Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Wojciech Kościołek

Sędziowie: SSA Hanna Nowicka de Poraj

SSO (del.) Barbara Baran

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2015 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w M. o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki

w sprawie o sygn. akt IX GC 938/14 Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział IX Gospodarczy

przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Okręgowego w Krakowie

postanawia:

1. stwierdzić, że w postępowaniu nastąpiła przewlekłość w zakresie rozpoznania wniosku pozwanego o zezwolenie na pobieranie kwot z rachunków bankowych;

2. przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w M. kwotę 4.000 zł (cztery tysiące złotych);

3. oddalić skargę w pozostałej części;

4. zarządzić zwrot na rzecz pozwanego uiszczonej opłaty od skargi w kwocie 100 zł (sto złotych).

Sygn. akt I S 15/15

UZASADNIENIE

W dniu pozwany (...) S.A. z siedzibą w M. złożył skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez uzasadnionej zwłoki, dotyczącą postępowania w sprawie IX GC 938/14 prowadzonej przed Sądem Okręgowym w Krakowie w Wydziale IX Gospodarczym. Domagał się stwierdzenia przewlekłości postępowania w zakresie wskazanym we wniosku, wydania zalecenia zakończenia sprawy w terminie tygodnia od daty rozpoznania skargi, przyznania skarżącemu sumy pieniężnej w kwocie 20 000 zł oraz - w razie uwzględnienia skargi - zwrotu opłaty sądowej w kwocie 100 zł.

Skarżący podniósł, że w odniesieniu do incydentalnego postępowania w sprawie wniosku o zezwolenie na pobieranie kwot na bieżące wypłaty wynagrodzeń za pracę oraz na bieżące koszty prowadzonej działalności gospodarczej doszło do naruszenia praw strony, bowiem wniosek ten, złożony w dniu 14 października 2014 r., do chwili złożenia skargi nie został rozpoznany. Konsekwencją powyższego jest niemożność prowadzenia przez skarżącego działalności gospodarczej, regulowania należności publicznoprawnych i dokonywania wypłat dla pracowników. Przedmiotowy, a nie rozpoznany przez sąd wniosek złożony został przez skarżącego wobec zajęcia na zabezpieczenie jego rachunków bankowych. Winien on być rozpoznany przez sąd niezwłocznie, bo taka jest istota regulacji zawartej w art. 752 ² k.p.c.

Odpowiedź na skargę złożył Prezes Sądu Okręgowego, wnosząc o jej oddalenie i ustosunkował się do treści skargi, podnosząc, że sprawa wymagała przeprowadzenia szeregu czynności celem wyjaśnienia zgłoszonych okoliczności, w tym ustalenia daty doręczenia skarżącemu postanowienia o zabezpieczeniu. Okoliczność ta była istotna dla ustalenia, czy zachowano ustawowy termin z art. 752 ² k.p.c. do złożenia wniosku. Skoro pozwany nie złożył dokumentu, z którego wynikałaby data doręczenia mu postanowienia o zabezpieczeniu a chciał tę okoliczność udowodnić poprzez zeznania świadka, to ustalenie daty tego doręczenia było możliwe dopiero po przeprowadzeniu rozprawy. Ponadto podniesiono, że akta sprawy były w okresie po złożeniu wniosku przedstawiane Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie celem rozpoznania zażalenia. Zwrócono też uwagę na znaczne obciążenia sędziego prowadzącego postępowanie, jego urlop wypoczynkowy oraz ilość jego obowiązków służbowych.

Sąd Apelacyjny, rozpatrując skargę, ustalił co następuje:

Przedmiotowy wniosek wpłynął do sądu w dniu 17 października 2014 r. (wskazywana przez skarżącego data 14 października 2014 r. jest datą nadania przesyłki na poczcie). Po wykonaniu czynności w postaci zarejestrowania wniosku i dołączenia go do akt został przedstawiony sędziemu w dniu 20 października 2014 r. W dniu 29 października 2014 r. zostało wydane zarządzenie, którym sąd wezwał wnioskodawcę o uzupełnienie braków wniosku przez wskazanie rachunku bankowego, którego dotyczy wniosek. Zarządzenie zostało ekspediowane w dniu 5 listopada 2014 r., czyli w piątym dniu roboczym, licząc od jego wydania a doręczone pełnomocnikowi skarżącego w dniu 12 listopada 2014 r.

