Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2014 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2014 r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

1.Umarza postępowanie w zakresie pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego- postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 16.07.2013r w sprawie IXCz 493/13 oraz postanowienia Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 20.12.2012r w sprawie I C 91/12.

2.Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.Nie obciąża powoda kosztami procesu.

4.Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. D. S. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w G. kwotę 1476 zł, w tym podatek Vat z tytułu wynagrodzenia.

SSR Alina Kowalewska

Sygn. akt. I C 79/14

UZASADNIENIE

Powód P. P. domagał się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku, I Wydział Cywilny z dnia 29 października 2012r., wydanego w sprawie I C 91/12, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem tego Sądu z dnia 20 grudnia 2012 r.. Nadto domagał się pozbawienia wykonalności postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 16 lipca 2013 r., sygn. akt IX Cz 493/13 i postanowienia Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 20 grudnia 2012 r.. sygn. akt I C 91/12.

W uzasadnieniu podał, że w roku akademickim 1999/2000 podjął studia w Wyższej Szkole Finansów i (...) w B., Filia w E.. Jak wskazał, uiścił czesne za pierwszy semestr, a następnie na piśmie zrezygnował ze studiowania. Twierdził, że pomimo tego – uczelnia po upływie 10 lat – w dniu 22 kwietnia 2010 r. zwróciła się do niego z żądaniem zapłaty czesnego za drugi semestr. Twierdził, że pismem z dnia 6 maja 2010 r., na które nie otrzymał odpowiedzi, wyjaśnił sprawę i podniósł zarzut przedawnienia. Podał też, że jesienią 2010 r. otrzymał wezwanie do zapłaty od pozwanego (...) Spółka Jawna w W., który nabył wierzytelność od uczelni. Powód wyjaśnił, że w tym czasie przebywał za granicą, a rozmowy z nowym wierzycielem prowadził jego ojciec W. P.. Wskazał, że następnie bez jego udziału toczyła się sprawa o zapłatę. Twierdził, że o wyroku wydanym w sprawie dowiedział się dopiero, gdy z powodu poważnej choroby – nowotworu złośliwego pnia mózgu musiał wrócić do kraju. Argumentował, że ciężka choroba, walka o życie oraz niepełnosprawność nie pozwoliły mu na zajęcie się sprawą. Jak podał, z tych powodów, w odpowiednim czasie i trybie nie mógł kwestionować przed sądem istnienia wierzytelności i podnieść zarzutu przedawnienia wierzytelności.

Pozwany (...) Spółka Jawna w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, że podana przez powoda podstawa prawna powództwa i wywodzone przez niego zarzuty nie mieszczą się w ramach podstaw prawnych wskazanych w art. 840 kpc. Zaznaczył, że powództwo wymienione w tym artykule nie prowadzi do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy i w związku z tym w tym trybie nie jest możliwa zmiana uprzednio wydanego orzeczenia. Argumentował też, że podstawą przedmiotowego powództwa mogą być tylko takie zarzuty, których powołanie nie było możliwe w postępowaniu, w którym wydany został tytuł egzekucyjny. Jak wskazał, podstawą tego powództwa nie mogą być zdarzenia istniejące przed powstaniem tytułu korzystającego z powagi rzeczy osądzonej, gdyż wówczas jego uwzględnienie prowadziłoby do zanegowania tej powagi i zakwestionowania prawomocnego orzeczenia.

