Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2014r. w Gliwicach

sprawy z powództwa Ł. B., W. S., S. B., P. G., I. P., J. G.

przeciwko Centrum (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o odszkodowanie

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 26 marca 2014 r. sygn. akt VI P 590/13

oddala apelację.

(-) SSR del. J. S. (-) SSO M. A. (spr.) (-) SSO M. P.-Pająk

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt VIII Pa 88/14

UZASADNIENIE

Powodowie domagali się zapłaty od Centrum (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. zapłaty odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę z winy pracodawcy:

-Ł. B. w kwocie 10.800zł,

-S. B. w kwocie 13.200zł,

-P. G. w kwocie 29.100zł,

-J. G. w kwocie 3.500zł,

-I. P. w kwocie 15.900zł,

-W. S. w kwocie 14.500zł.

W uzasadnieniu podali, że z uwagi na brak wypłaty zaległych wynagrodzeń rozwiązali z pozwaną umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Zdaniem powodów, po stronie pozwanej spełnione zostały przesłanki zawarte w art. 55 § 1 ¹ k.p. w postaci ciężkiego naruszenia podstawowego obowiązku wobec pracowników, jakim jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia za pracę.

Pozwana wniosła o oddalenie roszczeń powodów podnosząc, że powodowie Ł. B., P. G., I. P., W. S. naruszyli przy dochodzeniu odszkodowania przepis art. 264 § 2 k.p. ze względu na wniesienie pozwów po upływie 14 dni od dnia zawiadomienia pozwanej o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zdaniem pozwanej, roszczenia tych powodów w zakresie odszkodowań za rozwiązanie umowy o pracę z winy pracodawcy są spóźnione w rozumieniu art. 264 k.p. Odnośnie żądania powodów S. B. i J. G. powództwo zostało uznane, przy czym w przypadku J. gramatyki do kwoty 1.750zł

Wyrokiem z dnia 26 marca 2014r. Sąd Rejonowy w Gliwicach zasądził na rzecz powodów odszkodowanie za rozwiązanie umowy o prace z winy pracodawcy:

-na rzecz powoda Ł. B. w kwocie 10.800zł,

-na rzecz powódki S. B. w kwocie 13.200zł,

-na rzecz powoda P. G. w kwocie 29.100zł,

-na rzecz powoda J. G. w kwocie 1.750zł,

-na rzecz powoda I. P. w kwocie 15.900zł,

-na rzecz powoda W. S. w kwocie 14.500zł.

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

W pisemnym uzasadnieniu wyroku zostało ustalone, że powodowie Ł. B., S. B., P. G., I. P., W. S. byli zatrudnieni u pozwanej na czas nieokreślony, a powód J. G. na czas określony. Powód Ł. B. pracował w okresie od dnia 1 listopada 2007 roku do dnia 29 listopada 2013 roku, powódka S. B. była zatrudniona w okresie od dnia 14 października 1974 roku do dnia 2 stycznia 2014 roku, powód P. G. w okresie od dnia 1 stycznia 1996 roku do dnia 29 października 2013 roku, powód J. G. w okresie od dnia 15 maja 2012 roku do dnia 2 grudnia 2013 roku, powód I. P. w okresie od dnia 14 lipca 2008 roku do dnia 29 października 2013 roku, powód W. S. w okresie od dnia 1 marca 2011 roku do dnia 29 października 2013 roku.

Pozwana nie kwestionowała faktu, iż nie wypłaciła powodom wynagrodzenia za pracę oraz ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop pracowniczy.

Powodowie rozwiązali z pozwaną umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, a to oświadczeniami z dat: 29 października 2013 roku (powodowie W. S., P. G. i I. P.), 29 listopada 2013 roku (powód Ł. B.), 2 grudnia 2013 roku (powód J. G.) oraz 2 stycznia 2014 roku (powódka S. B.). Jako przyczynę rozwiązania umowy wskazali ciężkie naruszenie przez pozwaną podstawowych obowiązków w postaci niewypłacenia w ustalonym terminie wynagrodzenia oraz nieterminowe wypłaty wynagrodzenia w ostatnim czasie.

