Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach Wydział X

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2015 roku w Katowicach

odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 22 sierpnia 2014 roku Nr: (...)

o prawo do emerytury

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych począwszy od 2 lipca 2014r.;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

SSO Anna Petri

sygn. akt X U 2291/14

UZASADNIENIE

Ubezpieczony J. S. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 22 sierpnia 2014r. o odmowie przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony podniósł, że stanowisko ZUS jest krzywdzące, gdyż wbrew twierdzeniom organu rentowego w okresach zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w M. od 1 listopada 1976r. do 26 listopada 1991r. oraz w (...) S.A. w M. od 1 września 1992r. do 30 września 2002r.wykonywał obowiązki w warunkach szczególnych (k. 2-6).

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania wskazując, iż wbrew stanowisku ubezpieczonego podane przez niego okresy pracy nie mogą być uznane za zatrudnienie w warunkach szczególnych z uwagi na to, iż w przedłożonych przez ubezpieczonego świadectwach pracy nie wskazano charakteru wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji z załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r.Ubezpieczony nie wykazał zatem15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach (k. 20-22).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od 18 lutego 1974r. do dnia 31 sierpnia 1992r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w M., przy czym w okresie od 1 listopada 1976r. do 26 listopada 1991r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku monterainstalacji, a wcześniej – jako pomocnik montera(świadectwo pracy ubezpieczonego i świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnychw aktach emerytalnych, umowy o pracę ubezpieczonego w jego aktach osobowych).

Przedsiębiorstwoto zajmowało się montażem instalacji wentylacyjnej na kopalniach.Jako monter instalacji ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze wykonywałtylko prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokościach, służących do podwieszeń kanałów wentylacyjnych.Niczym innym się nie zajmował. Świadkowie Z. S.i Z. M.wykonywali wtym Przedsiębiorstwie dokładniete same obowiązki monterów instalacji, co ubezpieczony. Charakter ich pracy niczym się nie różnił.Na tej podstawie obydwoje nabyli prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Świadkowi S.zostało ono przyznane na mocy prawomocnego wyroku tutejszego Sądu z dnia 27 maja 2014r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt X U 184/14, a świadkowi M.– na mocy takiego wyroku wydanego w sprawie o sygnaturze akt XI U 690/13. Przedsiębiorstwo to nie wydawało świadectw pracy w warunkach szczególnych(zeznania świadków współpracowników ubezpieczonego: Z. S.- k. 52 i Z. M.– k. 52 oraz jego przełożonych: I. J.- k. 52 i J. M.– k. 52, przesłuchanie ubezpieczonego – k. 52, akta sprawy o sygnaturze X U 184/14).

W okresie od 1 września 1992r. do 30 kwietnia 2002r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w M., przy czym od 1 stycznia 1993r. do końca zatrudnienia pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako robotnik transportu ciężkiego – robotnik przeładunkowy, a wcześniej jako ślusarz i wydawca magazynowy(świadectwo pracy ubezpieczonego w aktach emerytalnych, umowy o pracę ubezpieczonego w jego aktach osobowych).

Przedsiębiorstwo to było następcą prawnym poprzedniego pracodawcy ubezpieczonego i zajmowało się montażem instalacji wentylacyjnej w innych obiektach niż kopalnie.Ubezpieczony jako robotnik transportu ciężkiego stale i w pełnym wymiarze wykonywał ciężkie prace załadunkowe, wyładunkowe i przeładunkowe sypkiej i pylistej wełny szklanej i mineralnej, toksycznych farb, lakierów i rozcieńczalników, klejów. Wymagało to noszenia specjalnego ubioru i rękawic. Dostawał z tego tytułu mleko (zeznania świadka L. L. (1) – k. 52 i I. J. – k. 52, przesłuchanie ubezpieczonego – k. 52).

Wyrokiem z dnia 30 września 2002r. Sąd Rejonowy w Mikołowie, w sprawie o sygnaturze akt IVP 257/02zobowiązał (...) S.A.w M. w likwidacjido sprostowania świadectwa pracy ubezpieczonego poprzez podanie, iż praca wykonywana w okresie od stycznia 1993r. do 30 kwietnia 2002r. była pracą w warunkach szczególnych oraz do wydania mu świadectwa pracy w warunkach szczególnych za okres od 1 listopada 1976r. do 26 listopada 1991r. (akta sprawy SR w Mikołowie o sygn. IVP 257/02).

