Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Marzanna Chojnowska

Sędziowie SSO Wiesław Oksiuta – spr.

Del. SSR Beata Wołosik

Protokolant Aneta Chardziejko

przy udziale Prokuratora Bożeny Romańczuk

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2015 roku

sprawy F. J.

oskarżonego o czyn z art. 288 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 20 października 2014 roku sygn. XV K 379 /14

I.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

II.  Zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 ( sześćdziesiąt ) tytułem opłaty za drugą instancję i obciąża go pozostałymi kosztami procesu w kwocie 50 ( pięćdziesiąt ) złotych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

F. J. został oskarżony o to, że w dniu 25 lutego 2014 roku w B. na ul. (...) działając umyślnie dokonał uszkodzenia samochodu marki T. (...) o nr rej. (...) w ten sposób, że przechodząc obok uderzał w pojazd kulą ortopedyczną powodując wgniecenie karoserii na belce górnej nad drzwiami przednimi lewymi, na drzwiach przednich lewych, na dachu oraz tylnym lewym słupku czym spowodował straty o wartości 9809,51 zł na szkodę K. S. (1) tj. o czyn z art. 288§1 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 20 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt XV K 379/14 oskarżonego F. J. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, z tym przyjął, iż wartość szkody wynosi 7 671,76 zł brutto i za to na podstawie art. 288§1 k.k. skazał go na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 69§1 i 2 k.k., art. 70§1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata.

Na podstawie art. 46§1 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej K. S. (1) kwotę 1 000 (jednego tysiąca) zł tytułem częściowego naprawienia szkody.

Pobrał od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 (sześćdziesięciu) zł tytułem opłaty i obciążył go pozostałymi kosztami sądowymi w kwocie 857,28 (ośmiuset pięćdziesięciu siedmiu 28/100) zł.

Powyższy wyrok, na podstawie art. 425§1 i 2 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. zaskarżyła w całości obrońca oskarżonego, na zasadzie art. 427§1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 3 i 4 k.p.k. zarzucając mu:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na treść orzeczenia polegający na przyjęciu, że oskarżony F. J. uderzył kulą ortopedyczną w samochód należący do pokrzywdzonej działając umyślnie, co świadczyło o braku poszanowania dla cudzych dóbr i praw w sytuacji, gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że uderzenie stanowiło odpowiedź oskarżonego na zachowanie kierującego pojazdem marki T. (...) o nr rej. (...) – A. M. (1), który naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym omal nie potrącił F. J. wprowadzając oskarżonego w stan silnego wzburzenia uzasadnionego okolicznościami, a zatem kierujący pojazdem przyczynił się do powstania szkody w przedmiotowym pojeździe;

2.  rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności za czyn opisany w części dyspozytywnej wyroku w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości oraz winy oskarżonego, wynikającą z orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, podczas gdy nieznaczny stopień społecznej szkodliwości czynu zabronionego przypisanego oskarżonemu, stopień jego zawinienia, jego właściwości i warunki osobiste, w tym podeszły wiek, dotychczasowy sposób życia oraz uprzednia niekaralność oskarżonego, jak również wzgląd na cele zapobiegawcze i wychowawcze kary i potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa pozwalają na warunkowe umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonego F. J..

Mając na uwadze powyższe zarzuty, na zasadzie art. 427§1 k.p.k. oraz art. 437§2 k.p.k. wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1. zakwalifikowanie czynu oskarżonego jako wypadku mniejszej wagi z art. 288§2 k.k. i przy tak przyjętej kwalifikacji – warunkowe umorzenie postępowania karnego w stosunku do oskarżonego F. J.;

2. zobowiązanie oskarżonego F. J., na podstawie art. 67§3 k.k. do naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej K. S. (2) w kwocie 1.000 zł. przyjmując, że kwota ta stanowi naprawienie szkody w całości, wobec przyczynienia się kierującego pojazdem A. M. (2) do powstania szkody w mieniu pokrzywdzonej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jako oczywiście bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego sformułowany przez obrońcę F. J. zarzut błędu w ustaleniach faktycznych sprowadza się w głównej mierze do polemiki z ustaleniami Sądu I instancji i jako taki nie mógł zyskać aprobaty. Jak bowiem wynika z utrwalonego orzecznictwa sądowego ( vide m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 9/1995, poz. 84), możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez Sąd błędu w ustaleniach faktycznych. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez Sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania.