Sąd uznał, że roszczenia powodów w większości zasługują na uwzględnienie.

Sąd stwierdził, że pozwana prawidłowo podała wysokość odszkodowania dla powoda J. G., co wynikało z rodzaju umowy (na czas określony), zgodnie z art. 55 § 1 ¹ kp.

Sąd wskazał, że przedmiotem sporu było ustalenie, czy powodom, którzy wnieśli żądania odszkodowania po upływie 14 dni od zawiadomienia pozwanej o rozwiązaniu umowy, przysługuje odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę z winy pracodawcy z uwagi na podnoszony przez pozwaną zarzut uchybienia terminu do wniesienia pozwu.

Powodowie rozwiązali z pozwaną umowę o pracę w oparciu o przepis art. 55 § 1 ¹ k.p.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że na podstawie art. 94 pkt 5 k.p. pracodawca jest obowiązany w szczególności terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie. Brak wypłaty wynagrodzenia za pracę stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy względem pracownika. Do naruszenia tego dochodzi zarówno w sytuacjach zawinionych przez pracodawcę, jak też w sytuacjach przez niego niezawinionych. Z kolei osiąganie wynagrodzenia jest jednym z zasadniczych celów pracownika przy zawieraniu umowy o pracę. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 maja 2012 roku wyjaśnił, iż naruszeniu podstawowych obowiązków pracodawcy można przypisać znamię ciężkości, nawet jeżeli nie działał w złej wierze ani nie zachowywał się rażąco niedbale (II PK 220/11). Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całego należnego wynagrodzenia, narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, nawet jeśli niepozyskanie środków finansowych na ten cel było przezeń niezawinione (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2008 roku, III UK 57/08).

Pracownik według własnego uznania może rozwiązać z pracodawcą umowę o pracę, jeżeli dopuścił się on wobec niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Rozwiązanie to jest skuteczne bez względu na to, czy podane przez pracownika przyczyny rzeczywiście występują. Pracodawca może kwestionować wskazane przez pracownika przyczyny rozwiązania umowy w procesie wytoczonym przez pracownika o odszkodowanie przewidziane w art. 55 § 1 ¹ zdanie drugie k.p., nawet gdy sam nie wniósł powództwa o odszkodowanie przewidziane w art. 61 ¹ k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1999 roku, I PKN 614/98).

W niniejszej sprawie strona pozwana nie kwestionowała przyczyny podanej przez powodów przy rozwiązaniu umów, ale podniosła zarzut, że roszczenia zgłoszone po upływie terminu z art. 264 § 2 k.p. są spóźnione.

Zgodnie z art. 264 § 2 k.p, żądanie odszkodowania wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę.

Z kolei w myśl art. 291 k.p., roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Sąd w niniejszej sprawie nie podzielił stanowiska pozwanej, że pracownik z roszczeniem o odszkodowanie w trybie art. art. 55 § 1 ¹ k.p. może wystąpić do sądu w terminie określonym w 264 § 2 k.p.c. W ocenie Sądu powodowie, którzy wnieśli pozwy po upływie 14 dni od złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy nie uchybili terminowi do wniesienia powództwa w zakresie odszkodowania, albowiem roszczenia te ulegają przedawnieniu w myśl art. 291 k.p. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 października 1990 roku (I PR 273/90) wskazał, że termin zawity dochodzenia roszczeń ustanowiony w art. 264 § 1 k.p. dotyczy wyłącznie roszczeń o uznanie wypowiedzenia za skuteczne lub o przywrócenie do pracy czy odszkodowanie, o jakim mowa w art. 45 § 1 k.p. Termin ten nie odnosi się natomiast do innych roszczeń, choćby wynikających z naruszenia przepisów prawa dotyczących wypowiadania umów o pracę, np. do roszczenia o wynagrodzenie za pracę z tytułu zastosowania błędnego okresu wypowiedzenia. Do roszczeń tych znajduje zastosowanie termin przedawnienia z art. 291 § 1 k.p.

