Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2015 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko B. G.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 6960 (sześć tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygnatura akt I C 193/14

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej B. G. kwoty 185.603,26 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 17 czerwca 2013r. Z uzasadnienia pozwu wynika, że w dniu 10 sierpnia 2000r. pozwana zawarła z (...) Bank SA umowę kredytu (...). Na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dna 30 września 2011r. zawartej miedzy powodem, a (...) Bank SA w W. , będącym następcą prawnym (...) Bank SA, powód wszedł w prawa dotychczasowego wierzyciela. Wierzytelność została zapisana w księgach rachunkowych powoda. Pozwana została zawiadomiona o transakcji oraz wezwana do dobrowolnej zapłaty zadłużenia. Czynności te wykonane zostały przez (...) Bank SA, który zarządza wierzytelnościami powoda. Należność nie została uiszczona. Z pozwu wynika, że należność obejmuje kwotę 842,57 zł. będącą wymagalnym kapitałem i kwotę 184.760,69 zł. stanowiącą odsetki.

W dniu 24 września 2013r. wydano nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym uwzględniający powództwo w całości (k. 7), a następnie postanowieniem z dnia 28 listopada 2013r. nadano nakazowi klauzulę wykonalności (k. 12). W dniu 5 marca 2014r. do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie wpłynął sprzeciw pozwanej, w którym podniesiono, że odpis nakazu zapłaty nie został jej doręczony, a pozwana dowiedziała się o jego wydaniu na skutek zajęcia jej wynagrodzenia za pracę. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa , ponieważ jednak nie doręczono jej odpisu pozwu i nakazu , nie przedstawiła merytorycznego stanowiska w sprawie(k.13). Zarządzeniem z dnia 11 marca 2014r. uchylono zarządzenie w przedmiocie doręczenia zastępczego korespondencji dla pozwanej i uznano, że do skutecznego doręczenia nakazu zapłaty do rąk pozwanej nie doszło (k. 18). Postanowieniem z tego samego dnia Sąd stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości (k. 20).

Powód w piśmie z dnia 3 września 2014r. (k. 46) podtrzymał zgłoszone żądanie i wskazał, że umowa kredytu z dnia 10 sierpnia 2000r. nr (...) została zawarta przez pozwaną z (...) Bankiem (...) SA (obecnie (...) Bank SA). Na podstawie tejże umowy pozwanej został udzielony kredyt na zakup pojazdu marki M. (...) w wysokości 332.628,02 zł., który miał być spłacany w miesięcznych ratach do 16 sierpnia 2005r. Z uwagi na to, że spłaty nie były dokonywane wierzyciel wystawił bankowy tytuł egzekucyjny , w którym wskazano należności wynikające z umowy, a to: niespłacony kapitał w kwocie 323.246,70 zł., odsetki za okres od dnia 16 listopada 2000r. do 27 grudnia 2000r. w kwocie 8.151,96 zł., koszty 28 zł. oraz dalsze odsetki od kwoty 323.246,70 od dnia 28 grudnia 2000 r. w wysokości 40% w skali roku. Bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony został w dniu 14 marca 2001r. i opatrzony klauzulą wykonalności w dniu 30 kwietnia 2001r. Dalej powód wywodził, że postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu korzysta z mocy dokumentu urzędowego, z którym wiąże się domniemanie autentyczności i prawdziwości tego co zostało w nim urzędowo zaświadczone, a zatem wykonalność bankowego tytułu egzekucyjnego odnośnie wskazanego w nim zobowiązania. Powód podniósł, że na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzone było postępowanie egzekucyjne – najpierw przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gliwicach B. D., a następnie przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gliwicach W. S., które zostało umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji w dniu 30 czerwca 2010r. Wywodził przy tym, że czynności w postępowaniu egzekucyjnym przerwały bieg przedawnienia roszczenia. W piśmie datowanym na 3 września 2014r. powód przedstawił również sposób wyliczenia spornej należności (k. 48 i nast.).

