Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Wojciech Kościołek

Sędziowie: SSA Jerzy Bess

SSA Sławomir Jamróg (spraw.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 listopada 2014 r. w Krakowie

sprawy z wniosku A. R. – pełnomocnika wyborczego Komitetu Wyborczego Wyborców (...)

przy uczestnictwie G. S. i P. Z.

w trybie wyborczym o nakazanie dokonania czynności i wpłaceniu kwoty na rzecz organizacji pożytku publicznego

na skutek zażalenia wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 14 listopada 2014 r., sygn. akt I Ns 45/14

p o s t a n a w i a

oddalić zażalenie.

Sygn. akt I ACz 2374/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 14 listopada 2014 r. Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział I Cywilny oddalił wniosek, którym A. R. – pełnomocnik wyborczego Komitetu Wyborczego Wyborców (...) – w trybie wyborczym – domagała się:

1/ zakazania uczestnikom G. S. i P. Z. - pełnomocnikowi wyborczemu Komitetu Wyborczego Wyborców (...)– rozpowszechniania nieprawdziwych informacji, o tym jakoby: a/ Gminie (...) miały przysługiwać środki z opodatkowania komercyjnej części terminalu lotniska w B.,

b/ władze Gminy (...) miały nie podejmować działań w celu wyjaśnienia kwestii podatku od komercyjnej części terminalu lotniska w B.,

c/ władze Gminy miały nie podejmować działań zmierzających do budowy ośrodka zdrowia wbrew doręczonej im petycji mieszkańców,

d/ Wójt Gminy E. B. miała przedstawić Radzie Gminy projekt uchwały dopuszczającej utylizację w R. substancji toksycznych, którego przyjęcie przez Radę Gminy miało rzekomo skutkować zagrożeniem dla bezpieczeństwa i zdrowia mieszkańców całej Gminy,

2/ nakazania uczestnikom sprostowania nieprawdziwych informacji poprzez zobowiązanie uczestników solidarnie do opublikowania najpóźniej w kolejnym dniu po uprawomocnieniu się orzeczenia, w gazecie (...) oraz w gazecie (...) wydawanej przez (...) Centrum (...) w Z. ogłoszenia o treści: „G. S. oświadcza, iż nieprawdziwe są informacje, jakie zawiera rozpowszechniana od 10.11.2014 r. broszura pt. „ (...) a dotyczące tego, jakoby Gminie(...)miały przysługiwać środki z opodatkowania komercyjnej części terminalu lotniska w B., jakoby władze Gminy (...)miały nie podejmować działań w celu wyjaśnienia kwestii podatku od komercyjnej części terminalu lotniska w B., jakoby miały nie podejmować działań zmierzających do budowy ośrodka zdrowia wbrew doręczonej im petycji mieszkańców, a także nieprawdziwe są informacje, jakoby Wójt Gminy E. B. miała przedstawić Radzie Gminy projekt uchwały dopuszczającej utylizację w R. substancji toksycznych, którego przyjęcie przez Radę Gminy miało rzekomo skutkować zagrożeniem dla bezpieczeństwa i zdrowia mieszkańców całej Gminy.”,

3/ orzeczenia przepadku materiału wyborczego zawierającego w/w informacje, a to broszury pt. „(...)

4/ nakazania uczestnikom solidarnie wpłaty kwoty 25.000 zł na rzecz Fundacji (...) w R.. Ponadto wnioskodawca domagał się zwrotu od uczestników kosztów postępowania wg norm przepisanych.

5/ nadania postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności,

6/ zasądzenia kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy uznał za niesporne, że E. B., dotychczasowy wójt Gminy (...)jest kandydatem Komitetu Wyborczego (...)na stanowisko Wójta Gminy (...) w tegorocznych wyborach samorządowych. W wyborach tych zarejestrowany został również Komitet Wyborczy Wyborców (...)Kandydatem tego Komitetu na stanowisko wójta w/w Gminy jest G. S..

Nadto Sąd pierwszej instancji ustalił, że w gazetce informacyjnej zatytułowanej (...) stanowiącej materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Wyborców (...) w tegorocznych wyborach samorządowych, na drugiej stronie w tekście pt. (...)wskazano, iż „Port lotniczy powinien być zwolniony z podatku za tę część powierzchni, na której znajduje się pas startowy i samej odprawy pasażerów ale nie z działalności finansowej.”.

