Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Banko

Protokolant Bogumiła Brzezinka

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2015r.

w R.

sprawy z powództwa małoletniego T. G. działającego przez rodziców P. G.

i K. G.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążenia małoletniego powoda kosztami zastępstwa procesowego.

SSO Katarzyna Banko

Sygn. akt II C 108/13

UZASADNIENIE

Powód T. G., działający poprzez przedstawicieli ustawowych- rodziców K. i P. G., w pozwie przeciwko J. G. (pozwany ad. 1) oraz Towarzystwu (...) S. A. z siedzibą w W. (pozwany ad. 2) wniósł o zasądzenie od pozwanych in solidum na jego rzecz kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia z tytułu doznanej krzywdy wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto domagał się ustalenia odpowiedzialności pozwanych za przyszłe szkody na osobie powoda, wynikające z zaniedbań pozwanego J. G., a także zasądzenia od pozwanych renty wyrównawczej w wysokości 700 zł miesięcznie oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że na skutek błędów diagnostycznych w okresie prenatalnym, a przez to w skutek nie podjęcia odpowiedniego leczenia powód posiada wady rozwojowe, m.in. w postaci otworów (przetok) pomiędzy komorami serca oraz pomiędzy przedsionkami. Wady te były możliwe do wykrycia i wyleczenia w okresie życia płodowego powoda, tym bardziej, że pozwany J. G. wykonywał badanie USG 4D, które przy jego odpowiednio starannym przeprowadzeniu pozwala zdiagnozować podobne wady, a następnie zoperować je w łonie matki. Pozwany jednakże nie dopatrzył się w rozwoju płodowym powoda żadnych nieprawidłowości, do końca ciąży utrzymując rodziców dziecka w przekonaniu, że płód rozwija się prawidłowo. Dopiero po urodzeniu się powoda stwierdzono, że jest on dotknięty zespołem (...) oraz, że w jego sercu znajdują się dwa otwory. Usunięcie tej wady u powoda jest obarczone dużym ryzykiem, a nawet może okazać się niemożliwym, gdyż zespół (...) w znacznym stopniu zwiększa ryzyko okołooperacyjne. Podkreślenia ponadto wymaga fakt, iż pozwany J. G. również nie potrafił prawidłowo zdiagnozować u powoda zespołu (...) pomimo dostępności i użycia nowoczesnej aparatury. W związku z powyższym, z uwagi na wady genetyczne i rozwojowe, powód wymaga nieustannej rehabilitacji oraz leczenia, co generuje obecnie koszty w wysokości około 700 zł miesięcznie.

W dacie opisywanych wydarzeń pozwany J. G. był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego (...) S. A., co stwarza legitymację bierną po stronie obu pozwanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany ad. 1 J. G. wniósł o oddalenie powództwa w całości, przypozwanie w charakterze interwenienta ubocznego (...) S. A. z siedzibą w W. oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany ad. 1 podniósł, że roszczenia pozwu są bezzasadne z uwagi na brak spełnienia jakichkolwiek przesłanek do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego. J. G. przyznał co prawda, że był lekarzem prowadzącym ciąże, w wyniku której urodził się powód, jednakże zaprzeczył aby doszło do błędów diagnostycznych skutkujących niewykryciem wad genetycznych u powoda w okresie życia płodowego przez co doszło do powstania lub pogłębienia wrodzonych wad rozwojowych. Pozwany podkreślił, że wady wykryte u powoda są wadami genetycznymi, a więc ich powstanie zależy wyłącznie od procesu przebiegu replikacji materiału genetycznego przekazanego powodowi przez jego biologicznych rodziców. Pozwany wobec tego nie mógł w żaden sposób przyczynić się do powstania wad opisanych w treści pozwu i nie ponosi odpowiedzialności za ich powstanie. Dodatkowo wskazał, że powód nie wymagał leczenia w okresie życia płodowego, ponieważ jego rozwój wewnątrzmaciczny przebiegał prawidłowo. Ponadto, wykryte u powoda wady serca (ubytki w przegrodzi międzykomorowej i międzyprzedsionkowej) nie są operowane w okresie życia płodowego dziecka (w łonie matki), z uwagi na zbyt duże ryzyko przedwczesnego porodu oraz zgonu okołooperacyjnego. Zabiegi te są rutynowo wykonywane w pierwszych miesiącach życia, czyli już po urodzeniu się dziecka, a czasem w ogóle nie wymagają interwencji chirurgicznej, gdyż zamykają się samoistnie. Co więcej pozwany zaakcentował, że badanie USG jedynie pozwala określić ryzyko wystąpienia wad genetycznych płodu, nie dając jednak całkowitej pewności co do ich braku. Zaś żadne z wykonanych badań USG u ciężarnej K. G. nie wykazywało odchyleń od normy, a tym samym nie wskazywało na zwiększone ryzyko wystąpienia wad genetycznych płodu.

W odpowiedzi na pozew pozwany ad. 2 (...) S. A. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany ad. 2 wskazał, że łączyła go z pozwanym ad. 1 w okresie od 17.06.2011 r. – 11.06.2012 r. umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nr (...). W związku ze zgłoszonymi przez pełnomocnika małoletniego powoda roszczeniami, pozwany ad. 2 przeprowadził postępowanie likwidacyjne. Ze względu na brak współpracy ze strony ubezpieczonego oraz zapowiedź złożenia pozwu postępowanie likwidacyjne zakończono bez możliwości podjęcia decyzji w sprawie.