Pozwana w odpowiedzi zarzuciła brak legitymacji czynnej powoda, twierdząc, iż niedostatecznie wykazano fakt przeniesienia wierzytelności, a ponadto zarzuciła niewykazanie istnienia roszczenia i jego wysokości, wskazując, że przedstawiane przez powoda wyliczenia opierają się jedynie na jego twierdzeniach, a zawarta w piśmie powoda tabela z wyliczeniami zaczyna się od salda odsetek na poziomie 161.921,501 zł., nie wskazując sposobu ich naliczenia, a także podnosząc , że dowodem istnienia wierzytelności nie może być wyłącznie druk wyciągu z ksiąg rachunkowych. Niezależnie od tego pozwana podniosła zarzut przedawnienia, wywodząc, że postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w roku 2009, a zatem osiem lat po nadaniu klauzuli wykonalności (...), a bieg terminu przedawnienia może być przerwany jedynie przez zdarzenia , które wystąpiły przed jego upływem (pismo pozwanej k. 123).

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 10 sierpnia 2000r. pomiędzy pozwaną, a (...) Bankiem (...) SA zawarta została umowa kredytu nr (...), na mocy której Bank przedstawił do dyspozycji pozwanej kwotę 332.628,02 zł. na okres od 10 sierpnia 2000r. do 16 sierpnia 2005r. Kredyt przeznaczony był na zakup samochodu marki M. nr rej. (...). Spłata miała być dokonywana w terminach i kwotach określonych w harmonogramie spłat, stanowiącym załącznik do umowy. Oprocentowanie kredytu było zmienne. Zastrzeżono również , iż w przypadku opóźnienia w terminowym regulowaniu rat Bank będzie pobierał od niespłaconego kredytu podwyższone odsetki naliczone w sposób określony w pkt 5 umowy. Zgodnie z pkt 16 umowy integralna jej część umowy stanowił „Regulamin Kredytowania sprzedaży ratalnej pojazdów”, który nie został przedłożony w niniejszej sprawie (umowa k. 95).

W dniu 16 marca 2001r. (...) Bank (...) SA wystąpił do Sądu Rejonowego w Gliwicach o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu z dnia 14 marca 2001r. nr 591 obejmującemu roszczenie Banku przeciwko pozwanej z tytułu umowy kredytu z dnia 10 sierpnia 2000r.nr (...). Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wydane zostało w dniu 30 kwietnia 2001r. a odpis tego postanowienia doręczono wierzycielowi w dniu 22 maja 2001r. ( akta I Co 958/01 Sądu Rejonowego w Gliwicach). W aktach Sądu Rejonowego nie ma odpisu ani kopii (...). Z twierdzeń pozwanej wynika, ze bankowy tytuł egzekucyjny obejmował następujące należności wynikające z umowy kredytu nr (...): niespłacony kapitał 323.246,70 zł., odsetki za okres od 16.11.2000 r. do 27 grudnia 2000r. w kwocie 8.151,96 zł., koszty 28 zł. oraz dalsze odsetki liczone od kwoty 323.246,70 zł. według podwyższonej stopy procentowej, która na dzień wystawienie tytułu wynosiła 40% w skali roku (pismo powoda k. 47).

W dniu 6 czerwca 2008r. (...) Bank SA (poprzednia nazwa (...) Bank (...) SA) złożył u Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Katowice – Zachód w Katowicach S. M. wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie bankowego tytułu wykonawczego nr 591 z dnia 14 marca 2001r., opatrzonego klauzulą wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 30 kwietnia 2001r. sygn. I Co 958/01.We wniosku sformułowano żądanie wyegzekwowania kwoty 842,57 zl. tytułem należności głównej wraz z dalszymi odsetkami 20,93% rocznie od dania 1 czerwca 2008r., kwoty 8151,96 zł. tytułem „odsetek zwykłych” oraz kwoty 175.867,68 zł. tytułem „odsetek podwyższonych” naliczonych do dnia 31 maja 2008r. Postanowieniem z dnia 22 listopada 2008r. Komornik przekazał wniosek egzekucyjny Komornikowi przy Sądzie Rejonowym w Gliwicach W. S.. Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2010r. egzekucja została umorzona wobec stwierdzenia jej bezskuteczności, a tytuł wykonawczy zwrócono wierzycielowi (akta komornika Km 198/09).

(...) Bank (...) SA zmienił nazwę na (...) Bank SA (KRS k. 68 i nast.), a następnie został połączony z (...) Bank SA, tworząc (...) Bank SA (odpis KRS k. 58 i nast.) .