Dalej autor pisał: -„Rozumiem, że trudno lotnisku zapłacić za cały miniony okres. Może zasadne byłoby, w ramach spłacania zaległości, oddanie Gminie części udziałów (…). Obecna władza nic nie robi w kierunku wyjaśnienia kwestii spornych z lotniskiem? Przed wyborami owszem, deklaruje zajęcie się tą sprawą, po czym cztery lata mijają i nic się nie dzieje.” Z kolei na stronie trzeciej w tekście pt. (...) podano, iż „Lotnisko w B.płaci Gminie około 1 mln zł podatku, głównie za parking. To tylko fragment przysługujących Gminie środków. Zwolniony może być „obszar” który jest trwale przeznaczony do startów i lądowań statków powietrznych oraz do związanego z tym ruchu statków powietrznych, wraz z urządzeniami służącymi do obsługi tego ruchu, do którego dostęp jest kontrolowany. Komercyjna część terminalu – nie”.

Następnie na stronie siódmej tej broszury w tekście pt. (...) napisano, iż „Prawie 700 podpisów, które zebrał pan G. za budową w centrum Z. ośrodka zdrowia, nie zrobiły na władzy żadnego wrażenia”.

Na tej samej stronie w tekście pt. (...)podano, m.in. iż „na sesji Rady Gminy w październiku wójt B. zaproponowała podjecie uchwały, w której jest jasno określone, że dopuszcza się w R. do utylizacji śmieci i substancji toksycznych” (…), „ Taki obiekt zagraża bezpieczeństwu i zdrowiu mieszkańców Gminy(...) (…), „Lokalizacja punktu utylizacji szkodliwych substancji w R. (…) zapewnia inhalację oparami utylizowanych substancji całej Gminy.” Ustalenie to zostało dokonane na podstawie treści broszury.

Kwestionowana publikacja pochodziła od Komitetu Wyborczego Wyborców (...)i Komitet zajął się rozpowszechnianiem tego materiału. Przedmiotowa gazetka została wydana w nakładzie 2.000 i w całości została rozdana wyborcom.

Część komercyjna terminalu lotniska w B. jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od nieruchomości na podstawie decyzji Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 5 grudnia 2005 r. (wydanej na podstawie ustawowego upoważnienia tj. art. 21 ust. 2 pkt 2 i pkt 17 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112 z późn. zm.) i określającej granice lotniska w B.. Decyzja ta określa m.in., iż w granicach części lotniczej lotniska znajdują się wszelkie budynki, w tym również i takie, w których prowadzona jest działalność komercyjna. Decyzja została wydana na wniosek Zarządu Międzynarodowego Portu Lotniczego im. (...) sp. z o.o. z dnia 7 listopada 2005 r. Gmina nie pobiera podatku od nieruchomości na obszarze części lotniczych lotniska.

W związku powyższą decyzją dotychczasowy wójt Gminy (...) E. B. wielokrotnie występowała do organów centralnych, w tym w dniu 30 października 2013 r. do Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z sugestią zmiany prawa w celu zniesienia przedmiotowego zwolnienia lub rekompensowania Gminie dochodów, utraconych wskutek takiego zwolnienia. Natomiast pismem z dania 12 marca 2014 r. w/w wystąpiła do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z kolejnym wnioskiem o wszczęcie postępowania zmierzającego do ustalenia, że przedmiotowe zwolnienie podatkowe stanowi pomoc publiczną niezgodną z przepisami prawa wspólnotowego, a więc że Gmina powinna odzyskać utracony wskutek tego zwolnienia dochód. Na chwilę obecną Port Lotniczy nie posiada żadnych zaległości wobec Gminy (...)a kwestia uzyskania większych podatków od Lotniska nie jest rozwiązana.

W Gminie (...)z inicjatywy jej mieszkańców zbierane były podpisy pod budowę ośrodka zdrowia. Z inicjatywy obecnego wójta E. B., Gmina w 2010 i 2011 r. inicjowała postępowania o udzielenie koncesji na roboty budowlane zmierzające do wyłonienia partnera, które zrealizuje inwestycję. Postępowania te zakończyły się ich umorzeniem, z uwagi na brak oferentów – w związku z czym zapewniono petentów, iż po uzyskaniu stosownych środków Gmina sama zrealizuje przedmiotowe przedsięwzięcie.

