Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Piwko (spr.)

Sędziowie: SSO Elżbieta Ciesielska

SSO Rafał Adamczyk

Protokolant: st. prot. sądowy Agnieszka Baran

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 grudnia 2014 r. w Kielcach

sprawy z powództwa G. K. (1), K. K., G. K. (2), P. K., A. K. (1), M. P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Busku-Zdroju

z dnia 23 czerwca 2014 r., sygn. akt I C 538/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1)  w punkcie I (pierwszym) w ten sposób, że powództwo G. K. (1)oddala ponad kwotę 23000 (dwadzieścia trzy tysiące) złotych, powództwo K. K.oddala ponad kwotę 10 000 (dziesięć tysięcy) złotych, oddala powództwo P. K.ponad kwotę 10 000 (dziesięć tysięcy) złotych i oddala powództwo G. K. (2)ponad kwotę 10 000 (dziesięć tysięcy ) złotych,

2)  w punkcie II (drugim) co do rozstrzygnięcia o kosztach procesu należnych od pozwanego na rzecz G. K. (1), G. K. (2), P. K. i K. K. w całości i pomiędzy tymi powodami a pozwanym znosi wzajemnie koszty procesu;

3)  w punkcie III (trzecim) i nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Busku-Zdroju kwotę 5 770 (pięć tysięcy siedemset siedemdziesiąt) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych; nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa –Sądu Rejonowego w Busku- Zdroju od G. K. (1) 1000 (jeden tysiąc) złotych, od P. K. 500 ( pięćset) złotych, od G. K. (2) 500(pięćset) złotych- z zasądzonych na ich rzecz w punkcie I (pierwszym) zaskarżonego wyroku roszczeń;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  odstępuje od obciążenia powodów P. K., G. K. (1), G. K. (2) i K. K. kosztami postępowania apelacyjnego;

IV.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnejz siedzibą w W.na rzecz M. P. i na rzecz A. K. (1)po 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

II Ca 1202/14

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne.

Zasadne są zarzuty apelacji dotyczące naruszenia art. 446 § 4 k.c. poprzez przyznanie rażąco wygórowanej sumy zadośćuczynienia dla powodów G. K. (1), K. K., P. K. i G. K. (2).

Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, doznanej przez pokrzywdzonego. Ustawodawca nie wprowadza żadnych innych kryteriów ustalenia tej kwoty, posługując się pojęciem „sumy odpowiedniej”. Orzecznictwo przyjmuje, iż kryteriami oceny rozmiarów krzywdy mogą być: charakter, rodzaj i intensywność więzi, jaka łączyła ich z tragicznie zmarłym, rola pełniona w rodzinie przez osobę zmarłą, okoliczności, w jakich nastąpiła śmierć, skutki w postaci poczucia stagnacji, osamotnienia i pustki po śmierci osoby bliskiej, wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane tym zdarzeniem, utrata radości życia, lęk przed przyszłością, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem zgonu osoby bliskiej (np. nerwica, depresja), a także wiek i sytuacja rodzinna pokrzywdzonego, zwłaszcza stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i ją zaakceptować (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 99/05, LEX nr 198509, wyrok Sądu Najwyższego z 1 kwietnia 2004 r., II CK 131/03, LEX nr 327923, wyrok Sądu Najwyższego z 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, LEX nr 898254, OSP 2012/4/44, wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 2012 r., IV CSK 416/11, LEX nr 1212823).

Wskazać należy, iż z opinii biegłych psychologów, dotyczących skutków jakie wywarła śmierć A. K. (2) na stan psychiczny wymienionych wyżej powodów wynika, iż okres żałoby trwał u nich od sześciu miesięcy do jednego roku, co jest naturalne w przypadku straty bliskiej osoby. Nadto żadne z nich nie przeżywało żałoby w sposób patologiczny, a objawy dyskomfortu psychicznego były umiarkowanie nasilone. Żadne z powodów nie korzystało z pomocy psychologa czy psychiatry. Ponadto we wnioskach z opinii biegłych psychologów powtarza się stwierdzenie, iż śmierć A. K. (2) nie wywarła trwałych następstw w funkcjonowaniu pozwanych w życiu zawodowym i osobistym.

Trafnie pozwany podnosi, iż w rozpoznawanej sprawie należy wziąć pod uwagę, iż zmarły był osobą dojrzałą, założył własną rodzinę, podobnie jak większość rodzeństwa. A. K. (2)prowadził osobne gospodarstwo domowe wraz z żoną i dzieckiem. Nie negując faktu wzajemnej pomocy członków rodziny, wspólnych spotkań i bliskiej odległości w jakiej od siebie mieszkali wskazać nadzy, iż z doświadczenia życiowego wynika, iż każde z nich „żyło własnym życiem”. Więzi emocjonalne łączące G. K. (2), K. K.i P. K.ze zmarłym bratem nie były ponadprzeciętnie silne. Nadto K. K.od 2008 roku pracuje na stałe w I., co sprawia, iż jego kontakty ze zmarłym były niewątpliwie rzadsze. Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego kwotą odzwierciedlającą rozmiar krzywdy doznanej przez G. K. (1)jest kwota 30 000 zł, a uwzględniając fakt, iż otrzymała ona w postępowaniu likwidacyjnym 7000 zł, zasądzić na jej rzecz należało 23 000 zł. Z kolei odpowiednią sumą dla zrekompensowania krzywdy powodów G. K. (2), P. K.i K. K.będzie kwota 10 000 zł.