W wydanym na tej podstawie ubezpieczonemu świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych wskazano, iż od 1 listopada 1976r. do 26 listopada 1991r. ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych na stanowisku montera wymienionym w wykazie A, Dziale V, poz. 5 wykazu stanowiącego zał. nr 1 do Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 marca 1983r. w sprawie określenia stanowiska pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.Taki charakter pracy ubezpieczonego potwierdzono też w aneksie do umowy o pracę z dnia 23 sierpnia 1988r. Natomiast w świadectwie pracy ubezpieczonego (...) S.A. w likwidacji wskazano, iż ubezpieczony od 1 stycznia 1993r. do 30 kwietnia 2002r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako robotnik transportu ciężkiego według Wykazu A, dział VIII, poz. 1 pkt 3 (świadectwo pracy ubezpieczonego i świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych w aktach emerytalnych, aneks do umowy o pracę ubezpieczonego).

Ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu 2 lipca 2014r. Jest członkiem OFE, przy czym złożył wniosek o przekazanie środków na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZakładuUbezpieczeńSpołecznych, na dochody budżetu państwa. Na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnął 27 lat, 1 miesiąc i 18 dni okresów składkowych i nieskładkowych (wniosek emerytalny ubezpieczonego w jego aktach emerytalnych, okoliczności przyznane przez organ rentowy – k. 20).

Powyższe okoliczności nie są przez strony kwestionowane. Spornym jedynie pozostaje, czy ubezpieczony spełnił warunki do uzyskania wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U.2013.1440 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie tj. 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej – wynoszący 25 lat dla mężczyzn.

Z mocy art. 32 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 powoływanej ustawy. Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

W myśl art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej obniżony wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Do przepisów tych należy zaliczyć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Na zasadzie § 2ust. 1 owego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z mocy §4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W Dziale V wykazu A stanowiącego załącznik do powołanego rozporządzenia w punkcie 5 wymieniono prace przy montażu konstrukcji stalowych na wysokościach jako wykonywane w warunkach szczególnych. Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wydanego na podstawie § 1 ust. 2 w związku z § 19 ust. 2 powołanego wyżej rozporządzenia w Dziale V pod pozycją 5 dotyczącą prac przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, w punkcie3wymieniaprace montera urządzeń i konstrukcji metalowych.

W Dziale VIII wykazu A stanowiącego załącznik do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. w punkcie 1 wymieniono ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie jako wykonywane w warunkach szczególnych.Załącznik nr 1 do powołanego wyżej zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki w Dziale VIIIpod pozycją 1dotyczącą tych prac w punkcie 3 wymienia robotnika transportowego.

Jak jednoznacznie wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności wyroku Sądu Rejonowego w Mikołowie z dnia 30 września 2002r., sygn. akt IVP 257/02, z zeznań świadków - współpracowników i przełożonych ubezpieczonego: Z. S., Z. M., I. J. i J. M. oraz przesłuchania ubezpieczonego, a takżeświadectwa pracy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 1 listopada 1976r. do 26 listopada 1991r.faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace określone w wykazie A dziale V, pod pozycją 5 załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. tj. prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokościach.Zajmowane przez niego stanowisko montera konstrukcji stalowych na wysokościach zostało także wyraźnie wymienione w cytowanym wyżej Załączniku nr 1 do Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. Praca, jaką świadczył tam stale i w pełnym wymiarze polegająca na montażu konstrukcji metalowych na wysokościachodpowiada zakresowi obowiązków na stanowisku montera konstrukcji stalowych na wysokości.

Podkreślić przy tym należy, iż wieloletni współpracownicy ubezpieczonego – świadkowie Z. S. oraz Z. M. wykonujący dokładnie te same, co on obowiązki w (...) otrzymują z tego tytułu wcześniejszą emeryturę, przyznaną im na mocy wyroków tutejszego Sądu. Skoro zatem z tytułu wykonywania dokładnie takiej samej pracy jak praca ubezpieczonego świadkowie ci nabyli prawo do wcześniejszej emerytury, to odmowa przyznania takiego świadczenia ubezpieczonemu miałaby charakter dyskryminujący.

