz powódki H. K.kwotę 20.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 25 lutego 2014 r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części ,

3.  zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami;

4.  nakazał pobrać od pozwanej(...)Towarzystwa Ubezpieczeń (...)z siedzibą w W.na rzecz Skarbu Państwa -Sądu Rejonowego w Opocznie kwotę 500,00złotych tytułem brakującej opłaty od uwzględnionej części powództwa.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego

W dniu 2 października 2008 r. ok. godziny 19.00 w miejscowości L. J. R.kierujący pojazdem marki O. (...)o nr rej. (...)popełnił błąd w taktyce jazdy polegający na poruszaniu się z nadmierną prędkością oraz nie zachował szczególnej ostrożności podczas dojeżdżania do oznakowanego przejścia dla pieszych i nie ustąpił pierwszeństwa pieszej Z. M., doprowadził do jej potrącenia, w skutek czego poniosła ona śmierć na miejscu.

Pojazd sprawcy wypadku był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...)Towarzystwie Ubezpieczeń (...) z siedzibą w W.

Za w/w czyn J. R. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 4 sierpnia 2009 r. w sprawie sygn. akt II K 84/09 na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i ustaleniem okresu próby na 3 lata oraz na karę grzywny.

Z. M. w dacie śmierci zamieszkiwała wspólnie z najmłodszym synem P., w odległości ok. 35 km od córki H. K., która od daty ślubu, tj. od 1989 r. zamieszkuje wspólnie z mężem M. K. i dziećmi. Do roku 1989 r. H. K. zamieszkiwała razem z matką i prowadziła z nią wspólne gospodarstwo domowe. Pomimo dzielącej je odległości nadal miały ze sobą stały kontakt i bardzo dobre relacje. H. K. jeździła do matki nawet 2 - 3 razy w tygodniu, także Z. M. przyjeżdżała do córki, pomagała jej przy dzieciach, a także wspierała ją finansowo, zawsze była dla niej oparciem. Lubiły spędzać czas ze sobą i były ze sobą bardzo silnie związane. Małżonkowie K. spędzali z Z. M. wszystkie święta, wspólnie świętowali także uroczystości rodzinne takie jak chrzciny, komunie, w których przygotowaniu Z. M. zawsze pomagała córce.

Po śmierci matki życie H. K. bardzo się zmieniło. Przeżyła silny wstrząs, odizolowała się od otoczenia, czuła silny żal i smutek. Pogorszył się także stan jej zdrowia, zaczęła leczyć się u neurologa z uwagi na silne bole głowy. Do dnia dzisiejszego nie pogodziła się ze śmiercią matki, towarzyszy jej uczucie smutku, jest mało rozmowna, zamknięta w sobie, boi się jeździć samochodem. Często, przynajmniej raz w miesiącu, odwiedza grób matki.

H. K. ma czworo rodzeństwa - trzech młodszych braci i jednego starszego. Trzech braci mieszka w C. w miejscu zamieszkania matki, jeden z braci mieszka w Ł..

Aktualny stan psychiczny H. K. ocenić należy jako dobry, tzn. nie występują u niej żadne istotne zaburzenia sfery intelektualnej, poznawczej i/lub emocjonalnej, które były bezpośrednim następstwem doświadczenia śmierci matki.

Z psychologicznego punktu widzenia zakres szkód psychicznych jakich doznała H. K. w wyniku przedmiotowego zdarzenia miały ograniczone, czas trwania, zakres i nasilenie, co jednak nie oznacza, że sytuacyjnie nie doświadczyła ona krótkotrwałego, intensywnego cierpienia jako naturalnego stanu emocjonalnego w wyniku śmierci członka najbliższej rodziny. W krótkiej perspektywie od zdarzenia cierpienie to (problemy emocjonalne) było znaczne, ale z czasem uległo zmniejszeniu i współcześnie nie występuje.

H. K. aktualnie nie wymaga pomocy psychologicznej i/lub psychiatrycznej z powodu braku jednoznacznych wskazań merytorycznych.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego (...)Towarzystwo Ubezpieczeń (...)z siedzibą w W.przyznało H. K.świadczenie odszkodowawcze z tytułu zadośćuczynienia po śmierci matki w kwocie 10.000,00 zł.

Sąd Rejonowy zważył, iż :

Powództwo zasługuje na uwzględnienie co do zasady, a co do wysokości w

części.

Zgodnie z przepisem art. 436 § 1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tegoż środka komunikacji.

W świetle art. 822 § 1 k.c, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający.

W myśl art. 34 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Przesłankami odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wobec poszkodowanego są zatem z jednej strony przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczonego, z drugiej zaś strony - istnienie ważnej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W razie zaistnienia owych przesłanek, ubezpieczyciel odpowiada w zakresie odpowiedzialności sprawcy szkody.

Żądanie pozwu sprowadzało się do żądania zadośćuczynienia w kwocie 50.000,00 zł.

Przepis art. 446 § 4 k.c. stanowi, że Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Niewątpliwie trudno określić kryteria do oceny rozmiaru doznanej przez każdą osobę krzywdy związanej z utratą osoby bliskiej.

Kwestia wysokości zadośćuczynienia wynika z analizy konkretnego przypadku i powinna być ona „odpowiednią sumą" tj. taką kwotą, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia psychiczne związane ze śmiercią osoby bliskiej.