Wbrew twierdzeniom apelującego, Sąd I instancji dokonał należytej oceny wszystkich dowodów w ich całokształcie, wskazując m.in. fakty, które uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Ocena ta, nie wykazuje błędów natury faktycznej ( niezgodności z treścią dowodu, pominięcia pewnych dowodów) lub logicznej ( błędów rozumowania i wnioskowania) oraz nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy. Tym samym pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k.

Sąd I instancji w motywach swojego rozstrzygnięcia odniósł się do wszystkich zagadnień istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy, w związku z czym powtarzanie tych samych argumentów na obecnym etapie postępowania staje się zbędne i niecelowe. W tym miejscu należy jedynie zwrócić uwagę na kilka kluczowych zagadnień, w tym zwłaszcza tych, które skupiły uwagę apelującej.

I tak jednoznacznie stwierdzić należy, że ustalenia faktyczne Sądu I instancji oparte zostały na spójnych, logicznych i konsekwentnych zeznaniach świadka M. M.. Jako kierujący samochodem osobowym marki T. (...)o nr rej. (...)należącym do pokrzywdzonej K. S. (1)zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i przed Sądem w sposób tożsamy, co do istotnych elementów przedmiotowego zdarzenia, opisał jego przebieg. Wskazał, że kiedy wyjeżdżał z parkingu pod swoim blokiem pomiędzy blokami nr (...)na ul. (...)został uderzony w dach kulą ortopedyczną przez starszego mężczyznę. Kiedy wysiadł z samochodu mężczyzna ten wymachiwał kulą w jego kierunku i zaczął wyjmować coś z kieszeni. Widząc to wrócił do samochodu i zdążył zamknąć szybę, gdy mężczyzna rozpylił gaz po szybie od strony kierowcy. Następnie kilkukrotnie uderzył kulą ortopedyczną w samochód powodując wgniecenia i zarysowania na dachu, ramie, drzwiach pojazdu.

Wbrew twierdzeniom apelującej brak jest jakichkolwiek powodów, aby nie dać wiary zeznaniom tego świadka znajdującym potwierdzenie w zeznaniach pokrzywdzonej K. S. (1) – leasingobiorcy uszkodzonego pojazdu, której M. M. zrelacjonował przebieg zdarzenia, świadka K. J. – funkcjonariusza policji, który przybył na interwencję zgłoszoną przez M. M. oraz – co istotne – w protokole oględzin samochodu wraz z dokumentacją fotograficzną.

Odnosząc się do twierdzeń obrońcy jednoznacznie wskazać należy, że podważyć wiarygodności zeznań M. M. nie był w stanie fakt, że w toku rozprawy przed Sądem wskazał na wcześniejsze ślady uszkodzeń na przedmiotowym pojeździe, a K. S. (1) na takie uszkodzenia nie wskazała. Rzecz bowiem w tym, że to M. M. był użytkownikiem tego samochodu od dłuższego czasu, on więc wiedział najlepiej jaki jest jego stan. Przy tym stwierdził on, że ślady wcześniejszych uszkodzeń miały miejsce na zderzaku, a więc nie w miejscach, w które uderzał oskarżony.

Zdyskredytować zeznań M. M. nie był również fakt, że zaprzeczył on, aby po zdarzeniu badano jego stan trzeźwości, podczas gdy funkcjonariusz policji wskazał, że badał go urządzeniem do wstępnego badania, z którego nie sporządza się protokołu, bowiem jeśli wynik jest negatywny, zielone światło, to nie ma potrzeby badania takiej osoby. W ocenie Sądu Okręgowego powyższe nie ma żadnego wpływu na ocenę zeznań M. M. odnośnie samego przebiegu zdarzenia. Tym bardziej, że nieścisłość ta w żadnym razie nie budzi wątpliwości co do stanu trzeźwości świadka (notabene takich wątpliwości z tej nieścisłości nie wywodzi także sama apelująca).

