Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2013 r. w Gdańsku

sprawy J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji J. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu - IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 28 sierpnia 2012 r., sygn. akt IV U 398/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1853/12

UZASADNIENIE

Ubezpieczony J. B. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 13 marca 2012r. odmawiającej mu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Pozwany wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, iż ubezpieczony nie wykazał wymaganych 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach oraz nie rozwiązał stosunku pracy .

Wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2012r. Sąd Okręgowy w Elblągu – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne. Ubezpieczony J. B., urodzony (...) wnioskiem z dnia 27 lutego 2012r. wystąpił o przyznanie mu prawa do emerytury. W pkt 6 wniosku o emeryturę zaznaczył, że pozostaje nadal w stosunku pracy z (...) w B.. Do wniosku dołączył m.inn. wykaz dokumentów potwierdzających (jego zdaniem) wykonywanie prac w szczególnych warunkach wraz z angażami za ten okres oraz zaświadczenie Urzędu Miejskiego w P. potwierdzające jego zatrudnienie w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. w okresie od 01.09.1971r. do 06.02.1992r. Na podstawie posiadanej dokumentacji /w tym akt kapitałowych/ organ rentowy ustalił, iż wnioskodawca udokumentował 25 letni okres składkowy i nieskładkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku, nie przystąpił do OFE oraz ukończył 60 lat, jednak nie rozwiązał stosunku pracy. Pozwany nie uwzględnił jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. w okresie od 01.09.1971r. do 06.02.1992r. z uwagi na brak świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Pozwany podkreślił, że przedłożona dokumentacja stwierdzała jakie były zajmowane stanowiska pracy. Brak przynależności resortowej oraz fakt, że z reguły pracownicy wyższego szczebla kierowniczego wykonują czynności administracyjno-biurowe wyklucza zdaniem organu rentowego możliwość uznania, że skarżący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Wobec powyższego decyzją z dnia 13 marca 2012r. pozwany odmówił wnioskodawcy emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy zważył, iż odwołanie ubezpieczonego nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd ten przywołał znajdujące zastosowanie w sprawie przepisy prawa i wskazał, że bezspornym w sprawie było, że wnioskodawca ani na dzień wydania decyzji, ani też na dzień wydania wyroku przez sąd, nie rozwiązał stosunku pracy z ostatnim pracodawcą. Zatem nie spełnia jednej z przesłanek ustawowych do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku. Sąd uznał zatem za bezprzedmiotowe prowadzenie postępowania w kierunku ustalenia czy wnioskodawca przez co najmniej 15 lat pracował w warunkach szczególnych, gdyż nawet pozytywne ustalenia w tym zakresie nie miałyby żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił odwołanie w oparciu o art. 477 ¹⁴§1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł ubezpieczony, zarzucając, iż ust.2 art.184 ustawy z dnia 17.12.1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009 r.,nr 153, poz 1227 ze zm.) wchodzi w życie od 1 stycznia 2013 r. a więc jako nie mający umocowania nie może być brany pod uwagę. Ponadto skarżący zwrócił uwagę na nierówność wobec praw emerytalnych (praw a nie świadczeń) pracowników płacących składki i osób niepracujących, niepłacących składek i pobierających rozliczne zasiłki. Nadto wskazał, że interpretacja warunku koniecznego dla ubiegania się o prawo do emerytury, który jest podnoszony przez Sąd Okręgowy a także Radcę Prawnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.staje się dla niego krzywdzącą, tym bardziej, że stosowane są inne interpretacje wspomnianego warunku konieczności rozwiązania stosunku pracy jako niezbędnego dla dochodzenia praw do emerytury. Ubezpieczony powołał się przy tym na Gazetę (...)- artykuł z dnia 2007-02-02 /http://www.bankier.pl/wiadomosc/Prawo-do-emerytury-niezalezne-od-ustania-stosunku-pracy- 1542969.html/, gdzie czytamy, że dla grupy osób ubiegających się o wcześniejszą emeryturę zniesiono tenże warunek z dniem 16 września 2005 roku. Skarżący wskazał również, że na jego rgumentację przed Sądem, że oczekuję rozpoznania uznania mojej pracy jako pracy w warunkach szczególnych, usłyszał, że Sad nie przeprowadzi postępowania, gdyż nie rozwiązał stosunku pracy na dzień złożenia wniosku o emeryturę. Apelujący przyznał, że nie dołączył świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Wskazał jednak, że go nie będzie, gdyż zakład pracy nie istnieje bo został rozwiązany w 1992r. Ponadto skarżący wskazał, że w latach 2003 i 2004 składał do sądu wniosek o uznanie jego pracy w zlikwidowanym (...) Przedsiębiorstwie (...)w P.jako pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz 43 z 1983 r.). W kolejności: Sąd Rejonowy Braniewie, Sąd Okręgowy w Gdańsku (zażalenie), Sąd Okręgowy w Elblągu, Sąd Rejonowy w Elblągu. Po rozpoznaniu ustalono, że nie ma konfliktu, gdyż nie ubiegał się o emeryturę lub rentę i dopiero przy ubieganiu się o emeryturę i ewentualnym negatywnym rozpoznaniu wniosku przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zasadne będzie rozstrzyganie sporu. Mając na względzie powyższe apelujący wniósł o uchylenie postanowienia sądu pierwszej instancji i ponowne rozpoznanie dla uznania jego pracy w warunkach szczególnych (wykaz A dział XIV poz. 24 - załącznik do Rozporządzenia RM z 1983 r.).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego J. B. nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie przypomnieć należy, iż ubezpieczony wniósł odwołanie od decyzji odmawiającej przyznania wnioskowego świadczenia, tj. prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /t.j. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227, dalej ustawa emerytalna/. Wskazany przepis wraz z art. 32 ustawy emerytalnej oraz przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /dalej rozporządzenie/, określają dla mężczyzn następujące przesłanki prawa do wcześniejszej emerytury: ukończony 60 rok życia, 25 letni ogólny staż ubezpieczeniowy, 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 r., nieprzystąpienie do OFE albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Podkreślenia jednak wymaga, że wskazane wyżej przesłanki spełnione muszą być kumulatywnie. Innymi słowy ustalenie, że ubezpieczony nie spełnia chociażby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek, uniemożliwia przyznanie wnioskowanego świadczenia.