W ocenie Sądu zadośćuczynienie nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, ale jednocześnie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach.

Nagła, tragiczna śmierć matki była dla powódki H. K. przyczyną wielkiego bólu, smutku, przygnębienia. Powódka H. K. była z matką silnie emocjonalnie związana, widywała się z nią 2-3 razy w tygodniu, dużo ze sobą rozmawiały, matka była dla niej wsparciem, zawsze mogła liczyć na jej pomoc.

Niewątpliwie źródłem dodatkowych cierpień dla powódki H. K. była nagłość śmierci bardzo bliskiej i ważnej dla niej osoby. Z drugiej jednak strony Sąd miał na względzie fakt, że powódka H. K. już od wielu lat zamieszkiwała w dość dużej odległości od matki z własną rodziną, ma zatem zapewnioną bliskość męża i dzieci.

Nie bez znaczenia jest także wiek zmarłej Z. M., która w dacie zdarzenia miała 67 lat. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd uwzględnił wszystkie podniesione wyżej okoliczności, w tym wnioski biegłego psychologa J. T. sformułowane w jego opinii, która w ocenie Sądu jest pełna oraz miarodajna, a ponadto nie była kwestionowana przez strony.

W ocenie Sądu okoliczności przedmiotowej sprawy uzasadniają przyznanie powódce zadośćuczynienia w kwocie 20.000,00 zł. Taka kwota zadośćuczynienia zdaniem Sądu jest „odpowiednia" stosownie do art, 446 § 4 k.c. przy uwzględnieniu także kwoty wypłaconej w toku postępowania likwidacyjnego.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 1. wyroku zasądzając odsetki - art. 481 §1 i 2 k.c. od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu pozwanemu, uznając, że od tej daty pozostaje on w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia, bo w przedmiotowej sprawie:

- powódka (która przegrała sprawę w 60%) poniosła koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400,00 zł (Sąd uznał, że ani charakter sprawy, ani wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia nie uzasadnia przyznania wynagrodzenia w dwukrotnej wysokości stawki minimalnej), koszty opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, koszty opłaty od pełnomocnictwa substytucyjnego w kwocie 17,00 zł, koszty opłaty sądowej w kwocie 500,00 zł i koszty opinii biegłego w kwocie 178,00 zł, tj. łącznie kwotę 3112,00 zł,

- pozwany (który przegrał sprawę w 40%) poniósł koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych w kwocie 2.400,00 zł i koszty opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.Podstawę rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 4. wyroku stanowi przepisy art. 113
ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst
jednolity Dz. U. z 2010 r. nr 90 poz. 594 ze zm.)

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka

zaskarżając powyższy wyrok w części oddalającej żądanie zasądzenia na rzecz powódki odsetek ustawowych od kwoty 20 000 zł od dnia 1.12.2010 r. do dnia 24.01.2014 r. (pkt II sentencji wyroku).

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła :

- naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. i w konsekwencji przyjęcie, że odsetki należą się od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu, a nie od dnia wymagalności, tj. od dnia w którym zaktualizował się obowiązek zapłaty.

Wskazując na powyższe apelująca wniosła o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w części w pkt II i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dalszych odsetek od zasądzonej kwoty 20 000 zł od dnia 01.12.2010 r. do dnia 24.02.2014 r.

- zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za II instancję w tym kosztów zastępstwa procesowego ll-gą instancję wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Apelacja powódki jest uzasadniona i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku co do odsetek ustawowych od zasądzonej sumy świadczenia. Rozstrzygnięcie Sądu , w którym orzeczono odsetki od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu pozwanemu opiera się na stwierdzeniu, że od tej daty pozwany zakład pozostaje w opóźnieniu ze spłacaniem świadczenia.

Ma rację autor apelacji, iż pozostaje ono w sprzeczności z zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Postępowanie przed sądem było poprzedzone postępowaniem likwidacyjnym prowadzonym przez pozwany zakład. Z akt szkody Nr 31830/4/ wynika, że zanim zostało uruchomione postępowanie sądowe powódka zgłosiła ubezpieczycielowi roszczenie w wysokości znacznie przekraczającej sumę dochodzoną pozwem.

Pozwany dobrowolnie wypłacił jej kwotę 10.000 zł odmawiając przyznania świadczenia w pozostałym zakresie. Termin 30 dniowy, o którym mowa w art.14 ust. 1 Ustawy o obowiązkowych ubezpieczeniach komunikacyjnych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym, Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych upłynął bezskutecznie. Pozwany zakład w w/w terminie nie wypłacił świadczenia pomimo – co podniesiono wyżej - było ono skonkretyzowane tak co do kwoty, jak też tytułu na podstawie, którego było dochodzone.

Reasumując, powoływanie się przez sąd na ogólną zasadę wyrażoną w art. 481 kc bez uwzględnienia szczególnej regulacji zawartej w w/w ustawie doprowadziło do wadliwego rozstrzygnięcia w zakresie odsetek ustawowych.

Na marginesie zgodzić się trzeba z zapatrywaniem, że ubezpieczony nie może ponosić ujemnych skutków prawnych tego, że zakład w ustawowym terminie nie spełnił świadczenia we właściwej wysokości.

Z tych więc względów i na podstawie art. 386 paragraf 1 kpc należało orzec jak w sentencji.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 98 kpc respektując zasadę w nim wyrażoną odpowiedzialności za wynik procesu.