Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant p.o. stażyty Ewelina Hrynczyszyn

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o rentę socjalną

na skutek odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 13 września 2013 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy K. P. prawo do stałej renty socjalnej od dnia 1 sierpnia 2013 roku.

Sygn. akt VU 1479/13

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 13 września 2013 roku w sprawie nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy K. P. prawa do renty socjalnej, podając w uzasadnieniu, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy.

W dniu 21 października 2013 roku od powyższej decyzji w imieniu wnioskodawcy K. P. jego pełnomocnik J. P. – ojciec - złożył odwołanie, podnosząc iż syn choruje od urodzenia, ma schodzenia, które uniemożliwiają pracę. Z treści odwołania wynika, iż pełnomocnik wnioskodawcy domaga się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznanie K. P. prawa do renty socjalnej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. P., urodzony (...), w dniu 20 lutego 2008 roku ukończył 18 lat. Wnioskodawca w okresie od 1 września 2006 roku do 12 czerwca 2009 roku był uczniem (...) Szkoły Zawodowej w zawodzie rzeźnik – wędliniarz.

(okoliczności bezsporne; dowód: zaświadczenie k. 7 akt rentowych; świadectwo k.5 akt rentowych)

Wnioskodawca w okresie od 2 kwietnia 1990 roku do 11 kwietnia 1990 roku przebywał w szpitalu na oddziale neurochirurgii z rozpoznaniem w lewej półkuli mózgu rozległego krwiaka śródmózgowego powodującego dużą kompresję i prawostronne przemieszczenie komór bocznych i komory III. W USG obraz odpowiadał rozległemu krwiakowi w stadium częściowej lizy skrzepu z tworzeniem rozległej torbieli. Układ komorowy niesymetryczny – prawa komora poszerzona, lewa częściowo uciśnięta i przeniesiona ku środkowi.

(dowód: karta informacyjna k. 13 -14 dokumentacji medycznej)

U wnioskodawcy w wyniku badania tomografii komputerowej CT głowy w dniu 7 czerwca 1995 roku ujawniono w okolicy płata skroniowo-czołowo-ciemieniowego i płata potylicznego lewej półkuli mózgu olbrzymią torbiel powodującą ucisk LKB w części nadwzgórzowej. Asymetria lewej połowy czaszki.

(dowód: wynik badania CT k. 15- 16 dokumentacji medycznej)

U wnioskodawcy stwierdzono również niedosłuch obustronny.

(dowód: audiogram k. 15 dokumentacji medycznej)

K. P. od 30 października 1996 roku pozostawał pod opieką Poradni P.-Pedagogicznej.

(dowód: zaświadczenie k. 17 dokumentacji medycznej; opinia k. 18 dokumentacji medycznej)

W dniu 2 lipca 2003 roku (...) wydała orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wobec K. P. dla uczniów słabo słyszących i upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim.

(dowód: orzeczenie k. 19- 20 dokumentacji medycznej)

W dniu 31 stycznia 2011 roku został przyjęty na oddział ratunkowy Szpitala (...) w O.. U wnioskodawcy rozpoznano padaczkę.

(dowód: karta informacyjna k. 6 dokumentacji medycznej)

W badaniu EEG z dnia 2 lutego 2011 roku uzyskano zapis z rozlanymi średnionapięciowymi falami wolnymi – deltami z odprowadzeń ciemieniowo-skroniowo- potylicznych oraz napadowe wyładowania zespołów iglica – fala wolna uogólnione.

W badaniu CT głowy z dnia 1 marca 2011 roku ujawniono cechy szczeliny mózgowej otwartej po stronie lewej o wymiarach 6x13,5x8 cm (duży zbiornik płynu m-r łączący się z rogiem skroniowym potylicznym LKB). Niedorozwój struktur lewej półkuli w zakresie płata potylicznego i skroniowego. Połowiczne zwiększenie wymiaru czaszki ze ścieńczeniem nieznacznym śródpościa i niewielka asymetria położenia sierpu mózgu. Asymetria komór bocznych w zakresie rogów przednich P>L. Zbiornik okalający nieuciśnięty.

(dowód: badania EEG i CT k. 8 dokumentacji medycznej)

K. P. został zaliczony przez wojskową Powiatową Komisję Lekarską w O. do kategorii zdrowia E.

(dowód: orzeczenie k. 4 dokumentacji medycznej)

Wnioskodawca orzeczeniem lekarza orzecznika z dnia 15 lipca 2013 roku na podstawie badania lekarskiego oraz przedłożonego zaświadczenia lekarskiego oraz konsultacji specjalistycznej, został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy do 31 lipca 2013 roku. Lekarz orzecznik stwierdził, iż całkowita niezdolność do pracy istnieje od dzieciństwa. Całkowita niezdolność do pracy ma związek z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed datą 31 sierpnia 2009 roku i przed 18 rokiem życia.