Zdaniem pozwanego ad. 2 powód nie wykazał żadnej z przesłanek odpowiedzialności pozwanego ad. 1, a tym samym przesłanek odpowiedzialności (...) S. A. W szczególności nie została wykazana szkoda i jej wysokość, wina ubezpieczonego, adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem pozwanego ad. 1 a następstwami zdrowotnymi u powoda opisanymi w pozwie. Ponadto pozwany ad. 1 nie dopuścił się ani błędu diagnostycznego, ani zaniedbania. Pozwany J. G. przeprowadził badania USG zgodnie z rekomendacjami (...) Towarzystwa Ginekologicznego, w tym dokonał oceny przezierności karkowej oraz kości nosowej, a badanie nie wykazało patologii i podwyższonego ryzyka urodzenia dziecka z wadą genetyczną. W związku z powyższym nie było podstaw do skierowania pacjentki do Poradni (...) Prenatalnych. Podobnie serce płodu zostało ocenione zgodnie z powyższymi rekomendacjami, a jego budowa w tym zakresie nie wykazywała i w ocenie pozwanego ad. 1 nadal nie wykazuje odchyleń od normy. Zaś uwidocznienie i ocena ubytków w przegrodzie międzykomorowej i międzyprzedsionkowej jest procedurą dodatkową, wymagającą użycia kolorowego D., który nie jest wykorzystywany w trakcie rutynowej kontroli budowy serca płodu w ciąży fizjologicznej.

Sąd ustalił, co następuje:

Ciężarna, 29 letnia, nieobciążona K. G. była pacjentką lekarza specjalisty z zakresu ginekologii, położnictwa i cytologii J. G. (pozwany ad. 1), który prowadził specjalistyczną praktykę ginekologiczno-położniczą w R.. K. G. zgłosiła się do pozwanego w 8 tygodniu ciąży. W wywiadzie lekarz ustalił, że była ona hospitalizowana w 5 tygodniu ciąży z powodu krwawienia, które powtórzyło się jeszcze jeden raz około tygodnia, dwóch tygodni później. Dalej w trakcie trwania ciąży nie dochodziło już do plamień, a pacjentka czuła się ogólnie dobrze.

K. G. regularnie przychodziła na wizyty kontrolne do pozwanego. Badania odbyły się w: 8,13,17, 23, 28, 34 i 38 tygodniu ciąży. Podczas badania w 8 tygodniu ciąży pozwany J. G. poinformował ją o wskazaniach do przeprowadzenia badań prenatalnych. Zgodnie z dokumentacją medyczną wskazaniem do skierowania na badania prenatalne refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (dalej. NFZ)jest:

1.  wiek matki powyżej 35 lat,

2.  wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka,

3.  stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową,

4.  stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub ojca dziecka,

5.  stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG i/lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko chromosomowej wady płodu.

Na kolejną wizytę matka powoda stawiła się w 13 tygodniu ciąży. Pozwany ponownie przeprowadził badanie USG, które było wykonywane zgodnie z rekomendacjami (...) Towarzystwa Ginekologicznego (dalej. (...)) dotyczącymi opieki przedporodowej w prawidłowej ciąży. W trakcie badania wykonano m.in. pomiary przezierności karkowej oraz kości nosowej (NT 1,6 mm; kość nosowa widoczna; serce prawidłowej wielkości umiejscowione w klatce piersiowej). Badanie nie wykazało patologii i podwyższonego ryzyka urodzenia dziecka z wadą genetyczną. Nie było zatem podstaw do skierowania pacjentki do poradni badań prenatalnych. Dalej, zgodnie z rekomendacjami (...), badania ultrasonograficzne serca płodu mają za zadanie ustalić: położenie serca, wielkość serca, czterojamowość serca, rytm serca i zalecane (ale nieobowiązkowe) uwidocznienie skrzyżowania dużych naczyń. Każde kolejne badanie USG wykonywane przez pozwanego w trakcie wizyt, a dotyczące ultrasonograficznej oceny rozwoju ciąży w zakresie zgodnym z rekomendacjami, nie wykazywało odchyleń od normy, w tym również badanie ultrasonograficzne serca płodu. Zgodnie z prowadzoną dokumentacją medyczną, przeprowadzone przez pozwanego ad. 1 badania diagnostyczne USG wykazały:

1.  w 17 tygodniu: serce prawidłowej wielkości, umiejscowione w klatce piersiowej po stronie lewej;

2.  w 23 tygodniu: klatka piersiowa o prawidłowej budowie, akcja serca miarowa, około 140/min;

3.  w 28 tygodniu: klatka piersiowa o prawidłowej budowie, serce 4 jamowe o prawidłowej wielkości, położone po lewej stronie klatki piersiowej, zajmuje mniej niż 1/3 klatki piersiowej, akcja serca miarowa, około 150/min;