Trzeba podkreślić, że poczynione przez Sąd Rejonowy, na podstawie wyżej przytoczonych dowodów, ustalenia faktyczne znajdują również odzwierciedlenie w częściowych wyjaśnieniach samego oskarżonego. Wprawdzie wskazał on, że jedynie dwa razy uderzył kulą w dach samochodu, który na niego najeżdżał, a następnie prysnął gazem pieprzowym po szybie, to jednak nie tylko zeznania M. M., ale przede wszystkim protokół oględzin pojazdu wraz z opinią biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego J. C. wskazują, że uderzeń tych było więcej i nie ograniczyły się one do dachu pojazdu.

Przeciwnie do argumentacji skarżącej Sąd Rejonowy ustalił, że F. J.w ten sposób (uderzając kulą ortopedyczną w samochód, a następnie spryskując szybę gazem) wyraził swoje wzburzenie tym, że kierowca przejeżdżał blisko jego osoby. Jego zachowanie było zatem umyślne. Zgodzić się również należy z Sądem , że nawet jeśli kierujący naruszył przepisy ruchu drogowego, to nie usprawiedliwia to zachowania oskarżonego. Przy tym nie sposób dać wiary oskarżonemu, że M. M.faktycznie „jechał jak wariat” i gdyby oskarżony nie odskoczył uległ by potrąceniu. Obaj uczestnicy zdarzenia wskazali bowiem, że M. M.nie poruszał się szybciej niż 20 km/h. Nadto, gdyby faktycznie kierujący jechał tak jak opisał to F. J., to zważywszy na jego wiek ((...)) oraz fakt, że poruszał się o kuli wątpliwym jest, że zdążyłby nie tylko – jak wskazał – odskoczyć, ale także dwukrotnie uderzyć kulą w dach samochodu. Co więcej podkreślić należy, że oskarżony znajdował się pod znacznym działaniem alkoholu (0,93 mg/l, 0,94 mg/l).

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego ustalenia faktyczne Sądu I instancji odnośnie czynu przypisanego oskarżonemu z całą pewnością nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, stąd pozostają pod ochroną art. 7 k.p.k.. Z kolei twierdzenia apelującej, w ocenie Sądu Okręgowego, stanowią dowolną i nieuprawnioną polemikę z rozważaniami Sądu I instancji sprowadzającą się wyłącznie do forsowania odmiennego poglądu opartego na odmiennej ocenie materiału dowodowego. Dlatego też nie mogły spotkać się z aprobatą Sądu Odwoławczego.

Jednocześnie podkreślić należy, iż Sąd Rejonowy przyjął właściwą ocenę prawno – karną zachowania oskarżonego oraz wymierzył karę, która z pewnością nie nosi cech rażąco surowej.

Przede wszystkim, wbrew postulatowi apelującej, w sprawie nie wystąpiły przesłanki pozwalające na przyjęcie wypadku mniejszej wagi i warunkowe umorzenie postępowania wobec oskarżonego F. J..

Problematyka związana z ustaleniem okoliczności decydujących o przyjęciu wypadku mniejszej wagi była przedmiotem licznych orzeczeń tak Sądu Najwyższego jak i sądów apelacyjnych. W wyroku z dnia 26.11.2008 r. (II KK 79/08 – LEX) Sąd Najwyższy wskazał, że o zakwalifikowaniu jako wypadku mniejszej wagi decydować powinny te okoliczności, które zaliczone są do znamion czynu zabronionego.

W licznych orzeczeniach podkreśla się, że o przyjęciu wypadku mniejszej wagi decydują przedmiotowe i podmiotowe znamiona czynu. Wśród znamion strony przedmiotowej istotne znaczenie mają w szczególności: rodzaj dobra, w które godzi przestępstwo, zachowanie się i sposób działania sprawcy, użyte środki, charakter i rozmiar szkody wyrządzonej lub grożącej dobru chronionemu prawem, czas, miejsce i inne okoliczności popełnienia czynu oraz odczucie szkody przez pokrzywdzonego. Dla elementów strony podmiotowej istotne są: stopień zawinienia oraz motywy i cel działania sprawcy (tak wyrok Sądu Najwyższego z 04.04.1997 r. V KKN 6/97 - LEX, wyrok SA w Lublinie z 08.08.1996 r. II AKa 91/96 - LEX).

„Wypadek mniejszej wagi” to przestępstwo zawierające znamiona typu podstawowego, które ze względu na okoliczności czynu (jego niewysoką społeczną szkodliwość) oraz cechy sprawcy zasługuje na łagodniejsze w porównaniu z typem podstawowym ustawowe zagrożenie karą (porównaj postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt II K.K. 279/10, OSNwSK 2010/1/2550, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 września 2010 roku w sprawie o sygn. akt II AKa270/10, LEX nr 621279, Łucarz K. i Muszyńska A., komentarz do ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, LEX 2007).

W ocenie Sądu Okręgowego, bilans wynikający z oceny wskazanych wyżej okoliczności dotyczących zachowań, które miały miejsce w realiach przedmiotowej sprawy i osoby sprawcy nie pozwala na przyjęcie popełnionego przez niego czynu za wypadek mniejszej wagi.

Jakkolwiek F. J.ma (...)i jest osobą niekaraną, to trzeba mieć na uwadze okoliczności przedmiotowego zdarzenia. Oskarżony znajdując się w stanie nietrzeźwości (z zawartością alkoholu w wydychanym powietrzu ponad trzykrotnie wyższą niż stężenie określone w art. 115 pkt 16 k.k.) z tego powodu, że nie spodobało mu się zachowanie kierującego wyładował agresję na cudzym mieniu wielokrotnie uderzając kulą w różne części pojazdu pokrzywdzonej i powodując straty na kwotę ponad 7.500 złotych. Nadto próbował jeszcze spryskać gazem kierującego. Jak sam stwierdził „ja go chciałem poczęstować gazem”, ale drzwi z jednej strony był zablokowane. Nie poprzestając na tym podszedł do drugich drzwi i również próbował je otworzyć. Gdy mu się to nie udało spryskał gazem szybę. Świadczy to niewątpliwie o nieustępliwości oskarżonego i braku poszanowania obowiązującego porządku prawnego.

Zgodzić się należało z Sądem Rejonowym, że w tej sytuacji wiek oskarżonego i jego uprzednia niekaralność winny wpłynąć na wysokość wymiaru kary, co też Sąd ten uwzględnił. W żadnym jednak razie, zważywszy na okoliczności zdarzenia i zachowania oskarżonego oraz na wysokość wyrządzonej szkody, nie mogą one stanowić podstawy przyjęcia wypadku mniejszej wagi, ani warunkowego umorzenia postępowania. Zastosowanie tej ostatniej instytucji wymaga ustalenia, że stopień winy i społecznej szkodliwości czynu nie były znaczne, czego – jak słusznie uznał Sąd Rejonowy – nie sposób było przyjąć w wyżej opisanych realiach przedmiotowej sprawy.

Żadnych zastrzeżeń Sądu Okręgowego nie budzi również wysokość wymierzonej oskarżonemu kary 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat. Jest to najniższa kara przewidziana za przestępstwo stypizowane w art. 288§1 k.k. (nadto z zastosowaniem instytucji warunkowego zawieszenia jej wykonania na najkrótszy okres czasu) i biorąc pod uwagę incydentalny charakter przestępczego czynu w życiorysie F. J., jawi się jako kara właściwa. Zastrzeżeń Sądu Odwoławczego nie budzi również rozstrzygnięcie w przedmiocie obowiązku naprawienia szkody.

Wbrew zarzutowi apelującej stwierdzić zatem należy, że wymierzona kara nie nosi cech rażąco niewspółmiernie surowej, mieści się w granicach sądowego uznania i jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości popełnionego czynu, stopnia winy oraz uwzględnia sposób działania sprawcy oraz jego właściwości i warunki osobiste. Spełnia również swoje cele w zakresie prewencji indywidualnej i ogólnej.

Nie podzielając zatem stanowiska apelującej w żadnej części, a podzielając stanowisko Sądu Rejonowego, Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

O opłacie za drugą instancję orzeczono na mocy art. 2 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 w zw. ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223) w zw. z art. 636§1 k.p.k. , natomiast o pozostałych kosztach sądowych na podstawie art. 636§1 k.p.k. Na pozostałe koszty sądowe złożyły się:

- koszt uzyskania informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego w kwocie 30-zł. (art. 618§1 pkt 10 k.p.k. w zw. z §3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2014 r. w sprawie opłat za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego /Dz. U. 2014 r. poz. 861/);

- koszt doręczeń wezwań i innych pism – ryczałt – w kwocie 20-zł. (art. 618§1 pkt 1 k.p.k. w zw. z §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym /Dz. U. z 2013 r., poz. 663 j.t./).