W świetle powyższych okoliczności Sąd uznał, że roszczenia powodów o odszkodowanie za rozwiązanie umowy z winy pracodawcy – nawet wniesione po upływie 14-dniowego terminu od zawiadomienia pozwanej o rozwiązaniu umowy –zasługują na uwzględnienie. Wysokość kwot wynikała z dokumentacji w aktach osobowych powodów (w zakresie stażu pracy i rodzaju umowy o pracę), przy czym pozwana nie kwestionowała tych roszczeń co do wysokości, z wyjątkiem wysokości roszczenia powoda J. G..

Apelację od powyższego wyroku zasądzającego na rzecz powodów odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę z winy pracodawcy wniosła strona pozwana zarzucając naruszenie prawa materialnego:

- art. 264 § 2 k.p. w zw. z art. 55 § 1 ¹ k.p. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że wniesienie przez pracownika pozwu o odszkodowanie na podstawie art. 55 ¹ § 1 k.p. po upływie terminu 14 dni od dnia otrzymania przez pracodawcę oświadczenia woli pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia nie skutkuje wygaśnięciem roszczenia pracownika,

- art. 291 § 1 k.p. poprzez jego zastosowanie w sprawie i przyjęcie, że pracownik może wystąpić z pozwem przeciwko pracodawcy o zapłatę odszkodowania w okresie przedawnienia roszczeń określonym w tym przepisie.

Stawiając powyższe zarzuty apelujący wniósł o zamianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództw.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Sąd pierwszej instancji poczynił prawidłowe ustalenia odnośnie stanu faktycznego, przeprowadził niezbędne postępowanie dowodowe, a następnie w prawidłowy sposób, zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego dokonał trafnej oceny zebranych dowodów i wyciągnął właściwe wnioski, które legły u podstaw wydania zaskarżonego wyroku.

Zarzuty podniesione przez stronę pozwaną w apelacji nie zasługują na uwzględnienie.

Prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powodów o zapłatę odszkodowania określonego w art. 55 § 1 ¹ k.p. zasługuje na uwzględnienie.

Powodowie jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy wskazali – ciężkie naruszenie przez pozwaną podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika polegające na nieterminowym wypłacaniu i niewypłacaniu wynagrodzenia.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, co było zresztą bezsporne pomiędzy stronami, iż pracodawca faktycznie nie wypłacał w terminie powodom wynagrodzenia za pracę.

Sąd pierwszej instancji słusznie uznał, że pracodawca jest obowiązany w szczególności terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie. Brak wypłaty w terminie wynagrodzenia za pracę stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy względem pracownika.

Błędne jest stanowisko strony pozwanej, iż powodowie powinni wnieść powództwo o zapłatę odszkodowania określonego w 55 § 1 ¹ k.p. w terminie wynikającym z art. 264 § 2 k.p.

Termin z art. 264 § 2 k.p. w zakresie w jakim wskazuje na żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnoszone się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia dotyczy wyłącznie roszczeń określonych w art. art. 56 § 1 k.p.

Przepis art. 264 § 2 k.p., podobnie jak przepis art. 264 § 1 k.p. jest przepisem wyjątkowym, ustanawiającym bardzo krotki termin dochodzenia roszczeń i w związku z tym musi być wykładany ściśle, bez jakiejkolwiek interpretacji rozszerzającej.

W zdaniu 2 art. 264 § 2 k.p. zapisane zostało, że o przywróceniu do pracy lub o odszkodowaniu orzeka sąd pracy, przy czym powództwo o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie zostanie rozstrzygnięte pod kątem zgodności z prawem rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy wyłącznie wówczas, gdy pracownik roszczenie o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie wniesie do sądu pracy w terminie określonym w art. 264 § 2 k.p.

Aby pracownik posiadał wiedzę o ustanowieniu przez ustawodawcę wskazanego terminu 14 dni, czy też terminu 7 dni określonego w art. 264 § 1 k.p. ustawodawca nałożył na pracodawcę obowiązek zamieszczenia w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia pouczenia o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy – art. 30 § 5 k.p.