Podstępowanie dowodowe w postaci powołanego wyroku Sądu Rejonowego w Mikołowie z dnia 30 września 2002r., zeznań świadków przełożonych ubezpieczonego: I. J.iLucjana L., przesłuchania ubezpieczonego oraz jego świadectwa pracy wykazało nadto, iż w okresie zatrudnienia w (...) S.A.w M.1 stycznia 1993r. do 31 grudnia 1998r. ubezpieczony jako robotnik transportu ciężkiego- robotnik przeładunkowypracował w warunkach szczególnych wykonując stale i w pełnym wymiarze ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie określone w wykazie A dziale VIII, pod pozycją 1 załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. Wymienienie wDziale VIII, poz. 5w punkcie 3 Załącznika nr 1 do cytowanego wyżej Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w ramach tych prac stanowiska robotnika przeładunkowego nie może przemawiać przeciwko zaliczeniu do nich obowiązków ubezpieczonego realizowanych na stanowisku robotnika transportu ciężkiego – robotnika przeładunkowego. Podkreślić przy tym należy, iż z znajdujący się w aktach osobowych ubezpieczonego dokument odnoszący się do powierzenia mu nowych obowiązków z dniem 1 stycznia 1993r. wskazuje wyraźnie na nazwę stanowiska: robotnik transportu ciężkiego – robotnik przeładunkowy. Ponadto nazwa zajmowanego stanowiska nie ma żadnego znaczenia. Istotny bowiem jest jedynie charakter wykonywanych przez niego obowiązków, które niewątpliwe należą do wymienionych pod pozycją 1 Działu VIII rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

Dowodem potwierdzającym zatrudnienie pracownika w warunkach szczególnych są nie tylko świadectwa wykonywania prac w tych warunkach wydane przez pracodawcę. Wobec dowodów przeprowadzonych w sprawie żadnego znaczenia nie odgrywa nieco inna nazwa stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego od tego wymienionego w powołanym zarządzeniu. Przede wszystkim decydującą rolę odgrywa tu powołane rozporządzenie wykonawcze, a wydane na jego postawie zarządzenia resortowe mają jedynie znaczenie pomocnicze i muszą być zgodne z wydanym rozporządzeniem. Jak wynika przy tym z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004r. (II UK 337/03; OSNP z 2004r., z. 22, poz. 392) decydujące jest wykonywanie przez pracownika określonej pracy, a nie nazwa zajmowanego stanowiska, która nie odgrywa tu żadnej roli. Praca realizowana przez ubezpieczonego w spornych okresach mieściła się w opisie prac zawartym pod powołanymi wyżej pozycjami rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r.

Stosownie do art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej emerytura, o jakiej mowa w art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczony spełnił wszystkie warunki do przyznania mu wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych: osiągnął 60 lat życia w dniu 2 lipca 2014r.,złożył wniosek o przekazanie środków na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa i w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. 1 stycznia 1999r. miał okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 27 lat1, 1 miesiąc i 18 dni. Ubezpieczony legitymuje się również ponad 15-letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych, na który składa się okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w M. 1 listopada 1976r. do 26 listopada 1991r. oraz od 1 stycznia 1993r. do 31 grudnia 1998r. w (...) S.A. w M..

W myśl art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Ubezpieczony zgłosił wniosek o emeryturę dniu 31 lipca 2014r., więc od daty spełnienia ostatniej przesłanki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury tj. od osiągnięcia 60 lat życia w dniu 2 lipca 2014r. świadczenie to winno być wypłacane.

Mając powyższe na względzie na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.w związku zart. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 32 ust. 1, 2 i 4, art. 27 tej ustawy oraz § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odwołanie ubezpieczonego należało uwzględnić zmieniając zaskarżoną decyzję i przyznając mu prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnychod osiągnięcia wieku emerytalnego tj. począwszy od dnia 2 lipca 2014.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. przy zastosowaniu § 2 ust. 1 i § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163; poz. 1349) zasądzając je od organu rentowego na rzecz odwołującego w wysokości stawki minimalnej.

SSO Anna Petri