W 2014 r. obecny wójt Gminy (...) E. B. przedstawił Radzie Gminy projekt uchwały w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego teren m.in. w miejscowości R., na którym to terenie obecnie działa punkt zbiórki odpadów, w tym wraków pojazdów. Uchwała ta służyła rozszerzeniu działalności w/w firmy. Uchwała ta została przyjęta przez Radę Gminy bez wprowadzania do niej zmian w stosunku do tekstu pierwotnego. Zezwala ona wyłącznie na lokalizację instalacji do przerabiania i odzysku odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych (§ 9 ust. 1 pkt 2 uchwały) pod warunkiem, że oddziaływanie instalacji nie będzie wykraczało poza granice terenu objętego planem tj. trenu inwestycji (§ 6 ust. 4 uchwały).

Odpady niebezpieczne miały powstawać wyłącznie z tzw. kasacji starych pojazdów wycofanych z eksploatacji i nie miały stanowić odpadów toksycznych.

Problem utylizacji odpadów na nieruchomości w R. był szeroko komentowany przez lokalną społeczność. Mieszkańcy obawiali się konsekwencji związanych ze składowaniem i unieszkodliwianiem niebezpiecznych odpadów. Sprzeciwili się temu. Byli zapewniani, że uchwała nie będzie dotyczyć substancji toksycznych. Problem ten był również omawiany na posiedzeniu Rady. 6 Radnych zagłosowało przeciwko tej uchwale przy 18 głosujących.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o decyzję Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 5.12.2005r.,pismo z dnia 30.10.2013 r., wniosek z dnia 12.03.2014r., kserokopię uchwały Rady Gminy (...) z dnia 24.10.2014 oraz w oparciu o zeznania świadków: A. T., P. M. , P. M., M. K. i J. Ś. oraz zeznania uczestników .

Przy tych ustaleniach Sąd Okręgowy, odwołując się do przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks Wyborczy (Dz. U. z 2011 r., nr 21, poz. 112), w szczególności art. 111 , uznał niezasadność wniosku. Sąd Okręgowy wskazał , że ochrona uczestników kampanii (kandydatów i komitetów wyborczych) odnosi się tylko i wyłącznie do nieprawdziwych informacji zawartych w materiałach wyborczych. Nie dotyczy on komentarzy i oceny przymiotów kandydata. Jeżeli takie komentarze i oceny naruszają dobra osobiste kandydata, to może on dochodzić ochrony na zasadach ogólnych (w tym poglądzie Sąd Okręgowy odwołał się do . postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 07.11.2002 r., I ACz 1956/02, OSA 2003/10/47). Warunkiem zatem wniosku złożonego w trybie art. 111 w/w ustawy jest wykazanie, że materiały opisane jako plakaty, hasła, ulotki, wypowiedzi albo inne formy propagandy i agitacji zwierają nieprawdziwe informacje (pojmowane w kategoriach ich zgodności lub sprzeczności z rzeczywistością) i mają wpływ na wynik wyborów. W konsekwencji zakres sądowej kontroli nie obejmuje zagadnień dotyczących poglądów i ocen propagatorów określonych przedsięwzięć i nie łączy się z poszerzonymi sposobami interpretacji używanych w kampanii pojęć.

