Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale J. S., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2013 r.

sprawy

1.  M. F.

oskarżonego z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk w zb. z art. 297 §1 kk w zw. z art. 11 §2 kk

2.  M. T.

oskarżonego z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt II K 25/10

na podstawie art. 437 kpk i art. art. 438 pkt 2 kpk

1.  uchyla zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonych M. F. i M. T. w całości i sprawę w tym zakresie przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Płocku;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. B. S. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu M. F. w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt II AKa 288/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 lipca 2012r. wydanym w sprawie II K 25/10 Sąd Okręgowy w Płocku uznał oskarżonego M. F. za winnego popełnienia przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. i w zw. z art. 31§2 k.k. i za to wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat, oddając oskarżonego w tym czasie pod dozór kuratora sądowego.

Tym samym wyrokiem sąd okręgowy uznał oskarżonego M. T. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. i za to skazał go na karę 2 lata pozbawienia wolności, której wykonanie zostało warunkowo zawieszone na okres 4 lat, w którym to okresie oskarżony oddany został pod dozór kuratora. Ponadto sąd meriti orzekł wobec oskarżonego M. T. karę 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 zł. oraz zobowiązał go do naprawienia szkody na podstawie art. 46§1 k.k.

Wyrok sądu I instancji w ustawowym terminie zaskarżyli obrońcy obu oskarżonych oraz oskarżyciel publiczny.

Obrońca oskarżonego M. F. zaskarżył wyrok sądu okręgowego w całości na korzyść oskarżonego, podnosząc zarzut obrazy przepisów postępowania. W konkluzji wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie uchylenie wyroku sądu meriti i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Płocku (szerzej zarzuty i wnioski apelacyjne k. 1028-1029).

Podobnie obrońca oskarżonego M. T. zaskarżył wyrok sądu I instancji w całości na korzyść oskarżonego, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych oraz obrazę przepisów postępowania. Podnosząc niniejsze zarzuty obrońca oskarżonego wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu lub uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji (zobacz szerzej zarzuty oraz wnioski apelacyjne k. 1014-1016).

Prokurator Rejonowy w Mławie zaskarżył natomiast przedmiotowy wyrok na niekorzyść oskarżonego M. T. w części dotyczącej orzeczenia o karze, podnosząc zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej wobec w/wym. kary. W konkluzji oskarżyciel publiczny wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego M. T. kary 3 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem (zobacz szczerzej zarzut oraz wniosek apelacyjny k. 1021).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesione apelacje skutkować musiały uchyleniem zaskarżonego wyroku w całości w odniesieniu do oskarżonych M. F. i M. T..

W pierwszej kolejności odnotować należy, iż aby skazać za przestępstwo oszustwa należy wykazać nie tylko, iż sprawca miał zamiar popełnienia oszustwa, ale także świadomość, iż zachowanie jego stanowi to przestępstwo.

Z ustaleń sądu meriti wynika, że to M. T. nakłonił M. F. aby wziął na raty wóz paszowy, pług i prasę. Zgodnie z ustaleniami sądu I instancji M. T. nie tylko zobowiązał się do płacenia rat za wszystkie maszyny, ale ponadto obiecał oskarżonemu M. F., iż w takiej sytuacji kosiarkę, na której to maszynie jako jedynej zależało oskarżonemu F., otrzyma za darmo. Z lektury uzasadnienia zaskarżonego wyroku wprost wynika, iż oskarżony M. F. był przekonany, że M. T. dotrzyma obietnicy i będzie regulował opłaty leasingowe. Znamienne jest także to, iż oskarżony M. F. miał zdolność do rozumienia znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem w znacznym stopniu ograniczoną (art. 31§2 k.k.). Biegli wprost podkreślili, iż oskarżony M. F. nie był w stanie podjąć racjonalnych decyzji, był wykorzystywany przez innych. W ocenie biegłych nie był on w stanie przy swoim poziomie intelektualnym i cechach osobowościowych zrozumieć złożoność sytuacji, w której się znalazł, a także nie jest zdolny sam do manipulacji, natomiast może być obiektem manipulacji. Podkreślić należy również, iż de facto umowa leasingu operacyjnego nr (...) z dnia 17 marca 2008r. nie została podpisana przez oskarżonego M. F., lecz jego imieniem i nazwiskiem przez P. Z., za co w/wym. został prawomocnie skazany. Do okoliczności tej należy podejść z duża dozą ostrożności, zwłaszcza iż sąd meriti pominął w ogóle w swoich rozważaniach kwestię dotyczącej ewentualnej treści umowy leasingu operacyjnego, rzekomo wcześniej podpisanej własnoręcznie przez oskarżonego M. F..

Zestawienie powyższych okoliczności w ocenie sądu apelacyjnego rodzi wątpliwości co do rzeczywistego zamiaru oraz świadomości oskarżonego M. F., które przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy wyeliminować. Realia niniejszej sprawy uzasadniają także rozważenie zachowania oskarżonego M. F. w kontekście działania oskarżonego w ewentualnym błędzie, czego sąd meriti, jak wskazuje lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie uczynił. Należy pamiętać, iż samo godzenie się sprawcy, iż zaciągniętego zobowiązania może nie wykonać w przyszłości, nie jest wystarczającą okolicznością do uznania, iż dokonano oszustwa (T. Oczkowski w: System prawa karnego, Tom 9, przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze, pod red. R. Zawłockiego, C. H. Beck, Warszawa 2011r., s. 144).

W kontekście apelacji oskarżyciela publicznego zauważyć należy, iż sąd meriti uzasadniając karę jak zastała orzeczona wobec oskarżonych, w tym przede wszystkim wobec oskarżonego M. T., nie uczynił tego z należyta dokładnością, co uniemożliwiło sądowi odwoławczemu należytą kontrolę instancyjną tej części orzeczenia. W ocenie sądu apelacyjnego sąd meriti w sposób ogólny odniósł się do orzeczenia o karze, nie rozważając w dostateczny sposób wszystkich okoliczności jakie mają wpływ na jej orzeczenie, w tym także na warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności, wskazując, iż warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności wobec oskarżonego M. T. jest wysterczające aby powstrzymać oskarżonego przed popełnieniem kolejnych przestępstw, a ponadto takie rozstrzygnięcie w ocenie sadu meriti daje szansę na naprawienie wyrządzonej szkody.

Omówione powyżej uchybienia skutkować musiały uchyleniem zaskarżonego wyroku w całości w odniesieniu do obu oskarżonych. W tym stanie rzeczy bezpośrednie odnoszenie się do zarzutów zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego M. T. należy uznać za przedwczesne (argument wynikający bezpośrednio z treści przepisu art. 436 k.p.k.).

Na podstawie § 14 ust.1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1348 ze zm.), sąd apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kwotę 738 zł. wraz z podatkiem VAT, tytułem nieopłaconych kosztów związanych z obroną z urzędu udzieloną oskarżonemu M. F. w postępowaniu odwoławczym.