Nie zgodził się również z twierdzeniami powoda, co do tego że nie miał on możliwości podjęcia obrony w sprawie I C 91/12. Wskazał, że powód ustanowił w tym postępowaniu swoim pełnomocnikiem ojca, który nie podjął skutecznej obrony.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 5 grudnia 2011 r. (...) Spółka Jawna w W. wystąpił do Sądu Rejonowego w Giżycku przeciwko P. P. z powództwem o zapłatę kwoty 1440 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Dochodzona pozwem kwota obejmowała dwie niezapłacone raty czesnego za studia w Wyższej Szkole Finansów i (...) w B., F. w E., za miesiące luty i kwiecień 2000 r.. Powyższą wierzytelność powodowa Spółka nabyła od pierwotnego wierzyciela na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 31 sierpnia 2010 r.. Sąd wydał w sprawie I Nc 1303/11 nakaz zapłaty w dniu 6 grudnia 2011 r., który został uchylony postanowieniem z dnia 31 stycznia 2012 r., z powodu nie doręczenia go pozwanemu. W sprawie, która następnie prowadzona była pod syg. akt I C 91/12 – postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2012 r. Sąd ustanowił dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego P. P. kuratora. W dniu 29 października 2012 r. Sąd wydał wyrok, w którym uwzględnił złożone w sprawie powództwo. Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2012 r. wyrokowi temu nadana została klauzula wykonalności. W dniu 10 maja 2012 r. zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności złożył ojciec pozwanego W. P., który podał, że działa w jego imieniu jako pełnomocnik. Postanowieniem z dnia 27 maja 2013 r. sąd odrzucił złożone zażalenie z powodu nie uzupełnienia braków formalnych. Sąd Okręgowy w Olsztynie postanowieniem z dnia 16 lipca 2013 r. oddalił zażalenie na przedmiotowe postanowienie.

(dowód z akt sprawy I C 91/12: pozew wraz z załącznikami – k. 5-33, nakaz zapłaty z dnia 6 grudnia 2011 r. – k. 34, postanowienie z dnia 31 stycznia 2012 r. – k. 42, postanowienie z dnia 20 sierpnia 2012 r. – k. 68, wyrok z dnia 29 października 2012 r. – k. 85postanowienie z dnia 20 grudnia 2012 r. – k. 95, postanowienie z dnia 27 maja 2013 r. – k. 107, postanowienie z dnia 16 lipca 2013 r. – k. 123)

Na podstawie tytułu wykonawczego wydanego w sprawie I C 91/12 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Giżycku – M. W. w dniu 17 stycznia 2014 r. wszczął przeciwko P. P. postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 266/13. Wierzytelność stwierdzona tym tytułem nie została dotychczas wyegzekwowana.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 12 września 2012 r. o stwierdzeniu nabycia spadku – k. 6; z akt sprawy I Ns 12/13, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z dnia 23 kwietnia 2013 r. – k. 4)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 840 § 1 dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście (pkt 1) bądź jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane, a gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeśli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie (pkt 2).

Oznacza to, że podstawą powództwa opozycyjnego może być zarówno kwestionowanie istnienia tytułu egzekucyjnego, jak i okoliczności związane z nadaniem mu klauzuli wykonalności.

Przez zaprzeczenie zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, o czym jest mowa w art. 840 § 1 kpc, należy rozumieć zaprzeczenie przez dłużnika obowiązkowi spełnienia na rzecz wierzyciela świadczenia określonego w tytule egzekucyjnym. Zaprzeczenie takie obejmuje zgłoszenie odpowiedniego zarzutu i może dotyczyć treści tytułu egzekucyjnego (chodzi tu o zaprzeczenie zdarzeniom, które wystąpiły przed powstaniem tytułu egzekucyjnego, tj. od samego początku) oraz innych zdarzeń. W wypadku zaprzeczenia zdarzeniom, które wystąpiły po powstaniu tytułu egzekucyjnego powód powinien wskazać wpływ tych zdarzeń na nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności. Zob. np. orz. SN z 19.5.1961 r., I CR 540/60 wraz z glosą E. W. , PiP 1962, Nr 5-6, s. 977-984. Dłużnik nie może jednak kwestionować treści tytułu egzekucyjnego w postaci prawomocnego orzeczenia sądowego, albowiem orzeczenie to wiąże sąd w sposób wyłączający ponowne badanie stwierdzonego w nim obowiązku.

Natomiast artykuł 840 § 1 pkt 2 stwarza podstawę do zwalczania tytułu wykonawczego w przypadku, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego zaszły zdarzenia prowadzące do wygaśnięcia zobowiązania lub zdarzenia, wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane. Na podstawie regulacji materialnoprawnych w literaturze rozróżnia się zdarzenia zależne od woli stron (np. spełnienie świadczenia, potrącenie) oraz niezależne od woli stron (m.in. przedawnienie roszczenia, niemożność świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie odpowiada). (Vide: uchwała SN z dnia 14 października 1993 r., III CZP 141/93, OSNC 1994, nr 5, poz. 102; uchwała SN z dnia 30 lipca 1974 r., III CZP 44/74, OSNC 1975, nr 5, poz. 78).

W niniejszej sprawie – powód podniósł zarzuty, które dotyczyły zdarzeń mających miejsce przed powstaniem tytułu egzekucyjnego. Zaznaczył, że przed wytoczeniem przeciwko niemu powództwa o zapłatę podniósł zarzut przedawnienia w piśmie, które skierował do poprzednika prawnego pozwanego. Twierdził też, że z powodu pobytu za granicą i ciężkiej choroby, nie mógł sprawie I C 91/12, podjąć obrony i kwestionować istnienia wierzytelności, a także podnieść zarzutu przedawnienia wierzytelności.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 21 lipca 2010 r., III CZP 47/10, LEX nr 585109, Sąd Najwyższy podkreślił, że stan powagi rzeczy osądzonej pociąga za sobą m.in. skutek w postaci prekluzji materiału procesowego (faktycznego) sprawy, co oznacza, że z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia merytorycznego zarzuty, których podstawą są okoliczności istniejące już w czasie postępowania - przed wydaniem wyroku, nie mogą być podstawą podważania skutków prawomocnego wyroku, jeżeli nie zostały zgłoszone w trakcie tego postępowania. Przepis art. 842 § 1 pkt 2 – w odniesieniu do orzeczeń sądowych wprowadza prekluzję co do zdarzeń zaszłych przed zamknięciem rozprawy, a zatem zanim jeszcze takie orzeczenie formalnie zostało wydane. Oznacza to, że jeżeli pozwany w toku postępowania rozpoznawczego nie podniósł zarzutów merytorycznych bądź zarzutu przedawnienia (które już wówczas nastąpiło), to na okoliczność tę nie może się powoływać w uzasadnieniu powództwa opozycyjnego. Powództwo opozycyjne przewidziane w art. 840 kpc nie prowadzi do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem. W związku z tym nie jest dopuszczalna merytoryczna zmiana uprzednio wydanego prawomocnego orzeczenia na podstawie art. 840 kpc (wyr. SN z 12.12.1972 r., II PR 372/72, OSP 1973, Nr 11, poz. 222).

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, mając względzie stanowisko Sądu Najwyższego, że brak było podstaw do uwzględnienia powództwa złożonego w sprawie. Powyższego nie zmienia okoliczność, że powód w sprawie I C 91/12 nie działał osobiście lecz był reprezentowany był przez kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu (art. 144 kpc). Podkreślić należy, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 marca 2012 r. (IV CSK 284/11) wskazał, że zaniechania kuratora procesowego traktowane być muszą tak jak zaniechania strony, dla której kurator taki został ustanowiony, a ewentualne nieprawidłowości związane z jego ustanowieniem i działaniem mogą stanowić jedynie podstawę nieważności postępowania przewidzianej w art. 379 pkt 5 kpc, uwzględnianej w ramach kontroli instancyjnej albo wznowienia postępowania w oparciu o art. 401 pkt 2 kpc.

O powyższym orzeczono na podstawie art. 840 kpc w zw. z art. 144 kpc.

Z racji tego, że powód cofnął pozew w części, co do żądania pozbawienia wykonalności postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 16 lipca 2013 r., w sprawie IX Cz 492/13 i postanowienia Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 20 grudnia 2012 r., w sprawie I C 91/12, Sąd w tym zakresie postępowanie umorzył.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art.102 kpc. Za nieobciążaniem powoda, który przegrał sprawę, tymi kosztami przemawia jego sytuacja osobista i materialna. Powód jest osobą ciężko chorą, nie pracuje i pozostaje na utrzymaniu rodziców.

O wysokości wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu orzeczono na podstawie § 6 pkt 4 w zw. § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).