W przypadku natomiast rozwiązania przez pracownika stosunku pracy z winy pracodawcy nie został przewidziany obowiązek pouczenia pracownika o terminie wystąpienia z roszczeniem o zapłatę odszkodowania. O terminie tym pracodawca nie ma też obowiązku informowania pracownika w trakcie trwania stosunku pracy. Zatem, tak jak w przypadku innych roszczeń ze stosunku pracy dochodzonych przez pracownika, przy domaganiu się zapłaty odszkodowania z art. 55 § 1 ¹ k.p. zastosowanie znajdzie ogólny termin przedawnienia określony w art. 291 § 1 k.p.

Ponadto jeżeli pracownik rozwiąże z pracodawcą umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy - roszczenie o zapłatę odszkodowania w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę pracodawcy przysługuje roszczenie o odszkodowanie – art. 61 ¹ k.p. Roszczenie pracodawcy o zapłatę odszkodowania w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p. przedawnia się w terminie określonym w art. 291 § 2 ¹ k.p.

Tak więc przyjęta przez stronę pozwaną koncepcja, że z powództwem o zapłatę odszkodowania określonego w art. 55 § 1 ¹ k.p. pracownik mógłby skutecznie wystąpić wyłącznie w terminie zawitym wynikającym z art. 264 § 2 k.p. prowadziłaby do sytuacji, w której z tego samego zdarzenia prawnego – rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika w trybie art. 55 § 1 ¹ k.p. – jedna ze stron umowy mogłaby dochodzić przysługującego jej roszczenia o odszkodowanie tylko w terminie zawitym 14 dni, natomiast możliwość dochodzenia przez drugą stronę roszczenia o odszkodowanie nie byłaby ograniczone takim terminem.

Zwrócić też należy uwagę na to, że ustawodawca w Kodeksie pracy pod podobnie brzmiącym tytułem zamieścił roszczenia przysługujące pracownikowi w razie wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę (Rozdział II Oddział 4 - Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę) oraz roszczenia przysługujące pracownikowi w razie rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia (Rozdział II Oddział IV - Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia). Natomiast roszczenie przysługujące pracownikowi w przypadku rozwiązania przez niego umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy zamieszczone zostało w innym miejscu w Rozdziale II Oddział III – Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Prowadzi to do wniosku, że ustawodawca odrębnie traktuje roszczenia (o przywrócenie do pracy i odszkodowanie) przysługujące pracownikowi w przypadku, gdy czynności zmierzającej do ustania stosunku pracy dokonuje pracodawca, a inaczej roszczenie (o odszkodowanie) przysługujące pracownikowi w sytuacji gdy to on rozwiąże umowę o pracę z winy pracodawcy. Art. 264 § 1 i 2 k.p. dotyczy tylko roszczeń przysługujących pracownikowi w razie dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia umowy o pracę. Odmienne traktowanie roszczenia o odszkodowanie przysługującego pracownikowi w razie wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia umowy o pracę w stosunku do odszkodowania z art. 55 § 1 ¹ k.p. podkreślił też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 11 września 2012r. II PZ 26/12.

Reasumując powodowie występując do Sądu Rejonowego w Gliwicach o zapłatę odszkodowania nie uchybili terminowi określonemu w art. 264 § 2 k.p. albowiem termin ten nie dotyczy dochodzenia przez pracownika roszczenia o zapłatę odszkodowania określonego w art. 55 § 1 ¹ k.p.

Na zakończenie rozważań trzeba jeszcze wskazać, iż strona pozwana wniosła apelację również w stosunku do powodów S. B. i J. G., pomimo, iż w odpowiedzi na pozew uznała ich roszczenie o zapłatę odszkodowania z art. 55 § 1 ¹ k.p. (w stosunku do J. G. w niższej wysokości niż dochodzona w pozwie, z tym i Sąd Rejonowy jedynie w tej wysokości uwzględnił powództwo).

Mając powyższe na uwadze na mocy art. 385 k.p.c. Sąd oddalił apelację strony pozwanej jako pozbawioną podstaw.

(-) SSO Maria Pierzycka-Pająk (-) SSO Małgorzata Andrzejewska (-) SSR(del.) Joanna Smycz

- Sędzia - - Przewodnicząca [ref.] - - Sędzia -