W dniu 30 września 2011r. (...) Bank SA zawarł z powodem warunkową umowę sprzedaży wierzytelności, zmienioną następnie aneksem z dnia 12 stycznia 2012r. Na podstawie tejże umowy doszło do przeniesienia wierzytelności wymienionych w stanowiącej załącznik do umowy liście wierzytelności na powoda. Na liście wierzytelności pod poz. 592 zamieszczono wierzytelność wynikającą z opisanej wyżej umowy kredytu z dnia 10 sierpnia 2000r. obejmującą niespłacony kapitał w wysokości 842,57 zł oraz odsetki w wysokości 184.604,04zł. – łącznie 185.446,61zł. (umowa k. 103, aneks k.111, wyciąg z listy wierzytelności k. 115). Wierzytelność ujawniona została w księgach rachunkowych powoda i wedle wyciągu z ksiąg rachunkowych na dzień 16 czerwca 2013r. została powiększona o kwotę 156,65 zł. tytułem odsetek ustawowych naliczonych od daty nabycia wierzytelności (wyciąg z ksiąg rachunkowych k. 57).

Opisanych ustaleń dokonano w oparciu o powołane wyżej dokumenty, przy czy dokonując oceny dokumentu w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda, Sąd podzielił przedstawioną przez pozwaną argumentację co do jego mocy dowodowej, uznając, że nie może być on wyłącznym dowodem istnienia zobowiązania, a jedynie stanowi potwierdzenie ujawnienia opisanej w nim wierzytelności w księgach rachunkowych powoda. Dane ujmowane w księgach rachunkowych funduszu oraz wyciągu z tych ksiąg mogą stanowić dowód jedynie tego, że określonej kwoty wierzytelność jest wpisana w księgach rachunkowych względem określonego dłużnika na podstawie opisanego w tych księgach zdarzenia, np. cesji wierzytelności. Dokumenty te potwierdzają więc sam fakt zdarzenia w postaci cesji wierzytelności. Nie stanowią one jednak dowodu na skuteczność dokonanej cesji wierzytelności oraz istnienia i wysokości nabytej wierzytelności. Okoliczności te, w razie ich kwestionowania przez stronę przeciwną, powinien wykazać fundusz odpowiednimi dowodowymi, zgodnie z ciężarem dowodu wynikającym z art. 6 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013r., sygn. V CSK 329/12).

Jako, że ani tytuł wykonawczy jakim był bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony w dniu 14 marca 2001r., opatrzony klauzulą wykonalności, ani sam bankowy tytuł egzekucyjny nie zostały przedłożone Sądowi w niniejszym postępowaniu (dokumentów tych nie ma również w aktach komornika i aktach sprawy o nadanie klauzuli wykonalności), treść bankowego tytułu egzekucyjnego Sąd ustalił w oparciu o twierdzenia powoda zawarte w piśmie datowanym na 3 września 2014r.Sama treść tytułu nie była przez stronę pozwaną kwestionowana.

Sąd zważył co następuje:

W pierwszej kolejności Sąd dokonał oceny podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia. Roszczenia banku przeciwko pozwanej z tytułu umowy kredytu stanowią roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Termin przedawnienia tych roszczeń zgodnie z art. 118 k.c. wynosi trzy lata. Trzyletni termin przedawnienia ma zastosowanie również do roszczeń okresowych jakimi są odsetki, przy czym roszczenie o odsetki przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia roszczenia głównego, za wyjątkiem sytuacji, kiedy roszczenie główne wygasło na skutek innych zdarzeń, które miały miejsce przed upływem terminu jego przedawnienia.

