Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2014 r. w Gliwicach

sprawy J. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 20 marca 2014 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od 29 marca 2014 r.

(-) SSO Janina Kościelniak

Sygn. akt. VIII U 1110/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20.03.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu J. L. (L.) prawa do emerytury w oparciu o art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.), ponieważ nie udowodnił on żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. ZUS nadmienił również, że skarżący wykazał staż sumaryczny okresów składkowych i nieskładkowych wynoszący 28 lat, 2 miesiące i 13 dni.

Z powyższą decyzją nie zgodził się ubezpieczony. W uzasadnieniu skarżący podniósł, że posiada ponad 15-letni staż pracy wykonywanej w warunkach szczególnych wskazując, że taki charakter miała praca wykonywane przez niego w związku z zatrudnieniem przypadającym na lata 1972-1999.

Odpowiadając na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W szczególności organ rentowy wyjaśnił, że skarżący nie przedłożył świadectw pracy wykonywania w warunkach szczególnych za okresy pracy: od 1.09.1972 r. do 2.05.1977 r. w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku ślusarza samochodowego oraz od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r. w Przedsiębiorstwie (...) Spółce z o.o. w Ś. na stanowisku mechanika samochodowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Ubezpieczony urodził się (...), a 60 lat ukończył 29.03.2014 r. W dniu 10.03.2014 r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Skarżący na dzień 1.01.1999 r. legitymuje się ponad 25-letnim stażem okresów składkowych i nieskładkowych. Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

ZUS nie zaliczył skarżącemu do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych żadnego okresu pracy z uwagi na brak przedłożenia świadectw wykonywania prac w warunkach szczególnych.

Jak wynika z akt osobowych ubezpieczonego:

-

od 1.09.1970 r. do 31.08.1972 odbył jako uczeń (...) Szkoły Zawodowej przy (...) w K. praktyczną naukę zawodu, którą ukończył w zawodzie ślusarza,

-

od 1.09.1972 r. do 2.05.1977 r. pracował w Przedsiębiorstwie (...) S.A. jako ślusarz samochodowy, w tym od 21.04.1975 r. do 3.05.1977 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową,

-

od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r. pracował w Przedsiębiorstwie (...) S.A. jako mechanik napraw pojazdów samochodowych.

W związku ze swoim zatrudnieniem w Przedsiębiorstwie (...) S.A. od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r. skarżący pracował w charakterze mechanika pojazdów samochodowych w kanałach remontowych. W/w zakład obejmował zajezdnię dysponującą taborem autobusów marki (...) w liczbie około 140, które cechowała duża awaryjność. Pojazdy te naprawiano w kilkunastu kanałach remontowych usytuowanych na jednej hali. Oprócz kanałów remontowych na tej samej hali znajdowała się ślusarnia odgrodzona metalową siatką ogrodową.

W każdym z kanałów pracowało zazwyczaj dwóch mechaników, przez wzgląd m.in. na gabaryty pojazdów i ich części. W takim kanale remontowym swoje obowiązki stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał ubezpieczony. Dokonywane przez niego naprawy polegały m.in. na wymianie wałów napędowych, układu kierowniczego, resorów, cylinderków hamulcowych oraz kolumn kierownic. W razie konieczności zreperowania silnika wysyłano go do K., skąd przesyłano z powrotem na zajezdnię gotowy do zamontowania. W razie natomiast mniejszych usterek, naprawami zajmowali się tzw. „silnikowcy”, przy czym odwołujący do tej kategorii pracowników nie należał. Ubezpieczony nie zajmował się również naprawą skrzyń biegów.

Na hali, gdzie pracował skarżący występowało duże zadymienie, w powietrzu unosił się tlenek węgla.

W okresie od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r. ubezpieczony otrzymywał posiłki regeneracyjne oraz mleko.

W związku z zatrudnieniem odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) S.A. skarżący uzyskał świadectwo pracy z dnia 4.10.1996 r., w którym stwierdzono, że w okresie od 1.09.1970 r. do 4.10.1996 r. w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę:

-

od 1.09.1970 r. do 31.08.1972 r. jako uczeń,

-

od 1.09.1972 r. do 2.05.1977 r. jako ślusarz samochodowy,

-

od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r. jako mechanik napraw pojazdów samochodowych.

W okresie od 7.11.1996 r. do 19.04.2001 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Spółce z o.o. w Ś. w charakterze mechanika, gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy naprawiał autobusy. W związku z tym zatrudnieniem odwołujący uzyskał świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 1.12.2014 r. W dokumencie tym stwierdzono, że skarżący w okresie od 7.11.1996 r. do 31.12.1998 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych (autobusów).

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o: akta organu rentowego, akta osobowe ubezpieczonego za okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. od 1.09.1970 r. do 4.10.1996 r., akta osobowe ubezpieczonego za okres jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o. w Ś. od 7.11.1996 r. do 19.04.2001 r., świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 1.12.2014 r. (vide k. 32 a.s.), zeznania świadków w osobach J. Ł. ( vide k. 26 a.s.) i J. T. (vide k. 26 a.s.), zeznania ubezpieczonego.

Sąd uznał zebrany w sprawie materiał dowodowy za spójny i kompletny, a przez to mogący stanowić podstawę dla poczynienia rzetelnych ustaleń oraz wydania orzeczenia opartego na faktach. W szczególności za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków w osobach J. T. oraz J. Ł., którzy pracowali z odwołującym w okresie spornym od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r . w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B., co pozwala przyjąć, że w/w dysponują dostateczną wiedzą w przedmiocie rodzaju i zakresu wykonywanych przez ubezpieczonego prac.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści ust. 2 w/w przepisu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 w/w ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz.43 ze zm.).

W myśl § 3 i 4 powoływanego rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn

2. ma wymagany 25 - letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 w/w rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Natomiast jak stanowi § 1, ust. 1 i 2 rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz
w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami". Właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze
w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych
i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Z kolei z treści wykazu A, dział IX, poz. 16 stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia wynika, że „prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”, stanowią prace wykonywane w warunkach szczególnych.

Okolicznością sporną w niniejszej sprawie pozostawał fakt posiadania przez ubezpieczonego 15-letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w ocenie Sądu brak jest podstaw by uznać pracę świadczoną przez skarżącego za wykonywaną w warunkach szczególnych w trakcie całego okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) S.A. od 1.09.1970 r. do 4.10.1996 r.

I tak zdaniem Sądu nie jest prawdopodobne by ubezpieczony będąc zatrudnionym jako uczeń w w/w zakładzie od 1.09.1970 r. do 31.08.1972 r., pracował w kanałach remontowych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje również, by skarżący wykonywał pracę w warunkach szczególnych od 1.09.1972 r. do 2.05.1977 r., na stanowisku ślusarza samochodowego. Sąd miał bowiem na uwadze fakt, iż odwołujący ukończył szkołę zawodową w zawodzie ślusarza, co wskazuje na nieprzypadkowe zaszeregowanie odwołującego na stanowisku ślusarza samochodowego, tj. odpowiadającego jego kierunkowemu wykształceniu.

Nadmienić należy również, że w aktach osobowych ubezpieczonego, w szczególności kartotece odnotowano, iż w trakcie okresu od 1.09.1972 r. do 2.05.1977 r., tj. od 21.04.1975 r. do 3.05.1977 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, co pozostaje w rozbieżności z zapisem w świadectwie pracy z 4.10.1996 r.

Sąd uznał natomiast, że ubezpieczony wykonywał w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B., prace w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w okresie od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r., na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych. W oparciu bowiem o wiarygodne zeznania świadków oraz ubezpieczonego ustalono, iż skarżący wówczas naprawiał w kanałach remontowych autobusy marki (...), cechujące się dużą awaryjnością. W tym okresie skarżący wyłącznie reperował w/w pojazdy w kanałach remontowych, tj. wymieniał wały napędowe, układ kierowniczy, resorory, cylinderki hamulcowe oraz kolumny kierownic. Nie dokonywał natomiast napraw silników oraz skrzyń biegów.

Mając powyższe na uwadze, zasadnym jest przyjęcie, iż odwołujący od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r. wykonywał pracę w rozumieniu powoływanego uprzednio rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r., wymienioną w wykazie A, dziale XIV, poz. 16.

Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, iż skarżący nie posiada za okres sporny świadectwa pracy wykonywania w warunkach szczególnych. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem, nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno - rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283). I tak Sąd w oparciu o akta osobowe ubezpieczonego, a także wiarygodne zeznania świadków ustalił, że odwołujący od 3.05.1977 r. do 4.10.1996 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności mechanika w kanałach remontowych.

Sąd w końcu stwierdził, iż odwołujący wykonywał pracę w warunkach szczególnych od 7.11.1996 r. do 31.12.1998 r., tj. gdy ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Spółce z o.o. w Ś.. Sąd nie ma podstaw by kwestionować charakter świadczonej w tym okresie pracy, skoro w świadectwie pracy wykonywania w warunkach szczególnych stwierdzono, że wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych (autobusów).

Sąd orzekający zwraca nadto uwagę, iż zgodnie z obowiązującą w sprawach z odwołania od decyzji ZUS zasadą legalizmu, Sąd bada legalność zaskarżonej decyzji na datę jej wydania. Reguła ta dopuszcza jednak wyjątki. Odstępstwo od zasady badania legalności decyzji na dzień jej wydania jest szczególnie uzasadnione w przypadku oceny prawa do świadczenia uzależnionego między innymi od osiągnięcia wymaganego stażu pracy czy ukończenia wymaganego wieku. Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 10.03.1998 r., (II UKN 555/97, OSNP 1999/5/181) „sąd ocenia legalność decyzji rentowej według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Sąd jednakże może przyznać ubezpieczonemu świadczenie, jeżeli warunki je uzasadniające zostały spełnione po wydaniu zaskarżonej decyzji (art. 316 § 1 KPC)”. Takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12.04.2012r. II UK 235/11 (LEX nr 1216853).

Zgodnie natomiast z treścią art. 316 § 1 k.p.c. po zamknięciu rozprawy Sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy.

A zatem w przedmiotowej sprawie fakt nie osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego w dacie wydania zaskarżonej decyzji nie stoi na przeszkodzie uzyskaniu spornego świadczenia w sytuacji, gdy ubezpieczony spełnił powyższą przesłankę w toku postępowania sądowego.

Reasumując, Sąd uznał, że odwołujący wykazał wymagany 15-letni staż pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, a tym samym spełnił wszystkie warunki uprawniające go do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat.

Biorąc wszystkie powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. uwzględnił odwołanie i zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od 29.03.2014 r., orzekając jak w sentencji wyroku.

SSO Janina Kościelniak