W wywiadzie lekarskim sporządzonym na potrzeby opinii lekarskiej stwierdzono opóźnienie rozwoju psychoruchowego od dzieciństwa. Z opinii lekarskiej wynikało, iż u wnioskodawcy występuje głowa asymetryczna ze zwiększonym stosunkiem mózgoczaszki do twarzoczaszki, asymetria oczodołów, niedowidzenie prawego oka, symetryczne ustawienie gałek ocznych, obustronny niedosłuch.

Wnioskodawca w ocenie lekarza orzecznika ma kłopoty ze zrozumieniem prostych poleceń ruchowych podczas badania i wykonuje je błędnie kontakt słowny raczej wymuszony na niskim poziomie, nie rozwija pełnych zdań w rozmowie.

U wnioskodawcy rozpoznano – wadę rozwojową mózgowia z dużym zbiornikiem płynu mózgowo – rdzeniowego, niedorozwój głównie lewej półkuli mózgu oligofrenia. Sporadyczne napady padaczkowe, obustronny niedosłuch. Numer statystyczny choroby zasadniczej G93.

W uzasadnieniu opinii lekarz orzecznik podał, iż mimo że badany został przyuczony do zawodu wędliniarz (bardziej w sposób wymuszony przez rodziców) w ocenie lekarza orzecznika nie będzie on w stanie efektywnie realizować obowiązków zawodowych. Badany jest bradyfreniczny, ma kłopoty z utrzymaniem celu wykonywanej czynności, nie potrafi utrzymać napędu drążeniowego, gubi się w czynnościach bardziej złożonych, a całkowicie w zadaniach nowych (nawet mało złożonych), z którymi nie miał kontaktu. W ocenie lekarza orzecznika wnioskodawca nie ma szans na podjęcie na otwartym rynku pracy z powodu skutków zaburzeń rozwojowych mózgu.

( dowód: orzeczenie k.13 akt rentowych wraz z opinią lekarską k.23-24 dokumentacja medyczna)

Od dnia 1 czerwca 2011 roku do dnia 31 lipca 2013 roku wnioskodawca był uprawniony do renty socjalnej z uwagi na całkowitą niezdolność do pracy.

(dowód: decyzja z dnia 08.08.2011 roku k. 19 akt rentowych; decyzja z dnia 24 .07.2013 roku k. 41 akt rentowych)

K. P. w dniu 27 czerwca 2013 roku złożył wniosek o przyznanie mu dalszego prawa do renty socjalnej.

(dowód: wniosek k. 23 akt rentowych)

Orzeczeniem z dnia 6 sierpnia 2013 roku Lekarz Orzecznik ZUS uznał że wnioskodawca nie jest obecnie całkowicie niezdolny do pracy.

Z opinii lekarskiej wynikało, iż u wnioskodawcy występuje głowa asymetryczna, duża. Wnioskodawca jest spowolniały psychoruchowo, kontakt utrudniony ( słabo słyszy?), nie zawsze odpowiada na pytania, nie wykonuje wszystkich poleceń.

U wnioskodawcy rozpoznano – Upośledzenie umysłowe lekkie, padaczkę ze sporadycznymi napadami. Numer statystyczny choroby zasadniczej F70.

W uzasadnieniu opinii lekarz orzecznik podał, iż badany jest upośledzony umysłowo w stopniu lekkim, padaczką, ale ze sporadycznymi napadami, jest zdolny do wykonywania prostych prac fizycznych. Nie jest całkowicie niezdolny do pracy.

W konsultacji psychologicznej stwierdzono u wnioskodawcy wyraźną dysharmonię w rozwoju procesów poznawczych na podłożu organicznego uszkodzenia (...). Aktualny poziom funkcjonowania intelektualnego określona na poziomie upośledzenia w stopniu lekkim, natomiast zdecydowanie gorsze funkcjonowanie w skali wykonawczej ( II w skali pełnej = 62, sk. Słowna II 71, skala bezsłowna II – 53). Upośledzenie umysłowe od wczesnego dzieciństwa. Prognoza psychospołeczna niekorzystna ze względu na deficyty intelektualne, słabą dojrzałość emocjonalną oraz mała zaradność życiową (upośledzenie umiejętności poznawczych).

(dowód: orzeczenie k.27 akt rentowych; opinia lekarska k. 33-34 dokumentacji medycznej; opinia konsultanta psychologa k. 31-32 dokumentacji medycznej)

Wnioskodawca zgłosił zastrzeżenia do orzeczenia wobec czego sprawę przekazano do rozpatrzenia Komisji Lekarskiej ZUS.