Dwie pierwsze informacje zamieszczone w przedmiotowej broszurze, którym nieprawdę zarzuca strona wnioskująca nie dotyczą bezpośrednio zainteresowanego Komitetu Wyborczego Wspólnoty Gminy (...)ani jego kandydata na wójta E. B.. Zarzuty jakie w nich zostały postawione odnoszą się do władz Gminy(...) (a nie do osoby E. B.), które to pojecie oczywiście obejmuje wójta gminy, ale i również radę gminy – art. 11 a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U z 2013 r. poz. 594 t.j.). Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa, a do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy. Wójt jest organem wykonawczym gminy (art. 26 tej ustawy). Przedmiotowym informacjom nie można zarzucić, iż przedstawiają nieprawdziwe stany i zdarzenia ale należy je pojmować w kategoriach polemiki wyborczej, dotyczącej skuteczności działania władz Gminy na pewnej płaszczyźnie - istotnej z punktu widzenia interesów (...), bo obejmującej kwestię dodatkowych źródeł finansowania działalności Gminy i budowy ośrodka zdrowia a więc budynku użyteczności publicznej. Tego typu polemika w ocenie Sądu jest dopuszczalna. Podobnie należy ocenić informacje dotyczące podjęcie uchwały zezwalającej na terenie Gminy na powstanie zakładu utylizacji substancji niebezpiecznych. Przekaz ten był skierowany bezpośrednio pod adresem obecnego wójta, ubiegającego się o ponowną reelekcję. Składowisko odpadków niebezpiecznych, toksycznych wywołało dyskusję na forum lokalnych oraz spore emocje w społeczeństwie. Uchwała ta została przyjęta przez Radę Gminy i zezwala ona na lokalizację instalacji do przerabiania i unieszkodliwiania odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych (§ 9 ust. 1 pkt 2 uchwały). Został zawarty warunek, że oddziaływanie instalacji nie będzie wykraczało poza granice terenu inwestycji (§ 6 ust. 4 uchwały). Natomiast nie zawarto warunków, czy ograniczeń, co do rodzajów i źródła tych niebezpiecznych odpadów. Kwestia odpadów była w centrum społecznego zainteresowania. Zapewniano mieszkańców, że nie będą dotyczyły odpadów niebezpiecznych. Synonimem wyrażenia niebezpieczne są trujące, szkodliwe, groźne, zagrażające i właśnie toksyczne. Obawy zatem, co do ewentualnego negatywnego oddziaływania takiej instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym niebezpiecznych, nawet w ramach terenu danej inwestycji bez ograniczeń co do rodzaju, asortymentu, charakteru i źródła mogą budzić obawy społeczne. Sąd Okręgowy powołał także orzeczenie ETPCz z dnia 9 stycznia 2007 r., Kwiecień v. Polska, skarga Nr 51744/99, w którym Trybunał stwierdził, że szczególnie istotne jest, aby w okresie poprzedzającym wybory, informacji i opinie wszelkiego rodzaju mogły być swobodnie rozpowszechniane. Opinie i informacje rozpowszechniane w trakcie kampanii wyborczej powinny być traktowane jako część debaty na tematy leżące w zainteresowaniu społecznym, chyba że istnieje powód, aby postępować odmiennie, przy czym ograniczenia wolności w tej sferze powinny być interpretowane zawężająco. Władza w społeczeństwie demokratycznym podlega stałemu nadzorowi ze strony obywateli i każdy powinien mieć możliwość zwrócenia uwagi opinii publicznej na sytuacje, które uważa za bezprawne, pod warunkiem, że działa w dobrej wierze. Opinie i informacje mające związek z wyborami, zarówno lokalnymi, jak i krajowymi, które są rozpowszechniane w trakcie kampanii wyborczej, powinny być traktowane jako stanowiące część debaty na tematy leżące w zakresie zainteresowania społecznego, chyba że istnieje przeciwdowód. Trybunał powtórzył, że w kwestiach leżących w polu zainteresowania publicznego, ograniczenia wolności wypowiedzi powinny być interpretowane zawężająco . Wniosek względem P. Z. Sąd Okręgowy oddalił albowiem uczestnik nie był ani autorem ani podmiotem rozpowszechniającym tę gazetkę. Brak legitymacji biernej tego uczestnika będącego wyłącznie pełnomocnikiem Komitetu, skutkował oddaleniem wniosku. Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach Sąd powołał art. 520 § 1 k.p.c.

Zażalenie od tego postanowienia złożyła wnioskodawczyni zaskarżając orzeczenie w całości. Wnioskodawczyni zarzuciła:

1)  naruszenie prawa materialnego a to art. 89 §2 pkt 1 w zw. z art. 109§2 Kodeksu wyborczego poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na nieuprawnionym odmówieniu legitymacji procesowej uczestnikowi P. Z. w wyniku błędnego przyjęcia , że pełnomocnik komitetu wyborczego nie jest zainteresowanym w sprawie prowadzonej w oparciu o art. 111 Kodeksu, mimo , że wedle art. 89§2 pkt.1 tej ustawy taki pełnomocnik jest jedyną osobą uprawnioną do występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego, sam zaś komitet nie ma zdolności prawnej a więc nie może być zainteresowanym w postępowaniu nieprocesowym. Stosownie bowiem do art. 109 §2 kodeksu wyborczego materiały wyborcze pochodzą od komitetu wyborczego a zatem sprawa dotycząca przepadku materiału wyborczego i zakazu jego rozpowszechniania dotyczy sfery praw i obowiązków osoby występującej na rzecz ^i w imieniu tego komitetu,