4.  w 34 tygodniu: klatka piersiowa o prawidłowej budowie, serce 4 jamowe o prawidłowej wielkości, położone po lewej stronie klatki piersiowej, zajmuje mniej niż 1/3 klatki piersiowej, akcja serca miarowa, około 140/min;

5.  w 38 tygodniu: klatka piersiowa o prawidłowej budowie, serce 4 jamowe o prawidłowej wielkości, położone po lewej stronie klatki piersiowej, zajmuje mniej niż 1/3 klatki piersiowej, akcja serca miarowa, około 150/min.

dowód: zeznania matki powoda K. G. 00:02:48 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328; zeznania ojca powoda P. G. 00:37:54 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328- 328v; zeznania pozwanego J. G. 00:59:01 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328v; dokumentacja medyczna prowadzenia ciąży należąca do matki powoda k. 4-17; dokumentacja medyczna prowadzenia ciąży należąca do pozwanego J. G. k. 161-165; rekomendacja Głównego (...) Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu k. 166-167, 216-226; przykładowy opis badania z poradni badań prenatalnych k. 168; szablon druku skierowania na badania prenatalne refundowane przez NFZ k. 169; akta szkody nr 4822/2012295 k. 229-278.

Powód urodził się siłami natury w dniu 25 maja 2012 r. w Wojewódzkim Szpitalu (...) w R.. Dokonano jego oceny według skali W. A.. W pierwszej minucie życia dziecka skala wynosiła 2 (czynność serca 2, oddech 0, napięcie mięśni 0, odruchy 0, zabarwienie skóry 0). W 3 i 5 minucie po urodzeniu ocena w skali A. wzrosła 8 (czynność serca 2, oddech 2, napięcie mięśni 1, odruchy 1, zabarwienie skóry 2). U noworodka rozpoznano podejrzenie zespołu (...), niedotlenienie okołoporodowe oraz małopłytkowość. Tego samego dnia został on wypisany i przewieziony do oddziału kliniki intensywnej terapii i patologii noworodkowej w (...) Centrum (...) w K.. Powód przebywał tam od25 maja 2012 r. do 12 czerwca 2012 r. Po przyjęciu stan dziecka średni, krążeniowo wydolny, wymagał tlenoterapii biernej. W badaniu fizykalnym zwracały uwagę liczne rzężenia i trzeszczenia nad płucami oraz cechy fenotypowe zespołu (...). Na zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej widoczne były zmiany zapalne, rozpoznano niedotlenienie okołoporodowe i wrodzone zapalenie płuc. Kardiolog rozpoznał ponadto wrodzoną wadę serca pod postacią ubytków w przegrodzie międzyprzedsionkowej i w przegrodzie międzykomorowej. Dnia 19 czerwca 2011 r. w Zakładzie (...) w K. ustalono, że szczegółowa mikroskopowa analiza kariotypu umożliwiła rozpoznanie nieprawidłowego kariotypu męskiego. Stwierdzono trisomie chromosomu 21, co odpowiada rozpoznaniu zespołu (...).

Z powodu stwierdzonych wad, powód wielokrotnie był pacjentem szpitali, m.in.:

1.  W okresie od 7 sierpnia 2012 r. do 9 września 2012 r. przebywał w (...) Centrum (...) w K.. Po wykonaniu nieinwazyjnej diagnostyki układu krążenia potwierdzono istotny hemodynamicznie ubytek w części okołobłoniastej przegrody międzykomorowej i mniejszy ubytek w części mięśniowej, jak również ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej typu II, cechy nadciśnienia płucnego. Zalecono konsultację kardiochirurgiczną dziecka.

2.  W okresie od 17 września 2012 r. do 18 września 2012 r. przebywał w Wojewódzkim Szpitali (...) w R. na oddziale dziecięcym. Przyjęty został z powodu nasilonej duszności w przebiegu infekcji dolnych dróg oddechowych. Ze względu na narastającą niewydolność oddechową dziecko konsultowano anestezjologicznie, zaintubowano, prowadzono intensywną farmakoterapię. Po konsultacji przekazano do dalszego leczenia do J..

3.  W okresie od 18 września 2012 r. do 21 października 2012 r. przebywał w Wojewódzkim Szpitalu (...) w J.. Rozpoznano niewydolność krążenia, obustronne zapalenie płuc, posocznicę bakteryjną, nadciśnienie płucne, niedokrwistość wtórną. W trakcie leczenia dwukrotnie intubowany, w 34 dobie przekazany do oddziału kardiochirurgii w K. w celu wykonania zabiegu kardiochirurgicznego.

4.  W okresie od 21 października 2012 r. do 2 listopada 2012 r. przebywał w (...) Centrum (...) w K. na oddziale kardiochirurgii dziecięcej. W dniu 22 października 2012r. wykonano operację kardiochirurgiczną w krążeniu pozaustrojowym, w głębokiej hipotermii z zatrzymaniem krążenia, zamknięto ubytek międzykomorowy łatą dakronową, (...) szwem ciągłym, podwiązano (...). W przebiegu pooperacyjnym zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych.

