Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka R. B. wniosła pozew przeciwko (...) Bank S.A. we W. (obecnie (...) Bank (...) S.A. we W.) domagając się w nim pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 7 lipca 2005 r. z nadaną mu przez Sąd Rejonowy w Tucholi w dniu 16 stycznia 2006 r. w sprawie I Co 48/06 klauzulą wykonalności. Powódka wskazała, iż roszczenie główne wraz z odsetkami uległo przedawnieniu w oparciu o art. 118 k.c., zaś wysokość oprocentowania odsetek zasądzonych w powyższym tytule wykonawczym jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, albowiem mają charakter lichwiarski.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że przedawnienie roszczenia nie nastąpiło. Wskazał, że w dniu 20 marca 2004 r. powódka zawarła z pozwanym umowę kredytu, zgodnie z którą w razie nieterminowego regulowania bieżących rat odsetki są naliczane od rzeczywistego zadłużenia z tytułu kredytu pozostającego do spłaty, a ich wysokość obliczana jest według stopy równej czterokrotności kredytu lombardowego NBP. Z uwagi na niespłacanie kredytu w terminie pozwany wystawił w dniu 7 lipca 2005 r. bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy w Tucholi postanowieniem z dnia 16 stycznia 2006 r. nadał klauzulę wykonalności. W oparciu o ten tytuł wykonawczy wszczęta została przez pozwanego egzekucja, która jest prowadzona do chwili obecnej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Tucholi.

Wyrokiem z dnia 19 marca 2014 r. Sąd Rejonowy w Świeciu VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Tucholi oddalił powództwo.

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach natury prawnej.

W dniu 20 marca 2004 r. pozwany (...) Bank S.A. we W. udzielił powódce kredytu na zakup zestawu komputerowego na kwotę 1968,88 zł. Na mocy tej umowy powódka zobowiązała się do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 36 miesięcznych ratach. W umowie tej wskazano, że bank nalicza odsetki od zadłużenia przeterminowanego według stopy równej czterokrotności stopy kredytu lombardowego. Z uwagi na niespłacanie kredytu w dniu 7 lipca 2005 r. pozwany (...) Bank S.A. we W. wystawił przeciwko powódce bankowy tytuł egzekucyjny, w którym wskazano wysokość odsetek na czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP. Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2006 r. w sprawie I Co 48/06 Sąd Rejonowy w Tucholi nadał powyższemu tytułowi klauzulę wykonalności. Następnie w oparciu o ten tytuł wykonawczy wszczęta została egzekucja sądowa, prowadzona do chwili obecnej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Świeciu M. W. w sprawie Km 254/06.

Pozwany (...) Bank S.A. we W. aktualnie występuje pod (...) Bank (...) S.A. we W..

W dniu 14 marca 2012 r. w sprawie I C 68/11 zapadł przed Sądem Rejonowym w Tucholi prawomocny wyrok oddalający powództwo wytoczone przez powódkę R. B. (...)Bank (...) S.A. we W. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 7 lipca 2005 r. z klauzulą wykonalności nadaną w dniu 16 stycznia 2006 r.

Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny oparł się na dokumentach, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron postępowania.

Na wstępie rozważań podkreślił Sąd I instancji, że zarówno w przedmiotowym postępowaniu, jak i w sprawie I C 68/11 Sądu Rejonowego w Tucholi powódka powoływała się na przedawnienie roszczenia. W niniejszej sprawie nadto powódka wskazała dodatkowe okoliczności uzasadniające powództwo, a nie zgłoszone w poprzednim postępowaniu, a mianowicie sprzeczność tytułu wykonawczego z zasadami współżycia społecznego. Z tego względu konieczne było rozpoznanie przez Sąd powyższego zarzutu.

Sąd Rejonowy przywołując treść art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. podkreślił następnie, że przez zdarzenie, jakie miało miejsce po powstaniu tytułu egzekucyjnego, wskutek którego zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane, należy rozumieć okoliczności faktyczne powodujące wygaśnięcie egzekwowanego zobowiązania lub niemożność egzekwowania, np. wykonanie zobowiązania, potrącenie, odnowienie, niemożność świadczenia, za którą dłużnik nie odpowiada, dobrowolne zwolnienie z długu.

Podstawę powództwa z art. 840 § 1 k.p.c. może stanowić również przedawnienie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym. Powołany przez powódkę art. 118 k.c. termin przedawnienia, podlega ogólnym regułom dotyczącym biegu terminu przedawnienia, w szczególności może on ulegać zawieszeniu i przerwaniu m. in. przez wystąpienie przez wierzyciela z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności albo o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Jak zaś wynika z akt egzekucyjnych Km 254/06, wniosek o wszczęcie egzekucji został wniesiony do komornika w dniu 13 lutego 2006 r., a zatem przed upływem trzyletniego okresu przedawnienia. Egzekucja ta nadal jest prowadzona na wniosek pozwanego.

