Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2006 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Tadeusza Trzęsimiecha

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2006r. sprawy

z wniosku M. N., T. N. i F. N.

w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia

na skutek apelacji pełnomocnika wnioskodawców

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 12 czerwca 2006r.

sygn. akt. V Ko 28/05

1/ utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2/ kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt. II AKa 297/06

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 12 czerwca 2006 r sygn. Vko 28/05 zasądził od skarby Państwa na rzecz wnioskodawców M. N., T. N.
i F. N. kwoty po 26.133 zł z ustawowymi odsetkami od dnia prawomocności orzeczenia tytułem zadośćuczynienia.

W pozostałej części wniosek oddalił, obciążając kosztami postępowania Skarb Państwa.

Od wyroku tego apelację wniósł pełnomocnik wnioskodawców zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mającego wpływ na treść wyroku, a polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że represjonowany nie osiągał żadnych dochodów, tym samym przyjęcie, że nie poniósł szkody, co implikowało oddalenie wniosku o odszkodowanie z tytułu utraconych zarobków.

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art.361 kc poprzez jego niezastosowanie;

3.  obrazę przepisów prawa procesowego, a w szczególności art.558 kpk w zw. z art. 322kpc wynikającą z wadliwego rozważenia okoliczności sprawy, co przesądziło
o niewłaściwej ocenie zasadności dochodzonego roszczenia.

W oparciu o te zarzuty apelacja wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców odszkodowania w wysokości 157.850 zł ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny uznał apelację za niezasadną.

Aczkolwiek uzasadnienie Sądu I instancji w części dotyczącej oddalenia wniosku o zasądzenie odszkodowania jest dość lakoniczne, to jednak ostateczny wniosek sądu meriti uznać należało za trafny.

Sąd Apelacyjny przeprowadził uzupełniające przesłuchanie wnioskodawczyni M. N., które pozwoliło na rozstrzygnięcie wszelkich wątpliwości jakie mogły się rysować po lekturze uzasadnienia zaskarżonego wyroku , w kolejności zaś umożliwiło wyrokowanie
w sprawie.

Z przesłuchania tego świadka wynika w sposób jednoznaczny i nie nasuwający najmniejszych wątpliwości, że gospodarując na 5-6 hektarowym gospodarstwie, S. N. nie mógł poczynić jakichkolwiek oszczędności, gdyż gospodarstwo to nie przynosiło żadnych dochodów ze sprzedaży płodów rolnych, a wystarczało jedynie na bieżące i to skromne życie 4 osobowej rodziny.

Należy zauważyć, że wbrew temu co zdaje się prezentować w apelacji pełnomocnik wnioskodawców, wysokość szkody wynikłej z tytułu utraconych zarobków w następstwie pozbawienia wolności wyznacza nie wysokość tych zarobków, ale tylko ta ich część, która mogła być przeznaczona na powiększenie posiadanego majątku – po pokryciu bieżących potrzeb.

W świetle zeznań powołanych wyżej jest oczywiste, że S. N. nie miał najmniejszych szans na zaoszczędzenie jakichkolwiek kwot związanych z prowadzeniem małego, nierentownego gospodarstwa, w którym nie było nawet konia do wykonywania prac polowych.

Innym zagadnieniem jest kwestia możliwości podjęcia przezeń pracy zarobkowej poza gospodarstwem, czemu miałoby pomóc uzyskanie prawa jazdy – o czym zeznała M. N..

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, odszkodowanie, o jakim mowa w art.8 ust.1 Ustawy z dnia 23 lutego 1991 r o uznaniu za nieważne orzeczeń wobec osób represjonowanych…, obejmuje również korzyści, które represjonowany mógłby osiągnąć
w następstwie wykonywania pracy zarobkowej w okresie w jakim był pozbawiony wolności
i pozostawanie w zatrudnieniu, wbrew twierdzeniu Sądu I instancji, nie jest warunkiem przyznania odszkodowania za utratę dochodu z tytułu zarobków w okresie odbywania kary pozbawienia wolności.(wyrok SN z 17.01.2001 r IIKKN 351/99)

Należy jednak odróżnić udowodnienie i ustalenie, czy osoba represjonowana, pozostając na wolności podjęłaby pracę zarobkową od udowodnienia i ustalenia wysokości szkody w następstwie utraty zarobków. Tylko tej drugiej okoliczności (dokładnej wysokości szkody) osoba represjonowana, (lub jej następcy prawni) nie musi udowodnić, bowiem ma tu zastosowanie art.322 kpc, natomiast jest oczywiste, że nie wystarczy wewnętrzne przekonanie wnioskodawców, że ich mąż i ojciec niewątpliwie pracę by podjął i jakieś zarobki z tego tytułu osiągał, w sytuacji gdy wszystkie inne okoliczności oraz doświadczenie życiowe przemawiają za całkowicie odmiennym stwierdzeniem.

Skoro S. N. skończył zaledwie 5 klas szkoły podstawowej, mieszkał
w okolicach zaniedbanych ekonomicznie, gdzie najbliższa praca była oddalona o kilkadziesiąt kilometrów (G.), zajmował się gospodarstwem i opiekował matką oraz dwojgiem młodszego rodzeństwa, to jest dla Sądu Apelacyjnego oczywiste, że nawet po skończeniu owego kursu prawa jazdy miałby nikłe szanse na podjęcie jakiejkolwiek pracy, a nawet jeśli by tego dokonał, to zarobki jego byłyby uzupełnieniem budżetu domowego, tak jak to właśnie było za życia jego ojca, który utrzymywał rodzinę z pracy na kolei, a dochody z gospodarstwa były jedynie dodatkiem.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd Apelacyjny w całości podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, iż brak jest podstaw do zasądzenia na rzecz wnioskodawców stosownego odszkodowania, dlatego też zaskarżony wyrok utrzymał w mocy, obciążają kosztami procesu Skarb Państwa.