5.  W okresie od 29 grudnia 2012 r. do 06 stycznia 2013 r. przebywał w Wojewódzkim Szpitalu (...) w R. na oddziale dziecięcym. Przyjęty z powodu duszności w przebiegu infekcji dróg oddechowych, rozpoznano zapalenie płuc z obturcją drzewa oskrzelowego. Pomimo intensywnej farmakologii nie uzyskano poprawy stanu klinicznego. W 9 dobie ze względu na narastające objawy niewydolności oddechowej przekazany do leczenia w K..

6.  W okresie od 06 stycznia 2013 r. do 13 stycznia 2013 r. przebywał w (...) Centrum (...) w K. na oddziale anestezjologii i intensywnej terapii. Przekazany z oddziału pediatrycznego w R. z powodu ostrej niewydolności oddechowej w przebiegu zapalenia płuc. Po przyjęciu dziecko w stanie ciężkim, pod wpływem analgosedacji, zaintubowany i wentylowany mechanicznie. W trakcie hospitalizacji modyfikowano antybiotykoterapię z powodu narastania wyjściowo niskich wykładników stanu zapalnego uzyskując spadek ich poziomu oraz poprawę stanu pacjenta.

7.  W okresie od 13 stycznia 2013 r. do 28 stycznia 2013 r. przebywał w (...) Centrum (...) w K. na oddziale pediatrii, endokrynologii i diabetologii dziecięcej. Kontynuowano antybiotyk dożylnie, w trakcie pobytu rozwinął się nieżyt żołądkowo-jelitowy o etiologii rotawirusowej. Uzyskano poprawę i normalizację parametrów stanu zapalnego, wycofywanie się zmian osłuchowych.

8.  12 lutego 2013 r. przybywał w Wojewódzkim Szpitalu (...) w R. na oddziale pediatrycznym. Przyjęty z powodu duszności, rozpoznano zapalenie płuc z obturcją drzewa oskrzelowego. Wdrożono leczenie lecz stan stopniowo się pogarszał, dziecko przekazano do dalszego leczenia do szpitala w J..

9.  W okresie od 12 lutego 2013 r. do 04 marca 2013 r. przebywał w Wojewódzkim Szpitalu (...) w J. na oddziale intensywnej terapii dziecięcej. Przyjęty z powodu narastającej niewydolności oddechowej w przebiegu obustronnego zapalenia płuc, ze względu na utrzymujące się liczne zmiany osłuchowe rozszerzono antybiotykoterapię, stan kliniczny ulegał systematycznej poprawie.

dowód: zeznania matki powoda K. G. 00:02:48 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328; zeznania ojca powoda P. G. 00:37:54 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328- 328v; dokumentacja medyczna powoda k. 18-53; akta szkody nr 4822/2012295 k. 229-278.

W dacie opisywanych wydarzeń pozwany J. G. był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego (...) S. A. Pozwanych łączyła w okresie od 17 czerwca 2011 r. do 11 czerwca 2012 r. umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nr (...). W związku ze zgłoszonymi przez pełnomocnika małoletniego powoda roszczeniami, pozwany ad. 2 przeprowadził postępowanie likwidacyjne. Ze względu na brak współpracy ze strony ubezpieczonego oraz zapowiedź złożenia pozwu postępowanie likwidacyjne zakończono bez możliwości podjęcia decyzji w sprawie.

dowód: pismo (...) S. A. z 20.11.2012 r. k. 124, z 19.09.2012 r. k 129; pismo pozwanego J. grudzień z 20.08.2012 r. k. 126-127; pismo powoda do (...) S. A. z 31.08.2012 r. k. 128, z 26.09.2012 r. k. 130; polisa (...) S. A. k 170-175; polisa (...) k. 176-181; Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) S. A. od odpowiedzialności cywilnej lekarzy i lekarzy dentystów wykonujących zawód na terytorium RP k. 227-228v; akta szkody nr 4822/2012295 k. 229-278.

W trakcie dotychczasowego leczenia powód wymagał stałej pomocy ze strony ośrodków szpitalnych. Często dochodziło u niego m. in. do niewydolności oddechowej, oskrzelowego zapalenia płuc, infekcji dróg oddechowych. Powód był stale poddawany różnemu leczeniu farmakologicznemu, w tym antybiotykoterapii. Z uwagi na brak specjalistycznego oddziału szpitalnego w R. był przewożony do innych szpitali- w K. i J..

Aktualnie stan powoda ulega stopniowej poprawie, zaczął samodzielnie (bez konieczności hospitalizacji) zwalczać infekcje, w tym zapalenie płuc. Od czasu operacji kardiochirurgicznej z dnia 22 października 2012 r., gdzie zamknięto ubytek międzykomorowy, następuje stała poprawa zdrowia małoletniego. Z racji posiadanej wady genetycznej oraz skorelowanej z nią wady serca, powód wymaga systematycznej kontroli specjalistycznej z wielu dziedzin, m. in. kardiologii, endokrynologii, genetyki, okulistyki, audiologii, pediatrii, logopedii, psychologii, a także jest poddawany stałej rehabilitacji. W związku z występującymi obciążeniami genetycznymi powód rozwija się gorzej niż jego rówieśnicy. W wieku 1.5 roku nie potrafił raczkować, chodzić, miał problemy z utrzymaniem równowagi przy siadaniu.

dowód: zeznania matki powoda K. G. 00:02:48 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328; zeznania ojca powoda P. G. 00:37:54 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328- 328v; doku mentacja medyczna powoda k. 18-53; faktury i rachunki za leczenie i rehabilitację powoda k. 57-123.