W dniu 12 listopada 2014 r. akta zostały przedstawione Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie z zażaleniem skarżącego na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia. Posiedzenie niejawne w celu rozpoznania zażalenia zostało wyznaczone na dzień 8 grudnia 2014 r. i w tej dacie zapadło postanowienie Sądu Apelacyjnego. Akta sprawy po rozpoznaniu zażalenia zwrócono do Wydziału IX Gospodarczego Sądu Okręgowego w Krakowie w dniu 18 grudnia 2014 r.

Skarżący uzupełnił braki wniosku w okresie, kiedy akta sprawy znajdowały się w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie. Nastąpiło to poprzez złożenie pisma procesowego w dniu 19 listopada 2014 r. Treść tego pisma została także Sądowi Okręgowemu przekazana faxem w dniu 14 listopada 2014 r. Wydruk faxu przesłano do Sądu Apelacyjnego w ślad za aktami sprawy, nie podejmując żadnych czynności. Także w ślad za aktami (bez wydania innych zarządzeń) przesłano pismo procesowe skarżącego z dnia 13 listopada 2014 r. (data wpływu), zawierające rozszerzenie wniosku o zezwolenie na pobieranie kwot z zajętych rachunków.

Po zwrocie w dniu 18 grudnia 2014 r. akt z Sądu Apelacyjnego w dniu 22 grudnia 2014 r. sędzia prowadzący postępowanie wyznaczył termin rozprawy i wydał stosowne zarządzenia związane z jej przygotowaniem i doręczeniem odpisów postanowienia Sądu Apelacyjnego pełnomocnikom stron.

Na skutek wniosku powoda dnia 19 stycznia 2015 r. zarządzono zmianę terminu rozprawy na wcześniejszy.

Oczekiwane przez skarżącego postanowienie, którego brak wywołał przedmiotową skargę zostało wydane w dniu 3 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna i podlega częściowemu uwzględnieniu.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia.

Przepis art. 2 ust. 2 tej ustawy nakazuje, by w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. O przewlekłości postępowania decyduje ocena całego okresu podejmowania czynności przez dany sąd (zob. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2010 r. III SPP 6/10).

Analiza akt sprawy IX GC 938/14 prowadzi do wniosku, że w sprawie tej doszło do przewlekłości postępowania w zakresie rozpoznania przedmiotowego wniosku w okresie po uzupełnieniu braków wniosku, o co wyzwał sąd .

Sąd ustalał istotne w sprawie okoliczności, w tym numery rachunków bankowych, których dotyczy wniosek (zabezpieczenie obejmuje bowiem cztery wymienione w postanowieniu rachunki określone konkretnymi numerami oraz inne rachunki w bankach bez wskazania ich numerów). Stosowną informację od skarżącego sąd otrzymał w dniu 19 listopada 2014 r. (data wpływu pisma, którego treść sąd poznał wcześniej, z faxu doręczonego mu w dniu 14 listopada 2014 r.). Okresu do uzupełnienia braków nie można uznać za taki, w którym sąd działał przewlekle.

W odniesieniu do okresu po tej dacie zarzut przewlekłego działania jest zasadny. Skarżący uzupełnił żądane informacje; o żadne inne dane – w tym dotyczące świadka wnioskowanego przez skarżącego na k. 112 akt, o którym mowa w piśmie Prezesa Sądu Okręgowego – nie był wzywany. Nie podjęto żadnych czynności w czasie, kiedy akta znajdowały się w Sądzie Apelacyjnym, mimo że z pism wpływających do Wydziału Gospodarczego i przekazywanych w ślad za aktami do SA wynikały okoliczności, które winny były zmobilizować do podjęcia stosownych działań a wyznaczony termin rozpoznania zażalenia na to pozwalał.

Od daty zwrotu akt przez Sąd Apelacyjny po zakończeniu postępowania zażaleniowego, tj. od 18 grudnia 2014 r. także żadne czynności w odniesieniu do przedmiotowego wniosku nie zostały podjęte. Treść zarządzeń nie wskazuje na to, by sąd zamierzał uzupełnić braki wniosku dowodowego w odniesieniu do świadka wymienionego na k. 112 akt.

Argumenty związane z obciążeniami Wydziału IX Gospodarczego oraz obciążeniami sędziego prowadzącego postępowanie w tym wypadku nie mogą zmienić wyżej przedstawionego stanowiska. Nie negując bardzo dużych obciążeń postępowaniami toczącymi się w tym Wydziale pamiętać trzeba, że wniosek oparty na treści art. 752 ² § 1 k.p.c. ma specyficzny charakter i wymaga szybkiego i sprawnego działania sądu. Wobec faktu, że rachunki bankowe skarżącego zostały zajęte w ramach zabezpieczenia roszczenia, bez zgody sądu wyrażonej na podstawie w/w przepisu nie może on dokonywać żadnych czynności, w szczególności pobierać z nich kwot poniżej kwoty zabezpieczenia. Tymczasem skarżący musi m.in. regulować zobowiązania publicznoprawne i wypłacać pensje pracownikom. W sytuacji, w której skarżący zwracał się o zezwolenie na pobieranie kwot na wypłatę wynagrodzeń już od października 2014 r. a wniosek został rozpoznany dopiero po blisko 3 miesiącach, przewlekłe działanie sądu nie budzi wątpliwości.

Wobec faktu, że postanowienie w przedmiocie żądań wniosku zostało wydane, nie ma potrzeby wydawania zaleceń co do sposobu działania sądu.

Ponieważ skarga odniosła zamierzony skutek, przyznanie powodowi odpowiedniej kwoty od Skarbu Państwa jest uzasadnione. Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy z dnia z dnia 17 czerwca 2004 r. cyt. ustawy sąd uwzględniając skargę, na żądanie skarżącego obligatoryjnie przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 złotych do 20.000 złotych. Co do kwoty, jakiej zasądzenia domagał się skarżący uznać ją trzeba jednak za wygórowaną. Określając jej wysokość sąd uwzględnić musi rodzaj i ciężar popełnionych uchybień, okoliczność jak długo trwała przewlekłość postępowania oraz rozmiar dolegliwości spowodowany opieszałością sądu. W odniesieniu do przedmiotowego przypadku przyznana suma pieniężna przystaje do okoliczności sprawy. Pamiętać przy tym należy, że zasadniczym celem przyznania sumy pieniężnej skarżącemu nie jest całkowite wyrównanie szkody powstałej w wyniku przewlekłości, o czym świadczy określenie przez ustawodawcę górnej granicy, lecz - z jednej strony - zapewnienie materialnej satysfakcji za przewlekłość postępowania, z drugiej zaś oddziaływanie na sąd, z którego środków kwota ta zostanie wypłacona (por. M. Sykulska , Prawo do skutecznego środka odwoławczego na przewlekłość postępowania; Gdańskie Studia Prawnicze 2005, t. XIII).

Wobec powyższego orzeczono jak w postanowieniu na podstawie art. 12 ust. 2 cyt. ustawy, uwzględniając skargę i stwierdzając przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym w Krakowie., Na podstawie art. 12 ust. 4 cyt. ustawy przyznano skarżącemu kwotę 4.000 zł. Na podstawie art. 12 ust. 1 cyt. ustawy oddalono skargę w pozostałym zakresie, a na podstawie art. 17 ust. 3 cyt. ustawy zwrócono skarżącemu uiszczoną opłatę od skargi w kwocie 100 zł.