U wnioskodawcy rozpoznano niedorozwój umysłowy lekkiego stopnia, wadę rozwojową mózgu z dużym zbiornikiem płynu mózgowo – rdzeniowego, napadu padaczkowe, niedosłuch obustronny. Numer statystyczny choroby zasadniczej G93.

W uzasadnieniu opinii lekarskiej podano, iż wnioskodawca jest spowolniały psychoruchowo, funkcjonuje na poziomie lekkiego niedorozwoju umysłowego z gorszym funkcjonowaniem w skali wykonawczej zwłaszcza bezsłownej. Słabo dojrzały emocjonalnie mało zaradny życiowo. W oparciu o wywiad, badanie przedmiotowe i po analizie dokumentów w tym badanie psychologa komisja stwierdziła, że brak jest podstaw do kontynuacji świadczenia socjalnego u osoby przystosowanej do wykonywania zawodu.

Komisja Lekarska w dniu 6 września 2013 roku wydała orzeczenie, w którym orzekła, iż wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy.

(dowód: orzeczenie k.32 akt rentowych; opinia lekarska k. 37-38 dokumentacji medycznej)

Powołani w postępowaniu sądowym biegły psycholog J. Ś. i psychiatra A. R. stwierdzili u wnioskodawcy upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym oraz padaczkę.

Biegli przeprowadzili jednorazowe badanie wnioskodawcy, w tym badanie testem matryc Ravena. W wyniku badań uzyskano wynik na poziomie 0 centyla. Psychometrycznie oba wyniki tj. II w skali pełnej w teście WAIS-R wykonanej przez psychologa konsultanta ZUS i Ravena zbieżne lecz w wymiarze psychospołecznym dominuje bierność, zależność, wycofanie, brak motywacji i inicjatywy w podejmowaniu nowych ról i zadań. Występują istotne deficyty w zakresie umiejętności antycypacji i planowania efektywnych kierunków działań. Obserwowane jest znaczne spowolnienie psychoruchowe.

Biegli stwierdzili, iż u opiniowanego od dzieciństwa występuje upośledzenie umysłowe i polega na trwałym deficycie intelektu. Testy psychologiczne wskazują obecnie na stopień lekki upośledzenia, ale biorąc pod uwagę całość funkcjonowania opiniowanego, tj. wymiar psychospołeczny ( a wiec umiejętności społeczne, interpersonalne, zdolności przystosowawcze, zdolności do planowania i wyciągania wniosków z doświadczeń, z nauki, zdolność do samostanowienia, do dbałości o własne zdrowie i bezpieczeństwo) należy uznać opiniowanego za upośledzonego w stopniu umiarkowanym i z tego powodu całkowicie niezdolnego do pracy.

W wymiarze psychospołecznym bierny, zależny, wycofany, z brakiem inicjatywy, spontaniczności w podejmowaniu nowych ról, zadań, znacznie obniżona umiejętność wykorzystania posiadanej (wyjściowo globalnie niskiej) wiedzy o nowych sytuacjach.

Mimo przyuczenia do zawodu (dzięki wysiłkom rodziny) nie jest w stanie podjąć efektywnego zarobkowania ani w zawodzie przyuczonym ani w innym charakterze na otwartym rynku pracy.

Biegli podnieśli, iż brak jest klinicznych danych na to, aby funkcjonowanie wnioskodawcy mogło ulec w przyszłości znaczącej poprawie.

Biegli stwierdzili, iż wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy i niezdolność ma charakter trwały.

W opinii uzupełniającej biegła psychiatra A. R. podtrzymała swoją opinię. Podniosła, iż według wiedzy medycznej schodzenie ma charakter trwały, nie rokuje poprawy. Rozpoznała upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym F71 oraz padaczkę.

Biegli psychiatra K. O. w oparciu o analizę dokumentacji medycznej, badanie wnioskodawcy stwierdziła, iż wnioskodawca jest upośledzony umysłowo w stopniu umiarkowanym. Upośledzenie występuje u wnioskodawcy od urodzenia, przyczyna upośledzenia sięga okresu okołoporodowego. K. P. urodził się z wadą wrodzoną mózgu. Całościowa ocena kliniczna wskazuje, że K. P. funkcjonuje na poziomie upośledzenia umysłowego umiarkowanego. Podłoże upośledzenia jest jednoznacznie organiczne, co potwierdzają badania obrazowe OUN oraz pojawienie się epilepsji w ciągu ostatnich kilku lat.

Opiniowany z powodu upośledzenia umysłowego umiarkowanego jest całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej. Z racji deficytu intelektualnego nie jest w stanie podejmować nawet prostej pracy fizycznej, ponieważ nie jest w stanie przewidzieć, np. zagrożenia urazem fizycznym, ma znaczne trudności w orientacji topograficznej, ma znaczne kłopoty z utrzymaniem koncentracji uwagi na dłuższy czas.