Powód obecnie ma 2 lata i 8 miesięcy. Wymaga rehabilitacji oraz jest pod kontrolą wielu lekarzy specjalistów. Rodzice powoda mają przyznane następujące świadczenia: zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł miesięcznie oraz świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 520 zł miesięcznie. W 2013 r. przysługiwał im dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 100 zł miesięcznie. Powód pozostaje pod stałą opieką i na utrzymaniu rodziców.

dowód: zeznania matki powoda K. G. 00:02:48 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328; zeznania ojca powoda P. G. 00:37:54 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328- 328v; dokumentacja medyczna powoda k. 18-53; faktury i rachunki za leczenie i rehabilitację powoda k. 57-123; decyzja Prezydenta miasta R. przyznająca prawo do zasiłku pielęgnacyjnego z dnia 06.09.2012 r. k. 54; decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 01.10.2012 r. o przyznaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego k. 55; decyzja Prezydenta miasta R. przyznająca dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego z dnia 04.02.2013 r. k. 56.

W trakcie postępowania, na podstawie opinii lekarskich biegłego sądowego z zakresu ginekologii i położnictwa oraz z zakresu neonatologii, Sąd ustalił, że powód urodził się z fenotypowymi cechami zespołu (...). Jest on wywołany obecnością dodatkowego, 21 chromosomu, co oznacza mutację polegającą na wystąpieniu w komórkach organizmu nietypowej dla danego gatunku liczby chromosomów. To ta mutacja z dodatkowym chromosomem jest odpowiedzialna za występowanie wszystkich nieprawidłowości, które w sumie dają nam kliniczny obraz zespołu (...) (także wrodzone wady serca, w tym występujący u powoda ubytek w przegrodzie międzykomorowej). Ponieważ zespół (...) jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, jedynym sposobem jej wykrycia i w 100% potwierdzenia jej istnienia w okresie prenatalnym jest wykonanie badania genetycznego z komórek pobranych z kosmówki lub płynu owodniowego uzyskanego drogą amniocentezy. Samo badanie USG służy do badania przesiewowego, czyli do wyselekcjonowania ciąż najbardziej podejrzanych, z czułością na poziomie 80 % (zarówno w zakresie wady genetycznej, jak i wady serca płodu). Ponadto ustalono, że wady genetycznej powoda nie można było wyleczyć oraz nie była ona wskazaniem do rozwiązania ciąży drogą cięcia cesarskiego, zaś sama wada serca nie mogła być zoperowana w życiu wewnątrzmacicznym powoda.

dowód: opinia biegłego sądowego M. W. k. 339-343 oraz opinia uzupełniająca k. 363-367; opinia biegłej sądowej I. W. k. 401-411 oraz opinia uzupełniająca k. 435-439; zeznania pozwanego J. G. 00:59:01 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328v; rekomendacja Głównego (...) Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu k. 166-167, 216-226; przykładowy opis badania z poradni badań prenatalnych k. 168; szablon druku skierowania na badania prenatalne refundowane przez NFZ k. 169.

Przy ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd kierował się zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 § 1 kpc. Podejmując rozstrzygnięcie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów, w tym na opinii biegłego ginekologa i położnika oraz biegłego neonatologa, wydanych w niniejszym postępowaniu oraz aktach szkodowych pozwanej ad. 2 wydanych w sprawie, która toczyła się dotychczas z udziałem stron. Przedstawionym dokumentom oraz informacjom w nich zawartym Sąd dał wiarę w całości, albowiem zgodność ich treści z rzeczywistym stanem faktycznym nie została przez strony zakwestionowana w toku procesu, a sporządzone zostały przez uprawnione podmioty w ramach obowiązków wynikających z charakteru ich działalności. Sąd ustalił powyższy stan faktyczny również na podstawie przesłuchania stron, którym dał wiarę w całości. Ponadto Sąd w zupełności podzielił wywody i wnioski zawarte w opiniach biegłych, są one bowiem spójne i logiczne.