Tytuł egzekucyjny wystawiony został przez Bank w dniu 14 marca 2001r. Należy przyjąć, że z tą datą całość zobowiązań wynikających z umowy kredytu i objętych tytułem egzekucyjnym była już wymagalna. Wystąpienie z wnioskiem o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności w dniu 16 marca 2001r. przerwało bieg przedawnienia objętych tytułem roszczeń (art. 123 k.c.) . Bieg ten rozpoczął termin na nowo z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności (art. 124 § 1 i 2 k.c.). , co miało miejsce z dniem 30 maja 2001r., a więc zakończył się z dniem 30 maja 2004r. i z tą datą należność główną oraz odsetki od niespłaconej części należności głównej należy uznać za przedawnione. Jako, że jak wynika z twierdzeń powoda przedstawionych w piśmie z 3.09.14 (k. 48-49), w okresie biegu przedawnienia dokonywane były wpłaty na poczet należności głównej, odsetki od uiszczonych części należności głównej (jeszcze wówczas nieprzedawnionej) uzyskiwały byt samodzielny. Termin ich przedawnienia wynosi trzy lata, a więc co do odsetek od ostatniej uiszczonej części świadczenia głównego upłynął najpóźniej 30 maja 2007r. (trzy lata od daty przedawnienia należności głównej). Wniosek o wszczęcie egzekucji złożony został u komornika w dniu 6 czerwca 2008r., już po upływie terminu przedawnienia zarówno co d należności głównej jak i całości odsetek, a zatem czynność ta nie mogła prowadzić do ponownego przerwania biegu przedawnienia. W tej sytuacji Sąd uznał podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia za zasadny w świetle art. 117 § 2 k.c. i 118 k.c.

Należy przy tym zaznaczyć, że w ocenie Sądu postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie stanowi orzeczenia sądu stwierdzającego prawomocnie istnienie roszczenia w rozumieniu art. 125 k.c., a zatem wydanie takiego postanowienia nie pociąga za sobą zmiany terminu przedawnienia roszczenia na termin dziesięcioletni. Postępowanie klauzulowe nie ma charakteru postępowania rozpoznawczego, w którym sąd bada zasadność roszczenia, ale ogranicza się jedynie do sprawdzenia formalnych przesłanek nadania klauzuli wykonalności. Sformułowanie art. 125 k.c. wyraźnie odwołuje się do orzeczeń wydanych na skutek kontroli istnienia i wysokości roszczenia przez sąd lub inny organ powołany do rozpoznawania spraw danego rodzaju, natomiast w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sąd nie bada merytorycznie zasadności roszczenia ale stwierdza jedynie, że tytuł nadaje się do egzekucji ( tak też wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 lutego 2014r., I ACa 687/13).

Niezależnie od tego słuszne są zarzuty pozwanej co do niewykazania przez powoda wysokości roszczenia. Jak już wskazano wyżej wyciąg z ksiąg rachunkowych nie może być wyłącznym dowodem istnienia zobowiązania i jego wysokości. Strona powodowa wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. w żaden sposób nie wykazała, że powoływane przez nią zadłużenie rzeczywiście istnieje, opierając swoje żądania wyłącznie własne twierdzenia. Fakt opatrzenia bankowego tytułu egzekucyjnego klauzulą wykonalności nie daje podstawy do automatycznego przyjęcia, że zobowiązanie objęte tytułem istnieje, jak już bowiem wskazano wyżej sąd w postępowaniu klauzulowym nie bada zasadności roszczenia. Niezależnie od tego należy zauważyć, że pomimo tego, iż powód wiązał istnienie roszczenia z istnieniem tytułu wykonawczego, to nie przedstawił żadnych dokumentów pozwalających Sądowi na zapoznanie się z jego treścią. Również wyliczenia przedstawione przez stronę powodową nie dają możliwości zweryfikowania żądania powoda – są one niepełne i jak słusznie zauważa pozwana rozpoczynają się od pozycji obejmującej odsetki karne 161.921,51 zł., nie obrazując w żaden sposób ich naliczania. Pomimo tego Sąd oparł rozważania w zakresie przedawnienia roszczenia w znacznej części na twierdzeniach powoda (przede wszystkim co do treści tytułu egzekucyjnego i spłat zobowiązania dokonywanych w okresie nieprzedawnionym), uznając, że uwzględnienie zarzutu przedawnienia uczyni zbędnym ustalanie wysokości roszczenia, a oparcie się na twierdzeniach powoda na potrzeby badania zarzutu przedawnienia nie naruszy interesu powoda.

O kosztach orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c., zasądzając od powoda na rzecz pozwanej koszty zastępstwa procesowego oraz na zasadzie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych , nakazując pobranie od powoda na rzecz Skarbu Państwa części nieuiszczonej opłaty od pozwu.

SSR (del) Łucja Oleksy-Miszczyk