Wnioskodawca nie rokuje poprawy w zakresie upośledzenia umysłowego, natomiast można się spodziewać dalszego pogłębiania się deficytu pozwanego wskutek naturalnego starzenia się OUN.

Biegła stwierdziła, iż K. P. jest upośledzony w stopniu umiarkowanym, wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy z powodu naruszenia czynności organizmu, które powstało przed 18 rokiem życia (istnieje od urodzenia). Całkowita niezdolność do pracy ma charakter trwały.

Odnosząc się do zastrzeżeń organu rentowego biegła psychiatra K. O. podtrzymała swoje stanowisko w sprawie. Biegła podniosła, iż podstawą rozpoznania jest ocena kliniczna, testy psychologiczne umożliwiają ocenę sprawności poznawczej jedynie w obszarze badanym przez testy, całościowa ocena stopnia upośledzenia oparta jest na ocenie funkcjonowania psychospołecznego, testy są rodzajem badania dodatkowego, nie determinują w jednoznaczny sposób diagnozy. Ocena kliniczna badanego wskazuje na niskie kompetencje społeczne, przy upośledzeniu umiarkowanym odpowiadające obrazowo rozwoju psychospołecznemu na poziomie od 6 do poniżej 9 lat. Biegła powołała się na ICD 10 międzynarodowej klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zachowania, gdzie wskazano, iż ocena funkcjonowania intelektualnego powinna uwzględniać wszelkie dostępne informacje, w tym objawy kliniczne, zachowania adaptacyje oraz wyniki testów psychometrycznych.Podane poziomy inteligencji II należy traktować jako wskazówkę i w związku z ograniczeniami ich międzykulturowej rzetelności, nie należy ich traktować w sposób sztywny, powinny być uzupełniane na podstawie wywiadu z rodzicem lub opiekunem.

Biegła podniosła, iż diagnozy upośledzenia opiniowanego nie oparła jedynie na wywiadzie od ojca badanego. Dokonała analizy linii życiowej wnioskodawcy, której przebieg wskazuje na funkcjonowanie w zakresie upośledzenia umysłowego umiarkowanego ( całkowita zależność od rodziny generycznej, nie założył rodziny, nie pracuje, nie wchodzi w interakcje społeczne poza środowiskiem domowym), oceniła dostępną dokumentację medyczną oraz nade wszystko wnioski wysnuła z osobistego badania psychiatrycznego wnioskodawcy.

Odnosząc się do daty wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika w dniu 6 sierpnia 2013 roku i daty wydania opinii biegła podała, iż w materiale z akt nie znajduje przesłanek, aby nastąpiła w powyższym okresie poprawa funkcjonowania psychospołecznego opiniowanego. W ocenie biegłej całkowita niezdolność do pracy istniała zarówno przed jak i po spornej dacie 6 sierpnia 2013 roku i trwa nadal.

(dowód: opinia łączna biegłego psychiatry A. R. i psychologa J. Ś. k. 14-14v; opinia uzupełniająca biegłego psychiatry A. R. k. 32-33; opinia biegłego psychiatry K. O. k. 47-50; opinia uzupełniająca biegłego psychiatry K. O. k. 72-73)

Powołana w sprawie biegła neurolog B. S. pod dokonaniu analizy dokumentacji medycznej oraz jednorazowym badaniu wnioskodawcy stwierdziła u K. P.:

- wadę rozwojowa i okołoporodową uszkodzenia mózgowia ( krwiak śródmózgowy),

- niedorozwój lewej półkuli mózgu z dużym zbiornikiem płynu mózgowo- rdzeniowego w jej obrębie, łączącym się z rogiem skroniowym i potylicznym LKS,

- upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym,

- padaczka z rzadkimi napadami.

Na podstawie akt sprawy, dokumentacji medycznej i po jednorazowym badaniu wnioskodawcy biegła uznała, iż wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej na stałe. Niezdolność do pracy powstała przed 18 rokiem życia.

W uzasadnieniu opinii biegła podkreśliła, iż u wnioskodawcy po urodzeniu rozpoznano wady rozwojowe oraz okołoporodowe uszkodzenia OUN. Badany rozwijał się z opóźnieniem, z trudnością szkołę podstawową oraz zawodową (nauczany wg. Programu o obniżonych wymaganiach). Obecnie u wnioskodawcy stwierdza się niedorozwój umysłowy umiarkowanego stopnia.

W przedmiotowym badaniu neurologicznym biegła stwierdziła u wnioskodawcy asymetrie czaszki, patologie w obrębie nerwów czaszkowych (niedosłuch, oczopląs), spowolnienie psychoruchowe. W wywiadzie od 2011 roku napady padaczkowe (rzadkie).