Dowód: dokumentacja medyczna prowadzenia ciąży należąca do matki powoda k. 4-17; dokumentacja medyczna powoda k. 18-53; decyzja Prezydenta miasta R. przyznająca prawo do zasiłku pielęgnacyjnego z dnia 06.09.2012 r. k. 54; decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 01.10.2012 r. o przyznaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego k. 55; decyzja Prezydenta miasta R. przyznająca dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego z dnia 04.02.2013 r. k. 56; faktury i rachunki za leczenie i rehabilitację powoda k. 57-123; pismo (...) S. A. z 20.11.2012 r. k. 124, z 19.09.2012 r. k 129; pismo pozwanego J. grudzień z 20.08.2012 r. k. 126-127; pismo powoda do (...) S. A. z 31.08.2012 r. k. 128, z 26.09.2012 r. k. 130; dokumentacja medyczna prowadzenia ciąży należąca do pozwanego J. G. k. 161-165; rekomendacja Głównego (...) Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu k. 166-167, 216-226; przykładowy opis badania z poradni badań prenatalnych k. 168; szablon druku skierowania na badania prenatalne refundowane przez NFZ k. 169; polisa (...) S. A. k 170-175; polisa (...) k. 176-181; artykuł medyczny „terapia prenatalna płodu z wadą naprawialną” k. 182-202; Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) S. A. od odpowiedzialności cywilnej lekarzy i lekarzy dentystów wykonujących zawód na terytorium RP k. 227-228v; akta szkody nr 4822/2012295 k. 229-278; zeznania matki powoda K. G. 00:02:48 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328; zeznania ojca powoda P. G. 00:37:54 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328- 328v; zeznania pozwanego J. G. 00:59:01 protokół z dnia 8.10.2013 r. k. 328v; opinia biegłego sądowego M. W. k. 339-343 oraz opinia uzupełniająca k. 363-367; opinia biegłej sądowej I. W. k. 401-411 oraz opinia uzupełniająca k. 435-439.

Sąd zważył, co następuje:

W ustalonym stanie faktycznym powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą dochodzonych przez powoda roszczeń jest art. 444 i 445 § 1 kc. Przypisanie odpowiedzialności z tego przepisu wymaga również zaistnienia elementu obiektywnego, jakim jest bezprawność (art. 415 kc). Aby móc przypisać odpowiedzialność pozwanemu ad. 1 za ewentualną szkodę muszą być spełnione łącznie następujące przesłanki: wyrządzenie szkody przez lekarza, jego zawinione działanie lub zaniechanie, adekwatny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy tym działanie lub zaniechaniem a wyrządzoną szkodą, a także wyrządzenie szkody przy wykonywaniu czynności powierzonej lekarzowi. W świetle okoliczności rozpoznawanej sprawy należało mieć także na względzie, iż na mocy art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 1997r., Nr 28, poz. 152 z późniejszymi zmianami) lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż jedyną pewną metodą rozpoznania zespołu (...) jest przeprowadzenie badania inwazyjnego, w celu pobrania komórek, ich hodowli i wykonania badania genetycznego. Pozostałe nieinwazyjne badania (wywiad z rodzicami dziecka, USG płodu, wykonanie z krwi matki (...) i beta - (...)) dają łącznie czułość diagnostyki w granicach 90%. Oznacza to, że nadal część płodów z wadą genetyczną jest nierozpoznawana pomimo braku jakichkolwiek zaniedbań w przeprowadzaniu tych badań ze strony położnika. Również nie wszystkie wady serca są rozpoznawalne w prenatalnym USG, zaś echokardiograficzne badanie płodu pozwala rozpoznać od 30 do 85% przypadków w zależności od doświadczenia osoby wykonującej badanie, wagi matki, ułożenia i wieku płodu. Oznacza to, że u części noworodków z wrodzonymi wadami serca nie udaje się rozpoznać tych wad w badaniu prenatalnym. W rozpoznawanej sprawie serce płodu było ocenione zgodnie z rekomendacjami (...), a jego budowa w tym zakresie nie wykazywała odchyleń od normy. Zaś uwidocznienie i ocena ubytków w przegrodzie międzykomorowej i międzyprzedsionkowej jest procedurą dodatkową, wymagającą użycia kolorowego D., który nie jest wykorzystywany w trakcie rutynowej kontroli budowy serca płodu w ciąży fizjologicznej.

Z dokumentacji medycznej wynika, że pozwany J. G. dołożył wymaganej od niego staranności w przeprowadzaniu badań kontrolnych ciężarnej K. G., zgodnie z rekomendacjami (...) w zakresie opieki przedporodowej. Wobec powyższego nie można zarzucić mu błędu w sztuce lekarskiej. Istotne jest to, iż w związku z porodem dziecka, które było obciążone wadą genetyczną i wrodzoną wadą serca, pracownicy szpitala odbierający poród podjęli niezwłocznie prawidłowe działania medyczne, a więc prawidłowo przyjęli poród i prawidłowo zdiagnozowali noworodka, zlecając jego przewiezienie do szpitala z oddziałem intensywnej terapii i patologii noworodka.

