Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 330/14

POSTANOWIENIE

Dnia 16 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Mirella Szpyrka (spr.)

Sędziowie SO Aleksandra Janas

SR (del.) Roman Troll

Protokolant Wioletta Matysiok

po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z wniosku J. Z. i T. Z.

z udziałem Gminy G. i (...) Spółdzielni (...) w G.

o ustanowienie drogi koniecznej

na skutek apelacji uczestnika postępowania (...) Spółdzielni (...) w G.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt II Ns 265/06

postanawia:

1. oddalić apelację;

2. zasądzić od uczestnika postępowania (...) Spółdzielni (...) w G. solidarnie na rzecz wnioskodawców J. Z. i T. Z. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

SSR (del.) Roman Troll SSO Mirella Szpyrka SSO Aleksandra Janas

Sygn.akt III Ca 330/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem - wydanym po uchyleniu przez Sąd Najwyższy postanowieniem z 13 kwietnia 2011r. postanowienia Sądu Okręgowego w Gliwicach z 16 marca 2010r. , a następnie po uchyleniu przez Sąd Okręgowy postanowieniem z 8 lutego 2012r. postanowienia Sądu Rejonowego z 25 marca 2009r. - Sąd Rejonowy obciążył prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w G., obejmującej działki nr (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Gliwicach prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...) , na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w G., obejmującej działkę nr (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Gliwicach prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...), służebnością drogi koniecznej polegającą na prawie przejazdu i przechodu w sposób określony w wariancie I opinii biegłego geodety M. W. z 28 listopada 2006r., znajdującej się na kartach 113-178 akt, czyniąc ją integralną częścią postanowienia. Zasądził również od wnioskodawców solidarnie tytułem jednorazowego wynagrodzenia na rzecz (...) Spółdzielni (...) w G. kwotę 14.262 zł.

Rozpoznając ponownie sprawę zgodnie z zaleceniami Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy oparł rozstrzygnięcie na uznaniu braku odpowiedniego dostępu nieruchomości wnioskodawców ( działka nr (...) ) do drogi publicznej ( art.145 kc). Nieruchomość wnioskodawców przylega bowiem do ulicy (...) , ale niemożliwy – przy braku zgody (...) w G. – stał się dojazd do części nieruchomości stanowiącej podwórze. Sąd wytyczył szlak drogi koniecznej istniejącym przejazdem, w sposób niewymagający dodatkowych nakładów finansowych ze strony uczestnika postępowania - użytkownika wieczystego działek nr (...), stanowiących własność Gminy G.. Zasądził też na jego rzecz wynagrodzenie w oparciu o opinię biegłego z zakresu (...).

Postanowienie w całości zaskarżył uczestnik postępowania- (...) Spółdzielnia (...) w G.. Zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przez błędne przyjęcie, iż wnioskodawcom ustanowienie służebności drogi koniecznej jest absolutnie niezbędne dla prawidłowego i racjonalnego korzystania z należącej do nich nieruchomości podczas gdy mają do niej niczym nieograniczony dostęp od strony ulicy (...), przez błędne przyjęcie , iż skarżący nie posiada i nie zamierza prowadzić i realizować żadnych planów i zamierzeń inwestycyjnych przez rozbudowę i unowocześnienie należącego do niego kompleksu handlowego- (...) Centrum Handlowego w G. , a zatem w przyszłości zechciałby zająć część działki na tyłach (...), wzdłuż której ma zostać ustanowiona służebność na rzecz wnioskodawców, przez nieprawidłowe obliczenie stawki jednorazowej opłaty, którą mają ponieść wnioskodawcy w związku z ustanowieniem na ich rzecz służebności oraz poprzez nieuwzględnienie zmian poczynionych przez wnioskodawców w ich nieruchomości , polegających w szczególności na zwężeniu otworu drzwiowego u wyjścia z ich nieruchomości na podwórze i w ten sposób wykazanie, że nie jest możliwe odbieranie z ich nieruchomości odpadów stałych. Podniósł nieprawidłową interpretację art.145 kc poprzez przyjęcie, iż nieruchomość wnioskodawców nie posiada odpowiedniego dostępu do drogi publicznej podczas gdy niczym nieograniczony dostęp od strony ulicy (...) . Nadto zarzucił naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy , a to art.227 i 233 § 1 kpc poprzez ich niezastosowanie polegające na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów efektem czego było niepodjęcie czynności przez sąd pierwszej instancji mających na celu powzięcie informacji od służb ( straży pożarnej, pogotowia ratunkowego i policji ) oraz przedsiębiorstw zajmujących się wywozem odpadów stałych na okoliczność czy droga wewnętrzna prowadząca od ulicy (...) w G., na tyłach (...), jest drogą dla tychże służb oraz przedsiębiorstw konieczną z uwagi na wykonywanie przez nich obowiązków i w związku z tym możliwy jest i konieczny dojazd do nieruchomości wnioskodawców od jej tylnej części i polegające na nieprzeprowadzeniu przez sąd pierwszej instancji mimo żądania skarżącego, wizji lokalnej na terenie przyległym do nieruchomości wnioskodawców, a to celem wykazania całkowitej bezzasadności roszczeń wnioskodawców.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia przez oddalenie wniosku ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja uczestnika postępowania (...) Spółdzielni (...) w G. jest bezzasadna.

Poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne są prawidłowe i trafnie przyjęte zostały za podstawę rozstrzygnięcia. Wbrew zarzutom skarżącego nie są dotknięte sprzecznością z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego , a czyniąc je Sąd Rejonowy nie naruszył wskazanych przez skarżącego w apelacji przepisów postępowania w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy.

Przede wszystkim stwierdzić należy , iż ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy w pełni uwzględnił ocenę prawną i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego z 8 lutego 2012r. ( art.386 § 6 kpc), które stanowiły wyraz związania wykładnią prawną dokonaną w rozpoznawanej sprawie przez Sąd Najwyższy ( art.398²⁰kpc ). Zgodnie z nimi istniejący dostęp nieruchomości wnioskodawców do drogi publicznej ( ulicy (...)) nie jest wystarczający dla potrzeb prawidłowego jej gospodarowania. Uniemożliwia swobodny dojazd, parkowanie i garażowanie samochodów własnych i obcych, narusza niezakłócony dojazd na podwórze pojazdów służb publicznych. Co więcej istniejący stan jest wynikiem zamknięcia dotychczasowego dojazdu do podwórza w następstwie inwestycji budowlanych uczestników i pozbawienia nieruchomości wnioskodawców dojazdu do nieruchomości od strony podwórza szlakiem przewidzianym w planie realizacyjnym łączącym ulicę (...) z ulicą (...). Z uwagi na zastrzeżenia techniczne i prawne zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym przez biegłego z zakresu budownictwa oraz koszt wykonania Sąd Najwyższy uznał za nieuprawnioną sugestię skarżącego co do możliwości przystosowania bramy wejściowej do przejazdu samochodów. Zarzuty skarżącego kwestionujące zatem nadal dopuszczalność zastosowania w sprawie art.145 § 1 kpc uznać należy za bezpodstawne.

Nieuzasadnione są przy tym zarzuty uczestnika postępowania zmierzające do prezentacji odmiennego od przyjętego przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego. Podnoszone w apelacji okoliczności dotyczące możliwości korzystania przez służby publiczne i przedsiębiorstwo wywozu odpadów stałych z dojazdu od strony ulicy (...) oraz zmniejszenie przez wnioskodawców otworu drzwiowego od strony podwórza nie zostały wykazane w zakresie uzasadniającym oddalenie wniosku.

Artykuł 145 kc nie wymaga całkowitego wyłączenia dostępu do drogi publicznej, przesłanką ustanowienia służebności jest tylko nieodpowiedni dostęp do niej. Jak podniósł w uzasadnieniu wydanego w sprawie postanowienia Sąd Najwyższy odpowiedni dostęp do drogi publicznej musi stwarzać rzeczywistą ,bezpieczną możliwość swobodnego przedostawania się z nieruchomości do takiej drogi. Wyjazd z nieruchomości jest nieodpowiedni gdy stwarza niebezpieczeństwo w ruchu drogowym. Odpowiednim jest taki dostęp do drogi publicznej , który pozwala właścicielowi korzystać z całej nieruchomości zgodnie z przeznaczeniem.