Z uwagi na powyższe zmieniono zaskarżony wyrok w części dotyczącej zadośćuczynienia i oddalono powództwo co do G. K. (1) ponad kwotę 23000zł, G. K. (2), K. K. i P. K., ponad kwoty 10000zł, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

Dalej idąca apelacja nie jest zasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego, pomimo, iż wszyscy powodowie poza G. K. (1)byli rodzeństwem zmarłego to suma przyznanego im zadośćuczynienia nie powinna być jednakowa. Zdaniem Sądu krzywda doznana na skutek śmierci brata przez A. K. (1)i M. P.byłą większa i bardziej dotkliwa, co winno znaleźć odzwierciedlenie w kwocie zasądzonego zadośćuczynienia. Powódka M. P., ze względny na swój zły stan zdrowia i upośledzenie dłużej odczuwała negatywne skutki śmierci brata, a nadto była z nim silniej związana emocjonalnie niż pozostałe rodzeństwo. W 2004 roku uległa wypadkowi, na skutek którego doznała wielonarządowego urazu, licznych złamań, stłuczenia mózgu i pnia mózgu. Poddana była długotrwałemu leczeniu i rehabilitacji, którą kontynuuje. Skutki tego zdarzenia powódka odczuwa do dziś. Okres żałoby u M. P.trwał dłużej niż u pozostałych członków rodziny zmarłego - do 1,5 roku. Nadto po wypadku powódki zmarły zrezygnował z planowanego wyjazdu do pracy we W., by pomóc szwagrowi B. P.w opiece na żoną i domem, co świadczy o jego szczególnym przywiązaniu do siostry.

Odnośnie A. K. (1), Sąd miał na uwadze przede wszystkim fakt, iż uczestniczył on w wypadku, w którym zginął jego brat, przez cały czas był przytomny. Widział co działo się z A. K. (2), chciał mu pomóc, co było jednak niemożliwe. Odczuwał wyrzuty sumienia i miał poczucie winy z powodu śmierci brata.

Zatem nie ma podstaw do obniżania zasądzonego zadośćuczynienia w stosunku do M. P.i A. K. (1), nie było podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia w tym zakresie, a zasądzona kwota 20 000 zł jest adekwatna do doznanej przez nich krzywdy. Z uwagi na powyższe apelacja co do zadośćuczynienia zasądzonego na rzecz tych powodów podlegała oddaleniu, na podstawie art. 385 k.p.c.

Nietrafny jest zarzut naruszenia art. 316 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy w składzie niniejszym reprezentuję tę linię orzecznictwa Sądu Najwyższego według której, jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu. W dniu 4 stycznia 2013 roku powodowie otrzymali od pozowanego pismo, w którym podtrzymał on wcześniejszą decyzję co do wysokości zadośćuczynienia przyznanej G. K. (1) i o odmowie przyznania tegoż na rzecz pozostałych powodów. Zatem uznać należy, iż roszczenie stało się wymagalne w dniu 5 stycznia 2013 r. Nie można przyjąć, że wypłacona w postępowaniu likwidacyjnym kwota 7 000 zł, jedynie na rzecz G. K. (1) wówczas była odpowiednia. Od daty postępowania likwidacyjnego nie zaistniały żadne okoliczności wpływające na rozmiar zadośćuczynienia, które już wówczas było należne w kwotach zasądzonych przez Sąd.

Zmiana w zakresie zasądzonego roszczenia głównego skutkowała także zmianą orzeczenia co do kosztów procesu. Ostatecznie powództwo G. K. (1) zostało uwzględnione w 53 % (zatem niemal w połowie), zaś powództwa P. K., G. K. (2) i K. K. w 50 %. Ponieważ zarówno powodowie jak i pozwany byli reprezentowani przez fachowego pełnomocnika, a poniesione przez nich koszty procesu są zbliżone, zasadnym było wzajemne zniesienie kosztów pomiędzy ww. powodami a pozwanym.

Wszyscy powodowie, z wyjątkiem K. K.korzystali ze zwolnienia od kosztów sądowych. Opłata od uwzględnionej części powództwa od G. K. (1)wyniosła ostatecznie 1150 zł, od P. K.i G. K. (2)po 500 zł, zaś od A. K. (1)i M. P.po 1000 zł. Do opłat tych należy doliczyć wydatki związane z opinią biegłych, które Sąd Rejonowy nakazał wypłacić tymczasowo z Sum Skarbu Państwa. Opinia biegłych , wobec kwestionowania powództw a w zasadzie co do zasady przez pozwanego, była konieczna do orzekania przez Sąd Rejonowy. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych sumą tych kosztów został obciążony pozwany ( 1150 zł + 2x500 zł + 1000 zł+ 1000 zł + 1620= 5770 zł)

Na podstawie art.113ust.2 pkt1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art.100k.p.c. Sąd nakazał pobrać z zasądzonego na rzecz P. K. i G. K. (2) roszczenia należne od nich w wysokości po 500zł ( ½ opłaty od pozwu, skoro wygrywają w połowie) koszty sądowe, zaś od G. K. (1) kwotę 1000zł ( jest strona przegrywającą co do kwoty 20000zł). O kosztach postępowania apelacyjnego należnych do powodów P. K., G. K. (1), G. K. (2) i K. K. Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102k.p.c. mając na uwadze sytuację materialną powodów, a także okoliczność, że ostatecznie wysokość należnego zadośćuczynienia uzależniona jest od oceny sądu.

Apelacja pozwanego wobec M. P.i A. K.została oddalona, zatem pozwany zobowiązany jest jako strona przegrywająca do zwrotu poniesionych przez tych powodów kosztów postępowania apelacyjnego, o czym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98k.p.c. w zw. z art.108§1 k.p.c.

SSO E.Ciesielska SSO B.Piwko SSO R.Adamczyk