W trakcie postępowania, na podstawie opinii lekarskiej biegłego sądowego w zakresie ginekologii i położnictwa, dr n. med. M. W., Sąd ustalił, że zdiagnozowany u powoda zespół (...) jest jedną z aneuploidii. Prenatalna diagnostyka ultrasonograficzna, ewentualnie połączona z diagnostyką biochemiczną (badanie białka (...) i wolnej podjednostki beta - (...)) nie służy do diagnozowania czy istnieje wada genetyczna płodu, a jedynie do wyselekcjonowania ciąż, które należy poddać dalszej diagnostyce inwazyjnej. Wobec powyższego wada genetyczna nie może być rozpoznana na podstawie badania USG, zaś zastosowanie technologii 4D obrazowania płodu nie ma w tym zakresie żadnego znaczenia. Podstawową metodą stosowaną do oszacowania ryzyka płodu obarczonego wadą genetyczną jest ocena przezierności karkowej NT. Skuteczność tej metody nie przekracza 80%(a więc pomimo prawidłowości badania i jego parametrów 20% chorych płodów nie zostanie uznana za płody podejrzane). Inne markery, jak ocena kości nosowej, spektrum przepływu w duclus venosus, niedomykalność zastawki trójdzielnej, mają niższą wagę i ich dodanie w niedużym stopniu zwiększa wartość predykcyjną. Po to by radykalnie zwiększyć wartość badania przesiewowego USG należy wykonać badanie biochemiczne poziomu płodowego białka (...) i wolnej podjednostki beta - (...), czyli tzw. podwójny test zintegrowany. Wówczas osiągana jest czułość diagnostyki na poziomie 95%. Dodatkowo zgodnie z rekomendacjami (...) w zakresie opieki przedporodowej, ocenę przezierności karkowej (NT) i kości nosowej (NB) wykonuje się w trakcie badania ultrasonograficznego między 11 a 14 tygodniem ciąży. Optymalnym czasem badania prenatalnego jest również współczynnik (...) (pomiar długości ciemieniowo – siedzeniowej) 45- 84 mm. U powoda badanie wykonano, gdy jego wielkość (...) wynosiła 78 mm, a zatem było to we właściwym czasie ciąży.

Jeśli chodzi o wady serca to zasadniczo są one widoczne w badaniu USG wykonywanym w połowie ciąży(pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży). Wykrywalność prenatalna wad serca podczas badania USG wykonywanego przez niewyszkolonych w tym zakresie położników wynosi około 15%, skuteczność wyszkolonych położników (po specjalnych kursach doskonalących) wynosi 15-40%. W najlepszych światowych ośrodkach referencyjnych dysponujących wybiórczo specjalistyczną kadrą oraz specjalistycznym sprzętem wynosi 40 – 80%. Wady serca u płodu ewoluują wraz z rozwojem ciąży i wzrostem płodu. Typowym przykładem problemów ze zdiagnozowaniem wady są trudności w uwidocznieniu niedużego defektu przegrody, np. ubytku części błoniastej przegrody międzykomorowej (jak u powoda). Podobnie jest w przypadku defektu międzyprzedsionkowego. Otwór taki (w postaci połączenia przedsionków) istnieje fizjologicznie podczas ciąży w sercu płodu i właśnie to powoduje znaczne trudności diagnostyczne. Ponadto, nawet gdyby wykryto wadę serca, to nie było możliwe wykonanie operacji kardiochirurgicznej wewnątrzłonowo. Operacje ubytków przegrody serca wykonuje się po narodzinach(w oddziałach kardiochirurgicznych), w różnym wieku dziecka (zależnie od rodzaju wady i stopnia jej nasilenia). Niektóre ubytki międzykomorowe zamykają się samoistnie w trakcie obserwacji dziecka i nic wymagają interwencji chirurgicznej.

Ponieważ wszystkie przeprowadzone przez lekarza badania nie wykazywały odchyleń od normy, nie było podstaw do skierowania ciężarnej na refundowaną prenatalną diagnostykę w kierunku wady genetycznej lub wady rozwojowej płodu (matka powoda była podczas wizyty w 8 tygodniu ciąży poinformowana o wskazaniach do badań prenatalnych). Ponadto obie te wady nie stanowią wskazania do wykonania cesarskiego cięcia, choć gdyby zdiagnozowano wady serca mające wpływ na stan w życiu noworodkowym, to dziecko powinno urodzić się w ośrodku referencyjnym. Mimo to postępowanie personelu medycznego podczas porodu dziecka obciążonego wadą genetyczną jest takie samo, jak w przypadku dziecka zdrowego.

Także na podstawie opinii lekarskiej biegłej sądowej z zakresu anestezjologii, intensywnej terapii i neonatologii, dr lek. med. I. W., Sąd ustalił, że zespół (...) jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, a jedynym sposobem jej wykrycia i potwierdzenia w okresie prenatalnym jest wykonanie badania genetycznego drogą amniocentezy. Jest to jednak badanie inwazyjne i niesie za sobą ryzyko poronienia, krwotoku, zakażenia, występowania porodu przedwczesnego, immunizacji. Częstość poronień związanych z amniopunkcją wynosi około 1%. Dlatego nie jest ono wykonywane u wszystkich kobiet, a jedynie u tych, które miały wcześniej wykonywane badania przesiewowe i które wykazały, że kobieta jest w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia wady genetycznej płodu. Matka powoda nie spełniała żadnego z warunków, które umożliwiłyby zakwalifikowanie jej do przeprowadzenia poszerzonej nieinwazyjnej lub inwazyjnej diagnostyki prenatalnej finansowanej przez NFZ, ale mogła wykonać poszerzone badanie USG i badania z krwi na własny koszt, bez skierowania. Badanie USG nie daje nigdy pewności, że kobieta urodzi dziecko zdrowe, jeżeli obraz USG płodu będzie prawidłowy. Jeśli w USG stwierdza się obrzęk tkanki podskórnej w okolicy karku płodu, konieczne jest wykonanie rozszerzonego badania USG płodu oraz badań z krwi matki, co zwiększa czułość diagnostyki do około 90%. Wciąż jednak pewna ilość chorych płodów nie zostanie wykryta (średnio 1 na 10).

Jeśli chodzi o wrodzoną wadę serca (pod postacią ubytku w przegrodzie międzyprzedsionkowej i ubytku w przegrodzie międzykomorowej) to należy ona do łagodnych wad, które mogą być rozpoznane w USG prenatalnym, ale zwykle po 28 tygodniu ciąży, zwłaszcza jeżeli ubytki są duże. Rozpoznawalność wrodzonych wad serca w wyspecjalizowanych ośrodkach wynosi około 68% i ściśle zależy od doświadczenia badającego oraz od jakości aparatu do USG. Wady serca pod postacią (...) 11, (...) nie operuje się wewnątrzłonowo. Zabiegi takie wykonywane są tylko przy najcięższych wadach wrodzonych, anatomicznych, które są obarczone bardzo wysoką śmiertelnością i które zaburzają prawidłowy rozwój płodu, a ich korekcja zwiększa szansę przeżycia i/lub rozwoju płodu. Tylko pojedynczy pacjenci z najcięższymi wadami anatomicznymi są kwalifikowani do tego rodzaju zabiegów, ze względu na ogromne (około 50%) ryzyko zgonu wewnątrzłonowego operowanego płodu.

Powód urodził się w stanie ciężkim, był oceniany na 2 pkt w pierwszej minucie życia (nie oddychał, skóra była sina, miał obniżone napięcie mięśniowe, nie reagował na cewnik do odsysania). Z tego powodu bezpośrednio po urodzeniu był wentylowany (...) z tlenem, w wyniku czego stan dziecka szybko poprawił się, pojawił się wydolny oddech, skóra zaróżowiła się, poprawiło się napięcie mięśniowe i powróciły odruchy. Pacjent w 3 i 5 minucie życia miał już 8 pkt w skali A.. Postępowanie to było prawidłowe i mogło być wykonane w każdym szpitalu niezależnie od stopnia referencyjności. Do Oddziału Intensywnej Terapii i Patologii Noworodka został przekazany na oddechu własnym z tlenoterapią bierną. Pacjent miał wydolny układ krążenia. W ECHO serca stwierdzono występowanie złożonej wady serca. Wady te nie wymagały natychmiastowej korekcji kardiochirurgicznej. W kolejnych badaniach echokardiograficznych powoda, wykonywanych podczas wizyt kardiologicznych, stwierdzono stopniowy rozwój nadciśnienia płucnego z powodu przecieku krwi lewo-prawego przez ubytek w części błoniastej przegrody międzykomorowej oraz ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej. Korekcja była przeprowadzona w 5 miesiącu życia dziecka, tj. 22 października 2012 r. Przebieg zabiegu i okres pooperacyjny przebiegły prawidłowo. Obecnie wyniki leczenia ww. wady są bardzo dobre. Wobec powyższego należy stwierdzić, że powód nie wymagał postępowania intensywno-terapeutycznego, a jedynie pobytu na oddziale patologii noworodka. Transport powoda po urodzinach nie pogorszył jego stanu klinicznego. Dodatkowo biegły ustalił, że nie doszło u powoda do średniego ani ciężkiego niedotlenienia okołoporodowego, wobec czego szansa, że doszło do poważnego uszkodzenia mózgu (a dalej do deficytów neurologicznych) jest niewielka. Wynika to z tego, że w 3 i 5 minucie życia powód miał 8 pkt w skali A..

Po przeprowadzeniu wnikliwego postępowania dowodowego, w tym opinii z biegłych specjalistów z zakresu ginekologii i położnictwa oraz neonatologii, Sąd ustalił, że nie można przypisać pozwanemu J. G. popełnienia błędu medycznego w związku z prowadzeniem ciąży matki powoda, K. G.. W ocenie Sądu biegli sądowi M. W. i I. W. wnikliwie przeanalizowali stan powoda pod kątem jego zdrowia, przebiegu ciąży, przyczyn powstania wady genetycznej i wady serca oraz wyciągnęli logiczne wnioski. W konsekwencji Sąd uznał opinie jako w pełni wartościowe dowody w tej sprawie. Reasumując, w ocenie Sądu powód nie doznał szkody, za którą odpowiedzialność ponosiłby pozwany J. G..

Skoro pozwany J. G. nie popełnił błędów diagnostycznych skutkujących pogorszeniem stanu zdrowia powoda to tym samym odpowiedzialności odszkodowawczej nie ponosi (...) S.A. w W., który ubezpieczał odpowiedzialność cywilną lekarza.

Stroną przegrywającą proces w rozumieniu art. 98 kpc jest powód i to on winien ponieść koszty procesu. Jednakże Sąd uznał za zasadne, na podstawie art. 102 kpc, w związku z wystąpieniem szczególnych okoliczności, stopnia zaawansowania i trudności sprawy, odstąpić od obciążania powoda kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanych. Sąd bowiem doszedł do wniosku, że rodzice powoda mieli prawo żądać ustalenia przyczyn jego obecnego stanu zdrowia, a z powodu złożonego i wieloaspektowego stanu sprawy możliwe to było dopiero po przeprowadzeniu postępowania dowodowego z opinii biegłych sądowych.

R., dnia 02 lutego 2015r. SSO Katarzyna Banko