W świetle tak przyjętej wykładni art.145 kc informacja Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w G., iż doprowadzona do budynku wnioskodawców od ulicy (...) droga nie może pełnić roli drogi pożarowej pozostaje bez znaczenia. W przypadku ewentualnej akcji ratunkowej straż pożarna na prawo i obowiązek podejmować działania z każdego miejsca i w każdy sposób. Bez znaczenia pozostaje także zarzut zmniejszenia przez wnioskodawców po dacie sporządzenia opinii w postępowaniu apelacyjnym otworu drzwiowego od strony podwórza. Podnoszona przez skarżącego okoliczność nie tylko nie została wykazana (przedstawiony w tej mierze przez uczestnika postępowania wniosek o przeprowadzenie wizji lokalnej w żaden sposób nie mógł być przydatny dla poczynienia takich ustaleń), ale w świetle ustalonego stanu faktycznego i przytoczonej oceny prawnej była nieistotna.

Uszło bowiem uwadze skarżącego , że ustalenia faktyczne Sądu to zespół faktów, które łącznie stanowią podstawę dokonywanej przez Sąd oceny. Prezentując w apelacji własny stan faktyczny skarżący pomija niekwestionowany w sprawie zarówno sposób korzystania z nieruchomości zagwarantowany w planie realizacyjnym z 1958r., zbieżny z nim dotychczasowy wieloletni sposób korzystania z nieruchomości przy istniejącym już od 1996r. obciążeniu działek uczestnika służebnością drogi koniecznej na rzecz każdoczesnego użytkownika sąsiedniej działki (...), nieprzystosowania bramy wjazdowej do ruchu samochodowego i utrudnienia w parkowaniu od strony ulicy (...). Zatem to dokonywanie przez skarżącego w apelacji wyboru jednych okoliczności z pominięciem innych pozostaje w sprzeczności z wymogami art.233 kpc.

Oczekiwanego skutku nie mógł także odnieść zarzut skarżącego odwołujący się do pominięcia w ustalonym przez Sąd Rejonowy stanie faktycznym planów i zamierzeń inwestycyjnych, które niweczy ustanowienie drogi koniecznej o przebiegu ustalonym w zaskarżonym postanowieniu. Ani w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji ani w apelacji uczestnik nie wykazał w jaki sposób podnoszony zamiar „ rozbudowania, przeszklenia i unowocześnienia” posiadanego obiektu handlowego byłby niemożliwy z powodu ustanowienia dla wnioskodawców drogi koniecznej o istniejącym od lat 70. XX w. przebiegu. Zarzut ten tym bardziej pozostaje niezrozumiały jeśli zważyć, iż wydzielony pas działki nie nadaje się do zabudowy i stanowić może wyłącznie teren parkingu i dojazdu do zaplecza budynków, a dotychczasowy sposób korzystania z drogi utrudnienia w korzystaniu z obiektu handlowego nigdy dla uczestnika nie stanowił.

Z przytoczonych też względów nie podzielił także Sąd Okręgowy zarzutu uczestnika postępowania co do nieprawidłowego obliczenia stawki jednorazowej opłaty, którą mają ponieść wnioskodawcy w związku z ustanowieniem na ich rzecz służebności. W uzasadnieniu tak formułowanego zarzutu uczestnik podniósł pominięcie przez Sąd Rejonowy straty w postaci niemożności realizacji przez skarżącego bliżej nieokreślonych planów inwestycyjnych.

Orzekając w sprawie o wysokości należnego uczestnikowi wynagrodzenia Sąd Rejonowy posiłkował się opinią biegłego z zakresu wyceny nieruchomości. Po ustosunkowaniu się biegłego do zarzutów skarżącego złożona w sprawie opinia nie została zakwestionowana przez uczestnika. Wartość służebności obliczono zatem przyjmując iloczyn powierzchni wykorzystywanego gruntu i wartości rynkowej jednostki powierzchni gruntu nieruchomości obciążonej , z uwzględnieniem innych elementów mających wpływ na wartość wycenianego prawa. Podnosząc obecnie zarzut poniesienia dodatkowych strat uczestnik w żaden sposób nie wykazał aby ustanowienie służebności wpłynęło na zmianę walorów użytkowych posiadanej nieruchomości, a tym samym poniesienia dodatkowych strat nie objętych przedstawioną przez biegłego wyceną.

Mając powyższe na uwadze na zasadzie art.385 w zw. z art.13 § 2 kpc apelację uczestnika postępowania oddalono jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art.520 § 2 kpc stosownie do wyniku tego postępowania.

SSO Aleksandra Janas SSO Mirella Szpyrka SSR ( del.) Roman Troll

III Ca 330/14

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE