Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Rzeźniowiecka

Sędziowie: SA Jolanta Wolska (spr.)

SA Beata Michalska

Protokolant: st. sekr. sąd. Kamila Tomasik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 stycznia 2015 r. w Ł.

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 30 stycznia 2014 r., sygn. akt: VIII U 6072/13,

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 498/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie A. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. z dnia 10 września 2013 r. zmniejszającej świadczenie emerytalne o kwotę 682,12 zł z powodu egzekucji administracyjnej.

Rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji poprzedziły następujące ustalenia faktyczne:

A. S., urodzony (...), prawo do emerytury ma przyznane decyzją ZUS z dnia 12 sierpnia 2009 r. od dnia 22 maja 2009 r., tj. od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. Decyzją ZUS z dnia 10 września 2013 r. świadczenie emerytalne ustalone na kwotę 2.728,50 zł brutto zostało zmniejszone o kwotę 682,12 zł z powodu egzekucji administracyjnej. Kwota potrącenia stanowi 25 % kwoty świadczenia brutto z uwagi na fakt, iż potrącenie dokonywane jest na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Egzekucja prowadzona jest przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi –Śródmieścia.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Okręgowy uznał odwołanie A. S. za nieuzasadnione. Powołując się w szczególności na treść przepisów art. 139 i art. 140 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd Okręgowy wskazał, że granice potrąceń ustala się dla świadczenia brutto, tj. przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Powyższy wyrok osobiście wniesioną apelacją zaskarżył ubezpieczony wnosząc o jego zmianę w zakresie wysokości zajęcia z tytułu należności innych niż alimentacyjne. W uzasadnieniu ubezpieczony wskazał na sprzeczność, jaka jego zdaniem, zachodzi w przepisach, a mianowicie art. 139 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który przewiduje dokonywanie potrąceń po odliczeniu składki zdrowotnej i zaliczki na podatek, z art. 141 ustawy, który mówi o potraceniu od kwoty brutto.

Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego jest bezzasadna. Wyrok sądu pierwszej instancji jest wyrokiem prawidłowym tak w zakresie ustaleń faktycznych jak i zastosowanego prawa materialnego.

Stan faktyczny przedmiotowej sprawie jest niesporny, a spór zaistniał wyłącznie na tle interpretacji przepisów w art. 139 i art. 140 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Spór koncentrował się na kwestii, czy zaskarżoną decyzją z dnia 10 września 2013 r. organ rentowy prawidłowo ustalił kwotę emerytury przysługującej A. S. do wypłaty, po dokonaniu z tego świadczenia potrąceń należności innych niż świadczenia alimentacyjne, to jest czy wysokość potrąceń ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, czy też – jak tego domagał się skarżący - granice potrąceń ustalać należy od kwoty świadczenia emerytalnego netto, tj. po uprzednim odjęciu zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W pełni podzielić należy stanowisko organu rentowego i Sądu Okręgowego, zgodnie z którym granice potrąceń ustala się dla świadczenia brutto, tj. przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przypomnienia w tym miejscu wymaga, że zgodnie z art. 139 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, wskazane w tym przepisie należności m.in. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (pkt. 5). Zgodnie z art. 140 ust. 1 potrącenia, o których mowa w art. 139, mogą być dokonywane, z zastrzeżeniem art. 141, w następujących granicach: w przypadku należności innych niż świadczenia alimentacyjne i innych niż wymienione w pkt. 2 (to jest związanych z odpłatnością za pobyt w określonych zakładach) - do wysokości 25 % świadczenia. Z mocy zaś ust. 7 art. 140 wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom, o których mowa w ust. 1, oraz wysokość potrąceń, o których mowa w ust. 4, a także wysokość części świadczenia podlegającego potrąceniom, o których mowa w ust. 6 i 6a, oraz ustaloną orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub aktem notarialnym procentową wysokość potrąceń ze świadczeń z tytułu należności alimentacyjnych bez wskazania sposobu ich naliczania, ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przywołany art. 141 ust. 1 określa w jakiej części emerytury i renty są wolne od egzekucji i potrąceń. Przy potrącaniu należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi, wolną od egzekucji i potrąceń jest kwota odpowiadająca 50 % kwoty najniższej emerytury lub renty (art. 141 ust. 1 pkt. 1).

Nie ma racji skarżący, że zachodzi sprzeczność między treścią przywołanych przepisów art. 139 i art. 140 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na znaczenie użytych w nim pojęć, gdzie w pierwszym mówi się o możliwości dokonywania potrąceń ze świadczeń emerytalno-rentowych, a w drugim o granicach, w których potrącenia mogą być dokonywane. Zgodnie zatem z art. 139 ust. 1 przed dokonaniem jakiegokolwiek potrącenia od świadczenia należy odliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i inne należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, co nie oznacza jednak, że ustalanie wysokości dopuszczalnego potrącenia odnosi się do świadczenia netto. Z mocy bowiem art. 140 ust. 7 granice potrąceń ustala się dla świadczenia brutto, tj. przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma sprzeczności między omawianymi przepisami, przeciwnie należy je odczytywać łącznie, to jest art. 139 ust.1 nie może być stosowany bez uwzględnienia treści art. 140 ust. 7 ustawy. Czym innym jest bowiem ustalanie granic potrąceń od kwoty brutto, a czym innym odjęcie ich od kwoty netto świadczenia, tj. po odliczeniu zaliczki oraz składki zdrowotnej. Zaprezentowane przez Sąd Apelacyjny w Łodzi stanowisko, zgodnie z którym granice potrąceń ustala się dla świadczenia brutto, pozostaje w zgodzie ze stanowiskiem doktryny (patrz komentarz do art. 139 i 140 ustawy emerytalnej Marcin Bartnicki [w:] K. Antonów, M. Bartnicki, Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, ABC, 2007, wyd. II) i judykatury (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 maja 2014 r. sygn. III AUa 1631/13, opubl. LEX nr 1477047).

Co za tym idzie, Sąd Apelacyjny uznając rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego za słuszne i odpowiadające prawu, działając na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako bezzasadną.

Przewodnicząca: Sędziowie: