Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Tarasiuk – Tkaczuk

Sędziowie: SO Zbigniew Ciechanowicz (spr.)

SO Karina Marczak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 marca 2015 roku

ze skargi dłużnika(...)w R.

z udziałem wierzyciela (...) w P.

w przedmiocie skargi dłużnika na czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomiu W. P. w postaci postanowienia z dnia 5 marca 2014r. w sprawie o sygnaturze akt Km 32/14

na skutek zażalenia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomiu W. P. na postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 16 czerwca 2014r. w sprawie sygn. akt I Co 770/14

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2014r. w sprawie sygn. akt I Co 770/14 Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim uchylił pkt. 2 postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomiu W. P. z dnia 5 marca 2014 roku w sprawie o sygnaturze akt Km 32/14 w części, tj. co do kwoty 3.019,22 zł i nakazał Komornikowi W. P. zwrot powyżej kwoty dłużnikowi (...) w R..

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, iż do kosztów postępowania zaliczyć należy wydatki poniesione w toku egzekucji oraz opłaty egzekucyjne należne Komornikowi. W przedmiotowej sprawie należało zauważyć, iż działanie komornika uniemożliwiło dłużnikowi uniknięcie podejmowania przez komornika czynności egzekucyjnych, a co za tym wygenerowało po jego stronie dodatkowe dolegliwości w postaci zbędnych kosztów związany z prowadzonym postępowaniem. Z akt postępowania egzekucyjnego jednoznacznie wynika, iż zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego datowane na dzień 4 lutego 2014 roku zostało dłużnikowi doręczone w dniu 10 marca 2014 roku, wraz z postanowieniem o kosztach postępowania egzekucyjnego i umorzeniem postępowania egzekucyjnego. Ponadto powyższe doręczone zostało również po dniu, kiedy całość środków związanych z postępowaniem egzekucyjnym, w tym wskazanych w postanowieniu kosztów postępowania, została ściągnięta z rachunku bankowego dłużnika, które to ściągnięcie miało miejsce w dniu 3 marca 2014 roku. Jak sam dłużnik wskazał, mając wiedzę o wszczętym postępowaniu, mógłby dokonać natychmiastowej płatności całości kwoty, już po pierwszym wezwaniu, o czym również pouczał dłużnika komornik w doręczonym z opóźnieniem zawiadomieniu. Nie ulega także wątpliwości, iż to wierzyciel w swoim wniosku wskazał jakimi sposobami ma być prowadzona egzekucja (tj. rachunki bankowe, inne wierzytelności], poszukiwanie majątku dłużnika skutkujące ustaleniem majątku obejmującego między innymi nieruchomości czy też inne ruchomości było w tej sytuacji niecelowe, a przełożyło się na ustalenie opłaty stałej w wysokości znacznie przekraczającej nawet wysokość pierwotnego zobowiązania. W przedmiotowej sprawie kosztów objętych skarżoną czynnością, nie można zaliczyć do kategorii kosztów niezbędnych do celowego przeprowadzenia egzekucji. Analiza akt egzekucyjnych doprowadziła do ustalenia, iż działania komornika podjęte w toku postępowania (...) Km 32/14 były niecelowe i podejmowane ponadto w celu nadmiernego obciążenia dłużnika. Wskazać należy, iż gdyby Komornik w sposób prawidłowy najpierw zawiadomił dłużnika o wszczęciu egzekucji a dopiero w dalszej kolejności w przypadku braku reakcji dłużnika rozpoczął poszukiwania majątku nie wygenerowałby kosztów, którymi następnie niezasadnie obciążył dłużnika.

Zażalenie na powyższe rozstrzygnięcie wywiódł Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Radomiu W. P. zaskarżając je w całości oraz wnosząc o jego uchylenie. W uzasadnieniu zażalenia skarżący podniósł, iż dłużnik mógł uniknąć dokonywania czynności egzekucyjnych postępując zgodnie z treścią tytułu wykonawczego i uiszczając należność wierzycielowi. Jeżeli dłużnik nie respektuje orzeczeń sądu musi się liczyć z podjęciem czynności egzekucyjnych. Poza uwagą sądu jest również treść przepisu art. 805 k.p.c. który stanowi, że organ egzekucyjny nie zawiadamia dłużnika o wszczęciu postępowania przed dokonaniem pierwszej czynności. Pierwszą czynnością w sprawie było zajęcie rachunku bankowego dłużnika. Organ egzekucyjny nie zawiadamia dłużnika o wszczęciu postępowania egzekucyjnego przed dokonaniem pierwszej czynności, zaś organy egzekucyjne nie są od tego by dłużnika zawiadamiać o istnieniu długu czy prosić o jego zapłatę. Ponadto specyfika egzekucji z rachunków bankowych powoduje, że komornik nie może informować dłużnika o zajęciu rachunku bankowego do momentu uzyskania potwierdzenia przez bank otrzymania zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego, w przeciwnym wypadku dłużnicy w większości wypadków wypłacają środki uniemożliwiając egzekucję. Zlecone komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika w trybie art. 797 ind. 1 k.p.c. nie zostało ograniczone przez wierzyciela w żaden sposób. Wierzyciel nie wiedział jakim majątkiem dysponuje dłużnik i złożony wniosek dotyczył całego majątku dłużnika. Wskazanie przez wierzyciela najmniej uciążliwych sposobów egzekucji czyli: z rachunków bankowych i innych wierzytelności wynika wprost z dyspozycji art. 799 § 1 k.p.c. i pozostaje bez wpływu na zlecone komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika. W toku postępowania komornik ustalił szereg wierzytelności dłużnika wynikających z wyciągu rachunku bankowego, jednakże z uwagi na wyegzekwowanie świadczenia nie przeprowadzono z nich egzekucji. Ustawa nie stanowi i nie warunkuje pobrania opłaty z art. 53 a ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji od wierzytelności wierzyciela podlegającej wyegzekwowaniu. Warunkiem pobrania powyższej opłaty jest zgodnie z ustawą wartość ustalonego majątku dłużnika.

Sąd Okręgowy zważył co następuje

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W postępowaniu egzekucyjnym obowiązuje zasada zwrotu kosztów celowych, tj. niezbędnych do celowego przeprowadzenia egzekucji (art. 770 k.p.c.). Z powyższego wynika, że dłużnik jest zobowiązany do pokrycia kosztów poniesionych w toku postępowania egzekucyjnego, o ile te są celowe i konieczne.

W ocenie Sądu Okręgowego, w realiach niniejszej sprawy, słusznie Sąd Rejonowy uznał, że brak było podstaw do ustalania przez komornika sądowego kosztów odnalezienia majątku i obciążania nimi dłużnika albowiem nie można ich zaliczyć do kategorii kosztów niezbędnych do celowego doprowadzenia egzekucji.

Przepis art. 53a ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (...)) stanowi, iż opłatę stałą w wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego komornik pobiera od wierzyciela w przypadku otrzymania zlecenia poszukiwania majątku dłużnika w trybie art.797 ¹ Kodeksu postępowania cywilnego. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, komornik zwraca wniosek zawierający zlecenie. Zgodnie z art. 53a ust. 2 ustawy, w razie odnalezienia majątku dłużnika w trybie określonym w ust. 1 komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 5% szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę opłaty pobranej na podstawie ust. 1.

Koniecznym jest wskazanie, iż wystąpienie przez komornika do takich organów jak urząd skarbowy, zakład ubezpieczeń społecznych, czy bank nie może być kwalifikowane jako poszukiwanie majątku – są to bowiem standardowe czynności organu egzekucyjnego, które obowiązany jest podjąć w toku egzekucji. Poszukiwanie majątku polega na podjęciu czynności dodatkowych, poza zwyczajowymi, typowymi, mającymi na celu ustalenie stanu i składu majątku dłużnika.

Dla pobrania opłaty, o której mowa w art. 53a ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji konieczne jest kumulatywne spełnienie trzech przesłanek. Po pierwsze, poszukiwanie majątku dłużnika musi odbywać się na podstawie otrzymanego przez komornika od wierzyciela zlecenia poszukiwania majątku dłużnika w trybie art. 797 ¹ k.p.c., po drugie komornik obowiązany jest pobrać od wierzyciela opłatę stałą na poszukiwanie majątku, wreszcie komornik podjąć skuteczne działania, które faktycznie doprowadziły do odnalezienia majątku dłużnika.

Zdaniem Sądu odwoławczego w rozpoznawanej sprawie komornik sądowy zwracając się do (...) (...)czy banku dokonał typowych dla postępowania egzekucyjnego czynności mających na celu ustalenie składników majątkowych dłużnika.

Kolejno zaś dokonując oceny żądania komornika przesłania pełnego wyciągu z wszystkich rachunków bankowych (zwierających pełne dane stron operacji bankowych) dłużnika za okres od 1 sierpnia 2013r. należy wskazać, iż koszty wygenerowane przez niniejsze żądanie nie można zaliczyć do kategorii kosztów niezbędnych do celowego przeprowadzenia egzekucji.

Nie sposób zgodzić się ze skarżącym, iż organ egzekucyjny nie zawiadamia dłużnika o wszczęciu postępowania egzekucyjnego przed dokonaniem pierwszej czynności, zaś organy egzekucyjne nie są od tego, by dłużnika zawiadamiać o istnieniu długu czy prosić o zapłatę.

Zgodnie z art. 805 § 1 kpc przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, z podaniem treści tytułu wykonawczego i wymienieniem sposobu egzekucji oraz z pouczeniem o możliwości, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, a także sporządzony przez organ egzekucyjny odpis tytułu wykonawczego albo zweryfikowanego przez komornika dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 3.

Tymczasem komornik za pośrednictwem jednej przesyłki dnia 10 marca 2014r. dokonał doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego z dnia 4 lutego 2014r. oraz postanowienie z dnia 5 marca 2014r. w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego oraz obciążenia dłużnika kosztami postępowania w kwocie 3.539,23 zł, która to kwota została już pobrana z rachunku bankowego dłużnika dnia 3 marca 2014r.

W ocenie Sądu odwoławczego, co słusznie zauważył Sąd Rejonowy, komornik najpierw powinien zawiadomić dłużnika o wszczęciu egzekucji i wezwać go do zapłaty zadłużenia, dopiero w następnej kolejności w przypadku braku reakcji dłużnika rozpocząć poszukiwanie majątku. Działanie komornika uniemożliwiało uniknięcie podejmowanych przez niego czynności egzekucyjnych, generując po stronie dłużnika dodatkowe dolegliwości w postaci zbędnych kosztów egzekucyjnych.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy przychylił się do stanowiska Sądu I instancji wyrażonego w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia i oddalił zażalenie komornika sądowego jako bezzasadne, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 i art. 13 § 2 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

a.  (...)

b.  (...)

c.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)