2) naruszenie prawa materialnego a to art. 111 § 1 ustawy - Kodeks wyborczy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na oddaleniu wniosku o zakazanie rozpowszechniania nieprawdziwych informacji, nakazanie opublikowania sprostowania, orzeczenie przepadku materiałów i świadczenie na rzecz organizacji pożytku publicznego, mimo ustalenia przez Sąd, że wszystkie wskazane przez wnioskodawczynię wypowiedzi zawarte w materiale wyborczym stanowią informacje i są informacjami fałszywymi,

3)naruszenie prawa materialnego a to art. 111 § 1 ustawy - Kodeks wyborczy poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na pominięciu okoliczności, że dobro publiczne chronione tym przepisem wyraża się przede wszystkim w prawie wyborców do prawdziwych informacji i prawie do prawdy w debacie publicznej,

4) naruszenie prawa materialnego a to art. 111 § 1 ustawy - Kodeks wyborczy poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, jakoby warunkiem uwzględnienia wniosku skierowanego do sądu na podstawie tegoż przepisu było, aby fałszywe informacje zawarte w materiale wyborczym dotyczyły konkretnego kandydata,

5) naruszenie prawa materialnego, a to art. 31 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2013 r„ poz. 594 ze zm.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na pominięciu w rozważaniach Sądu , iż „ wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentujeją nazewnątrz” i wskutek tego nietrafne przyjęcie jakoby zarzuty dotyczące działań władz gminy w jej bieżących sprawach miały nie dotyczyć wójta gminy a tym samym miały nie odnosić się do osoby pełniącej aktualnie funkcje wójta,

6) naruszenie prawa materialnego a to art. 111 § 1 Kodeksu Wyborczego poprzez jego niewłaściwą wykładnię, polegającą na przyjęciu, jakoby Sąd rozpoznając wniosek na podstawie tegoż przepisu, mógł oddalić żądanie z powołaniem na przesłanki ekskulpujące autora materiału jak dobra wiara , swoboda wypowiedzi czy przekonanie o działaniu interesie publicznym,

7) naruszenie prawa materialnego a to § 10 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (Dz.U. Nr 100 poz. 908. w zw. z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2012r. o odpadach (Dz.U. 2013r. poz. 21 ze zm.) poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, skutkujące nietrafnym przyjęciem jakoby używany w tej ustawie zwrot „odpady niebezpieczne" mógł mieć w akcie prawa miejscowego inne znaczenie niż w ustawie, w szczególności jakoby mógł określać inne obiekty jak „substancje toksyczne”.

Skarżąca wniosła o:

1) zmianę skarżonego postanowienia poprzez orzeczenie zgodnie z petitum wniosku, względnie o:

2)uchylenie skarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Krakowie do ponownego rozpoznania

a w każdym wypadku o :

3)włożenie solidarnie na uczestników obowiązku zwrotu wnioskodawczym' kosztów postępowania liczonych według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego.

Rozpoznając zażalenie Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sadu Okręgowego i zważył co następuje:

Określony w przepisie art. 111§1 Kodeku Wyborczego zakaz rozpowszechniania dotyczy materiału wyborczego w ujęciu art. 109 § 1 i 2 tego kodeksu, czyli upublicznionego i utrwalonego przekazu informacji mającego związek z zarządzonymi wyborami i pochodzącymi od komitetu wyborczego i przezeń sygnowanego. Broszura pt. „ G. S. wójtem” może być uznana za taki materiał. Nie oznacza to jednak podstaw do uwzględnienia żądania wniosku. Podzielić należy bowiem stanowisko Sądu pierwszej instancji, że wydanie orzeczenia w trybie wyborczym możliwe jest tylko w sytuacji, kiedy w ramach agitacji wyborczej dochodzi do posłużenia się nieprawdziwymi informacjami. Jedynie fakty podlegają sprawdzeniu w kategoriach fałszu i prawdy, natomiast wypowiedzi ocenne, komentarze i opinie a nawet pytania retoryczne nie poddają się wskazanym kryteriom. Stwierdzenia więc , że: „Port lotniczy powinien być zwolniony z podatku …Rozumiem, że trudno lotnisku zapłacić za cały miniony okres… Może zasadne byłoby, w ramach spłacania zaległości, oddanie Gminie części udziałów?... Obecna władza nic nie robi w kierunku wyjaśnienia kwestii spornych z lotniskiem?..”