Wobec powyższego uznał Sąd, iż złożenie przez wierzyciela (pozwanego) do komornika wniosku o wszczęcie egzekucji wywołało skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia. Stanowiło bowiem wskazaną w art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Ustosunkowując się natomiast do wniosku powódki o obniżenie oprocentowania wskazanego w bankowym tytule egzekucyjnym zauważył Sąd, że wysokość tego oprocentowania jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa. W chwili wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego nie obowiązywał bowiem art. 359 § 2 ¹ k.c. ustalający wysokość odsetek maksymalnych, wobec czego stronom dokonującym czynności prawnej przysługiwała swoboda w ustaleniu wysokości odsetek, jeżeli nie zostały one określone orzeczeniem sądu lub decyzją innego organu bądź bezwzględnie wiążącym przepisem szczególnym. Dopiero ustawą z 7 lipca 2005 r. został znowelizowany kodeks cywilny przez wprowadzenie art. 359 § 2 ¹ , który ze skutkiem od 20 lutego 2006 r. znacząco ograniczył swobodę zastrzegania odsetek wynikających z czynności prawnej i określił, że maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Odsetki wskazane w bankowym tytule egzekucyjnym nie przekraczają zatem ustalonej przez prawo granicy i tym samym nie ma podstaw do jego zmiany zgodnie z żądaniem powódki.

Na koniec rozważań podkreślił Sąd Rejonowy, że zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Sądu Najwyższego niedopuszczalne jest oparcie powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności wyłącznie na art. 5 k.c., który nadużycie prawa swoją dyspozycją obejmuje, bowiem przepis ten ustanawia zakaz korzystania w określonych granicach z praw podmiotowych, nie jest natomiast źródłem powstania takich praw. W konsekwencji nie może on stanowić samodzielnej podstawy powództwa, lecz przesłankę obrony dłużnika przed skierowanym do niego roszczeniem.

Wobec powyższego Sąd powództwo jako bezzasadne w oparciu o art. 840 § 1 pkt. 2 k.p.c. a contrario oddalił.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości, domagając się jego uchylenia, jak i nie obciążania jej kosztami postępowania odwoławczego na podstawie art. 102 k.p.c.

Skarżąca zarzuciła Sądowi, iż niesłusznie nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniesionego powództwa opartego o art. 840 k.p.c. Ponowiła także wniosek o obniżenie odsetek kredytu jak i ponownie podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługiwała na uwzględnienie. Ustalenia faktyczne Sądu I instancji nie były kwestionowane przez apelującą, a ponadto znajdują uzasadnienie w zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenie materiału dowodowego wobec czego Sąd Okręgowy przyjął je za własne i uczynił integralną częścią swoich rozważań.

Powództwo przeciwegzekucyjne, którego podstawą jest art. 840 § 1 pkt 1, może zmierzać do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części albo jego ograniczenia.

Zarzuty podniesione przez powódkę jako podstawa niniejszego pozwu były już przedmiotem rozpoznania w toku postępowania przed Sądem Rejonowym o sygnaturze I C 68/11. Jak jednak zauważył Sąd Rejonowy powódka w niniejszej sprawie dodatkowo powołała się na treść art. 5 k.c. mającego stanowić podstawę żądania pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego.

Stosowanie przepisu art. 5 k.c. i jego wykładnia w orzecznictwie, także Sądu Najwyższego, przeszła istotną ewolucję. Aktualnie utrwalony jest zarówno w orzecznictwie, jak również w doktrynie pogląd, że art. 5 k.c. nie może stanowić samodzielnej podstawy powództwa, co oznacza, że bezpośrednio na jego podstawie nie można oprzeć żądań. Podstawę taką stanowią inne przepisy prawne, których przesłanki zostały spełnione w związku z zaistnieniem nadużycia prawa. W przypadku powództwa z art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. opartego na zarzucie przedawnienia, przesłanka ta musiałaby być dodatkowo spełniona. Musiałaby zatem zachodzić sytuacja, w której mimo przedawnienia roszczenia doszłoby do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, a następnie zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności. Zobowiązanie nie mogłoby być egzekwowane, ponieważ byłoby to w danym momencie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W rozpoznawanej sprawie sytuacja taka nie zachodzi. Jak słusznie wskazał, Sąd Rejonowy co prawda dopiero złożenie przez wierzyciela do komornika wniosku o wszczęcie egzekucji wywołało skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia, jako że czynność ta wypełniła bowiem dyspozycję art. 123 § 1 pkt 1 k.c. jako podjęta bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia przed właściwym organem. To jednak nastąpiło to wbrew temu co podnosi skarżąca przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia. Subiektywne przekonanie skarżącej, iż doszło do przedawnienia roszczenia nie zasługuje na podzielenie. Skarżąca nie wykazała w żaden sposób swoich twierdzeń, a to na niej spoczywał w tym zakresie obowiązek dowodowy w myśl art. 6 k.c.

Podobnie zarzuty skarżącej w zakresie niewłaściwej i naruszającej przepisy prawa wysokości stopy odsetek należy uznać za nietrafne. Ponownie podkreślić trzeba, iż w chwili wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego nie obowiązywał jeszcze przepis art. 359 § 2 ¹ k.c. ustalający wysokość maksymalnych odsetek. Skoro wówczas wysokość odsetek maksymalnych nie została ustawowo określona w bezwzględnie obowiązującym przepisie, stronom pozostawiona w tym zakresie została swoboda, zgodnie z art. 353 ¹ k.c. Oznaczało to, iż na dzień zawierania umowy z bankiem, jak ukształtowana umową wysokość odsetek nie była sprzeczna z obowiązującymi przepisami, a w konsekwencji w żadnym razie nie naruszała praw powódki.

Reasumując wobec tego, ze zarzuty apelacyjne sprowadzają siew istocie do ponownego powielenia zarzutów stawianych już w pozwie, a które stały się przedmiotem wnikliwej analizy Sądu i instancji, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do podważenia prawidłowości wydanego wyroku.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.