Mając na uwadze treść apelacji, wskazać w tym miejscu należy, iż wskazane wyżej przesłanki odzwierciadlają stan prawny na dzień wydania zaskarżonej decyzji, przy czym wbrew stanowisku skarżącego, art. 184 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2013r., lecz z datą tą uległ zmianie. Nie można jednak zapominać, iż zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, zasadą jest, że sąd ocenia legalność decyzji organu rentowego według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania /por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2009 r., II UK 88/09, LEX nr 583816 oraz z dnia 2 sierpnia 2007 r., III UK 25/07, OSNP 2008/19-20/293, OSP 2009/4/45/. Sąd Apelacyjny ma na uwadze, że wskazana reguła w orzecznictwie Sądu Najwyższego nie ma charakteru absolutnego, gdyż zachowuje uzasadnienie tylko wtedy, kiedy odwołanie się do przepisu art. 316 § 1 k.p.c. wypaczałoby charakter postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i prowadziłoby do jaskrawego pominięcia odrębności tego postępowania poprzez całkowite pozbawienie znaczenia postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe. Niebezpieczeństwa takiego nie ma w sytuacji, kiedy spełnienie się ostatniej przesłanki prawa do świadczenia (osiągnięcia wymaganego stażu ubezpieczeniowego) w trakcie postępowania sądowego jest oczywiste i niekwestionowane przez organ rentowy a pozostałe przesłanki są również spełnione. Wskazany wyżej wyjątek od zasady w przedmiotowej sprawie jednak nie zachodzi, a zatem przesłankę rozwiązania stosunku pracy badać należało na dzień wydania zaskarżonej decyzji, co też prawidłowo uczynił Sąd Okręgowy.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę, iż w toku postępowania bezspornym było, że ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy, co potwierdził na rozprawie przed Sądem Okręgowym w dniu 28 sierpnia 2012r. /k. 10/.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, nie można mieć wątpliwości, iż ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy, a zatem nie spełnia tej przesłanki z art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej.

Podkreślić przy tym należy, iż rozwiązanie stosunku pracy należy rozumieć literalnie, jako zdarzenie dokonane. Nie można z nim utożsamiać samego zamiaru rozwiązania stosunku pracy w przypadku ustalenia prawa do wnioskowanego świadczenie czy też nawet rozwiązania które dopiero nastąpi w wyniku złożonego już wypowiedzenia.

W konsekwencji, w ocenie Sądu Apelacyjnego, trafnie Sąd Okręgowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia obligatoryjnego wymogu rozwiązania stosunku pracy, na który wskazuje przywołany przepis art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wobec braku rozwiązania stosunku pracy bezprzedmiotowym jest ustalanie okresów, w których wnioskodawca świadczył pracą w warunkach szczególnych, na co trafnie wskazał już Sąd Okręgowy. Sąd ubezpieczeń rozpoznający odwołanie od decyzji organu rentowego odmawiającej prawa do świadczenia rozstrzyga bowiem o prawie do konkretnego świadczenia, nie zaś o poszczególnych jego przesłankach. Skoro ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy, brak jest podstaw do badania pozostałych przesłanek warunkujących prawo do emerytury w wieku obniżonym, a zatem i szczególnego stażu pracy. Sąd Okręgowy rozpoznając odwołanie od decyzji odmawiającej przyznanie prawa do emerytury, po ustaleniu, że ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy, nie miał zatem podstaw do prowadzenia postępowania celem ustalenia spełnienia pozostałych przesłanek wnioskowanego świadczenia.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny przedmiotowej sprawy i dokonał trafnej jego oceny prawnej, której nie wzruszają podniesione w apelacji zarzuty, a zatem zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Mając na uwadze powyższe, na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.