W ocenie biegłej wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej na wolnym rynku pracy. Jego stan zdrowia nie rokuje poprawy i nie zmienił się od czasu poprzedniego orzeczenia ZUS z lipca 2011 roku, kiedy to został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy

(dowód: opinia biegłego neurologa B. S. k. 20-21)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2003 r., nr 135, poz. 1268), renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

- przed ukończeniem 18 roku życia;

- w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku
życia;

- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Osobie, która spełnia warunki określone w art. 4 ust. 1 cytowanej ustawy, przysługuje renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała lub renta socjalna okresowa – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Przepis art. 5 powołanej ustawy nakazuje przy tym, aby ustalenie całkowitej niezdolności do pracy następowało na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się po pierwsze stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz po drugie możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1). Całkowita niezdolność do pracy występuje przy tym, gdy osoba utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 1 i 2).

W świetle wskazanych przepisów całkowicie niezdolną do pracy jest zatem osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, przyczyną tej utraty jest naruszenie sprawności organizmu i nie rokuje ona, że po przekwalifikowaniu odzyska zdolność do pracy.

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia, czy pełnoletni wnioskodawca na skutek występujących u niego schorzeń jest w dalszym ciągu całkowicie niezdolny do pracy oraz czy ewentualna niezdolność wnioskodawcy do pracy ma charakter okresowy czy trwały. Okoliczność, że naruszenie sprawności organizmu wnioskodawcy wystąpiło u niego przed 18 rokiem życia, tj. istnieje od urodzenia, jest bowiem między stronami niesporna.

Celem ustalenia, czy naruszenie sprawności organizmu wnioskodawcy, powstałe u niego przed 18 rokiem życia, w dalszym ciągu skutkuje jego całkowitą niezdolnością do pracy, Sąd dopuścił dowód z łącznej opinii biegłych lekarzy psychiatry A. R. oraz psychologa J. Ś., psychiatry K. O. oraz z opinii biegłego neurologa B. S., biegłych w zakresie których specjalności mieszczą się rozpoznane u wnioskodawcy schorzenia.

Głównymi schorzeniami wnioskodawcy są schorzenia o podłożu psychiatrycznym i neurologicznym, to one determinują stan jego zdrowia. Biegli sporządzili opinie po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską wnioskodawcy oraz po dokonaniu jego osobistego badania. Ze zgodnych w swej treści, spójnych i logicznych opinii biegłych z zakresu w/w specjalności –wynika jednoznacznie, że stopień zaawansowania występujących u wnioskodawcy schorzeń natury neurologicznej i psychiatrycznej, czyni go w dalszym ciągu całkowicie niezdolnym do jakiejkolwiek pracy zarobkowej.

Podstawą stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy jest rozpoznanie u K. P. upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym. Upośledzenie umysłowe wnioskodawcy wynika z wady rozwojowej mózgu oraz okołoporodowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Powyższe wynika z jednoznacznych i spójnych opinii wszystkich biegłych, dokumentacji medycznej oraz ustaleń poczynionych przez sam organ rentowy. Z dokumentacji medycznej wynika zatem, iż już w kwietniu 1990 roku ujawniono u wnioskodawcy w lewej półkuli mózgu rozległy krwiak śródmózgowy powodujący dużą kompresję i prawostronne przemieszczenie komór bocznych oraz z tworzeniem rozległej torbieli. Z tego powodu układ komorowy był niesymetryczny.W 1995 roku w badaniu CT potwierdzono istnienie w okolicy płata skroniowo – czołowo – ciemieniowego i płata potylicznego lewej półkuli mózgu olbrzymią torbiel powodującą ucisk LKB w części nadzwgórzowej oraz asymetrię lewej połowy czaszki. Powyższy stan nie uległ poprawie. Co więcej w badaniach EEG i CT przeprowadzonych w 2011 roku u wnioskodawcy stwierdzono zapis z rozlanymi średnionapięciowymi falami wolnymi – deltami z odprowadzeń ciemieniowo-skroniowo- potylicznych oraz napadowe wyładowania zespołów iglica – fala wolna uogólnione oraz cechy szczeliny mózgowej otwartej po stronie lewej o wymiarach 6x13,5x8 cm (duży zbiornik płynu m-r łączący się z rogiem skroniowym potylicznym LKB). Niedorozwój struktur lewej półkuli w zakresie płata potylicznego i skroniowego. Połowiczne zwiększenie wymiaru czaszki ze ścieńczeniem nieznacznym śródpościa i niewielka asymetria położenia sierpu mózgu. Asymetria komór bocznych w zakresie rogów przednich P>L.

Powyższe skutkowało orzeczeniem przez lekarza orzecznika ZUS w dniu 15 lipca 2011 roku całkowitej niezdolności wnioskodawcy do pracy z uwagi na stwierdzenie wady rozwojowej mózgu z dużym zbiornikiem płynu mózgowo-rdzeniowego, niedorozwój głównie lewej półkuli, oligofrenię, obustronny niedosłuch. Jako zasadniczą chorobę wskazano numer choroby G93. Należy w tym miejscu podkreślić, iż sam lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 15 lipca 2011 roku orzekł, iż nie tylko naruszenie sprawności organizmu powstało przed 18 rokiem życia i przed 31 sierpnia 2009 roku, lecz całkowita niezdolność do pracy istnieje od dzieciństwa. Powyższe jest oczywiste z uwagi na istniejące u wnioskodawcy faktycznie od urodzenia schorzenie – wada rozwojowa mózgu i uszkodzenia okołoporodowe OUN.

Z tych względów do dnia 31 lipca 2013 roku wnioskodawca jako osoba całkowicie niezdolna do pracy także w ocenie organu rentowego, uzyskał prawo do renty socjalnej. Należy podkreślić, iż podstawą przyznania wnioskodawcy prawa do renty socjalnej przez organ rentowy były schodzenia ustalone również aktualnie przez biegłych oraz lekarzy z komisji lekarskiej ZUS, tj. istnienie wady rozwojowej mózgu z dużym zbiornikiem płynu mózgowo-rdzeniowego, niedorozwój głownie lewej półkuli, oligofrenię, obustronny niedosłuch, gdzie również jako zasadniczą chorobę wskazano numer choroby G93.

Również należy podkreślić, iż okoliczność, że wnioskodawca ukończył szkołę podstawową oraz zasadniczą szkołę z zawodem rzeźnik – wędliniarz była znana organowi rentowemu i brana pod uwagę przy ocenie jego zdolności do pracy w 2011 roku. Lekarz orzecznik jednoznacznie odniósł się do powyższych okoliczności, jednakże stanowczo i jednoznacznie stwierdził, iż mimo, że badany został przyuczony do zawodu wędliniarz (bardziej w sposób wymuszony przez rodziców) nie będzie on w stanie efektywnie realizować obowiązków zawodowych. Badany jest bradyfreniczny, ma kłopoty z utrzymaniem celu wykonywanej czynności, nie potrafi utrzymać napędu drążeniowego, gubi się w czynnościach bardziej złożonych, a całkowicie w zadaniach nowych (nawet mało złożonych), z którymi nie miał kontaktu. W ocenie lekarza orzecznika wnioskodawca nie ma szans na podjęcie na otwartym rynku pracy z powodu skutków zaburzeń rozwojowych mózgu.

Wbrew stanowisku organu rentowego stan zdrowia wnioskodawcy nie uległ poprawie od poprzedniego orzeczenia ZUS z 2011 roku. Wynika to w szczególności z rodzaju schorzenia – wady rozwojowe mózgu, okołoporodowe uszkodzenia mózgowia (krwiak śródmózgowy), niedorozwój lewej półkuli mózgu z dużym zbiornikiem płynu – mózgowo –rdzeniowego w jej obrębie i jego skutków - patologie w obrębie nerwów czaszkowych (niedosłuch, oczopląs), asymetrię czaszki, co stwierdziła biegła neurolog oraz z uwagi na stwierdzenie przez biegłych psychiatrów i psychologa upośledzenia umysłowego wnioskodawcy w stopniu umiarkowanym.

Zarówno z opinii biegłych, dokumentacji medycznej oraz ustaleń poczynionych przez sam organ rentowy wynikało, iż u wnioskodawcy upośledzenie umysłowe występuje od dzieciństwa, zaś z uwagi na przyczynę upośledzenia – wady rozwojowe mózgu, upośledzenie to polega na deficycie intelektu. Ów deficyt intelektualny powoduje wyraźną dysharmonię w rozwoju procesów poznawczych na podłożu organicznego uszkodzenia OUN, co wynika nie tylko z opinii biegłych wywołanych w sprawie, ale również z opinii konsultanta psychologa ZUS. Właśnie owa dysharmonia ujawniła się w przeprowadzonych badaniach w postaci testów. Testy bowiem wskazywały na lekki stopień upośledzenia II w skali pełnej – 62 i II skala słowna – 71, jednakże w skali bezsłownej II wynosił już jedynie 53. Wyniki badań testem matryc Ravena uzyskano wynik na poziomie 0 centyla, co oznacza możliwości intelektualne na poziomie znacznie poniżej przeciętnej dla wieku badanego, jak określiła biegła psychiatra K. O. na poziomie wieku 6 poniżej 9 lat. Biorąc zatem pod uwagę wyniki testów, ale również całość funkcjonowania wnioskodawcy w zakresie wymiaru psychospołecznego, który został przez biegłych oceniony na podstawie badania, wywiadu, analizy dokumentacji medycznej, zasadnie biegli uznali wnioskodawcę za upośledzonego umysłowo w stopniu umiarkowanym. W konsekwencji powyższego należało uznać, iż wnioskodawca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy.

Wnioski wszystkich opinii są jednoznaczne, spójne i logiczne. Są przy tym spójne z ustaleniami i wnioskami konsultanta psychologa ZUS. Stwierdzony deficyt intelektualny w zakresie wymiaru poznawczego i psychospołecznego uniemożliwiają wnioskodawcy podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej czyniąc go całkowicie niezdolnym do wykonywania jakiejkolwiek pracy na tzw. wolnym rynku pracy. A tylko zachowana zdolność do pracy na wolnym rynku pracy – wbrew odmiennemu zapatrywaniu organu rentowego - wyklucza prawo do renty socjalnej. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się bowiem do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy przy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu. Wnioskodawca z uwagi na wady rozwojowe mózgu i jego skutki ( niedosłuch, oczopląs, asymetria czaszki ze zwiększonym stosunkiem mózgoczaszki do twarzoczaszki, asymetria oczodołów, asymetria czaszki ) w wymiarze psychospołecznym nie jest w stanie podjąć nawet prostej pracy fizycznej, nie jest bowiem w stanie rozpoznać i przewidzieć zagrożeń, nie może pracować przy maszynach (co jest niezbędne przy pracy rzeźnika – wędliniarza), ma trudności w orientacji topograficznej, ma deficyty w zakresie planowania i organizacji wzrokowo – przestrzennej, w zdolności do samostanowienia, planowania i wyciągania wniosków, w zdolnościach przystosowawczych, umiejętnościach interpersonalnych). Powyższe wynika ze spójnych opinii wszystkich biegłych oraz opinii konsultanta psychologii ZUS.

Należy przy tym podkreślić, iż zaburzenia te istniały również w chwili stwierdzenia niezdolności do pracy wnioskodawcy przez organ rentowy w 2011 roku. Ocena zaburzeń przez lekarza orzecznika w opinii z lipca 2011 roku odnosiła się również do wyuczonego zawodu i możliwości jego wykonywania. Lekarz orzecznik stwierdził wówczas, iż wnioskodawca nie ma szans na podjęcie pracy na otwartym rynku z powodu skutków zaburzeń rozwojowych mózgu. W okresie pobierania renty socjalnej wnioskodawca nie usamodzielnił się, jego stan zdrowia nie uległ poprawie, aby móc również w tym zakresie uzyskać zdolność do pracy. Renta socjalna ma charakter zabezpieczający. Ma zabezpieczać osoby, które z powodu stanu zdrowia nie są zdolne do podjęcia jakiejkolwiek pracy. Analiza dokumentacji medycznej wskazuje, iż stan zdrowia wnioskodawcy nie uległ poprawie, skutki zaburzeń rozwojowych mózgu nie zaniknęły, stan zdrowia nie poprawia się, a wnioskodawca nadal pozostaje pod opieką lekarską.

Powyższe wynika zarówno z charakteru schorzenia, który skutkuje powstaniem deficytów intelektualnych, jak i przyczyną powstania schorzenia – wada rozwojowa. Deficyt intelektualny istnieje bowiem od urodzenia i ma charakter trwały.

Oznacza to, że całkowita niezdolność do pracy istniejąca od urodzenia, istniała w 2011 roku i istnieje nadal, co wynika z opinii biegłych oraz pośrednio z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z 15 lipca 2011 roku i opinii konsultanta psychologa ZUS.

Sąd podzielił opinie biegłych. Opinie biegłych są jasne, pełne i spójne. Łącznie opiniują w sposób pełny i wszechstronny stan zdrowia K. P.. Opinie zostały oparte o pełen materiał dowodowy i zawierają dokładny opis przeprowadzonych przez biegłych badań, jak również szczegółowe uzasadnienie wniosków końcowych, zostały przy tym uzupełnione i szczegółowo odnosiły się do zastrzeżeń organu rentowego. Jako nie budzące wątpliwości stanowiły podstawę ustaleń faktycznych. Z tych względów sąd podzielił w całości wnioski z opinii. Sąd uznał, iż zastrzeżenia organu rentowego do opinii miały charakter polemiki i zostały uwzględnione w kolejnych opiniach biegłych, którzy wyjaśnili wszystkie ewentualne wątpliwości.

Odnośnie opinii co do biegłych psychiatrów K. O. i A. R. organ rentowy niezasadnie odnosił się przy ocenie stopnia upośledzenia umysłowego wnioskodawcy wyłącznie do badań testów. Jak słusznie wskazali biegli testy te stanowią jedynie jeden z elementów podlegających ocenie przy ustaleniu stopnia upośledzenia umysłowego. Opinie zaś, co jednoznacznie wynikało z ich treści, biegli oparli o cały materiał dowodowy. Należy przy tym podnieść, iż wyniki testów były poddane ocenie konsultanta psychologa ZUS i ocena była podobna do oceny wskazanej w opinii biegłych co do wyraźnych deficytów w dojrzałości emocjonalne, bardzo dużych deficytów w zakresie planowania i organizacji wzrokowo – przestrzenne. O ile, podobnie jak i biegli, konsultant psycholog ZUS poziom funkcjonowania intelektualnego uznał na poziomie upośledzenia w stopniu lekkim, to podkreślił, iż zdecydowanie gorsze jest funkcjonowanie w skali wykonawczej.

Odnośnie zaś uwag organu rentowego do opinii biegłego neurologa należało uznać je za polemikę. Zastrzeżenia, iż biegła odniosła się w swojej opinii do opinii biegłych psychiatry i psychologa były niezasadne. Biegła bowiem dokonała oceny stanu zdrowia wnioskodawcy z punktu widzenia neurologa, w tym odnosząc się do wady mózgu, okołoporodowego uszkodzenia mózgowia ( krwiak śródmózgowy), padaczka, niedorozwój lewej półkuli mózgu z dużym zbiornikiem płynu – mózgowo –rdzeniowego w jej obrębie.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd w oparciu o spójne opinie biegłych stwierdził, że stopień zaawansowania występujących u wnioskodawcy schorzeń psychiatryczno- psychologicznych oraz neurologicznych skutkuje jego całkowitą niezdolnością do pracy, albowiem jego aktualny stan zdrowia uniemożliwia wykonywanie jakiejkolwiek pracy. Organ rentowy nie wykazał, iż między okresem badania w 2011 roku a badaniem w 2013 roku nastąpiły okoliczności, które mogłyby uzasadniać stwierdzenie, iż obecnie wnioskodawca może podjąć pracę zarobkową.

Powyższe skutkowało uznaniem, iż wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy również po dniu 31 lipca 2013 roku ( po okresie orzeczenia renty socjalnej przez ZUS).

Sąd podzielił również opinie biegłych, iż całkowita niezdolność do pracy ma charakter trwały. Wynika to w ww. istoty i charakteru schorzenia wnioskodawcy – wada wrodzona mózgu. W wyniku wady mózgu i uszkodzenia okołoporodowego OUN deficyt intelektualny wnioskodawcy, co jednoznacznie wynika ze spójnych i jasnych opinii wszystkich biegłych i co przyznał sam konsultant psycholog ZUS, ma charakter trwały. Również trwałe są skutki stwierdzonej u wnioskodawcy wady rozwojowej ( tj. krwiak śródmózgowy , niedorozwój lewej półkuli mózgu z dużym zbiornikiem płynu – mózgowo –rdzeniowego w jej obrębie i jego skutków - patologie w obrębie nerwów czaszkowych (niedosłuch, oczopląs), asymetria oczodołów i czaszki). Według wiedzy medycznej brak jest zatem podstaw do uznania, aby funkcjonowanie wnioskodawcy mogło ulec znaczącej poprawie. Stan zdrowia wnioskodawcy nie rokuje poprawy. Co więcej zarówno z opinii psychiatry K. O., jak i opinii konsultanta psychologa ZUS wynika, iż prognoza psychospołeczna jest niekorzystna z uwagi na trwałe deficyty intelektualne, słabą dojrzałość emocjonalną i społeczną, małą zaradność życiową ( upośledzenie umiejętności poznawczych) oraz dalsze pogłębianie się deficytu poznawczego wskutek naturalnego starzenia się OUN.

Mając powyższe na uwadze Sąd podzielił opinię biegłych, iż wnioskodawca nie odzyska możliwości do efektywnego zarobkowania ani w zawodzie wyuczonym ani w innym charakterze na otwartym rynku pracy. Wobec czego Sąd podzielił opinie biegłych również w tym zakresie, że całkowita niezdolność, którą sam ZUS uznał za istniejącą od urodzenia (dzieciństwa), ma zatem charakter trwały. W myśl art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy skoro całkowita niezdolność do pracy jest trwała, należało przyznać wnioskodawcy prawo do stałej renty socjalnej.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uznał, że wnioskodawca spełniła przesłanki z art. 4 ust.2 pkt l powołanej wyżej ustawy i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy prawo do trwałej renty socjalnej od daty ustania poprzednio przyznanej renty socjalnej, tj. od dnia 1 sierpnia 2013 roku.