nie są stwierdzeniem faktu lecz opiniami co jest łatwe do rozróżnienia dla odbiorców. Nieco inny charakter mają wypowiedzi : „Lotnisko w B. płaci Gminie około 1 mln zł podatku, głównie za parking. To tylko fragment przysługujących Gminie środków. Zwolniony może być „obszar” który jest trwale przeznaczony do startów i lądowań statków powietrznych oraz do związanego z tym ruchu statków powietrznych, wraz z urządzeniami służącymi do obsługi tego ruchu, do którego dostęp jest kontrolowany. Komercyjna część terminalu – nie”. Prawie 700 podpisów, które zebrał panG. za budową w centrum Z. ośrodka zdrowia, nie zrobiły na władzy żadnego wrażenia…na sesji Rady Gminy w październiku wójt B. zaproponowała podjecie uchwały, w której jest jasno określone, że dopuszcza się w R. do utylizacji śmieci i substancji toksycznych” (…), „ Taki obiekt zagraża bezpieczeństwu i zdrowiu mieszkańców Gminy (...) (…), „Lokalizacja punktu utylizacji szkodliwych substancji w R. (…) zapewnia inhalację oparami utylizowanych substancji całej Gminy.” Są to rozważania o charakterze subiektywnym na temat postępowania lub działalności bądź nieokreślonych bliżej organów gminy , bądź też dotyczące we fragmencie wprost kandydata na wójta E. B.. Wypowiedzi takie stanowią formę debaty publicznej. Nawet jeżeli można je pozornie poddać kryterium prawdy, to jednak są to tylko sądy wartościujące, które stanowią działanie w ramach wykonywania uprawnień wynikających z wolności wypowiedzi. Nie są one działaniem bezprawnym, jeżeli nie przekraczają ram zakreślonych ochroną innych praw i wolności. Z punktu widzenia obiektywnego obserwatora nie zaangażowanego w ferwor walki wyborczej negowane fragmenty tekstu zawartego w broszurze pozostają nadal tylko subiektywną ocenę faktów, która nie może być podstawą do udzielenia ochrony postulowanej w żądaniu. Zgodzić się też należy z Sądem Okręgowym, że wolność wypowiedzi jest szczególnie szeroka, jeżeli dotyczy wyrażenia opinii o osobach pełniących funkcję publiczną. Jeżeli taka ocena ma wystarczającą podstawę faktyczną, to nie jest objęta zakresem sądowej kontroli w trybie wyborczym. Powtórzyć trzeba przywołane przez Sąd Okręgowy stanowisko Trybunału Praw Człowieka zawarte w wyroku Kwiecień p. Polsce, nr 51744/99, § 54, ECHR 2007 oraz ponadto także w wyroku Kita p. Polsce, nr 57659/00, nie publ., odnoszących się do krytycznych artykułów w stosunku do pracy lokalnych polityków kandydujących w wyborach :

„ w społeczeństwie demokratycznym, władza publiczna i jej przedstawiciele podlegają w zasadzie stałemu i dokładnemu nadzorowi ze strony obywateli oraz że każdy powinien mieć możliwość zwrócenia uwagi opinii publicznej na sytuacje, które uważa za bezprawne, pod warunkiem jednak, że robi to w dobrej wierze (zob. Kwiecień p. Polsce, nr 51744/99, § 54, ECHR 2007).

Domniemanie dobrej wiary nie zostało obalone. Tym samym zarzuty naruszenia prawa materialnego nie mogą zostać podzielone. Z podanych przyczyn zażalenie jest nieuzasadnione. Sąd Apelacyjny orzekł o oddaleniu środka odwoławczego na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c. oraz art. 111§3 Kodeksu Wyborczego.